Hoge Raad, 07-07-2017, ECLI:NL:HR:2017:1281, 17/02165

Onderdeel 3 keert zich tegen de beslissing van het hof om ook andere partijen en belanghebbenden te horen dan in art. 243 lid 3 Fw genoemd, waarvoor het hof heeft verwezen naar een analoge toepassing van art. 220 Fw (rov. 2.1). Volgens het onderdeel mogen enkel de in art. 243 lid 3 Fw genoemde verzoeker, schuldenaar en bewindvoerder worden gehoord op het verzoek tot intrekking. Onderdeel 3b voert aan dat het hof in elk geval geen obligatiehouders heeft mogen horen, nu deze geen schuldeiser zijn van PTIF. Dit onderdeel betoogt voorts dat het hof door anderen dan de in art. 243 lid 3 Fw genoemde verzoeker, schuldenaar en bewindvoerder te horen, PTIF in haar verweer heeft belemmerd, doordat zij als gevolg daarvan, ondanks de toepassing door het hof van art. 29 Rv, niet volledig vrijuit ter zitting vertrouwelijke informatie heeft kunnen geven.

Onderdeel 4 klaagt dat het hof buiten de grieven en de rechtsstrijd in hoger beroep is getreden door zijn oordeel mede te baseren op argumenten en stellingen die niet door de appellant Citicorp zijn aangevoerd (maar door de bewindvoerder of Citadel c.s.), dan wel pas bij pleidooi door Citicorp zijn aangevoerd.

De onderdelen 2 en 5 stellen mede de verhouding aan de orde tussen de Nederlandse surseance van betaling van PTIF (en Oi Coop) en de herstructureringsprocedure in Brazilië (de RJ-procedure). De Oi Groep is een internationale groep van met elkaar verbonden vennootschappen, waarvan sommige vennootschappen naar Nederlands recht zijn opgericht en in Nederland zijn gevestigd (PTIF en Oi Coop) en andere, waaronder de moedermaatschappij Oi S.A., in andere landen, voor een belangrijk deel in Brazilië. De Oi Groep streeft in de RJ-procedure in Brazilië naar een geconsolideerde herstructurering van de groep in verband met de financiële moeilijkheden waarin deze verkeert (zie hiervoor in 3.1 onder (viii)). Hetgeen PTIF en Oi Coop in deze procedures betogen, komt onder meer erop neer dat de aan hen in Nederland verleende surseance ondergeschikt dient te zijn aan de herstructureringsprocedure in Brazilië – in het belang van het welslagen van die procedure en daarmee in het belang van de groep als geheel – en dat de bewindvoerders mede daarom niet of slechts beperkt door PTIF en Oi Coop betrokken behoeven te worden bij hetgeen door hen in het overleg in de RJ-procedure wordt ingebracht.

Deze opvatting kan niet worden aanvaard. Vast staat in deze procedure dat op PTIF en Oi Coop als in Nederland gevestigde vennootschappen het Nederlandse faillissementsrecht van toepassing is. Dat betekent dat de regels van de Faillissementswet in beginsel onverkort op hen van toepassing zijn, waaronder in het geval van surseance art. 228 Fw, dat inhoudt dat de schuldenaar nog slechts het beheer en de beschikking over zijn vermogen heeft tezamen met de bewindvoerder en daarbij dus niet kan handelen zonder diens medewerking, machtiging of bijstand. Bij gebreke van een (toepasselijke) internationale of een bijzondere nationale regeling in andere zin, is er geen grond om hierop een uitzondering te maken in verband met het feit dat PTIF en Oi Coop behoren tot een internationale groep van met elkaar verbonden vennootschappen die het centrum van zijn voornaamste belangen in het buitenland heeft en ten aanzien waarvan in dat buitenland een herstructureringsprocedure loopt, zoals de RJ-procedure.

Voor zover de onderdelen 2 en 5 op de hiervoor in 3.7.2 verworpen opvatting zijn gebaseerd, zijn ze dus ongegrond.

Onderdeel 2 bevat onder meer klachten tegen het hiervoor in de vierde alinea van 3.3 weergegeven oordeel van het hof in rov. 5.8-5.9 dat PTIF zich met haar tegen de bewindvoerder gerichte verzoek aan de Braziliaanse rechter schuldig heeft gemaakt aan kwade trouw in het beheer van de boedel in de zin van art. 242 lid 1, aanhef en onder 1°, Fw. Volgens het onderdeel is dit oordeel mede onjuist omdat de schuldenaar exclusief bevoegd is om gedurende de surseance een akkoord aan te bieden, met uitsluiting van de bewindvoerder (art. 252 Fw). Het onderdeel doet in dit verband voorts een beroep op art. 231 lid 3 Fw, waaruit volgens het onderdeel volgt dat PTIF geen medewerking van de bewindvoerder nodig heeft voor deelname aan de RJ-procedure in Brazilië.

Onderdeel 2 bevat voorts klachten tegen het oordeel van het hof in rov. 5.10-5.11 dat de in art. 242 lid 1, aanhef en onder 4°, Fw bedoelde intrekkingsgrond zich voordoet, nu (het bestuur van) PTIF de bewindvoerder geen althans onvoldoende informatie verschaft waardoor de bewindvoerder onvoldoende inzicht krijgt in de Braziliaanse akkoordonderhandelingen en daardoor niet kan beoordelen of het aanvaarden van geconsolideerde herstructurering van de schulden in het kader van de RJ-procedure in het belang is van de boedel.

Onderdeel 5 keert zich met diverse klachten tegen het oordeel van het hof in rov. 5.6-5.7 dat de instemming van PTIF met het voorstel voor het RJ-akkoord een daad van beheer of beschikking betreffende een boedelbestanddeel oplevert als bedoeld in art. 242 lid 1, aanhef en onder 3°, Fw.

Ook deze klachten falen. Het oordeel van het hof ziet kennelijk mede op het aangepaste RJ-akkoord, waarvan het hof in rov. 5.10 vaststelt dat het tijdens de surseance mede namens PTIF is ingediend, en aanneemt dat dit eveneens met instemming van PTIF is gebeurd. Het oordeel van het hof komt erop neer dat PTIF zich met die instemming heeft gebonden aan dit voorstel. Dit oordeel is feitelijk van aard en niet onbegrijpelijk. Zoals volgt uit hetgeen hiervoor in 3.8.2 is overwogen, heeft het hof terecht aangenomen dat het voorstel daarmee een daad van beheer of beschikking is als bedoeld in art. 242 lid 1, aanhef en onder 3°, Fw.