Rechtbank Den Haag, 16-02-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:1100, C/09/607056 / KG ZA 21-118

Sinds medio maart 2020 heeft de regering in ons land diverse maatregelen genomen in verband met de uitbraak van het virus SARS-Cov-2 (verder: het virus), waarbij in de loop der tijd, al naar gelang de ontwikkelingen, is opgeschaald en afgeschaald. De maatregelen zijn genomen na adviezen van het Outbreak Management Team (verder: OMT), dat de regering informeert over de stand van zaken en adviseert over mogelijk te nemen maatregelen. Momenteel geldt, met name, de verplichting voor burgers om buiten gezinsverband anderhalve meter afstand van elkaar te houden, sluiting van horeca, middelbare scholen, detailhandel, sportfaciliteiten en bepaalde andere bedrijfstakken en beroepen. De huidige maatregelen lopen vooralsnog tot 2 maart 2021.

Na een op 21 januari 2021 gehouden spoeddebat in de Tweede Kamer heeft de meerderheid van de Kamer ingestemd met het voornemen van het kabinet tot het invoeren van een tijdelijke avondklok. Daarop is op grond van artikel 1 eerste lid van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (verder: Wbbbg) bij koninklijk besluit van 22 januari 2021 op voordracht van de Minister-President artikel 8 eerste en derde lid Wbbbg in werking getreden en gesteld. In artikel 8 Wbbbg is het volgende bepaald:

1. Onze Minister van Veiligheid en Justitie en de commissaris van de Koning zijn bevoegd het vertoeven in de open lucht te beperken.

2. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere regels gegeven met betrekking tot de uitoefening van de bevoegdheid, bedoeld in het eerste lid.

3. Onze Minister van Veiligheid en Justitie is bevoegd in spoedeisende gevallen regels te geven waarbij wordt afgeweken van de regels, bedoeld in het tweede lid, of deze buiten werking worden gesteld. De door Onze voornoemde Minister gegeven regels worden op een door hem te bepalen wijze bekendgemaakt en treden na deze bekendmaking terstond in werking. Deze regels worden in ieder geval geplaatst in de Staatscourant.

Op 22 januari 2021 heeft de minister van Justitie en Veiligheid met toepassing van artikel 8 lid 3 van de Wbbbg de Tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19 (verder: de Tijdelijke regeling) gepubliceerd. Daaruit blijkt dat de avondklok geldt met ingang van 23 januari 2021 dagelijks van 21.00 uur tot 4.30 uur tot en met 10 februari 2021.

De toelichting bij de Tijdelijke regeling vermeldt onder meer dat de instelling van een avondklok is gericht op het voorkomen van verstoring van het door de pandemie al onder druk staande maatschappelijk leven en de veiligheid, bezien vanuit het perspectief van de drie pijlers waarop het kabinetsbeleid ter bestrijding van de epidemie is gestoeld. Die drie pijlers zijn (i) een acceptabele belasting van de zorg als gevolg van het virus, (ii) het beschermen van kwetsbaren in de samenleving en (iii) het kunnen houden van zicht op en inzicht in de verspreiding van het virus. De toelichting vermeldt verder dat dat nodig is omdat het aantal besmettingen onwenselijk hoog blijft, er sprake is van een kwetsbare epidemiologische situatie en de ervaringen in het Verenigd Koninkrijk en Ierland laten zien dat zonder aanvullende dwingende maatregelen het gevaar bestaat dat de belasting in de zorg onaanvaardbaar wordt, met ingrijpende gevolgen voor het maatschappelijk leven en kwetsbaren in de samenleving. Die gevolgen zijn zodanig dat daarmee de veiligheid en de openbare orde onder onaanvaardbare druk komen te staan. Tegelijkertijd komt hiermee de gerichte bestrijding van de pandemie in gevaar, hetgeen ook weer de risico’s voor de veiligheid vergroot, aldus de toelichting.

Zoals artikel 1 lid 2 van de Wbbbg vereist is op 2 februari 2021 een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer gezonden omtrent het voortduren van de werking van de bij het koninklijk besluit in werking gestelde bepalingen (verder: de Voortduringswet). Dit wetsvoorstel is op 11 februari 2021 door de Tweede Kamer aangenomen. Het was ten tijde van de zitting nog niet duidelijk wanneer de Eerste Kamer zich over het wetsontwerp zal buigen. Indien het wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt verworpen dan worden bij koninklijk besluit op voordracht van de Minister-President de ingevolge artikel 1 lid 3 Wbbbg inwerking gestelde bepalingen (in dit geval artikel 8 lid 1 en 3) onverwijld buiten werking gesteld. In dat geval vervalt ook de Tijdelijke regeling.

Bij brief van 3 februari 2021 hebben Viruswaarheid c.s. de Staat aangeschreven met het verzoek de avondklok onmiddellijk op te heffen. De Staat heeft aangegeven daartoe niet bereid te zijn.

Op 7 februari 2021 heeft het OMT een nieuw advies aan de regering uitgebracht. Daarin heeft het geadviseerd de avondklok te verlengen, omdat de Britse variant van het virus aan een opmars bezig is en het R-getal (dat weergeeft hoeveel nieuwe besmettingen gemiddeld door één besmet persoon worden veroorzaakt) van de Britse variant hoger ligt dan dat van de oorspronkelijke variant. Dat betekent volgens het OMT dat de Britse variant besmettelijker is. De avondklok kan volgens het OMT een waardevolle aanvulling zijn op de overige reeds geldende maatregelen. Nadat in de Tweede Kamer over een verlenging van de avondklokmaatregel een spoeddebat is gevoerd bleek voor verlenging een Kamer meerderheid te bestaan. Vervolgens is door de Minister van Justitie en Veiligheid op grond van de Wbbbg verlenging aangekondigd van de avondklokmaatregel tot en met 3 maart 2021 om 04.30 uur. Daarbij is aangekondigd dat er tussentijds, op 23 februari 2021, zal worden geëvalueerd of de maatregel nog langer nodig is. In verband hiermee is door de Minister van Justitie en Veiligheid bij Regeling van 9 februari 2021 de in de Tijdelijke regeling opgenomen einddatum van de avondklok gewijzigd in 3 maart 2021 om 04.30 uur.