Hoge Raad, 25-10-1983, AG4685 AC8149, 1298 Besch

Hoge Raad der Nederlanden

Beschikking

5.2. In de Wet op de Registeraccountants (Wet van 28 juni 1962, Stb. 258) is niet bepaald dat de registeraccountant zich in rechte kan verschonen van het geven van getuigenis.

5.3. De registeraccountant heeft ingevolge het bepaalde in art. 10 van de krachtens het eerste lid van art. 19 van de Wet vastgestelde verordening Gedrags- en beroepsregels registeraccountants (GBR) een plicht tot geheimhouding van al hetgeen hem in de uitoefening van zijn beroep als geheim is toevertrouwd of wat daarbij als een vertrouwelijke aangelegenheid te zijner kennis is gekomen.

5.4. Het verslag van het mondeling overleg van de bijzondere commissie met de regering, gehouden tijdens de totstandkoming van de onder 5.2 genoemde wet (zitting 1960–61–5519 Nr. 9 onder 11) houdt onder meer in met betrekking tot de geheimhoudingsplicht van de registeraccountant als beroepsbeoefenaar:

‘’Het kwam de bewindsman niet noodzakelijk voor bedoelde geheimhoudingsplicht in de wet zelf te verankeren. (…)

Naar aanleiding van een dienaangaande nader gestelde vraag werd voorts opgemerkt dat geheimhoudingsplicht nog niet een verschoningsrecht ten opzichte van de rechter impliceert.

Vanuit de commissie werd dit erkend, waarbij herinnerd werd aan artikel 218 van het Wetboek van Strafvordering en artikel 1946 van het Burgerlijk Wetboek.'

5.5. Art. 218 Sv heeft het oog op personen tot wier taak het behoort aan anderen hulp te verlenen doch die deze taak slechts dan naar behoren kunnen vervullen indien zij zich ook tegenover de strafrechter kunnen verschonen ten aanzien van geheimen welke hun zijn toevertrouwd door hulpzoekenden die — in strijd met het algemeen belang — hun geen hulp zouden vragen indien niet de zekerheid zou bestaan de evenbedoelde geheimen ook tegenover de strafrechter worden bewaard.

5.6. De registeraccountant wiens functies primair controlerend zijn, zoals in par. 2 van de MvT tot de onder 5.2 genoemde wet wordt opgemerkt, kan niet worden gerekend tot de onder 5.5 bedoelde hulpverleners. Belanghebbenden bij de goede vervulling van die controlerende functie zijn, volgens diezelfde MvT, in het bijzonder drie categorieën. Genoemd worden (a) groepen, die door middel van de kapitaal- en geldmarkt belanghebbenden zijn, zoals aandeelhouders, obligatie- en pandbriefhouders, polishouders, pensioentrekkers, banken, spaarders enz., (b) de overheid en (c) bestuurders van ondernemingen, instellingen en diensten van allerlei aard. Voorts kan worden gedacht aan de werknemers en in het bijzonder de ondernemingsraad.

5.7. Van erkenning van een verschoningsrecht van de registeraccountant tegenover de strafrechter zou, nu deze niet behoort tot de onder 5.5 bedoelde personen, sprake kunnen zijn indien de belangen van evenbedoelde categorieën van belanghebbenden niet naar behoren zouden kunnen worden gediend indien de registeraccountant tegenover de strafrechter bedoeld recht niet zou kunnen laten gelden, en bovendien wel de met die belangen samenhangende geheimhoudingsplicht zwaarder zou moeten wegen dan het aanzienlijke belang van een goede strafrechtspleging in gevallen waarin de daarvoor noodzakelijke waarheidsvinding mede afhankelijk is van de getuigenis van registeraccountants.

5.8. De verscheidenheid in belangen van de onder 5.6 genoemde categorieën in aanmerking genomen kan bezwaarlijk in zijn algemeenheid worden gezegd dat het in het belang van deze categorieën zou zijn wanneer de registeraccountant feiten en omstandigheden welke bij de uitoefening van zijn controlefunctie te zijner kennis zijn gekomen tegenover de rechter niet zou behoeven te openbaren wanneer hij als getuige wordt gehoord. Veeleer brengt die verscheidenheid mee dat hetgeen hem bekend wordt in het kader van zijn contrôle niet kan worden ontbeerd bij het aan de dag brengen van de waarheid, het belang waarvan in het strafproces voorop staat.

5.9. Aan de hiervoren onder 5.7 bedoelde voorwaarden voor de erkenning van een verschoningsrecht als uitzondering op de algemene regel dat een getuige de volledige waarheid behoort te openbaren is derhalve niet voldaan.

5.10. Het vorenoverwogene moet leiden tot het oordeel dat de Rechtbank tot een juiste beslissing is gekomen en te dezen art. 98 Sv aan de inbeslagneming van bescheiden als bedoeld onder 1 onder klagers niet in de weg staat.

5.11. De eveneens in het middel geuite klacht, dat de Rechtbank het beroep op een verschoningsrecht op onjuiste gronden heeft verworpen, kan evenmin tot cassatie leiden en wel omdat, wat er zij van die gronden, uit het hiervoor onder 5 overwogene volgt dat het belang van klager — namelijk dat hun uiteengezet wordt waarom hun beroep op een verschoningsrecht niet kan worden aanvaard — niet meer vergt dat de bestreden beschikking wordt vernietigd.

5.12. Het middel is derhalve vruchteloos voorgesteld.

Deze beschikking is gegeven door de raadsheer Van der Ven als voorzitter en de raadsheren Bronkhorst, De Waard, Hermans en Haak, in bijzijn van de griffier Sillevis Smitt-Mülder, in raadkamer van 25 oktober 1983.