Rechtbank Rotterdam, 29-05-2024, ECLI:NL:RBROT:2024:4966, C/10/616293 / HA ZA 21-315

Eisers 2 t/m 10 maken deel uit van traditionele, inheemse leefgemeenschappen (waaronder de Quilombola) in en rondom Barcarena in het Braziliaanse Amazonegebied. Zij zijn voor hun levensonderhoud en drinkwatervoorziening vaak afhankelijk van de natuur (kleinschalige landbouw, ambachtelijke visserij, waterputten). Eiseres 1, is een Braziliaanse vereniging die is opgericht door leden van die leefgemeenschappen. Gedaagden exploiteren al ruim 40 jaar een aluminiumoxideraffinaderij in dit gebied. Dat doen zij via hun Braziliaanse werkmaatschappijen Alunorte en Albras. Eisers stellen dat zij al tientallen jaren worden geconfronteerd met milieuverontreiniging in hun leefgebied. Hierdoor zijn, naar zij stellen, veel inwoners in en rondom Barcarena ziek geworden en kunnen zij niet langer op traditionele wijze in hun levensonderhoud voorzien. Volgens eisers ligt de oorzaak van de milieuverontreiniging in de (vervuilende) activiteiten van Alunorte en Albras. Eisers houden gedaagden – als (indirecte) aandeelhouders van Alunorte en Albras – aansprakelijk voor de schade die zij stellen door het handelen van Alunorte en Albras te hebben geleden en nog te zullen lijden. Gedaagden achten zich niet aansprakelijk. Zij betwisten dat sprake is van milieuverontreinigende activiteiten van Alunorte en Albras en van schade als gevolg daarvan. In een eerder vonnis (gepubliceerd onder ECLI:NL:RBROT:2022:8625) zijn beslissingen genomen over de internationale rechtsmacht van de rechtbank en over de vraag of de zaak moet worden aangehouden in verband met procedures in Brazilië. In dit vonnis zullen beslissingen worden genomen over de formele verweren. Het gaat dan om de nietigheid van de dagvaarding, de procesbevoegdheid en ontvankelijkheid van eiseres 1, de goede procesorde en misbruik van procesrecht, het toepasselijk recht, verjaring en de mogelijkheid van verwijzing naar de schadestaatprocedure. Ook wordt in dit vonnis geoordeeld over de procedurele geschilpunten die verband houden met de eiswijziging, kennelijke verschrijvingen in de gewijzigde eis, het buiten beschouwing laten van processtukken en het overlijden van twee van de oorspronkelijke eisers.