Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 07-12-2004, AS2936, C0300613-RO

tegen:

op het hoger beroep van het door de rechtbank Roermond op 28 november 2002 onder nummer 48569/HA ZA 02-82 gewezen vonnis tussen appellante - Van Rattingen - als gedaagde en geïntimeerde - [geïntimeerde] - als eiser.

1. Het geding in eerste aanleg

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar het tussenvonnis van de rechtbank Roermond d.d. 16 mei 2002 en het beroepen eindvonnis.

2. Het geding in hoger beroep

Bij exploot van 24 februari 2003 tijdig in appel gekomen, heeft Van Rattingen bij memorie van grieven negen grieven aangevoerd en geconcludeerd dat het hof het beroepen vonnis van de rechtbank zal vernietigen, en, opnieuw rechtdoende, de vordering van [geïntimeerde] alsnog zal afwijzen en [geïntimeerde] zal veroordelen tot restitutie van het op basis van het bestreden vonnis door Van Rattingen aan [geïntimeerde] betaalde bedrag, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de dag der voldoening, met veroordeling van [geïntimeerde] in de kosten van beide instanties.

Bij memorie van antwoord heeft [geïntimeerde], onder overlegging van producties, de grieven bestreden.

Partijen hebben vervolgens hun zaak doen bepleiten ter zitting van het hof van 7 september 2004, Van Rattingen door mr. F.A.M. Van Hooft en [geïntimeerde] door mr. R.B.J.M. van der Linden. Mr. Van der Linden heeft gepleit aan de hand van een pleitnota, welke zich onder de stukken bevindt.

Partijen hebben daarna de gedingstukken overgelegd en uitspraak gevraagd.

3. De gronden van het hoger beroep

Voor de inhoud van de grieven verwijst het hof naar de memorie van grieven.

4. De beoordeling

4.1 In overweging 2 van voormeld vonnis heeft de rechtbank vastgesteld van welke feiten in dit geschil wordt uitgegaan. Deze overweging is niet bestreden. De door de rechtbank vastgestelde feiten vormen ook in hoger beroep het uitgangspunt.

4.2 Het gaat in dit hoger beroep om het volgende.

4.2.1 [geïntimeerde] is pachter van een perceel landbouwgrond aan de [straat] te [plaats], gemeente [gemeente] (hierna: het perceel). Zijn vader, [vader], is de juridisch eigenaar en verpachter van het perceel.

4.2.2 In 1995/1996 is aan Van Rattingen opdracht gegeven om een op het perceel aanwezige gedempte sloot in verband met inklinking met grond aan te vullen. Van Rattingen heeft die opdracht aanvaard en uitgevoerd door het aanbrengen van een laag zeefzand.

4.2.3 De Provincie Limburg heeft bij een in 1997 op het perceel ingesteld onderzoek met PAK's vervuilde grond aangetroffen. Daarop heeft Van Rattingen door onderzoeksbureau Bemin Geodata B.V. te 's-Hertogenbosch (Bemin) een verkennend bodemonderzoek laten uitvoeren, uit welke onderzoek is gebleken dat de aangebrachte grond op het perceel inderdaad verontreinigd was met PAK, EOX en minerale oliën, boven de streefwaarde voor een goede bodemkwaliteit en boven de regionale referentiewaarden.

4.2.4 Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek van Bemin heeft de Provincie [geïntimeerde] alsmede Van Rattingen bij afzonderlijke brieven van 17 april 1998 gesommeerd de verontreinigde grond uiterlijk op 1 juli 1998 te hebben verwijderd en afgevoerd naar een vergunninghouder in de zin van de Wet Milieubeheer of een anderszins daartoe gerechtigde.

4.2.5 [geïntimeerde] heeft daarop Van Rattingen aangeschreven en gesommeerd om op haar (Van Rattingens) rekening, de verontreinigde de grond te verwijderen en af te voeren en de bodem weer aan te vullen met niet-verontreinigde grond.

4.2.6 In verband met de gesprekken tussen [geïntimeerde] en Van Rattingen over de verwijdering van de grond heeft de Provincie de aangezegde datum voor verwijdering verschoven naar uiterlijk 1 juni 1999.

4.2.9 [geïntimeerde] heeft de verontreinigde grond voor haar rekening doen verwijderen en afvoeren, en wel door Driessen Grondwerken B.V.

4.2.10 [geïntimeerde] heeft Van Rattingen in rechte betrokken en vordert Van Rattingen te veroordelen tot betaling van een bedrag in hoofdsom van € 16.737,29, vermeerderd met wettelijke rente.

4.2.12 Van Rattingen heeft de vordering gemotiveerd betwist op gronden als hierna, voor zover in dit appel van belang, bij de bespreking van de grieven weergegeven.

4.4. Het voorgegeven oordeel dat met het besluit van Gedeputeerde Staten het onrechtmatig handelen van Van Rattingen in rechte vaststaat, betekent voorts dat dit onrechtmatig handelen ook tegenover [geïntimeerde], die als pachter en feitelijk gebruiker van het onderwerpelijke perceel belanghebbende is, heeft te gelden. Dit is niet anders indien, zoals door Van Rattingen is aangevoerd, de onderhandelingen door Van Rattingen met [vader van geïntimeerde] als eigenaar van het perceel zijn gevoerd. De tussen partijen in geschil zijnde en uitvoerig besproken vraag wie de onderhandelingen met Van Rattingen heeft gevoerd en uiteindelijk de opdracht aan Van Rattingen heeft verstrekt ([geïntimeerde] dan wel [vader van geïntimeerde].) kan daarmee onbesproken blijven. Nu [geïntimeerde] zijn vordering, naar bij memorie van antwoord gesteld, subsidiair op onrechtmatig handelen van Van Rattingen jegens hem heeft gebaseerd, is de vordering van [geïntimeerde], voor zover hierna komt vast te staan dat aan [geïntimeerde] dientengevolge schade is opgekomen, voor toewijzing vatbaar.

4.5 In het licht van het vooroverwogene concludeert het hof dat de grieven I, II, III en IV (welke betrekking hebben op de grondslag van de onderhavige schadevordering) alsmede grief VIII (waarbij Van Rattingen zich erop beroept dat ook de aanvulgrond waarmee de sloot in kwestie destijds in de zestiger jaren is gedempt puinhoudend was) relevantie missen en derhalve geen bespreking behoeven. Voorts kan aan grief V, hoewel daarbij terecht wordt opgemerkt dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat de kern van het geschil de vraag is of Van Rattingen verontreinigde grond heeft geleverd, evenmin enig gevolg toekomen.

4.6 Voor zover Van Rattingen met grief IV het standpunt heeft betrokken dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat leken als [geïntimeerde] en [vader van geïntimeerde] er niet op bedacht hoeven te zijn dat stukken baksteen in de grond een verhoogde PAK-waarde tot gevolg hebben, en daarmee impliciet een beroep op eigen schuld aan de zijde van [geïntimeerde] heeft willen doen, overweegt het hof dat voorop staat dat het voor risico van Van Rattingen zelf komt dat hij zeefzand heeft gebruikt van een samenstelling die niet was toegestaan. Het hof onderschrijft voorts het oordeel van de rechtbank dat [geïntimeerde] er niet op bedacht hoefde te zijn dat de aanwezigheid van baksteen in de grond een verhoogde PAK-waarde tot gevolg zou hebben, nu Van Rattingen, naar door haar gesteld, weliswaar heeft gewezen op steentjes in het te leveren zeefzand, maar gesteld noch gebleken is dat Van Rattingen daarbij ook heeft gewezen op de consequentie hiervan in verband met mogelijke vervuiling van de grond met PAK's. De grief faalt derhalve ook voor zover daarmee een beroep op eigen schuld wordt beoogd.

4.7 Met grief VII klaagt Van Rattingen dat de rechtbank ten onrechte niet heeft overwogen dat op [geïntimeerde], uit hoofde van diens verplichting tot beperking van de schade, een zelfstandige plicht rustte om tegen de aanschrijving van de Provincie tot verwijdering van de grond rechtsmiddelen aan te wenden. Ook deze grief faalt. De verplichting van [geïntimeerde] als gelaedeerde tot schadebeperking brengt hier niet mee dat [geïntimeerde] gehouden geacht kan worden een bezwaar- en beroepsprocedure tegen het litigieuze besluit aanhangig te maken.

4.8 De resterende grief IX tenslotte is betrokken op het bedrag aan schadevergoeding zoals door de rechtbank aan [geïntimeerde] toegewezen.

4.8.1 De stelling dat [geïntimeerde] in de berekening van de rechtbank op een ongerechtvaardigde wijze ten laste van Van Rattingen wordt verrijkt, vermag het hof niet te volgen, nu de rechtbank bij haar berekening (vide het eindvonnis pag. 7 onder 2 slot) er nadrukkelijk rekening mee heeft gehouden dat [geïntimeerde] thans een betere grond heeft dan voorheen. Het hof verenigt zich met de berekening door de rechtbank en stelt vast dat de deelpost in verband met de nota Driessen Grondwerken door de rechtbank op goede gronden is bepaald op € 4.164,63.

4.8.2 Het hof verwerpt de stelling dat de rechtbank ten onrechte de post kosten Milieuburo heeft gehonoreerd. Het onderzoek van Het Milieuburo was door [geïntimeerde] geïnitieerd om te kunnen beoordelen of de visie van de Provincie ter zake de verontreiniging van de grond al dan niet juist was, en was derhalve niet overbodig. Het met het onderzoek door Het Milieuburo gemoeide bedrag van € 1.181,02 is derhalve terecht toegewezen.

4.8.5 De post kosten rechtsbijstand tenslotte is, naar het oordeel van het hof, als niet dan wel onvoldoende gemotiveerd betwist, op goede gronden toegewezen. Nu Van Rattingen bedoelde schadepost ook in appel slechts in algemene bewoordingen, zonder enige nadere concretisering, betwist, zal het hof de beslissing van de rechtbank tot toewijzing van het gevorderde bedrag ad € 5.201,23 in stand laten.

4.8.6 Op grond van het onder 4.8.1 t/m 4.8.5 overwogene komt het hof tot het oordeel dat het beroepen eindvonnis dient te worden vernietigd voor zover daarbij een bedrag ad € 750,-- wegens eigen kosten van [geïntimeerde] is toegewezen, en dit vonnis voor het overige bekrachtigen, onder afwijzing van de meergevorderde veroordeling van [geïntimeerde] tot restitutie van het ter uitvoering van het vonnis door Van Rattingen betaalde bedrag.

4.9 Het door Van Rattingen aan het einde van de memorie van grieven vermelde algemene bewijsaanbod zal, als onvoldoende gespecificeerd, worden gepasseerd.

4.10 Van Rattingen zal, als de (voor het overgrote deel) in het ongelijk gestelde partij, de kosten van het hoger beroep hebben te dragen.

5. De uitspraak

Het hof:

vernietigt het beroepen eindvonnis van de rechtbank Roermond op 28 november 2002 onder nummer 48569 /HA ZA 02-82 tussen partijen gewezen, voor zover daarbij een bedrag ad € 750,-- wegens eigen kosten van [geïntimeerde] is toegewezen;

en, in zoverre opnieuw rechtdoende;

wijst de vordering ter zake door [geïntimeerde] gemaakte kosten af;

bekrachtigt het beroepen vonnis voor het overige;

wijst het meer of anders gevorderde af;

veroordeelt Van Rattingen in de proceskosten van het hoger beroep, welke kosten aan de zijde van [geïntimeerde] tot de dag van deze uitspraak worden begroot op € 435,-- verschotten en € 771,-- voor salaris procureur.

Dit arrest is gewezen door mrs. De Groot-Van Dijken, Hendriks-Jansen en Van Maanen en uitgesproken ter openbare terechtzitting van dit hof van 7 december 2004.