Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 13-10-2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:3156, 200.245.052_02

De rechtbank heeft in rechtsoverweging 3.1. van het beroepen eindvonnis van 4 april 2018 de feiten vastgesteld waarvan in dit geding is uitgegaan. Hiertegen is geen grief gericht, noch anderszins bezwaar gemaakt, zodat deze feiten ook in hoger beroep het uitgangspunt vormen. Deze feiten, aangevuld met enkele andere relevante feiten die in hoger beroep ook tussen partijen vaststaan, luiden als volgt.

Bij inleidende dagvaarding heeft [appellante] [geïntimeerde] gedagvaard om te verschijnen ter zitting van de rechtbank Oost-Brabant en gevorderd dat de rechtbank bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

1. voor recht verklaart dat [geïntimeerde] aansprakelijk is voor de schade voortvloeiend uit het overlijden van [echtgenoot van appellante] ;

2. [geïntimeerde] veroordeelt om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan [appellante] te betalen:

a. een voorschot van € 25.000,00;

b. schade, rente en kosten nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet, vast te stellen via een onafhankelijk expertisebureau;

c. de proceskosten, te vermeerderen met de wettelijke rente ex artikel 6:119 BW over dit bedrag vanaf de datum van elke schadepost althans vanaf de veertiende dag na de betekening van het vonnis tot de dag der algehele voldoening;

d. de nakosten.

[geïntimeerde] is in eerste aanleg in de procedure verschenen en heeft een exceptie van relatieve onbevoegdheid ex artikel 110 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) opgeworpen, inhoudende dat de rechtbank Oost-Brabant onbevoegd is van de vorderingen van [appellante] kennis te nemen, op de gronden dat [geïntimeerde] woonachtig is in het arrondissement van de rechtbank Zeeland-West-Brabant en het schadebrengende feit zich in dat arrondissement heeft voorgedaan. Tevens heeft [geïntimeerde] een conclusie van antwoord genomen. Daarin betwist [geïntimeerde] aansprakelijk te zijn voor de schade die [appellante] stelt te hebben geleden. Subsidiair betwist [geïntimeerde] de hoogte van de gestelde schade.

Bij vonnis in het incident van 7 december 2016 heeft de rechtbank Oost-Brabant zich onbevoegd verklaard van de vordering in de hoofdzaak kennis te nemen en heeft zij de zaak in de stand waarin deze zich bevond verwezen naar de rechtbank Zeeland-West-Brabant (in beginsel locatie Breda) (hierna: de rechtbank).

De rechtbank heeft een comparitie van partijen bepaald, die op 29 maart 2017 heeft plaatsgevonden. Na conclusies van repliek en dupliek heeft de rechtbank bij eindvonnis van 4 april 2018 de vorderingen van [appellante] afgewezen, met veroordeling van [appellante] , uitvoerbaar bij voorraad, in de proceskosten, te vermeerderen met de wettelijke rente ex artikel 6:119 BW daarover vanaf de vijftiende dag na betekening van dit vonnis en in de nakosten, te vermeerderen met de wettelijke rente ex artikel 6:119 BW daarover vanaf de vijftiende dag na aanschrijving.

[appellante] is het niet eens met dat vonnis en zij is daarvan tijdig in hoger beroep gekomen. Zij heeft in hoger beroep tien grieven aangevoerd. [appellante] heeft geconcludeerd tot vernietiging van het eindvonnis van 4 april 2018 en tot het alsnog toewijzen van haar vorderingen in eerste aanleg, met veroordeling van [geïntimeerde] in de proceskosten van beide instanties.

Voor zover [appellante] met haar opmerking onder randnummer 34 van het schriftelijk pleidooi: “Wat er moge zijn van de discussie over het Spaanse villa arrest” beoogt haar (kennelijke) beroep in eerste aanleg op het arrest van de Hoge Raad van 23 november 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX5881 (Spaanse Villa), gestand te doen in hoger beroep, overweegt het hof als volgt. Naar het oordeel van het hof doet de in voornoemd arrest aan de orde zijnde vraag of de bestuurder van een vennootschap, optredend in een andere hoedanigheid, heeft gehandeld in strijd met een op hem in die hoedanigheid rustende zorgvuldigheidsnorm, zich in het onderhavige geval niet voor. De verwijten die [appellante] [geïntimeerde] maakt, vermeld in rechtsoverweging 3.2.1. sub a, b en c, zien immers op het handelen van [geïntimeerde] bij zijn taakvervulling als bestuurder van [bedrijf] en niet op zijn handelen in andere hoedanigheid. Het hof ziet dan ook geen deugdelijke grondslag voor toepassing van de (gewone) aansprakelijkheidsgrond ex artikel 6:162 BW zoals in het Spaanse villa arrest aan de orde was.

[appellante] verwijt [geïntimeerde] dat hij niet heeft toegezien op de veiligheid bij de uitvoering van de werkzaamheden, omdat, zo stelt [appellante] , dat een persoonlijk op [geïntimeerde] als directeur rustende verplichting is, op grond van artikel 3 in verbinding met artikel 1, tweede lid, aanhef en sub a onder 1º van de Arbeidsomstandighedenwet (hierna: Arbowet). Grief 1 is gericht tegen de verwerping door de rechtbank van dat standpunt van [appellante] . Het hof overweegt daarover het volgende.

Het in rechtsoverweging 3.2.1. sub a vermelde verwijt, dat niet is toegezien op de veiligheid bij de uitvoering van de werkzaamheden, heeft [appellante] tevens gemaakt aan [geïntimeerde] in zijn hoedanigheid van (indirect) bestuurder van [bedrijf] . Dat verwijt is in de eerste plaats gebaseerd op het schenden van de zorgplicht als bedoeld in artikel 7:658 lid 1 BW door [bedrijf] als werkgever van [echtgenoot van appellante] . Eerst als dat verwijt doel treft, komt de vraag aan de orde of de (indirect) bestuurder, [geïntimeerde] , persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt.

Artikel 7:658 lid 1 BW luidt: “De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.”

Met de grieven 2 tot en met 8 komt [appellante] op tegen het oordeel van de rechtbank dat [bedrijf] jegens [echtgenoot van appellante] heeft voldaan aan haar zorgplicht ingevolge artikel 7:658 lid 1 BW. Deze grieven lenen zich voor een gezamenlijke behandeling. Het hof stelt bij de bespreking van de grieven 2 tot en met 8 het volgende voorop.

Vast staat dat [echtgenoot van appellante] in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft geleden. Tevens staat tussen partijen vast dat de schade niet het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van [echtgenoot van appellante] . Het is dus aan [bedrijf] als werkgever te stellen en zo nodig te bewijzen, kort gezegd, dat zij al die maatregelen heeft genomen en al die aanwijzingen heeft gegeven die redelijkerwijs nodig waren om de schade te voorkomen. Weliswaar is, zoals de Hoge Raad bij herhaling omtrent artikel 7:658 BW heeft overwogen, met de zorgplicht van de werkgever niet beoogd een absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen, ook niet ten aanzien van werknemers van wie de werkzaamheden bijzondere risico’s van ongevallen meebrengen, maar gelet op de ruime strekking van de zorgplicht kan niet snel worden aangenomen dat de werkgever daaraan heeft voldaan en daarom niet aansprakelijk is voor door de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geleden schade (vergelijk HR 12 december 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD3129). Artikel 7:658 BW vergt immers een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkruimte, werktuigen en gereedschappen alsmede van de organisatie van de werkzaamheden en vereist dat de werkgever het op de omstandigheden van het geval toegesneden toezicht houdt op behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies (vergelijk HR 11 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC9225).

[bedrijf] beschikt over een VGM-voorlichtingsprogramma. In dit voorlichtingsprogramma is opgenomen welke veiligheidsmaatregelen werknemers van [bedrijf] in acht moeten nemen wanneer zij ter plaatse werkzaam zijn en welke veiligheidsregels op projecten gelden. Daaraan gekoppeld heeft [bedrijf] een sanctiebeleid dat inhoudt dat een medewerker die zich niet houdt aan de veiligheidsregels, bij eerste overtreding een waarschuwing ontvangt, bij tweede overtreding een boete wordt opgelegd en bij derde overtreding op staande voet kan worden ontslagen (bladzijde 5 van 15, onderaan). Paragraaf 5.2.5. van het VGM-voorlichtingsprogramma gaat over apparatuur voor valbeveiliging en non-shute (bladzijde 11 van 15). [echtgenoot van appellante] heeft bij zijn indiensttreding bij [bedrijf] het VGM-voorlichtingsprogramma in ontvangst genomen en door ondertekening daarvan verklaard dat hij overeenkomstig deze regels zal werken.

[bedrijf] heeft [echtgenoot van appellante] met ingang van 1 januari 2011 aangesteld als projectleider. Gelet op de inhoud van de onder 3.1.3. geciteerde aanstellingsbrief van [echtgenoot van appellante] van 16 december 2010 (‘het toezien op de veiligheidseisen zoals wettelijk zijn voorgeschreven evenals het naleven van de bepalingen conform het VGM Voorlichtingsprogramma’) en in aanmerking genomen de onder 3.1.6. genoemde verklaringen die werknemers [werknemer 1 van bedrijf] en [werknemer 2 van bedrijf] tegenover de Arbeidsinspectie hebben afgelegd, staat naar het oordeel van het hof als onvoldoende betwist vast, dat [echtgenoot van appellante] in zijn functie van projectleider bij [bedrijf] onder meer verantwoordelijk was voor het toezicht op een veilige uitvoering van de projecten door de werknemers van [bedrijf] .

De aanstelling van [echtgenoot van appellante] als projectleider/toezichthouder op de veiligheid betekent op zichzelf nog niet dat [bedrijf] daardoor - ook niet jegens [echtgenoot van appellante] - heeft voldaan aan haar verplichtingen als bedoeld in artikel 7:658 lid 1 BW. [bedrijf] zal daarnaast zodanige concrete maatregelen moeten nemen en aanwijzingen moeten verstrekken als redelijkerwijs nodig zijn om [echtgenoot van appellante] in staat te stellen en ertoe te brengen ook daadwerkelijk de nodige zorg voor de veiligheid en zijn eigen, [echtgenoot van appellante] ’s, veiligheid in acht te nemen (HR 20 januari 2006, ECLI:NL:HR:2006:AT6013). Bij de beoordeling daarvan dienen alle omstandigheden van het geval betrokken te worden. Daarbij neemt het hof onder meer het volgende in aanmerking.

In deze zaak is sprake van het vervangen van oude dakplaten door nieuwe dakplaten op het hellend dak van een loods, waarbij de monteurs zich op een hoogte van ongeveer 6 meter bevinden en vanuit die positie hun werkzaamheden, het losschroeven en verwijderen van de oude dakplaten en het bevestigen van nieuwe platen, verrichten. In een dergelijke op zichzelf al gevaarlijke situatie, waarin een aanzienlijk risico op vallen van grote hoogte bestaat en het daarvan te verwachten letsel ernstig kan zijn, moeten hoge eisen worden gesteld aan de door de werkgever te nemen maatregelen om de werknemer tegen dat risico te beschermen.

Het valgevaar bestond zowel uit het gevaar te vallen vanaf de rand van het dak van de loods, als het gevaar door het dak van de loods heen te vallen. Normaal gesproken werd door [bedrijf] gewerkt met vangnetten (ter voorkoming van letsel voor het geval men door het dak heen zou vallen) zoals werknemer [werknemer 2 van bedrijf] tegenover de Arbeidsinspectie bij herhaling (onweersproken) heeft verklaard en randbeveiliging (ter voorkoming dat men zou vallen vanaf de rand van het dak). Vast staat dat in afwijking daarvan er voor het project in [vestigingsplaats] werd gekozen voor een zogeheten non-shute veiligheidssysteem (harnasgordels met vanglijnen) omdat er werkzaamheden in de betreffende loods werden verricht en daar machines stonden en materialen lagen waardoor het ophangen van vangnetten niet mogelijk was.

De werknemers [werknemer 1 van bedrijf] en [werknemer 2 van bedrijf] hebben beiden tegenover de Arbeidsinspectie verklaard dat de non-shute lijnen pas op de dakspanten kon worden aangebracht nadat eerst dakplaten waren verwijderd. [appellante] heeft de stelling van [geïntimeerde] dat het mogelijk was om aangelijnd te werken door een kabel over het dak heen te spannen waar de medewerkers zich aan konden aanlijnen, voldoende gemotiveerd betwist. [geïntimeerde] stelt dat de werknemers als tweede mogelijkheid via een steiger tot dakrand hoogte hadden kunnen klimmen om zich vervolgens vast te lijnen aan de kraan die ter plaatse aanwezig was zodat ze vervolgens aangelijnd de eerste dakplaat hadden kunnen los draaien om zich vervolgens verder aan te lijnen aan de dakconstructie. De steiger, die was opgenomen op de herziene offerte van 11 januari 2012 (productie 15 bij conclusie van dupliek) was echter op de opdrachtbevestiging van 23 januari 2012 (productie 16 bij conclusie van dupliek) niet meer opgenomen zodat niet kan worden vastgesteld dat er ter plaatse een steiger aanwezig was.

Naar het oordeel van het hof heeft [geïntimeerde] niet, althans onvoldoende (gemotiveerd), gesteld dat [bedrijf] in deze concrete werksituatie voldoende heeft gewaarschuwd voor de gevaren van het werken op grote hoogte en voldoende heeft toegezien op de naleving van haar instructie dat aangelijnd moet worden gewerkt. Ter toelichting hierop overweegt het hof als volgt.

De stelling van [geïntimeerde] in zijn conclusies van antwoord en dupliek, dat [bedrijf] steekproefsgewijs controleerde of de projectleider die belast was met het toezicht op de veiligheidsmaatregelen ( [echtgenoot van appellante] ) op een concreet project deze veiligheidsmaatregelen naleefde, is in dit verband te vaag. Zo heeft [geïntimeerde] niet gesteld met welke regelmaat en op welke wijze die controles werden uitgevoerd, terwijl dat gelet op de aard van de risicovolle werkzaamheden op zijn weg had gelegen.

Verder heeft [geïntimeerde] gesteld dat bij het onderhavige werk, het op een hoogte van ongeveer zes meter vervangen van oude dakplaten door nieuwe dakplaten, de specifieke aan dat werk verbonden risico’s, op 1 maart 2012 in de ochtend, voorafgaand aan het aanvangen met de werkzaamheden, met de werknemers werkzaam op het project bij [de vennootschap] zijn besproken en dat daarvoor toen is gewaarschuwd, maar die stelling heeft hij tegenover de gemotiveerde betwisting door [appellante] (grief 5), niet, althans onvoldoende geconcretiseerd en onderbouwd. Het hof neemt hierbij mede in aanmerking dat uit de (onweersproken) verklaringen die de werknemers [werknemer 1 van bedrijf] en [werknemer 2 van bedrijf] ten overstaan van de Arbeidsinspectie hebben afgelegd, het tegendeel blijkt. Op de vraag van de Arbeidsinspectie door wie, wanneer en op welke wijze hij is ingelicht over de risico’s bij het vervangen van de oude dakplaten, heeft [werknemer 1 van bedrijf] verklaard: “Wat de risico[’s] betreft zijn we op de hoogte welke risico’s er zijn. vanuit mijn ervaring. Vandaar dat dat niet iedere dag werd herhaald.”. [werknemer 2 van bedrijf] heeft op dezelfde vraag tegenover de Arbeidsinspectie verklaard: “Door [geïntimeerde] . Dat was anderhalf jaar geleden mondeling gedaan.”

[echtgenoot van appellante] is bij aanvang van de werkzaamheden bij [de vennootschap] op 1 maart 2012 in de ochtend niet aanwezig geweest. Hij arriveerde rond het middaguur om te controleren of de werkzaamheden naar behoren werden uitgevoerd en of de veiligheidseisen in acht werden genomen. De werknemers van [bedrijf] waren toen al een dagdeel bij [de vennootschap] aan het werk. [echtgenoot van appellante] had als projectleider de verantwoordelijkheid voor de diverse projecten van [bedrijf] die verspreid door het land werden uitgevoerd. [geïntimeerde] heeft in dat verband gesteld dat het voor hem als (indirect) bestuurder van [bedrijf] en omdat hij daarnaast nog verschillende andere bedrijven had, ondoenlijk was om alle projecten persoonlijk af te rijden en aldaar op veiligheid te controleren en dat [echtgenoot van appellante] daarvoor was aangesteld. [geïntimeerde] heeft niet gesteld dat [bedrijf] (c.q. haar voorman(nen), gegeven deze feitelijke situatie, waarbij [echtgenoot van appellante] de verantwoordelijkheid had voor meerdere projecten tegelijk, waardoor hij niet steeds bij de start van de werkzaamheden op een project aanwezig kon zijn, aan het begin van deze specifieke klus op de werkplek bij [de vennootschap] heeft (doen) controleren of haar instructie met betrekking tot het aanlijnen werd opgevolgd door de medewerkers die op het dak werkzaam waren.

Bij het hiervoor overwogene neemt het hof mede in aanmerking dat [echtgenoot van appellante] niet enkel de taak van veiligheidsfunctionaris had. Zoals blijkt uit de inhoud van de onder 3.1.3. geciteerde aanstellingsbrief van [echtgenoot van appellante] van 16 december 2010, had [echtgenoot van appellante] naast het toezicht op de veiligheid nog zeven andere taken, waaronder, in het bijzonder maar niet uitsluitend, de voortgang, kwaliteit en het opleveren van de projecten en planning en instructie van en aan de monteurs. Uit het voorgaande volgt dat [echtgenoot van appellante] in zijn functie van projectleider bij [bedrijf] niet alleen verantwoordelijk was voor het toezicht op de veilige uitvoering van projecten door de werknemers van [bedrijf] maar tevens en vooral bedrijfseconomische taken diende te verrichten, hetgeen het gevaar in zich kan dragen dat de veiligheid daaraan ondergeschikt wordt gemaakt.

Dat [echtgenoot van appellante] , zoals [bedrijf] bij conclusie van antwoord (onweersproken) heeft gesteld, in het bezit was van een VCA-veiligheidsdiploma voor leidinggevenden en dat hij beschikte over ruim 25 jaar werkervaring, legt, zowel op zichzelf als in samenhang bezien met de overige hiervoor genoemde omstandigheden van het geval, onvoldoende gewicht in de schaal.

Het voorgaande brengt mee dat naar ’s hofs oordeel [bedrijf] niet heeft voldaan aan haar onder 3.13. bedoelde stelplicht ten aanzien van het voldoen aan haar zorgplicht als werkgever ingevolge artikel 7:658 lid 1 BW. Mede gelet op de algemene ervaringsregel dat werknemers die dagelijks in een gevaarlijke situatie werken de neiging hebben de risico’s niet meer voortdurend te onderkennen en onvoorzichtiger te worden, hadden de onder 3.17. tot en met 3.19. genoemde arbeidsomstandigheden [bedrijf] ertoe moeten brengen specifiek te waarschuwen voor het gevaar om niet-aangelijnd het dak op te gaan en voldoende regelmatig te (doen) controleren of haar waarschuwingen en regels met betrekking tot het aanlijnen in de praktijk werden opgevolgd. [bedrijf] is derhalve aansprakelijk voor de gevolgen van het aan [echtgenoot van appellante] in de uitoefening van zijn werkzaamheden overkomen ongeval. De grieven 2 tot en met 8 van [appellante] slagen. Het hof realiseert zich dat in deze zaak juist degene die op het project moest toezien op de veiligheid het slachtoffer is geworden. Daarbij speelt pregnant de vraag of en in hoeverre moet worden toegezien op de wijze waarop deze persoon zijn werkzaamheden uitvoert. Hiervoor is het hof onder verwijzing naar alle omstandigheden van dit geval tot de conclusie gekomen dat die controle op de uitvoering door de werkgever tekort is geschoten.

Daarmee komt het hof toe aan de vraag of sprake is van aansprakelijkheid van [geïntimeerde] als bestuurder van [bedrijf] op grond van een aan hem te maken ernstig verwijt ter zake van schending door [bedrijf] van haar zorgplicht ingevolge artikel 7:658 lid 1 BW.
Dienaangaande stelt het hof het volgende voorop.

Indien een vennootschap tekortschiet in de nakoming van een verbintenis of een onrechtmatige daad pleegt, is uitgangspunt dat alleen de vennootschap aansprakelijk is voor daaruit voortvloeiende schade. Onder bijzondere omstandigheden is evenwel, naast aansprakelijkheid van die vennootschap, ook ruimte voor aansprakelijkheid van een bestuurder van de vennootschap. Voor het aannemen van zodanige aansprakelijkheid is vereist dat die bestuurder ter zake van de benadeling persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Het antwoord op de vraag of de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt als zojuist bedoeld kan worden gemaakt, is afhankelijk van de aard en ernst van de normschending en de overige omstandigheden van het geval. Zie HR 5 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2627, NJ 2015, 22, RCI Financial Services/K.

Een dergelijke normschending kan zich in verschillende verschijningsvormen voordoen. In geval van benadeling van een schuldeiser van een vennootschap door het onbetaald en onverhaalbaar blijven van diens vordering kan volgens vaste rechtspraak (zie met name het arrest van de Hoge Raad d.d. 8 december 2006, ECLI:NL:HR:2006: AZ0758, NJ 2006, 659, Ontvanger/Roelofsen) naast de aansprakelijkheid van de vennootschap mogelijk ook, afhankelijk van de omstandigheden van het concrete geval, grond zijn voor aansprakelijkheid van degene die als bestuurder (i) namens de vennootschap heeft gehandeld dan wel (ii) heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt. In beide gevallen mag in het algemeen alleen dan worden aangenomen dat de bestuurder jegens de schuldeiser van de vennootschap onrechtmatig heeft gehandeld waar hem, mede gelet op zijn verplichting tot een behoorlijke taakuitoefening als bedoeld in artikel 2:9 BW, een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt (vgl. HR 18 februari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4873, NJ 2000, 295).

In de onder (ii) bedoelde gevallen kan de betrokken bestuurder voor schade van de schuldeiser aansprakelijk worden gehouden indien zijn handelen of nalaten als bestuurder ten opzichte van de schuldeiser in de gegeven omstandigheden zodanig onzorgvuldig is dat hem daarvan persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Van een dergelijk ernstig verwijt zal in ieder geval sprake kunnen zijn als komt vast te staan dat de bestuurder wist of redelijkerwijze had behoren te begrijpen dat de door hem bewerkstelligde of toegelaten handelwijze van de vennootschap tot gevolg zou hebben dat deze haar verplichtingen niet zou nakomen en ook geen verhaal zou bieden voor de als gevolg daarvan optredende schade. Er kunnen zich echter ook andere omstandigheden voordoen op grond waarvan een ernstig persoonlijk verwijt kan worden aangenomen. In dit onder (ii) bedoelde geval draait het, kort gezegd, om frustratie van betaling en verhaal.

Naar het oordeel van het hof mag van een vennootschap als [bedrijf] , die haar werknemers risicovolle werkzaamheden laat verrichten, waaraan aanzienlijke risico’s zijn verbonden verwacht worden dat zij zorg draagt voor een deugdelijke aansprakelijkheidsverzekering, zodat een dekkingsvoorziening wordt getroffen voor het geval het hiervoor genoemde risico zich verwezenlijkt en de vennootschap - bijvoorbeeld als gevolg van een faillissement - zelf niet zou kunnen voldoen aan haar verplichting tot vergoeding van de schade.

Vast staat dat [bedrijf] zo een voorziening wel heeft getroffen, maar vervolgens niet aan haar verplichting tot tijdige betaling van de premies ten behoeve van de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering heeft voldaan. Daardoor is de dekking van de verzekering opgeschort, hetgeen ertoe heeft geleid dat de schade van [appellante] ten gevolge van het overlijden van haar echtgenoot niet langer onder de verzekeringsovereenkomst was gedekt, en [bedrijf] , bij het ontbreken van verzekeringsdekking, zelf evenmin verhaal bood als gevolg van faillissement. Daarbij betrekt het hof dat [appellante] kopieën heeft overgelegd van twee sommatiebrieven van 26 januari en 8 februari 2012 van de assurantietussenpersoon [assurantietussenpersoon] aan [bedrijf] ter attentie van [geïntimeerde] , waarin [bedrijf] er aan wordt herinnerd dat de betreffende premies nog niet zijn betaald en dat de verzekeringsmaatschappij de dekking zal opschorten indien de premie niet binnen 7 dagen na de laatstvermelde brief is betaald. [geïntimeerde] heeft enkel gesteld dat hij die brieven niet heeft ontvangen, maar geen enkel inzicht gegeven in de wijze waarop er intern bij [bedrijf] op werd toegezien dat de betreffende premies werden voldaan. Het had op de weg van [geïntimeerde] gelegen, die belast was met het bestuur van de vennootschap en de dagelijkse leiding, er tegen de achtergrond van dit belang van haar werknemers op toe te zien dat de verzekeringspremies werden betaald zodat blijvend dekking bestond tegen wettelijke aansprakelijkheid op grond van schending van artikel 7:658 BW. De niet betaling van de premies aan de verzekeringsmaatschappij door de vennootschap als gevolg waarvan de dekking is opgeschort levert naar ’s hofs oordeel een ernstig persoonlijk verwijt van [geïntimeerde] als bestuurder op en op die grond kan hij persoonlijk aansprakelijk worden gehouden voor de schade van [appellante] ten gevolge van het overlijden van haar echtgenoot. Gelet op het voorgaande kan het verweer van [geïntimeerde] dat hij er niet van op de hoogte was dat de premie voor de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering niet was betaald en dat de dekking van deze verzekering dientengevolge was opgeschort hem niet baten. Voor zover al kan worden aangenomen dat [geïntimeerde] niet op de hoogte was, dient dat voor zijn rekening en risico te komen: als bestuurder had hij daarvan op de hoogte behoren te zijn. Het verweer van [geïntimeerde] dat de premies voor de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering niet automatisch werden geïncasseerd en dat [bedrijf] diverse verzekeringen met verschillende betaalmomenten had lopen, treft evenmin doel. Het is de taak van een bestuurder om zijn bedrijfsorganisatie zodanig in te richten dat verzekeringspremies tijdig betaald worden en voorkomen wordt dat de dekking van de verzekering wordt opgeschort.
Daarbij tekent het hof aan dat door [geïntimeerde] op geen enkele wijze is uitgelegd of inzage is gegeven op welke wijze en door wie deze werkzaamheden werden verricht en welke interne controle daarop plaatsvond. Dit klemt temeer nu [geïntimeerde] de werknemers van [bedrijf] er niet van op de hoogte heeft gesteld dat de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering geen dekking bood maar hen juist in de veronderstelling heeft laten verkeren dat een eventuele schade-uitkering zeker gesteld was.

[geïntimeerde] is dus aansprakelijk en de gevorderde verklaring voor recht zal daarom worden toegewezen. De grieven 9 en 10 waarmee [appellante] opkomt tegen het andersluidende oordeel van de rechtbank, treffen doel.

Vervolgens dient de vraag zich aan voor welke schade en tot welk bedrag [geïntimeerde] jegens [appellante] aansprakelijk kan worden gehouden. [appellante] vordert van [geïntimeerde] betaling van de materiële en immateriële schade, die moet worden opgemaakt bij staat. Zij heeft voorts een voorschot op de schadevergoeding gevorderd ter hoogte van € 25.000,00. In eerste aanleg heeft [geïntimeerde] de vorderingen betwist. Hij heeft gesteld dat [appellante] de gevorderde materiële en immateriële schadeposten onvoldoende heeft onderbouwd. Het hof stelt het volgende voorop.

Aan een beslissing tot verwijzing naar de schadestaatprocedure worden geen strenge eisen gesteld. Artikel 612 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) bepaalt dat de rechter die een veroordeling tot schadevergoeding uitspreekt, de schade in het vonnis begroot, voor zover hem dit mogelijk is. Indien begroting in het vonnis niet mogelijk is, spreekt hij een veroordeling uit tot schadevergoeding, op te maken bij staat. Voldoende voor de verwijzing naar de schadestaatprocedure is dat de eiser de mogelijkheid van schade aannemelijk maakt (HR 30 juni 2006, ECLI:NL:HR:2006:AX6246). Aan dat vereiste is naar het oordeel van het hof voldaan. Het hof zal thans beoordelen of naast verwijzing naar de schadestaat aan [appellante] een voorschot op de schadevergoeding toekomt en tot welk bedrag.

[appellante] vordert immateriële schade en materiële schade. Zij heeft in de inleidende dagvaarding onder 18. tot en met 23. de volgende schadeposten opgenomen tot de volgende bedragen:

Ingevolge artikel 6:97 BW dient de schade te worden begroot op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Kan de omvang van de schade niet nauwkeurig worden vastgesteld, dan wordt zij geschat.

Het hof is van oordeel dat de opgevoerde schadeposten thans nog summier zijn onderbouwd met bewijsstukken. Zo overlegt [appellante] ter onderbouwing van de door haar gevorderde onderhoudsbijdrage ten aanzien van haar inkomen een salarisspecificatie van haar echtgenoot maar heeft zij verzuimd stukken te overleggen ten bewijze van haar stelling dat zij nabestaandenpensioen ontvangt en tot welk bedrag. Ook heeft [appellante] de onderliggende nota’s overgelegd waaruit volgt welke kosten in het kader van de uitvaart van haar echtgenoot zijn gemaakt, maar heeft zij niet aangetoond of [echtgenoot van appellante] een verzekering had ter dekking van deze kosten en - in het bevestigende geval - waarom deze verzekering niet tot dekking is overgegaan. Het was voor [appellante] voorzienbaar dat zij haar schade, ook ingeval van een verwijzing naar de schadestaatprocedure, van de nodige onderbouwing had moeten voorzien. Gelet op de uitvoerige betwisting van [geïntimeerde] ten aanzien van de individuele schadeposten bij conclusie van antwoord had het op de weg van [appellante] gelegen om de gevorderde schadeposten nader te specificeren en met bewijsstukken te onderbouwen. Dit heeft zij nog onvoldoende gedaan. In de conclusie van repliek en in hoger beroep is zij inhoudelijk op deze vorderingen niet meer ingegaan.

Het vorenstaande leidt tot de slotsom dat het bestreden vonnis van de rechtbank van 4 april 2018 wordt vernietigd. [geïntimeerde] wordt als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de proceskosten in beide instanties.

De kosten voor de procedure in eerste aanleg aan de zijde van [appellante] zullen worden vastgesteld op:

- explootkosten € 96,04

- griffierecht € 885,00

totaal verschotten € 981,04

- salaris advocaat € 1.737,00 (3 punten x tarief III à € 579,00)

De kosten voor de procedure in hoger beroep aan de zijde van [appellante] zullen worden vastgesteld op:

- explootkosten € 98,01

- griffierecht € 726,00

totaal verschotten € 824,01

- salaris advocaat € 2.782,00 (2 punten x tarief III à € 1.391,00)

Als niet weersproken zal het hof ook de gevorderde wettelijke rente over de proceskosten en de nakosten toewijzen op de wijze zoals hierna in het dictum te vermelden.