Rechtbank Den Haag, 26-10-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:11700, 9014238

Hoewel het handelen van gemeente tot november 2020 wellicht kan worden gezien als een erkenning van het bestaan van arbeidsongeschiktheid in en door de dienst, betekent dat nog niet dat dat ook in deze procedure vast staat. De gemeente heeft zich immers op 12 november 2020 op een ander standpunt gesteld, welk standpunt zij ook in deze procedure handhaaft, namelijk dat er geen sprake is van arbeidsongeschiktheid in en door de dienst. De werknemer heeft niet gesteld dat of op welke grond de gemeente niet van haar eerdere erkenning mocht terugkomen. De kantonrechter zal dus moeten beoordelen of de arbeidsongeschiktheid van de werknemer is ontstaan in en door de dienst als bedoeld in de cao.

Uit de inhoud van de dreigbrief leidt de kantonrechter af dat deze is geschreven door iemand die wilde dat de werknemer met haar werk ophield. Er staat immers: “stop met ons te spionere”, waarmee kennelijk bedoeld is: houd op met je werk als sociaal rechercheur; en “ga ander werk vind”. Uit deze uitlatingen komt voldoende duidelijk naar voren dat deze bedreiging te maken heeft met door de werknemer uitgevoerde of uit te voeren werkzaamheden als sociaal rechercheur. De gemeente heeft wel gesteld dat de dreiging ook uit de privé omgeving van de werknemer kan komen, maar deze stelling heeft zij – tegenover de duidelijke formulering van de brief – onvoldoende onderbouwd. Er is geen enkele aanwijzing van een conflict in de privé sfeer van de werknemer. De conclusie is dat het ontvangen van de dreigbrief door de werknemer is aan te merken als een werkgerelateerd incident.

Verder heeft de werknemer door overlegging van diverse rapporten van artsen voldoende aangetoond dat haar huidige PTSS in overwegende mate is veroorzaakt door het ontvangen van de dreigbrief. Eerdere incidenten die haar zijn overkomen (tijdens haar werk bij de politie en later bij de gemeente) hebben wellicht in enige mate bijgedragen, maar zijn niet in overwegende mate de oorzaak van haar PTSS. Bij dit oordeel slaat de kantonrechter acht op de hieronder weergegeven delen van de (medische) rapportage en op het feit dat de werknemer nooit eerder ziek is geweest na of in verband met een incident.

De gemeente heeft zich beroepen op het buitensporigheidsvereiste zoals dit is ontwikkeld en toegepast door de CRvB. Volgens de gemeente hebben zich geen buitensporige omstandigheden voorgedaan. De werknemer heeft zich daartegen verzet.

De werknemer heeft erop gewezen dat zij geen ambtenaar meer is en dat haar rechtspositie dus ook niet als zodanig moet worden beoordeeld, zodat de uitspraken van de CRvB niet relevant zijn voor haar situatie. De kantonrechter overweegt dat voorafgaand aan de inwerkingtreding van de Wnra op de werknemer de ARG van toepassing was, waarin in artikel 7.3 een identieke bepaling als in de huidige cao was opgenomen met betrekking tot de definitie van arbeidsongeschiktheid in en door de dienst. Uit de Wnra kan niet worden afgeleid dat de wetgever met de normalisering van de rechtspositie van ambtenaren een materiële wijzing op het punt van de bovenwettelijke aanvullingen bij arbeidsongeschiktheid heeft willen aanbrengen. De inhoud van de cao is primair het resultaat van een technische vertaalslag en niet van een nieuw onderhandelingsresultaat. Dit wijst op continuïteit van de inhoud van de rechten en verplichtingen die aan de cao kunnen worden ontleend. Het uitgangspunt van de wetgever is dat op individueel niveau de ambtenaar normaliseert met integraal behoud van zijn rechten en aanspraken. (Artikel 14 lid 1 van de Ambtenarenwet). Dit leidt tot de conclusie dat de kantonrechter de rechtspraak van de CRvB zal volgen. Zeker in dit geval, waarin de arbeidsongeschiktheid van de werknemer is ontstaan toen zij nog ambtenaar was en beoordeeld moet worden nu zij geen ambtenaar meer is, zou een andere opvatting tot het ongewenste gevolg kunnen leiden dat voor de inwerkingtreding van de Wnra geen sprake was van arbeidsongeschiktheid in en door de dienst en na de inwerkingtreding van de Wnra wel.

Het ontvangen van een dreigbrief op een privé adres is naar het oordeel van de kantonrechter aan te merken als een buitensporige omstandigheid in de zin die de CRvB daaraan geeft. Hoewel een sociaal rechercheur een dikke huid moet hebben en moet kunnen omgaan met schelden en bedreigingen, dringt een dreigbrief op het privé adres door in het privé domein. Dat komt daardoor veel harder, zelfs buitensporig hard, aan. Dat zijn bepaald geen omstandigheden waarmee iedere opsporingsambtenaar maar moet kunnen omgaan.

Uit het voorgaande volgt dat de arbeidsongeschiktheid van de werknemer is aan te merken als arbeidsongeschiktheid in of door de dienst in de zin van artikel 7.3 van de cao. De daarop gerichte verklaring voor recht zal dus worden toegewezen. De vordering in reconventie moet worden afgewezen omdat het terecht is geweest dat de gemeente het volle loon heeft doorbetaald.

Artikel 7:658 lid 1 BW bepaalt dat de werkgever verplicht is de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanig maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Op grond van het bepaalde in artikel 150 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering moet de werknemer stellen en bij betwisting bewijzen dat zij schade heeft geleden in de uitoefening van haar werkzaamheden. Als dit komt vast te staan is de werkgever aansprakelijk, tenzij zij aantoont dat zij haar zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving van de werknemer is nagekomen dan wel dat de werknemer zich schuldig heeft gemaakt aan opzet of bewuste roekeloosheid (artikel 7:658 lid 2 BW).

De gemeente bestrijdt dat de werknemer schade heeft geleden in de uitoefening van haar werkzaamheden. Zij wijst erop dat de dreigbrief is bezorgd op het thuisadres van de werknemer en dat de werknemer de brief buiten werktijd heeft ontvangen. De kantonrechter kan in het midden laten of hier sprake is van schade die is geleden in de uitoefening van de werkzaamheden of dat sprake is van een incident in de privésituatie dat niet wordt beheerst door artikel 7:658 BW, maar door de eisen van goed werkgeverschap van artikel 7:611 BW. In beide gevallen is immers duidelijk dat de werkgever geen zeggenschap en bevoegdheid heeft over het bezorgen van brieven bij de privéwoning van de werknemer. De werkgever heeft dan ook onweersproken gesteld dat zij de bezorging van de brief op geen enkele wijze had kunnen voorkomen. Er was immers geen specifieke dreiging op grond waarvan de gemeente eventueel maatregelen had moeten nemen. Daarmee is naar het oordeel van de kantonrechter voldoende komen vast te staan dat de werkgever haar zorgplicht niet heeft geschonden. Dit geldt zowel als wordt gekeken naar de zorgplicht van de werkgever ter voorkoming van ongevallen (artikel 7:658 BW) als naar de algemene zorgplicht van een goed werkgever (artikel 7:611 BW).

De werknemer stelt dat de werkgever haar zorgplicht ook heeft geschonden door onvoldoende hulp en zorg te bieden ná het incident, onder meer door haar niet te helpen met het krijgen van een andere woning en haar niet goed op de hoogte te houden van het onderzoek naar het eventueel lekken van haar adresgegevens uit de administratie van de gemeente. De kantonrechter gaat aan deze verwijten voorbij omdat de werknemer – naast alle stukken waaruit volgt dat zij PTSS heeft gekregen door de ontvangst van de dreigbrief – onvoldoende heeft onderbouwd dat en in hoeverre zij schade zou hebben geleden als gevolg van wat zij de gemeente verder nog verwijt. De vorderingen van de werknemer die zien op het verkrijgen van schadevergoeding op deze grond worden dan ook afgewezen.

De gemeente wordt zowel in conventie (grotendeels) als in reconventie in het ongelijk gesteld. Daarom wordt zij veroordeeld in de kosten van deze procedures.