Gerechtshof Den Haag, 02-02-2021, ECLI:NL:GHDHA:2021:106, 200.282.494/01

Met de grieven 1 en 2 stelt de Ambassade aan de orde dat de bestreden beschikking enkele typfouten en een verschrijving bevat. Wat hier ook van zij, deze grieven kunnen niet leiden tot vernietiging van de beschikking.

De grieven 3-11 van de Ambassade komen neer op een herbeoordeling van het in eerste aanleg ingestelde verzoek. Het hof zal dan ook opnieuw beoordelen of er sprake is van een voldragen ontslaggrond als bedoeld in art. 7:669 lid 3 BW.

Over de vraag of [werknemer] verwijtbaar heeft gehandeld, heeft de kantonrechter het volgende geoordeeld:

Het hof neemt deze overweging van de kantonrechter over en maakt die tot de zijne. Het hof is van oordeel dat van verwijtbaar handelen geen sprake is, ook niet indien alle verweten gedragingen gezamenlijk worden genomen. In hoger beroep heeft de Ambassade (nogmaals) benadrukt dat [werknemer] hard en agressief reed, echter zonder deze stelling concreet met (nieuwe) voorbeelden te onderbouwen. De omstandigheid dat de Ambassade in 2019 twee keer een boete heeft ontvangen omdat [werknemer] te hard had gereden, is onvoldoende om ontslag op de e-grond te kunnen rechtvaardigen. Datzelfde geldt voor de omstandigheid dat [werknemer] in 2019 twee keer (kort na elkaar) schade heeft veroorzaakt aan een auto van de ambassade. De Ambassade heeft ook gesteld dat [werknemer] één keer met hoge snelheid vanuit de residentie de openbare weg is opgereden, maar die stelling is door [werknemer] betwist. Overigens merkt het hof op dat de Ambassade [werknemer] naar aanleiding van die gebeurtenis weliswaar een waarschuwing heeft gegeven, maar niet voor hard en/of agressief rijgedrag, maar voor de woordenwisseling die [werknemer] had met een voorbijganger. Volgens de Ambassade is [werknemer] diverse malen gewaarschuwd dat zijn (rij)gedrag onaanvaardbaar was, maar ook die stelling heeft de Ambassade niet concreet (met (nieuwe) voorbeelden) onderbouwd. Het hof gaat voorbij aan het bewijsaanbod dat de Ambassade in dit verband heeft gedaan, omdat de te bewijzen aangeboden stellingen onvoldoende concreet zijn.

Ter zake van deze ontslaggrond heeft de kantonrechter geoordeeld dat niet is voldaan aan het vereiste dat [werknemer] duidelijk erop is gewezen dat zijn functioneren moet verbeteren en dat het consequenties heeft als dit niet gebeurt. De kantonrechter overweegt:

De enkele schriftelijke waarschuwingen die zijn gegeven, betreffen op zichzelf staande incidenten. In de waarschuwingen van 17 juli 2019, van 20 augustus 2019 en van 12 september 2019 is de werknemer gewaarschuwd op enkele specifieke punten, namelijk het onbemand laten van de lobby, het in het slot laten zitten van sleutels en het gedrag naar een derde, maar het functioneren van de werknemer in het algemeen is in die waarschuwingen niet ter discussie gesteld. Eerst op 17 december 2019 heeft de werknemer een waarschuwing gehad waaruit hij dit wel (min of meer) heeft kunnen afleiden, maar de werknemer heeft geen gelegenheid meer gekregen om nadien zijn functioneren nog te verbeteren, omdat hij direct erna op 18 december 2019 is geschorst en vervolgens is ontslagen.”

Ook op dit punt onderschrijft het hof het oordeel van de kantonrechter en maakt dit oordeel dit het zijne. In hoger beroep herhaalt de Ambassade haar standpunt dat zij [werknemer] herhaaldelijk heeft aangesproken op zijn onzorgvuldige en agressieve rijstijl en ook op andere tekortkomingen. Volgens de Ambassade was het voor [werknemer] duidelijk op welke punten hij zijn functioneren diende te verbeteren en is hij daartoe ook in voldoende mate in de gelegenheid gesteld. Naar het oordeel van het hof geldt ook hier dat de Ambassade onvoldoende concreet heeft toegelicht waar, wanneer en door wie [werknemer] is aangesproken op zijn functioneren en welke afspraken er met hem zijn gemaakt om zijn functioneren te verbeteren. Het aanbod van de Ambassade om door middel van getuigen te bewijzen dat het algemeen functioneren van [werknemer] met hem is besproken (en niet alleen de individuele incidenten waarvoor [werknemer] een schriftelijke waarschuwing heeft gekregen), is onvoldoende met concrete stellingen onderbouwd. Het moge zo zijn dat het voor de Ambassade not done is om een (schriftelijke) waarschuwing te geven die inhoudt dat [werknemer] zou worden ontslagen indien hij zijn functioneren niet zou verbeteren, maar dit neemt niet weg dat het in deze ontslagprocedure op de weg van de Ambassade ligt om aannemelijk te maken dat [werknemer] voldoende doordrongen was van het belang dat hij zijn functioneren zou verbeteren. Als gezegd, heeft de Ambassade onvoldoende concreet onderbouwd dat zij dat – voorafgaand aan de waarschuwingsbrief van 17 december 2019 – heeft gedaan.

Naar aanleiding van het beroep van de Ambassade op een verstoorde arbeidsverhouding heeft de kantonrechter overwogen dat het feit dat de werkgever geen vertrouwen meer heeft in het functioneren van de werknemer op zichzelf niet leidt tot het oordeel dat sprake is van een duurzaam verstoorde arbeidsverhouding. Daarvoor is meer nodig. De kantonrechter overweegt:

Nadat in december 2019 in korte tijd enkele incidenten hadden plaatsvonden, heeft de Ambassade de werknemer op 17 december 2019 een waarschuwingsbrief gestuurd, waarin melding wordt gemaakt van vier incidenten binnen tien dagen ervoor, te weten het tweemaal raken van een paaltje, rijden naar een verkeerd adres en het laten liggen van de sleutels in de ambassade. Dit heeft aldus de brief tot een breuk in het vertrouwen in hem geleid. Vervolgens is de dag erna, onder verwijzing naar eerdere incidenten, het algehele vertrouwen in de werknemer opgezegd en een beëindiging van het dienstverband aangekondigd.

Naar het oordeel van de kantonrechter is op zichzelf voorstelbaar dat vier incidenten in korte tijd en in vervolg op enkele andere incidenten in enige mate tot een verlies in vertrouwen heeft geleid, maar dat maakt nog niet dat er sprake is van een ernstig en duurzaam verstoorde arbeidsverhouding. Dat daarvan sprake is, is door de Ambassade naar het oordeel van de kantonrechter onvoldoende onderbouwd, te meer nu de werknemer gemotiveerd heeft betwist dat daarvan sprake is en heeft gesteld graag terug te willen keren in zijn functie zodra hij is hersteld. Het feit dat de werknemer in zijn verweerschrift omstandigheden in een ander perspectief plaats dan de Ambassade, leidt, anders dan de Ambassade heeft betoogd, evenmin tot de conclusie dat de arbeidsverhouding is verstoord.

Voor het geval er veronderstellende wijs van zou worden uitgegaan dat de arbeidsverhouding toch verstoord is, geldt dat dan nog steeds niet kan worden gesproken van een voldragen ontslaggrond. Uit de hiervoor genoemde brief van 17 december 2019 volgt dat er op dat moment vanwege de verschillende incidenten die hebben plaatsgevonden een vertrouwensbreuk bij de Ambassade is ontstaan. Uit niets is gebleken dat de Ambassade een poging heeft gedaan om de arbeidsverhouding nadien te herstellen.”

Het hof onderschrijft deze overwegingen van de kantonrechter en maakt ze tot de zijne. In hoger beroep heeft de Ambassade nog verwezen naar een schriftelijke verklaring van een medewerker van de Ambassade ( [medewerker] ) waarin deze schrijft dat de diverse incidenten gezamenlijk ertoe hebben geleid dat de verhouding tussen de Ambassade en [werknemer] aanzienlijk is verslechterd en dat sprake is van een breach of trust. De verklaring werpt echter niet of nauwelijks een ander licht op de zaak. Met de kantonrechter is het hof van oordeel dat het voorstelbaar is dat de incidenten in enige mate tot een verlies van vertrouwen hebben geleid, maar dat maakt nog niet dat gesproken kan worden van een zodanig verstoorde arbeidsverhouding dat van de Ambassade in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst nog langer te laten voortduren, zelfs niet als daarbij wordt betrokken dat de Ambassade redelijkerwijs de lat hoog mag leggen als het gaat om zorgvuldig gedrag van haar werknemers.

De Ambassade heeft in eerste aanleg ter onderbouwing van de h-grond onder meer aangevoerd dat, kort gezegd, rekening moet worden gehouden met het bijzondere karakter van de Ambassade als werkgever en dat het handelen en nalaten van [werknemer] niet past bij hetgeen de Ambassade van hem verwacht en eist. De Ambassade verwijst in dit verband naar een bijzondere bepaling in de arbeidsovereenkomst waarin staat dat de Ambassade, vanwege het bijzondere karakter van de dienstbetrekking, zich het recht voorbehoudt om de werknemer te ontslaan als zij van mening is dat de werknemer ongeschikt (“unfit”) is voor zijn werkzaamheden of indien sprake is van verstoring van de arbeidsrelatie. De kantonrechter heeft deze stellingen verworpen:

In hoger beroep vraagt de Ambassade nogmaals aandacht voor haar bijzondere positie als diplomatieke organisatie. Zij is van mening dat de h-grond van toepassing is in de situatie dat een buitenlandse ambassade geen vertrouwen meer heeft in een lokaal geworven werknemer en een einde wil maken aan de arbeidsovereenkomst met die werknemer. Verder wijst zij erop dat een ambassade voor 1 juli 2015 zonder toestemming van het UWV de arbeidsovereenkomst kon opzeggen, dat dit onder de WWZ niet langer kan, maar dat buitenlandse ambassades en consulaten “een vergeten groep in de wetgeving” lijken te zijn.

Naar het oordeel van het hof is denkbaar dat een ambassade of een consulaat onder omstandigheden en mede vanwege haar bijzondere karakter als diplomatieke organisatie een beroep op de h-grond toekomt. In dit geval is het beroep op de h-grond echter niet succesvol. De omstandigheid dat de ambassade het vertrouwen in [werknemer] is verloren en van mening is dat de arbeidsverhouding is verstoord, is in het onderhavige geval onvoldoende voor een succesvol beroep op de h-grond. Daarbij acht het hof van belang dat [werknemer] ’s omstreden gedragingen slechts zeer indirect van invloed kunnen zijn geweest op de (diplomatieke) status van de Ambassade en dat de positie van [werknemer] in de organisatie van de ambassade niet van een zo bijzondere aard is, dat het ontbinding van de arbeidsovereenkomst op de h-grond gerechtvaardigd is omdat volgens de Ambassade sprake is van een gebrek aan vertrouwen en/of een verstoorde arbeidsovereenkomst.

Ter zake van het beroep op de i-grond heeft de kantonrechter het volgende overwogen:

Het hof is van oordeel dat de kantonrechter terecht en op goede gronden het beroep op de i-grond heeft afgewezen. Anders dan de Ambassade in hoger beroep heeft aangevoerd, is, zoals uit het vooroverwogene volgt, ook naar het oordeel van het hof geen sprake van omstandigheden die een bijna voldragen d-, e-, g- of h-grond opleveren en die tezamen meebrengen dat van de Ambassade niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.

Het hoger beroep van de Ambassade heeft geen succes. Het voorwaardelijk ingestelde incidenteel beroep behoeft daarom geen behandeling. Het hof zal de bestreden beschikking bekrachtigen. De Ambassade zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het hoger beroep.

De bewijsaanboden van de Ambassade worden als onvoldoende concreet, dan wel niet ter zake doende gepasseerd.