Hoge Raad, 07-09-2004, AP1534, 00760/04 U
Hoge Raad, 07-09-2004, AP1534, 00760/04 U
Gegevens
- Instantie
- Hoge Raad
- Datum uitspraak
- 7 september 2004
- Datum publicatie
- 9 september 2004
- ECLI
- ECLI:NL:HR:2004:AP1534
- Formele relaties
- Conclusie: ECLI:NL:PHR:2004:AP1534
- Zaaknummer
- 00760/04 U
Inhoudsindicatie
Vervolgingsuitlevering aan VS. Na algemene overwegingen met verwijzing naar HR LJN AE5288; NJ 2004, 42; NJ 2002, 244; NJ 2001, 618 en LJN AD4290 oordeelt de HR dat de enkele omstandigheden dat de OvJ in strijd met de wet - want voorafgaand aan een daartoe door de Rb te verlenen verlof - tapgegevens aan de Amerikaanse autoriteiten heeft verstrekt en dat deze autoriteiten - in strijd met een door de OvJ gemaakt voorbehoud - die gegevens aan het uitleveringsverzoek ten grondslag hebben gelegd, niet het risico opleveren van een flagrante inbreuk op een de opgeëiste persoon ex art. 6 EVRM toekomend recht.
Uitspraak
7 september 2004
Strafkamer
nr. 00760/04 U
SG/SM
Hoge Raad der Nederlanden
Tussenarrest
op het beroep in cassatie tegen een uitspraak van de Rechtbank te Amsterdam van 20 februari 2004, nummer RK 03/1081, op een verzoek van de Verenigde Staten van Amerika tot uitlevering van:
[de opgeëiste persoon], geboren te [geboorteplaats] (Egypte) op [geboortedatum] 1965, wonende te [woonplaats].
1. De bestreden uitspraak
De Rechtbank heeft de gevraagde uitlevering van de opgeëiste persoon ontoelaatbaar verklaard.
2. Geding in cassatie
2.1. Het beroep is ingesteld door de Officier van Justitie. Deze heeft bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Hoge Raad heeft kennis genomen van een geschrift van mr. B. Beg, advocaat te Amsterdam, waarbij deze namens de opgeëiste persoon het beroep heeft tegengesproken.
De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot bepaling van de dag van feitelijke behandeling van het uitleveringsverzoek door de Hoge Raad.
2.2. De Hoge Raad heeft kennis genomen van het schriftelijk commentaar van de raadsman op de conclusie van de Advocaat-Generaal.
3. Beoordeling van het middel
3.1. Het middel keert zich met rechts- en motiveringsklachten tegen de beslissing van de Rechtbank om de uitlevering ontoelaatbaar te verklaren. Het middel bevat in het bijzonder de klacht dat de Rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat in deze zaak het ontbreken van verlof als bedoeld in art. 552oa, vierde lid, (oud) Sv en art 552p, tweede lid, Sv tot ontoelaatbaarheid van de verzochte uitlevering wegens strijd met art. 8 EVRM moet leiden.
3.2. Bij het uitleveringsverzoek is overeenkomstig art. 9, derde lid onder b, van het Uitleveringsverdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika van 24 juni 1980 (Trb. 1980, 111) bewijsmateriaal gevoegd. Dat bewijsmateriaal bestaat vrijwel geheel uit gegevens die zijn verkregen door het afluisteren van telefoonverkeer waaraan onder anderen de opgeëiste persoon heeft deelgenomen. Die tapgegevens zijn in het kader van een rechtshulpverzoek van de Verenigde Staten van Amerika aan Nederland door de Nederlandse politie vergaard en zijn door de Officier van Justitie voordat daartoe door de Rechtbank verlof was verleend aan de Amerikaanse autoriteiten verstrekt onder het uitdrukkelijk voorbehoud dat deze pas als bewijs mogen worden gebruikt nadat door de Rechtbank verlof is verleend. Op het verzoek tot verlof als bedoeld in art. 552oa, vierde lid, (oud) Sv en art. 552p, tweede lid, Sv - welk verzoek gelijktijdig met het onderhavige uitleveringsverzoek bij de Rechtbank was aangebracht - heeft de Rechtbank nog niet definitief beslist, doch de behandeling van dat verzoek aangehouden teneinde antwoord te krijgen op aan de Amerikaanse autoriteiten gestelde vragen.
3.3. De Rechtbank heeft in de bestreden uitspraak de uitlevering ontoelaatbaar verklaard op grond van de volgende overwegingen:
"De verdediging heeft onder meer het volgende aangevoerd:
De arrest warrant is verkregen op basis van onrechtmatig - in strijd met het door Nederland gestelde voorbehoud - gebezigd bewijs. De officier van justitie heeft in haar brief van 16 september 2003 aan de justitiële autoriteiten van de Verenigde Staten van Amerika uitdrukkelijk het voorbehoud gemaakt dat de informatie verkregen uit het onderzoek pas als bewijs mag worden gebruikt nadat daartoe door de rechtbank verlof is verleend. De autoriteiten van de Verenigde Staten hebben dit voorbehoud geschonden en mitsdien het vertrouwen.
De rechtbank overweegt het volgende.
Het is in beginsel niet aan de uitleveringsrechter om hetgeen aan een uitleveringsverzoek voorafgaat te toetsen. De rechtbank ziet echter aanleiding hiervan af te wijken nu zij constateert dat het uitleveringsverzoek vrijwel geheel is gebaseerd op gegevens die de Amsterdamse politie aan de justitiële autoriteiten van de Verenigde Staten van Amerika heeft verstrekt zonder dat daartoe vooraf het vereiste verlof op grond van artikel 552p van het Wetboek van Strafvordering is gegeven.
De stelling van de officier van justitie dat een en ander geen bezwaar oplevert, aangezien de belangen van de opgeëiste persoon niet zijn geschaad, kan niet worden aanvaard nu immers het arrestatiebevel geheel op de inhoud van de Nederlandse inlichtingen is gebaseerd, welke inlichtingen letterlijke citaten uit de tapverslagen bevatten. Door deze gang van zaken is de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene geschaad, hetgeen strijd oplevert met artikel 8 van het EVRM.
Een en ander zou anders liggen in de gevallen waarin de verzoekende Staat is toegetreden tot het EVRM, waarbij het vertrouwensbeginsel meebrengt dat de verzoekende Staat de bepalingen van dat verdrag zal eerbiedigen en waarbij ervan kan worden uitgegaan dat de opgeëiste persoon in geval van schending van enig hem bij dat verdrag toegekend recht na zijn uitlevering het recht heeft op een daadwerkelijk rechtsmiddel als bedoeld in artikel 13 EVRM.
Nu het een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten van Amerika betreft is die rechtsbescherming niet voorhanden, aangezien de Verenigde Staten van Amerika geen partij zijn bij dat Verdrag.
De gevraagde uitlevering dient derhalve ontoelaatbaar te worden verklaard."
3.4.1. Bij de beoordeling van het middel moet het volgende worden vooropgesteld.
3.4.2. Aangenomen moet worden dat Nederland, als door het EVRM en het IVBPR gebonden Staat, het resultaat van bilaterale onderhandelingen die hebben geleid tot het hier toepasselijke Uitleveringsverdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika heeft kunnen afstemmen op de aard en mate waarin de in de eerste twee genoemde verdragen neergelegde fundamentele rechtsbeginselen worden erkend in de Verenigde Staten van Amerika, terwijl sedertdien die verdragsrelatie is gecontinueerd. Daarom is uitgangspunt dat bij de beoordeling van een uitleveringsverzoek dat is gebaseerd op het genoemde uitleveringsverdrag in beginsel moet worden uitgegaan van het vertrouwen dat de verzoekende Staat bij de vervolging en bestraffing van de opgeëiste persoon de daarop betrekking hebbende fundamentele rechten welke zijn neergelegd in het eerdergenoemde EVRM en IVBPR zal respecteren (vgl.
HR 8 juli 2003, LJN AE5288). Dit betekent dat de verdragsrechtelijke verplichting tot uitlevering slechts dan moet wijken voor de ingevolge art. 1 EVRM op Nederland rustende verplichting om de rechten van dat verdrag te verzekeren indien (a) blijkt dat de opgeëiste persoon door zijn uitlevering zou worden blootgesteld aan het risico van een flagrante inbreuk op enig hem ingevolge art. 6, eerste lid, EVRM toekomend recht, en in dat geval voorts (b) naar aanleiding van een voldoende onderbouwd verweer is komen vast te staan dat hem na zijn uitlevering niet een rechtsmiddel ten dienste staat ter zake van die inbreuk (vgl. HR 11 maart 2003, NJ 2004, 42).
3.4.3. Voorts moet bij de beoordeling van het middel worden vooropgesteld dat de rechter die oordeelt over de toelaatbaarheid van de verzochte uitlevering in beginsel geen oordeel toekomt over de rechtmatigheid van de verkrijging van het bewijsmateriaal dat de verzoekende Staat ter staving van de verdenking bij het verzoek tot uitlevering overlegt (vgl. HR 13 november 2001, NJ 2002, 244). Dat geldt evenzeer in geval het bewijs in Nederland ten behoeve van de Staat die uitlevering verzoekt is vergaard met behulp van door Nederland als aangezochte Staat verleende rechtshulp. Dit zou slechts anders kunnen zijn indien zou blijken dat de opgeëiste persoon door de uitlevering het risico zou lopen te worden blootgesteld aan een flagrante inbreuk op enig hem ingevolge art. 6 EVRM toekomend recht (vgl. HR 10 juli 2001, NJ 2001, 618 en HR 20 november 2001, LJN AD4290).
3.5.1. De vaststellingen van de Rechtbank houden niet in dat haar is gebleken dat de opgeëiste persoon door de uitlevering het risico zou lopen te worden blootgesteld aan een flagrante inbreuk op enig hem ingevolge art. 6 EVRM toekomend recht.
3.5.2. In aanmerking genomen hetgeen hiervoor onder 3.4 is vooropgesteld geeft het oordeel van de Rechtbank, voorzover zij de rechtmatigheid van het aan het uitleveringsverzoek ten grondslag gelegde bewijsmateriaal heeft getoetst en in haar overwegingen heeft betrokken, derhalve blijk van een onjuiste rechtsopvatting.
3.5.3. Het oordeel van de Rechtbank geeft, in aanmerking genomen hetgeen onder 3.4 is vooropgesteld, evenzeer blijk van een onjuiste rechtsopvatting voorzover zij de ontoelaatbaarverklaring van de verzochte uitlevering heeft gegrond op de omstandigheid dat het in Nederland vergaarde materiaal aan de Amerikaanse autoriteiten is verstrekt en door die autoriteiten aan het uitleveringsverzoek ten grondslag is gelegd, nog voordat het verlof als bedoeld in art. 552oa, vierde lid, (oud) Sv en art. 552p, tweede lid, Sv was verleend. De enkele omstandigheden dat de Officier van Justitie in strijd met wettelijke voorschriften - want voorafgaand aan een daartoe door de Rechtbank te verlenen verlof - de tapgegevens aan de Amerikaanse autoriteiten heeft verstrekt en dat deze autoriteiten die gegevens, naar de Rechtbank kennelijk heeft aangenomen, in strijd met een door de Officier van Justitie gemaakt voorbehoud ten grondslag hebben gelegd aan het onderhavige uitleveringsverzoek, leveren immers niet het risico op dat de opgeëiste persoon daardoor wordt blootgesteld aan een flagrante inbreuk op enig aan hem ingevolge art. 6 EVRM toekomend recht. Die omstandigheden kunnen dus geen grond bieden aan ontoelaatbaarverklaring van de verzochte uitlevering.
3.6. Het middel treft in zoverre doel.
4. Slotsom
Hetgeen hiervoor is overwogen brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven, de overige klachten van het middel geen bespreking behoeven en als volgt moet worden beslist.
5. Beslissing
De Hoge Raad:
Vernietigt de bestreden uitspraak;
Beveelt dat de opgeëiste persoon zal worden opgeroepen te verschijnen ter zitting van de Hoge Raad van 27 oktober 2004 te 11.00 uur om te worden gehoord omtrent het verzoek tot zijn uitlevering.
Dit arrest is gewezen door de vice-president C.J.G. Bleichrodt als voorzitter, en de raadsheren G.J.M. Corstens en W.A.M. van Schendel, in bijzijn van de waarnemend-griffier J.D.M. Hart, en uitgesproken op 7 september 2004.