Rechtbank Den Haag, 28-07-2020, ECLI:NL:RBDHA:2020:7948, 7860219 RL EXPL 19-14508

2.1.

TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie.

2.2.

[eiser] is geboren op [geboortedag] 1968. Hij is op 6 augustus 2007 in dienst getreden bij TNO. Zijn laatstverdiende salaris bedroeg € 7.067,- bruto (exclusief vakantietoeslag en overige emolumenten). Op de arbeidsovereenkomst zijn de Arbeidsvoorwaarden TNO van toepassing verklaard.

2.3.

In artikel 6.4 van de Arbeidsvoorwaarden TNO is een geheimhoudingsbeding opgenomen. In dat beding is bepaald dat [eiser] tijdens en na afloop van zijn dienstverband verplicht is tot geheimhouding van al hetgeen hem in het kader van zijn dienstverband met TNO ter kennis komt.

2.4.

Verder is op alle werknemers van TNO een bedrijfscode van toepassing. In de bedrijfscode van 1 januari 2014 is bepaald dat iedere medewerker van TNO ervoor zorgt dat onderzoek wordt uitgevoerd op zorgvuldige, betrouwbare, controleerbare, onpartijdige en onafhankelijke wijze.

2.5.

TNO kent een interne klokkenluidersregeling. In de klokkenluidersregeling van 1 januari 2016 is het volgende, voor zover relevant, bepaald:

2.6.

In of omstreeks begin april 2016 heeft [eiser] bij TNO een aantal mogelijke misstanden aan de orde gesteld die zich richten tegen [betrokkene 3] (hierna: [betrokkene 3] ). [betrokkene 3] is bij TNO werkzaam in de functie van [functie] . Daarna hebben [eiser] en zijn direct leidinggevende [leidinggevende] (hierna: [leidinggevende] ) per e-mail contact gehad over een aantal praktische afspraken. Zo is in een e-mail van 14 april 2016 te lezen dat het verstandig wordt geacht dat [eiser] geen contact heeft met de medewerkers van de afdeling Roadmap CSR.

2.7.

Op 22 april 2016 heeft TNO een e-mail verzonden aan [eiser] . In die e-mail staat dat TNO een opdracht zal geven aan [betrokkene 18] ( [functie] ) om een interne evaluatie te laten uitvoeren. [eiser] heeft hierna te kennen gegeven dat hij zich hierin niet kon vinden.

2.8.

2.9.

Op 3 mei 2016 heeft TNO geantwoord op de e-mail van 27 april 2016. In die e-mail valt te lezen dat de integriteitscommissie (hierna: IC) bijeen is gekomen en dat zij de melding van [eiser] ontvankelijk heeft verklaard. Ook is in die e-mail aan [eiser] te kennen gegeven dat de gebruikelijke samenstelling van de IC ten aanzien van deze melding is gewijzigd, omdat één lid een dubbelrol vervult en twee andere leden betrokken waren in het voorstadium van de melding.

2.10.

Op 11 mei 2016 heeft [betrokkene 1] (hierna: [betrokkene 1] ) van de IC een e-mail verzonden aan [eiser] . In die e-mail is het volgende, voor zover relevant, te lezen:

2.11.

Een dag later heeft [eiser] per e-mail geantwoord dat het [eiser] – kort gezegd – een goed voorstel lijkt.

2.12.

Op of omstreeks 17 mei 2016 heeft de IC schriftelijk een opdracht gegeven aan de Commissie Meldingsonderzoek (CMO) om de melding van [eiser] feitelijk te onderzoeken. In de opdrachtbevestiging is onder meer te lezen dat de CMO hoor en wederhoor toepast. Daarover is in artikel 6 van de opdrachtbevestiging het volgende, voor zover relevant, opgenomen:

2.13.

Op 18 mei 2016 heeft TNO een brief verzonden aan [eiser] . Daarin is – kort gezegd – te lezen dat de CMO op 26 juni 2016 een rapport van haar bevindingen zal uitbrengen aan de IC. Verder is in die brief opgenomen dat de leden van de CMO zijn geselecteerd op hun ervaring, onafhankelijkheid en bijzondere deskundigheid. Daarnaast is aan [eiser] te kennen gegeven dat de bescherming van een melder (van een vermoeden) van een misstand een taak is van de Raad van Bestuur. Ten aanzien van deze bescherming wordt in de brief geschreven dat [eiser] gebruik kan maken van de vertrouwenspersoon van TNO, de bedrijfsarts en de bedrijfspsycholoog. Mocht [eiser] desondanks nieuwe nadelen ervaren, dan dient hij zich te richten tot [betrokkene 1] of [betrokkene 6] .

2.14.

Op 24 mei 2016 heeft [eiser] een e-mail verzonden aan [betrokkene 1] en [betrokkene 5] (hierna: [betrokkene 5] ). In deze e-mail schrijft [eiser] dat hij nog geen besluit heeft gekregen op het verzoek om beschermende maatregelen te nemen.

2.15.

Op 26 mei 2016 heeft TNO een brief verzonden aan [eiser] . In die brief is door TNO beschreven welke maatregelen TNO zal nemen tijdens de periode dat de IC onderzoek verricht naar de melding van [eiser] . Zo is onder meer te lezen dat collega’s op de gebruikelijke en normale wijze kunnen communiceren met [eiser] , dat het “VP Cyber Security HTSM” zal worden ‘gepauzeerd’ en dat de werkzaamheden van [eiser] voor de “roadmap Cyber Security & Resilience” eveneens zullen worden gepauzeerd.

2.16.

Op 28 mei 2016 heeft [eiser] een e-mail gestuurd aan [betrokkene 7] ( [functie] ) en heeft hij gevraagd om een afspraak te maken. Op deze e-mail heeft [betrokkene 7] een dag later per e-mail geantwoord dat het uit het oogpunt van zorgvuldigheid en eenduidigheid niet opportuun wordt geacht om tijdens het meldingsonderzoek een gesprek met [eiser] te houden. [eiser] heeft in antwoord op deze e-mail per e-mail aan [betrokkene 7] verzocht om de formele taak van de Raad van Bestuur uit te voeren en erop toe te zien dat een melder op geen enkele wijze in zijn positie wordt benadeeld.

2.17.

Op 30 mei 2016 heeft [eiser] zich ziek gemeld. Diezelfde dag heeft [betrokkene 1] een e-mail verzonden aan [eiser] . In die e-mail valt te lezen dat [eiser] een document kan opstellen, waarin [eiser] moet beschrijven welke benadeling hij sinds het doen van zijn melding ervaart. Ook is in die e-mail geschreven dat [eiser] een externe vertrouwenspersoon kan benaderen en dat [eiser] zich kan wenden tot het Adviespunt klokkenluiders (het latere Huis voor Klokkenluiders) om [eiser] in het kader van zijn melding advies te geven.

2.18.

Op 7 juni 2016 heeft TNO (wederom) een e-mail verzonden aan [eiser] en heeft zij een aantal aanvullingen bevestigd op de maatregelen, zoals genoemd in de brief van 26 mei 2016. Zo is in deze e-mail te lezen dat het “VP Cyber Security HTSM” weliswaar zal worden gepauzeerd, maar dat [eiser] projectleider blijft. Verder is TNO in deze e-mail akkoord gegaan met het verzoek van [eiser] om aan een andere “RM” (research manager) te rapporteren, omdat de huidige RM van [eiser] ( [leidinggevende] ) nauw verbonden is met de “roadmap Cyber Security & Resilience”.

2.19.

Op 10 juni 2016 is [eiser] door de CMO geïnterviewd. Voorafgaand aan dat gesprek is door [betrokkene 8] ( [functie] ) het interviewprotocol aan [eiser] verzonden. In dat protocol is te lezen dat ‘de geïnterviewde’ meewerkt op vrijwillige basis en niet tot antwoorden verplicht is. Ook is daarin opgenomen dat van het interview een verslag wordt gemaakt. Dit verslag betreft een beknopte zakelijke weergave van het gesprek. Tot slot is in het interviewprotocol opgenomen dat de geïnterviewde in staat wordt gesteld om commentaar te leveren op het gespreksverslag en dat, als de CMO dit commentaar niet overneemt, zij dit motiveert. Daarnaast is per e-mail gesproken over de samenstelling van de personen die aanwezig zijn bij het gesprek. Op verzoek van [eiser] is bij het gesprek, naast [betrokkene 9] , [betrokkene 10] en [betrokkene 8] , ook [betrokkene 11] aanwezig geweest.

2.20.

Na het interview met [eiser] heeft de CMO in de periode na 10 juni tot 20 juni 2016 met zes andere personen gesproken.

2.21.

Op 15 juni 2016 heeft [eiser] in een e-mail aan [leidinggevende] en [betrokkene 5] geschreven dat overmatige stress zijn hartritme “helemaal op zijn kop [heeft] gezet” en dat zijn eerste prioriteit is om zijn stressniveau onder controle te brengen.

2.22.

Op 23 juni 2016 is [eiser] uitgenodigd voor een vervolggesprek met de CMO. Ook is toen aan [eiser] een verslag verstrekt van het interview dat op 10 juni 2016 heeft plaatsgevonden. [eiser] heeft daarna op 30 juni 2016 in een e-mail te kennen gegeven dat het gespreksverslag niet tegemoetkomt aan wat [eiser] onder een verslag verstaat en dat het verslag feitelijke onjuistheden bevat. [eiser] heeft in zijn e-mail ook verzocht om een nieuwe, gecorrigeerde versie van het gespreksverslag. Daarna hebben [betrokkene 10] ( [functie] ) en [eiser] per e-mail gecorrespondeerd. [eiser] heeft toen te kennen gegeven dat hij zich eerst comfortabel wil voelen bij het verslag van het eerste gesprek.

2.23.

Op 24 juni 2016 is door [betrokkene 1] per e-mail aan [eiser] te kennen gegeven dat de oplevering van het onderzoek van de CMO om “redenen van zorgvuldigheid van het onderzoek” is uitgesteld tot 8 juli 2016.

2.24.

Op 4 juli 2016 heeft [eiser] het spreekuur van de bedrijfsarts bezocht. In zijn schriftelijke terugkoppeling heeft de bedrijfsarts aan partijen geadviseerd dat [eiser] niet inzetbaar is en op dat moment geen werkzaamheden kan verrichten. Verder is in de terugkoppeling te lezen dat de ontstane (medische) situatie werkgerelateerd is te noemen en dat het van belang is om tot een werkbare oplossing te komen. In de terugkoppeling is ook te lezen dat activiteiten die bijdragen aan een oplossing niet haalbaar worden geacht en dat er een vervolgafspraak op 25 juli 2016 is gepland.

2.25.

Op 11 juli 2016 is door [betrokkene 1] per e-mail aan [eiser] te kennen gegeven dat de oplevering van het onderzoeksrapport van de CMO is uitgesteld tot 9 september 2016, omdat de bedrijfsarts [eiser] heeft geadviseerd om drie weken rust te nemen en omdat de oplevering van het onderzoek in de vakantieperiode valt.

2.26.

Op 21 juli 2016 heeft TNO een brief verzonden aan [eiser] . In die brief wordt aan [eiser] te kennen gegeven dat het niet langer verantwoord wordt geacht om het “VP Cyber Security HTSM” te pauzeren. TNO heeft in deze brief ook geschreven dat zij heeft besloten dat [betrokkene 12] gedurende de afwezigheid van [eiser] het projectleiderschap van het “VP Cyber Security HTSM” zal overnemen.

2.27.

Op 26 juli 2016 heeft de bedrijfsarts aan TNO en [eiser] geadviseerd dat het voor [eiser] vanaf begin augustus 2016 mogelijk is om in deeltijd (rond de 50%) te starten met het verrichten van passende werkzaamheden in een passende werkomgeving (buiten de eigen setting van cyber security).

2.28.

[eiser] heeft op 7 augustus 2016 een brief verzonden aan [betrokkene 10] ( [functie] ). In die brief valt te lezen dat [eiser] niet inziet waarom het onderzoek uitgesteld moet worden. Volgens [eiser] zijn alle integriteitskwesties en bewijsstukken van zijn kant al zorgvuldig en uitvoerig gedocumenteerd in zijn melding van 27 april 2016 en is hij op 10 juni 2016 al gehoord. [eiser] heeft in deze brief ook te kennen gegeven dat hij niet meer inhoudelijk betrokken wil zijn bij het onderzoek naar de misstanden.

2.29.

Op 11 augustus 2016 heeft [eiser] een e-mail verzonden aan de Raad van Toezicht. In die e-mail heeft [eiser] te kennen gegeven dat de IC de klokkenluidersregeling heeft overtreden, omdat zij haar advies niet binnen de voorgeschreven termijn heeft uitgebracht.

2.30.

Op 18 augustus 2016 heeft [leidinggevende] een SMS verzonden aan [eiser] . In dat bericht heeft hij aan [eiser] te kennen gegeven dat er op advies van de bedrijfsarts een gesprek moet plaatsvinden om een plan van aanpak op te stellen met betrekking tot de re-integratie van [eiser] . [eiser] heeft op deze SMS geantwoord dat het vorige advies van de bedrijfsarts is achterhaald en dat de gezondheid van [eiser] op dat moment de enige prioriteit is.

2.31.

Op 23 augustus 2016 heeft [leidinggevende] een e-mail verzonden aan [eiser] . In die e-mail schrijft hij (opnieuw) dat TNO verplicht is om een plan van aanpak op te stellen met betrekking tot de re-integratie van [eiser] . Tevens wordt [eiser] in deze e-mail verzocht om op 25 augustus 2016 te verschijnen op het kantoor van TNO voor een gesprek om het plan van aanpak op te stellen. [eiser] wordt er in deze e-mail tot slot op gewezen dat als [eiser] zich niet houdt aan de voorschriften naar aanleiding van een ziekmelding, hij een formele waarschuwing ontvangt en dat dit er uiteindelijk toe kan leiden dat er een loonstop wordt opgelegd.

2.32.

Op 30 augustus 2016 heeft [eiser] een brief verzonden aan [betrokkene 13] (hierna: [betrokkene 13] ) van de Raad van Toezicht van TNO. In deze brief heeft [eiser] geschreven dat hij benadeling door TNO ervaart.

2.33.

Op 1 september 2016 is het concept-rapport van de CMO aan [eiser] verstrekt. [eiser] heeft daarna op 7 september 2016 schriftelijk gereageerd op het concept-rapport. In zijn reactie heeft [eiser] (onder andere) 47 punten aangestipt uit het concept-rapport die volgens [eiser] nadere duiding vergen, onjuistheden bevatten, dan wel onvolledig, suggestief of ongefundeerd zijn. Verder heeft [eiser] drie correctieverzoeken gedaan.

2.34.

Op 8 september 2016 heeft [eiser] een e-mail verzonden aan de CMO. In zijn e-mail heeft [eiser] twee bijlages toegevoegd. De eerste bijlage betreft communicatie tussen [eiser] en Stefan Günzel ( [functie] een buitenlandse partner van TNO) over de vraag of er sprake was een beeld van afnemend ‘commitment’ van TNO bij de partners. De tweede bijlage betreft een overzicht van de benadeling die [eiser] voorafgaand aan en tijdens het doen van zijn melding heeft ervaren.

2.35.

Op 8 september 2016 heeft [betrokkene 13] een brief verzonden aan [eiser] en heeft hij gereageerd op de e-mail en de brieven van [eiser] van respectievelijk 11 en 30 augustus 2016. In die brief is te lezen dat het niet wenselijk wordt geacht om twee deskundigen te benoemen om de termijnoverschrijding van de IC te onderzoeken, omdat dat tot verdere vertraging van het onderzoek kan leiden. Wat betreft de door [eiser] ervaren benadeling heeft [betrokkene 13] aan [eiser] – kort gezegd – geschreven dat de Raad van Bestuur is belast met de taak om erop toe te zien dat een melder niet wordt benadeeld. Tot slot is in deze brief te lezen dat [eiser] zich (opnieuw) tot de Raad van Toezicht kan wenden, indien hij het niet eens is met het besluit van de Raad van Toezicht. In dat geval zal de Raad van Toezicht inhoudelijk kennisnemen van de melding van [eiser] en twee externe en onafhankelijke deskundigen benoemen om zich een oordeel te vormen over de melding. Daarna zal de Raad van Toezicht een besluit nemen.

2.36.

Op 22 september 2016 heeft de IC per brief advies over de melding van [eiser] uitgebracht aan de Raad van Bestuur. In die brief is, voor zover relevant, het volgende te lezen: