Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 04-04-2018, ECLI:NL:RBZWB:2018:2425, C/02/325342 / HA ZA 17-10

3.1.

Op grond van de niet of onvoldoende weersproken stellingen en de overgelegde producties wordt uitgegaan van de navolgende feiten:

a. [eiseres] is de weduwe van de op 1 maart 2012 overleden heer [overledene] (hierna: [overledene] ).

b. [overledene] is om het leven gekomen door een arbeidsongeval, dat plaatsvond bij loonbedrijf [naam bedrijf] (hierna: [naam bedrijf] ) gelegen aan de [straat + nummer] te [woonplaats] .

c. Ten tijde van het ongeval was [overledene] werkzaam bij SWD Dak- en Geveltechniek BV (hierna: SWD) in de functie van projectleider. SWD hield zich, onder meer, bezig met het leveren en monteren van dak- en wandbeplatings- systemen.

d. Op 1 maart 2012 verrichtte SWD in opdracht van [naam bedrijf] renovatie-werkzaamheden uit aan het hellend dak van een werktuigloods (oude dakplaten vervangen door nieuwe sandwichpanelen). Het was de eerste dag dat werknemers van SWD, te weten [naam werknemer] , [naam werknemer] en (oproepkracht) [naam werknemer] , vanaf de ochtend op de locatie aan de [straat + nummer] te [woonplaats] werkzaam waren. [overledene] arriveerde later die dag (rond het middaguur) ter inspectie van de werkzaamheden en is bij het betreden van het dak van de werktuigloods door een reeds door zijn collega losgeschroefde dakplaat gezakt, van een hoogte van zes meter naar beneden gevallen en op een betonnen vloer terechtgekomen. [overledene] is ter plaatse aan zijn verwondingen overleden.

e. [gedaagde] was ten tijde van het ongeval via de vennootschap Labri Holding BV enig bestuurder van SWD.

f. Op 2 maart 2012 heeft [gedaagde] de assurantietussenpersoon van SWD verzocht het arbeidsongeval van [overledene] te melden bij de aansprakelijkheidsverzekeraar van SWD (hierna: Reaal).

g. De Inspectie SZW (hierna: de Arbeidsinspectie) heeft na een ingesteld onderzoek naar het arbeidsongeval vastgesteld dat SWD de Arbeidsomstandighedenwet heeft overtreden. De Arbeidsinspectie verwijt SWD – kort en zakelijk weergegeven – dat zij haar werknemers op hoogte werkzaamheden heeft laten verrichten, zonder dat ter plaatse (doelmatige) veiligheidsmaatregelen waren getroffen ter voorkoming van valgevaar. Aan SWD is een boete opgelegd van € 10.800,=. De bevindingen van het onderzoek heeft de Arbeidsinspectie neergelegd in het boeterapport van 9 oktober 2012, waarin onder meer het volgende is opgenomen:

“Uit de verklaring van de heer [naam technisch directeur] , technisch directeur bij S.W.D. Dak- en Geveltechniek B.V, is gebleken dat gezien de aangetroffen situatie op de locatie aan de [straat + nummer] te [woonplaats] , niet conform de aanvullende voorwaarden (genoemd in de opdrachtbevestiging van 23 januari 2012) gewerkt kon worden. De heer [naam technisch directeur] had toen zelf het voorstel gedaan om de werkzaamheden aangelijnd uit te voeren.

h. Ten tijde van het arbeidsongeval van [overledene] was de dekking van de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering van SWD door Reaal opgeschort in verband met het uitblijven van betaling van de verschuldigde premie.

i. [eiseres] heeft SWD aansprakelijk gesteld voor de schade als gevolg van het overlijden van haar echtgenoot. SWD heeft geen schade aan [eiseres] vergoed.

j. Bij vonnis van deze rechtbank van 27 november 2012 is SWD in staat van faillissement verklaard.

k. Bij brief van 2 februari 2016 heeft [eiseres] [gedaagde] persoonlijk aansprakelijk

3.2.

Bij dagvaarding legt [eiseres] aan haar vordering ten grondslag, dat [gedaagde] in de uitoefening van zijn bestuurstaak onzorgvuldig jegens [overledene] en zijn weduwe heeft gehandeld en op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk gehouden wordt voor de schade als gevolg van het ongeval. Zij verwijt [gedaagde] - kort samengevat -

a. dat hij niet zelf heeft toegezien op de veiligheid, terwijl dat een persoonlijk op hem als directeur rustende verplichting is, zoals blijkt uit artikel 3 en artikel 1 lid 2 van de Arbeidsomstandighedenwet.

b. dat hij in zijn hoedanigheid van bestuurder van SWD heeft nagelaten de verschuldigde premie voor de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering te voldoen, waardoor de dekking van deze verzekering was opgeschort, hetgeen ertoe heeft geleid dat de schade tot op heden niet is vergoed.

c. dat hij de werknemers van SWD niet heeft gewaarschuwd voor het feit dat de dekking van de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering was opgeschort, waardoor [overledene] niet heeft kunnen afwegen of hij al dan niet voor eigen risico aan het werk wilde gaan.

3.3.

Bij conclusie van repliek heeft [eiseres] vervolgens betoogd, dat [gedaagde] aansprakelijk is op grond van een op hem persoonlijk rustende zorgvuldigheidsverplichting jegens [overledene] . Zij beroept zich daarbij onder meer op het Spaanse villa arrest waarin de Hoge Raad heeft geoordeeld dat dan ook de gewone regels van onrechtmatige daad gelden. In dat geval is niet vereist dat de bestuurder een ernstig verwijt van zijn handelen kan worden gemaakt, aldus [eiseres] .

3.4.

[gedaagde] betwist uitdrukkelijk dat er sprake is van enige toerekenbare onrechtmatige gedraging van hem jegens [overledene] . Door [eiseres] is niet onderbouwd dat hem een persoonlijk en ernstig verwijt kan worden gemaakt ten aanzien van het ongeluk. SWD heeft al datgene, wat redelijkerwijs van haar verwacht mocht worden, gedaan om de veiligheid van haar werknemers te waarborgen. Gelet op zijn leidinggevende en toezichthoudende taak hoefde SWD er geen rekening mee te houden dat [overledene] het geldende protocol zou negeren en niet zou ingrijpen op het moment dat hij constateerde dat de benodigde veiligheidsmaatregelen niet waren genomen. Dat hij de werknemers niet gemeld heeft dat de dekking was opgeschort kan hem persoonlijk niet worden aangerekend, omdat hij niet wist dat de premie voor de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering niet was voldaan. Maar ook wanneer de premie wel zou zijn voldaan, zou de verzekeringsmaatschappij niet overgegaan zijn tot uitkering wegens het ontbreken van aansprakelijkheid, zoals blijkt uit de door hem als productie 5 bij antwoord overgelegde brief van 16 februari 2016. Overigens heeft [eiseres] het causaal verband tussen het niet melden van de opschorting en het ongeval niet aangetoond. Met betrekking tot de stellingname van [eiseres] bij conclusie van repliek stelt [gedaagde] dat zij kennelijk tracht de grondslag van de vermeende aansprakelijkheid van [gedaagde] te verbreden door - ten onrechte - te verwijzen naar de toepasselijkheid van het Spaanse villa arrest.

3.5.

Uit de nadere stellingname van [eiseres] bij conclusie van repliek begrijpt de rechtbank, dat [eiseres] (primair) aan haar vordering ten grondslag legt dat [gedaagde] persoonlijk in strijd met een op hem rustende zorgvuldigheidsnorm heeft gehandeld. De rechtbank leidt dit af uit de uitdrukkelijke verwijzing van [eiseres] naar het arrest van de Hoge Raad van 23 november 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX5881 (Spaanse Villa)

3.6.

In voornoemd arrest was de vraag aan de orde of de betrokkene (makelaar en tevens bestuurder van de vennootschap) optredend als deskundig bemiddelaar had gehandeld in strijd met een op hem in de hoedanigheid van deskundig bemiddelaar rustende zorgvuldigheidsnorm. Dat arrest had niet betrekking op het handelen van de betrokkene bij zijn taakvervulling als bestuurder van een vennootschap, maar op de vraag of de betrokkene, optredend als deskundig bemiddelaar (dienstverlener), had gehandeld in strijd met een op hem in die hoedanigheid van deskundig bemiddelaar rustende zorgvuldigheidsnorm.

3.7.

Naar het oordeel van de rechtbank doet deze situatie zich in het onderhavige geval niet voor. De verwijten die [eiseres] [gedaagde] maakt, vermeld in overweging 3.2 sub a, b en c zien immers op het handelen van [gedaagde] bij zijn taakvervulling als bestuurder van SWD en niet op handelen van [gedaagde] in een persoonlijke hoedanigheid. De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding voor toepassing van de aansprakelijkheidsgrond uit dit arrest.

3.8.

3.9.

3.10.

3.11.

[eiseres] stelt dat het arbeidsongeval van [overledene] voorkomen had kunnen worden, indien er op de betreffende locatie doelmatige veiligheidsvoorzieningen ter voorkoming van valgevaar waren getroffen. Zij heeft vernomen dat er gewerkt zou worden met veiligheidslijnen (non-shute) in plaats van de aanvankelijk beoogde veiligheidsnetten en randbeveiliging, maar daarvan was geen sprake. Op het moment dat [overledene] op de locatie arriveerde was er geen bevestigingslijn/externe kabel aanwezig, waaraan hij zich kon aanlijnen. [overledene] had weliswaar ruime ervaring op het gebied van werkzaamheden aan daken, maar was er niet op bedacht dat een onoplettende collega reeds dakplaten had losgeschroefd. Daardoor kwam hij, omdat hij ongezekerd was, dodelijk ten val.

3.12.

[gedaagde] betwist de stellingen van [eiseres] . SWD had een VGM voorlichtings- programma, waarin uitvoerig stond beschreven welke veiligheidsmaatregelen de werknemers van SWD in acht moesten nemen wanneer zij ter plaatse werkzaam waren en welke veiligheidsregels op projecten golden. Het te gebruiken apparatuur voor valbeveiliging en non-shute maakte onderdeel uit van dit programma. SWD heeft het VGM voorlichtingsprogramma aan [overledene] overhandigd en aan hem uitgelegd bij zijn indiensttreding op 1 maart 2006. Daarnaast beschikte SWD over een risico inventarisatieplan, bijbehorende evaluatie en plan van aanpak, dat door haar actueel werd gehouden en op reguliere basis met alle betrokken werknemers, waaronder [overledene] , werd besproken en nagelopen.

3.13.

Het was voor [gedaagde] als leidinggevende ondoenlijk om alle projecten, die verspreid door het land door SWD werden uitgevoerd, persoonlijk af te rijden om aldaar te controleren of de werkzaamheden naar behoren werden uitgevoerd, maar ook of de benodigde veiligheidseisen door de werknemers van SWD in acht werden genomen. Juist om de veiligheid van haar werknemers te kunnen waarborgen heeft SWD dan ook een toezichthouder aangesteld. [overledene] had 25 jaar ervaring in de branche waarin SWD werkzaam was en had een VCA certificaat voor leidinggevende. Hij was in zijn hoedanigheid van voorman bij SWD in staat om ook complexe projecten goed af te ronden en viel op vanwege zijn goede leidinggevende capaciteiten en het (aansturen op het) naleven van de veiligheidsregels. Reden waarom SWD [overledene] eind 2010 heeft aangesteld als projectleider/ toezichthouder. In zijn nieuwe functie was [overledene] verantwoordelijk voor, onder meer, het toezien op een veilige uitvoering van de projecten door de werknemers van SWD. Indien [overledene] onregelmatigheden zou constateren zoals het onbeveiligd werken, dan moest hij uit hoofde van zijn functie de werkzaamheden stilleggen, de werknemers van SWD instrueren om alsnog de benodigde veiligheidsmaatregelen te treffen en [gedaagde] hiervan op de hoogte stellen. SWD verbond aan het niet naleven van de veiligheidsinstructies consequenties, zoals het opleggen van een boete of het krijgen van ontslag. Overigens werd ook de werkwijze van en de opvolging van de regels door [overledene] steekproefsgewijs gecontroleerd.

3.14.

3.15.

[eiseres] stelt hiertegenover - kort en zakelijk weergegeven - dat [overledene] geen opzet of bewuste roekeloosheid kan worden tegengeworpen, zodat de zorgplicht is overschreden, tenzij aangetoond wordt dat het wel toepassen van de veiligheidsmaatregelen (netten of kabel om aan te lijnen) het arbeidsongeval van [overledene] niet zou hebben voorkomen. Dat is niet aangetoond, zodat sprake is van aansprakelijkheid ex artikel 7:658 lid 2 BW.

3.16.

Ingevolge artikel 7:658 lid 2 BW is een werkgever jegens een werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 van dit artikel opgenomen zorgplicht is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Artikel 7:658 BW beoogt volgens vaste rechtspraak geen absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen. Welke (veiligheids)maatregelen van de werkgever mogen worden verlangd, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. De verplichtingen die de werkgever heeft kracht publiekrechtelijke regelingen ter zake van arbeidsomstandigheden vallen eveneens onder de zorgplicht.

3.17.

Vast staat dat het gevaar zich heeft verwezenlijkt, zodat SWD in beginsel aansprakelijk is voor de gevolgen van het aan [overledene] overkomen ongeval, tenzij vast komt te staan dat SWD de in lid 1 van artikel 7:658 BW genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van Struik.

3.18.

3.19.

Voor de beoordeling van de vraag op SWD aan haar zorgplicht jegens [overledene] heeft voldaan neemt de rechtbank het volgende in aanmerking:

-

Uit de aanstellingsbrief van [overledene] van 16 december 2010 in samenhang bezien met de door [naam werknemer] en [naam werknemer] ten overstaan van de Arbeidsinspectie afgelegde verklaringen staat genoegzaam vast, dat [overledene] in zijn functie van projectleider bij SWD verantwoordelijk was voor het toezien op een veilige uitvoering van de projecten door de werknemers van SWD.

-

Niet weersproken is dat [overledene] bekend was met alle binnen SWD geldende

veiligheidsvoorschriften, dat hij als werknemer veiligheidsinstructies van SWD heeft gekregen, dat hij een ervaren en bekwaam werknemer was, die veel aandacht en zorg aan de veiligheid binnen SWD besteedde en dat hij in het bezit was van een veiligheidsdiploma voor leidinggevende.

- Voorts is niet dan wel onvoldoende weersproken dat het tot zijn taak als projectleider/toezichthouder behoorde om werknemers van SWD over veiligheidsaspecten te instrueren, hen op nakoming van de veiligheidsinstructies te beoordelen en dat hij SWD moest inlichten, indien een werknemer zich niet hield aan de veiligheidsinstructies.

- Onweersproken is verder dat SWD een sanctiebeleid had, dat inhield dat een werknemer die zich niet hield aan de veiligheidsinstructies, een boete kreeg

opgelegd of werd ontslagen en dat ook [overledene] steekproefsgewijs werd gecontroleerd op zijn werkwijze en het naleven van de regels.

- Niet in geschil is dat [overledene] voorafgaand aan de start van de werkzaamheden bij [naam bedrijf]

3.20.

3.21.

3.22.

3.23.

Ook de in overweging 3.2. sub b en c vermelde verwijten leiden niet tot aansprakelijkheid van [gedaagde] als bestuurder. In het midden kan blijven of [gedaagde] al dan niet op de hoogte was of had moeten zijn van de omstandigheid dat de dekking van de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering was opgeschort. Nu zoals hiervoor overwogen SWD niet aansprakelijk kan worden gehouden voor de gevolgen van het aan [overledene] overkomen ongeval, zou Reaal ook wanneer de premie wel was voldaan niet tot uitkering zijn overgegaan, zoals door haar ook gesteld in de brief van 16 februari 2016. Zonder nadere onderbouwing, die ontbreekt, valt niet in te zien dat er een causaal verband bestaat tussen het ongeval ten gevolge van het onbeveiligd betreden van het dak enerzijds en het niet waarschuwen voor het onverzekerd werken anderzijds.

3.24.

De rechtbank komt op grond van het vorenstaande tot de slotsom dat het gevorderde als niet of onvoldoende gemotiveerd dient te worden afgewezen. Wat partijen verder nog hebben aangevoerd leidt niet tot een ander oordeel.

3.25.

- griffierecht € 883,=

- salaris advocaat € 1.737,= (3 punten x tarief € 579,=)

Totaal € 2.620,=

3.26.

3.27.