Rechtbank Den Haag, 01-09-2022, ECLI:NL:RBDHA:2022:12945, 9736488 RP VERZ 22-50109

De kern van de in deze procedure te beantwoorden vraag is of in de definitie van ‘gemaksvoeding’ in het Besluit besloten ligt dat onder gemaksvoeding ook begrepen zijn snacks, die geen vlees, maar vleesvervangers bevatten. Pas indien het antwoord op die vraag zou luiden dat snacks met vleesvervangers tot gemaksvoeding moeten worden gerekend, komt de subsidiaire vraag aan de orde of VLEP gelet op de brief van 18 maart 2016 (zie overweging 2.5.) het recht heeft verwerkt om op het besluit, zoals dat in die brief is verwoord, terug te komen. Voordat de kantonrechter toekomt aan de beantwoording van die vragen ziet hij aanleiding eerst enkele inleidende overwegingen te maken.

Deze procedure wordt gevoerd op de voet van artikel 96 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) en LM heeft de procedure ingeleid bij verzoekschrift. In het petitum verzoekt LM niettemin bij vonnis te veroordelen. VLEP voert verweer in de vorm van een verweerschrift/conclusie van antwoord en vordert vervolgens in reconventie LM bij vonnis te veroordelen. Partijen zijn daarmee niet consistent in hun procesvoering. De tweede volzin van artikel 96 Rv zegt dat het geding wordt gevoerd op de wijze zoals door de kantonrechter bepaald. In dat kader en gelet de aard van het voorliggende geschil bepaalt de kantonrechter dat deze procedure is gevoerd als een verzoekschriftprocedure, dat de kantonrechter vorderingen van partijen zal aanmerken als verzoeken en dat de uitspraak zal plaatsvinden in de vorm van een beschikking.

Omdat het conventionele verzoek van LM en het reconventionele verzoek van VLEP onlosmakelijk met elkaar verweven zijn zal de kantonrechter beide verzoeken gezamenlijk behandelen.

In deze procedure staat een groot aantal zaken niet ter discussie, met name niet zaken rondom de werking van de WBPF en het daarop gebaseerde Besluit, waardoor een onderneming, die onder de werkingssfeer van het Besluit valt, automatisch verplicht is deel te nemen of zich aan te sluiten bij VLEP, met alle daaraan verbonden rechten en verplichtingen. Enkel indien het subsidiaire verzoek van LM aan de orde zou komen, dient de vraag beantwoord te worden of VLEP op het eerder genomen besluit van 18 maart 2016 dat LM niet is aangesloten bij VLEP kan terugkomen op de wijze zoals hij dat gedaan heeft, uitmondend in het besluit van 7 oktober 2021.

Uiteindelijk concentreert het geschil tussen partijen zich op één enkele vraag, namelijk of de door LM geproduceerde producten vallen onder de definitie van ‘snacks’ in de zevende bullit van afdeling B. van het Besluit. Het Besluit kent vier afdelingen, A, B, C en D, maar de afdelingen A, C en D richten zich overduidelijk op ondernemingen die op een of andere wijze actief zijn in de productie of verwerking van dierlijk (pluimvee)vlees en niet ter discussie staat dat LM geen dierlijk vlees produceert of verwerkt. Ook staat niet ter discussie dat LM geen van de producten produceert, zoals die beschreven zijn in de eerste zes bullits van afdeling B van het Besluit. Zelfs staat niet tussen partijen ter discussie dat een aantal elementen, genoemd onder de zevende bullit van afdeling B niet aan de orde zijn; LM produceert geen kant- en klare maaltijden en maaltijdcomponenten, die samen een volledige maaltijd vormen.

Het gaat uiteindelijk dus alleen om de vraag of LM een onderneming is die uitsluitend of in hoofdzaak het bedrijf uitoefent van het fabrieksmatig bereiden of samenstellen van etenswaren, die als gemaksvoeding kunnen worden aangemerkt, waarbij onder gemaksvoeding onder meer worden verstaan frika(n)dellen, toebereide gehaktballen, hamburgers, (….), en die door middel van conservering, bijvoorbeeld diepvries, koelvers vacuüm, blik of droge vorm, klaar [zijn] voor gebruik .

LM heeft in deze procedure duidelijk gemaakt dat zij producten produceert, die vrijwel uitsluitend via schappen van de supermarkten aan particuliere consumenten worden aangeboden als een alternatief voor vlees of vleeshoudende producten. In punt 22 van het inleidende verzoekschrift wordt verder nog verduidelijkt dat de producten van LM vleesvervangers zijn en bedoeld zijn een onderdeel te vormen van een thuis te bereiden maaltijd. De producten van LM bevatten geen vlees, en het zijn ook geen snacks, aldus LM. Ten aanzien van dat laatste merkt de kantonrechter overigens op dat de term ‘snack’ niet voorkomt in het Besluit, zodat in deze procedure niet aan de term ‘snack’ getoetst kan worden.

Uiteindelijk gaat het bij de beoordeling dus uitsluitend om de vraag of de producten van LM, ondanks dat vaststaat dat deze geen vlees bevatten, zijn aan te merken als frika(n)dellen, toebereide gehaktballen en/of hamburgers in de zin van het Besluit.

In zijn verweer heeft VLEP naar voren gebracht dat weliswaar vroeger een frikandel, gehaktbal of hamburger altijd vlees bevatte, maar dat die tijd inmiddels achter ons ligt. In het huidige spraakgebruik kunnen frikandellen, gehaktballen en hamburgers net zo goed producten zonder vlees zijn.

Ondanks dat het spraakgebruik is geëvolueerd, neemt dat niet weg dat daarmee ook automatisch niet-vleeshoudende frikandellen, gehaktballen en/of hamburgers onder de definitie van frikandellen, gehaktballen en hamburgers in de zin van het Besluit zijn komen te vallen. Immers, indien in het spraakgebruik bepaalde termen ook gebruikt zijn gaan worden gebruikt voor woorden, die voorheen een andere of beperktere betekenis hadden, betekent dat daarmee ook een definitie van de betreffende termen in een wettelijke of daarmee gelijk te stellen bepaling die andere of ruimere betekenis krijgen. Ook het feit dat een zeker product (bijv. een vegetarische gehaktbal) lijkt op een ander (bekend en/of bestaand) product (bijv. een vleeshoudende gehaktbal) betekent niet dat die producten ook dezelfde producten zijn , zoals VLEP nog in zijn zittingsaantekeningen (punten 14 tot en met 17) betoogt, zeker niet als de beoordeling daarvan moet geschieden op basis van een definitie van dat product in een wettelijke of daarmee gelijk te stellen regeling.

Hiervoor is reeds overwogen dat een definitie van een bepaalde term niet automatisch mee-evolueert met de evolutie van het spraakgebruik. Indien een definitie van een bepaalde term dateert van voor de evolutie van het spraakgebruik en de definitie niet aan de verandering wordt aangepast, dan moet de conclusie zijn dat de term moet worden uitgelegd aan de hand van hetgeen ten tijde van het opstellen onder de definitie werd verstaan. In dat licht overweegt de kantonrechter dat met de termen frikandel, gehaktbal en hamburger in het (huidige) Besluit, waarvan VLEP zelf heeft gesteld, dat deze reeds langere tijd ongewijzigd deel uitmaken van het Besluit en voorgangers daarvan, in ieder geval sinds dat deze producten steevast vlees bevatten, producten worden bedoeld, die vlees moeten bevatten. En omdat de frikandellen, gehaktballen en hamburgers van LM geen vlees bevatten, vallen deze producten dus niet onder de definitie van ‘gemaksvoeding’ in de zin van het Besluit.

Het gevolg van de constatering in de voorgaande rechtsoverweging is, dat LM niet onder de werking van het Besluit valt en niet aangesloten dient te zijn bij VLEP.

Aan het voorgaande voegt de kantonrechter nog toe dat het in het kader van de rechtszekerheid op de weg van (in dit geval) de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, al dan niet op voorspraak van VLEP, ligt om de maatschappelijk ontwikkelingen rondom definities te volgen en, zo nodig, aan de maatschappelijke ontwikkelingen aan te passen. Zoals eerder overwogen is het mee-evolueren van definities aan maatschappelijke ontwikkelingen geen automatisme.

Een en ander betekent dat het primaire verzoek van LM zal worden toegewezen en dat de kantonrechter niet toekomt aan bespreking van het subsidiaire verzoek van LM en het reconventionele verzoek van VLEP.

Als de in het ongelijk gesteld partij zal VLEP worden veroordeeld in de proceskosten aan de zijde van LM, zoals hierna nader bepaald.