Rechtbank Den Haag, 06-05-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:4593, SGR 20/2449

1. Verweerder is een zelfstandig bestuursorgaan, ingesteld bij wet. Hij brengt aan de minister die het aangaat een eindadvies uit over voordrachten voor een Koninklijke onderscheiding (een zogeheten lintje). Bij zijn advisering maakt verweerder gebruik van informatie uit het Vademecum Decoratiestelsel (Vademecum). Verder is er de Handleiding Decoratiestelsel (Handleiding). Beide documenten zijn bedoeld voor gebruik binnen de overheid en bieden handvatten aan bestuursorganen die bij voordrachten voor een onderscheiding betrokken zijn.

2. Eiser heeft verweerder met een beroep op de Wob onder meer verzocht om informatie openbaar te maken over onderscheidingen in de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau. Verweerder is gedeeltelijk aan dit verzoek tegemoetgekomen. Hij heeft informatie uit het Vademecum en de Handleiding openbaar gemaakt. De passages die gaan over de criteria voor een onderscheiding heeft verweerder echter weggelakt.

3. Deze zaak gaat over de vraag of verweerder zich op het standpunt heeft kunnen stellen dat openbaarmaking van de weggelakte passages niet opweegt tegen het voorkomen van onevenredige benadeling van de voordrachtprocedure, het decoratiestelsel en de hierbij betrokken (rechts)personen.

4. Eiser stelt zich onder meer op het standpunt dat verweerder de criteria voor een onderscheiding ten onrechte niet openbaar heeft gemaakt. Volgens eiser is er bij openbaarmaking geen sprake van onevenredige benadeling.

5. Verweerder heeft gemotiveerd op het beroep gereageerd.

6. Verweerder heeft passages uit het Vademecum en de Handleiding weggelakt met toepassing van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob. In die bepaling staat dat het verstrekken van informatie achterwege blijft voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het voorkomen van onevenredige benadeling of bevoordeling van de bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen dan wel derden. Volgens de hoogste bestuursrechter valt hieronder ook het voorkomen van onevenredige benadeling van de overheid.¹De bepaling mag er echter niet toe leiden dat bestuursorganen gegevens zouden mogen achterhouden omdat publicatie daarvan mogelijk een ongunstig licht zou werpen op het door hen gevoerde beleid of de kans op aanvaarding van het door hen voorgenomen beleid zou verkleinen.²

7. De rechtbank heeft kennisgenomen van de weggelakte passages uit het Vademecum en de Handleiding. Die passages gaan over de wijze waarop verweerder het decoratiestelsel interpreteert en toepast. Meer in het bijzonder betreffen zij een nadere uitwerking van de criteria voor een onderscheiding die in het Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau staan. Artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob is naar zijn aard niet bedoeld om openbaarmaking van zo’n nadere uitwerking te weigeren. Een ander oordeel zou erop neerkomen dat bestuursorganen hun uitleg van wet- en regelgeving onder omstandigheden geheim kunnen houden. Dat kan niet.

8. Los van het voorgaande volgt de rechtbank verweerder niet in zijn standpunt dat openbaarmaking tot onevenredige benadeling zal leiden. Zo kan onevenredige benadeling van de voordrachtprocedure en het decoratiestelsel zelf geen reden zijn om informatie uit het Vademecum en de Handleiding weg te lakken. Het moet immers gaan om ‘bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke of rechtspersonen dan wel derden’. Daarnaast ziet de rechtbank niet in dat openbaarmaking de bij de voordrachtprocedure betrokken (rechts)personen onevenredig zal benadelen. De enkele stelling van verweerder dat een publiek debat over al dan niet gedecoreerde personen een ernstige inbreuk op hun persoonlijke levenssfeer maakt, is in dit geval onvoldoende. Verder vreest verweerder ten onrechte dat na openbaarmaking naar de criteria voor een onderscheiding kan worden toegeschreven. Dit geldt immers niet voor alle criteria. Bovendien leidt het voldoen aan de criteria niet automatisch tot de voordracht voor een onderscheiding. Verweerder heeft hierbij te allen tijde beoordelingsruimte.

9. Al met al heeft verweerder de weigeringsgrond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob niet mogen toepassen. De beroepsgrond slaagt. De rechtbank hoeft daarom niet in te gaan op wat eiser verder heeft aangevoerd.

10. Het beroep is gegrond. De rechtbank vernietigt het bestreden besluit. Zij voorziet zelf in de zaak en bepaalt dat verweerder de weggelakte passages uit het Vademecum en de Handleiding openbaar maakt. Verder draagt de rechtbank verweerder op om een afschrift van de aldus openbaar gemaakte documenten aan eiser te verstrekken.

11. Verweerder moet het griffierecht vergoeden. Er zijn geen proceskosten die vergoed moeten worden.