Parket bij de Hoge Raad, 30-03-2004, AO3545, 01842/03

Griffienr. 01842/03

Mr. Wortel

Zitting:10 februari 2004 (bij vervroeging)

2. Namens verzoeker heeft mr. J. Kuijper, advocaat te Amsterdam, zeven middelen van cassatie voorgesteld.

Deze zaak hangt samen met de zaken die bij de Hoge Raad bekend zijn onder griffienummers 01840/03 P (ontnemingszaak tegen verzoeker), 01839/03 en 01841/03 P (straf- en ontnemingszaak tegen een medeverdachte), waarin ik heden eveneens concludeer.

5. In de pleitaantekeningen is onder meer opgemerkt dat het de verdediging ontgaat waarom deze zaak in hoger beroep niet eerder is behandeld, gelijktijdig met de zaak tegen een andere verdachte. Ook is opgemerkt dat de zaak inhoudelijk niet werd behandeld op een terechtzitting van 12 oktober 1999, en dat een geplande behandeling op 21 december 1999 geen doorgang vond.

Vervolgens is in de pleitaantekeningen betoogd:

"Sedert de aanvang van de strafzaak tegen [verdachte], 12 september 1997 kan als datum van de "charge" worden aangemerkt, zijn, tot heden, na een zitting op 2 mei 2000, drie jaren en zeven maanden verlopen. In eerste aanleg is de behandeling overigens niet bijzonder traag verlopen.

Waarom heeft het zo lang geduurd voordat de strafzaak in hoger beroep kon worden behandeld? Sedert het vonnis van 2 juni 1998 zijn tot heden 34 maanden verlopen. En dat in een strafzaak waarin door de OvJ aanzienlijk hogere straffen werden geëist dan door de rechtbank werden opgelegd, waarin [verdachte] langdurig moet leven onder de dreiging van een strafoplegging met een terugkeer naar de detentiesituatie, onder omstandigheden, die van uitzonderlijke zwaarte zijn, te weten van een persoon die moet leven met de wetenschap dat zijn zoon is omgebracht in, naar hij begrijpt, criminele wedijver.

De traagheid in de vervolging die niet goed te begrijpen is, verdraagt zich niet met het bepaalde in artikel 6 EVRM, het recht op berechting binnen een redelijke termijn. Op de gevolgen daarvan kom ik nog terug omdat bij de uiteindelijke beoordeling in deze zaak nog andere elementen een rol spelen.

(...)

8. Het Hof had dit verweer in verband met het navolgende slechts kunnen verwerpen.

Op 12 juni 1998 is namens verzoeker hoger beroep tegen het in eerste aanleg gewezen vonnis ingesteld.

Op 12 oktober 1999 heeft het Hof, dadelijk na het uitroepen van de zaak en het verlenen van verstek tegen de niet-verschenen verdachte, de behandeling aangehouden omdat het dossier op een zeer laat tijdstip aan het Hof was aangeboden, zodat een grondige bestudering daarvan vóór deze terechtzitting niet meer mogelijk was.

Op 21 december 1999 is de behandeling aangehouden in verband met de mededeling van de advocaat-generaal dat nog andere, met de onderhavige zaak samenhangende, zaken door het Hof behandeld zouden moeten worden. Het Hof achtte een gelijktijdige behandeling van deze zaken aangewezen, en stelde bovendien vast dat de raadsman pas korte tijd in het bezit was van relevante stukken.

Op 2 mei 2000 verzocht de raadsman opnieuw om aanhouding van de behandeling omdat hij nog stukken wilde bestuderen, en een nader verhoor van een verbalisant aangewezen achtte, en bovendien de psychische toestand van verzoeker aan voortzetting van de behandeling in de weg stond. Daarop is de zaak wederom aangehouden.

Op 18 april 2001 heeft de raadsman verzoeken gedaan in verband met verklaringen van zekere [getuige 3]. Die verklaringen waren, aldus de raadsman, niet betrouwbaar omdat het Openbaar Ministerie een deal met deze persoon had gesloten. Daarop heeft het Hof de behandeling aangehouden met verzoek ambtsberichten bij de stukken te voegen betreffende de overeenkomst die een officier van justitie met [getuige 3] zou hebben gesloten, en ten aanzien van het niet (verder) vervolgen van deze [getuige 3] ter zake van de feiten die zijn onderzocht in het opsporingsonderzoek dat tot de vervolging van verzoeker heeft geleid.

Op 3 september 2001 is het onderzoek in hoger beroep voortgezet en afgerond.

12. In dit verband komt belang toe aan de omstandigheid dat in het middel terecht wordt geklaagd over overschrijding van de redelijke termijn voor berechting in de cassatiefase. Het cassatieberoep is ingesteld op 28 september 2001. De stukken van het geding zijn eerst op 11 augustus 2003, derhalve 22 maanden en ongeveer twee weken later, bij de Hoge Raad binnengekomen. Kennisneming van de stukken betreffende het onderhavige cassatieberoep en het cassatieberoep dat onder griffienr. 01839/03 wordt behandeld, leert dat de beide zaken feitelijk met elkaar samenhangen. Laatstgenoemd cassatieberoep is gericht tegen een arrest dat op 11 februari 2002 tegen een medeverdachte is gewezen. De uitspraak waarbij aan verzoeker een ontnemingsmaatregel is opgelegd (waartegen het cassatieberoep met griffienr. 01840/03 P zich richt) is eveneens op 11 februari 2002 gewezen.

Derhalve kan worden aangenomen dat het inzenden van de stukken enige tijd is opgehouden omdat het Hof die stukken nog ter beschikking moest houden voor het berechten van de andere verdachte en de behandeling van de tegen verzoeker ingestelde ontnemingsvordering, welke berechting en behandeling eerst op 11 februari 2002 tot een einduitspraak konden leiden.

15. Het oponthoud bij de behandeling van dit cassatieberoep, gevoegd bij de vertraging die bij de behandeling in hoger beroep is opgetreden doordat de stukken door het ressortsparket (blijkens een op de stukken geplaatst stempel waren die door de Rechtbank tijdig ingestuurd) te laat ter beschikking van het Hof en de verdediging zijn gesteld, vormen naar mijn inzicht een overschrijding van de redelijke termijn die door strafvermindering genoegzaam kan worden geredresseerd. Voorts meen ik - wederom anders dan de steller van het middel - niet dat de mate waarin de redelijke termijn is overschreden tot een grotere matiging van de straf moet voeren dan de Hoge Raad in de regel toepast.

Het middel treft derhalve slechts in zoverre doel dat de gebruikelijke vermindering van de opgelegde straf aangewezen is.

17. Dienaangaande is in de bestreden uitspraak overwogen:

"De ontvankelijkheid van het openbaar ministerie

De raadsman heeft in zijn pleitnota een lange reeks bezwaren gemaakt over het onderzoek in deze zaak. Op pagina 14 van de nota staat onder de kopjes "Conclusies" en "Niet ontvankelijkheid" het volgende:

Het onderzoek in deze zaak wordt gekenmerkt door een opeenstapeling van onregelmatigheden. Niet op wettelijke grondslag berustende onderzoekshandelingen, al dan niet geslaagde pogingen kennisneming van deze handelingen aan de verdediging en aan de rechter onthouden, achterhouden c.q. niet opmaken van processen verbaal, het opnemen van onwaarheden in processen verbaal met de kennelijke bedoeling een misleidend beeld te creëren. En dan, in de fase van het hoger beroep een alle omstandigheden in aanmerking genomen, te lang tijdsverloop voordat de zaak inhoudelijk aan de orde is gekomen.

Als deze onregelmatigheden niet ieder afzonderlijk reeds aanleiding geven de niet-ontvankelijkheid van het OM in de strafvervolging tegen [verdachte] uit te spreken, dan vloeit die niet-ontvankelijkheid toch voort uit het cumulatieve effect ervan.

Het hof overweegt hieromtrent als volgt. Kennelijk is de raadsman van opvatting dat de opeenstapeling van een groot aantal door hem opgesomde gegevens en stellingen, zo niet ieder afzonderlijk, dan toch tezamen tot de niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie zou moeten leiden. Hierbij lijkt het in hoofdlijn te gaan over onregelmatigheden in het (opsporings)onderzoek en over een te lang tijdsverloop.

Daarmee voldoet de raadsman niet aan een in redelijkheid in het strafproces aan een raadsman te stellen eis betreffende het voeren van een verweer. Verwacht mag worden dat een raadsman feiten en omstandigheden aanvoert, op basis waarvan hij tot een conclusie komt. Vervolgens dient de raadsman aan te geven tot welke beslissing van de rechter dit in zijn optiek dient te leiden. Ook indien de raadsman van mening is dat een aantal feiten en omstandigheden, in hun onderling verband en samenhang beschouwd tot een bepaalde beslissing dient te leiden, mag worden verwacht dat de afzonderlijke feiten en omstandigheden, samenhangend en overzichtelijk worden gepresenteerd en van een conclusie voorzien.

Door in casu eerst op dertien pagina's een groot aantal stellingen te poneren zonder daaraan (telkens) een conclusie te verbinden en vervolgens bovengenoemd "verzamelverweer" te voeren heeft de raadsman niet voldaan aan voornoemde eis, zodat dit verweer moet worden gepasseerd."

Vervolgens heeft het Hof enkele verweren betreffende de rechtmatigheid van de bewijsgaring verworpen, waaraan het de overweging heeft toegevoegd:

"Voor zover hetgeen overigens onder de kopjes "bewijsuitsluiting" en "het telaste gelegde" is aangevoerd, is bedoeld als bewijsverweer, zal het hof dit, voor zover het niet wordt weerlegd door de bewijsmiddelen, om dezelfde reden passeren als verwoord onder het kopje "Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie".

27. De stelling dat er sprake is geweest van onderzoek in een pro-actieve of verkennende fase, aangezien de politie niet over een concrete verdenking kan hebben beschikt, is in de bestreden uitspraak derhalve weerlegd.

Het Hof heeft evenwel geen beslissing gegeven op de stelling dat het observeren van verzoeker en diens woning een méér dan beperkte inbreuk op de persoonlijke levenssfeer heeft veroorzaakt, waarvoor geen toereikende wettelijk grondslag is aan te wijzen. De raadsman noemde elf observaties, gedaan tussen begin mei 1997 en half september 1997.

29. Bij de beoordeling of de bestreden uitspraak hierdoor een tekortkoming vertoont die tot vernietiging dient te leiden moet worden vooropgesteld dat een beroep op de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie wegens onrechtmatig optreden slechts binnen strikte grenzen kans van slagen kan hebben.

In verband met onrechtmatig optreden zal de bevoegdheid om de verdachte (verder) te vervolgen het Openbaar Ministerie slechts ontzegd mogen worden indien aannemelijk is dat er ernstige inbreuken op de beginselen van een behoorlijke procesorde zijn gemaakt, waardoor doelbewust of met grove verwaarlozing van diens belangen tekort is gedaan op het recht van de verdachte op een eerlijke behandeling van zijn zaak, vgl. HR NJ 1996, 249. In uitzonderlijke gevallen kan er voldoende aanleiding zijn het Openbaar Ministerie wegens onrechtmatigheden niet-ontvankelijk te verklaren ook zonder dat de verdachte daadwerkelijk in zijn belangen is geschaad, namelijk indien er sprake is van onrechtmatig handelen waardoor essentiële voorwaarden voor een behoorlijke strafprocedure ernstig zijn aangetast, vgl. HR NJ 1999, 567. De kring van mogelijke onrechtmatigheden die een zo zwaarwegende inbreuk op de grondslagen van het strafproces vormen dient zeer eng te worden getrokken, vgl. HR NJ 2002, 8.

30. In dit licht bezien heeft het Hof niet ten onrechte vastgesteld dat het in de pleitaantekeningen ontwikkelde betoog onvoldoende onderbouwd is.

Het betoog gaat er namelijk aan voorbij dat art. 181 Sv de officier van justitie niet verplicht om, telkens wanneer weer een volgende persoon als verdachte is aangemerkt, ook tegen die persoon een gerechtelijk vooronderzoek te voeren, of te vorderen dat ook die persoon in een reeds lopend gerechtelijk vooronderzoek als verdachte zal worden genoemd. De officier van justitie mag een dergelijke vordering achterwege laten indien hij geen noodzaak ziet voor onderzoekshandelingen die pas mogelijk zijn na het instellen van een gerechtelijk vooronderzoek tegen een bepaalde persoon. Zolang de behoefte daaraan niet rijst kan het opsporingsonderzoek tegen alle, inmiddels bekend geworden, verdachten worden voortgezet terwijl slechts één of enkele van die verdachten als zodanig in een gerechtelijk vooronderzoek zijn aangewezen. Het in verband met dat gerechtelijk vooronderzoek verzamelde bewijs kan tegen alle verdachten, ook degenen tegen wie het gerechtelijk vooronderzoek niet is ingesteld, worden gebruikt, vgl. HR NJ 1991, 343. Achterwege laten van een gerechtelijk vooronderzoek tegen een bepaalde verdachte is slechts onrechtmatig te noemen indien hij daardoor in een rechtens te respecteren belang is geschaad, vgl. HR NJ 1991, 527.

31. Kennelijk vormden de tegen [betrokkene 1] en [medeverdachte 1] ingestelde gerechtelijke vooronderzoeken een toereikende basis om het opsporingsonderzoek in de gewenste richting te kunnen voortzetten. Met het oog daarop, en gelet op de omstandigheid dat een officier van justitie in beginsel niet gehouden is om iedere, in het opsporingsonderzoek geïdentificeerde, verdachte als zodanig te laten aanwijzen in een gerechtelijk vooronderzoek, had de raadsman nader moeten uiteenzetten welke belangen van verzoeker ertoe hadden moeten nopen hem in een gerechtelijk vooronderzoek als verdachte te benoemen.

De stelling dat een gerechtelijk vooronderzoek tegen verzoeker (in de aan diens aanhouding voorafgaande onderzoeksfase) is vermeden met het onzuivere oogmerk de verdediging bepaalde informatie te onthouden, treft ook mij als onvoldoende onderbouwd. Dat geldt ook voor de stelling dat verrichtingen of bevindingen in het opsporingsonderzoek zijn verzwegen of verkeerd voorgesteld. Dit onderdeel van het betoog berustte in belangrijke mate op gevolgtrekkingen van de raadsman: door de politie vermelde gegevens die hem onwaarschijnlijk voorkwamen of een gang van zaken zoals die zich volgens de raadsman in werkelijkheid moet hebben voorgedaan.

37. Zoals hierboven werd opgemerkt stond het de officier van justitie in beginsel vrij om de door hem noodzakelijk geachte huiszoekingen te doen verrichten in het kader van het tegen [medeverdachte 2] ingestelde gerechtelijk vooronderzoek. Waarom verzoeker daardoor de processuele waarborgen van een gerechtelijk vooronderzoek zijn onthouden valt niet in te zien. Ook naar aanleiding van de vordering die krachtens art. 111 (OUD) Sv werd gedaan in het tegen [medeverdachte 2] ingestelde gerechtelijk vooronderzoek diende de Rechtbank immers te beoordelen of verzoekers woning was aan te merken als een plaats waar vermoedelijk voor inbeslagneming vatbare voorwerpen aanwezig waren, en ook overigens een stelselmatig en gericht onderzoek in die woning geboden leek te zijn. Van een beperktere rechterlijke toets dan in geval de huiszoeking zou zijn gevorderd in een tegen verzoeker ingesteld gerechtelijk vooronderzoek is derhalve geen sprake.

Verder heeft het Hof in de stukken betreffende de strafzaak tegen [medeverdachte 2], waarover het beschikte omdat het ook die zaak diende te berechten, de beschikking kunnen vinden waarbij de Rechtbank aan de rechter-commissaris verlof heeft verleend op het adres [a-straat 1] te [woonplaats] huiszoeking te verrichten. Dit kan de Hoge Raad constateren omdat die stukken, met inbegrip van bedoeld verlof, nu bij hem berusten ([medeverdachte 2] is verzoeker in de zaak met griffienr. 01839/03).

Dit 'onrechtmatig verkregen bewijsverweer' had derhalve slechts verworpen kunnen worden.

39. Mij komt het voor dat het Hof heeft kunnen oordelen dat de elf door de raadsman genoemde observaties, in een periode van nog geen vier maanden, niet een zodanig inbreuk op verzoekers persoonlijke levenssfeer hebben opgeleverd dat de waarnemingen onrechtmatig werden gedaan en daarom voor het bewijs van onwaarde zijn.

Daarom behoeft de omstandigheid dat deze beslissing niet uitdrukkelijk in de bestreden uitspraak is opgenomen niet tot vernietiging daarvan te leiden.

42. Hieromtrent heeft het Hof overwogen:

"De advocaat-generaal en de raadsman hebben betoogd dat de dagvaarding ten aanzien van de onder 4 tenlastegelegde overtredingen van de Wet wapens en munitie, gelet op het bepaalde in artikel 314a van het Wetboek van Strafvordering nietig behoort te worden verklaard, dan wel dat het openbaar ministerie ter zake niet-ontvankelijk behoort te worden verklaard.

47. In het proces-verbaal van bedoelde terechtzitting is als beslissing van het Hof opgenomen dat:

"het verzoek tot aanhouding van de behandeling in verband met de emotionele gesteldheid van de verdachte wordt afgewezen, nu het hof van oordeel is dat bij afweging van het belang dat verdachte heeft aanwezig te kunnen zijn bij het requisitoir en pleidooi tegen het belang dat de samenleving heeft bij normhandhaving door een voortvarende berechting van onderhavige delicten, mede gelet op de duur van het onderzoek in hoger beroep, in het onderhavige geval het laatste belang dient te prevaleren."

49. Naar aanleiding van het eerste middel heb ik vermeld dat de duur van de behandeling in hoger beroep deels is bepaald door de trage wijze waarop het ressortsparket de stukken aan het Hof en verdediging te beschikking heeft gesteld, maar voor een belangrijk deel ook door verzoeken die de verdediging heeft gedaan.

De opmerking dat de grote vertraging bij de behandeling in hoger beroep aan het Openbaar Ministerie te verwijten viel lijkt mij daarom niet geheel terecht.

50. Doch wat daar ook van zij, en aan wie het ook te wijten is geweest dat de behandeling in hoger beroep op 3 september 2001 reeds geruime tijd had genomen, het Hof mocht dat tijdsverloop in overweging nemen bij zijn beslissing op het verzoek de behandeling opnieuw aan te houden. Nu dat tijdsverloop reeds aanzienlijk was, en verzoekers vertrek uit de zittingszaal het voor hem beperkte gevolg heeft gehad dat hij slechts het requisitoir en het pleidooi niet heeft kunnen volgen, komt de hier bestreden beslissing mij niet onbegrijpelijk voor.

Het middel faalt mitsdien.

51. Voorafgaand aan bespreking van het vijfde en het zesde middel, waarin bewijsklachten zijn opgeworpen, geef ik - met enkele cursief weergegeven verbeteringen van taalkundige aard - de uitvoerige overwegingen weer die het Hof aan de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen heeft gewijd:

"Mede gelet op voormelde bewijsmiddelen, zulks in onderling verband en samenhang beschouwd, kan het hof zich [verenigen] met de conclusie van de verbalisanten in het hoofdproces-verbaal "Biebloteam", inhoudende dat:

* [medeverdachte 3], [...] is en

* [verdachte] "de man met de baard" is,

het hof neemt deze conclusie over en maakt die tot de zijne.

Gelet [ op] de bewijsmiddelen, hetgeen hiervoor is overwogen en in het bijzonder:

* de taps van de telefoongesprekken tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] waarin zij besluiten dat degene die [medeverdachte 1] heeft ontmoet ([betrokkene 6]) "1 meter 20" krijgt, en de 120 kilo hashish die door [betrokkene 2] aan [betrokkene 6] [ in] Duitsland is afgeleverd;

* de observatie van de ontmoeting tussen [medeverdachte 1], [betrokkene 2] en [betrokkene 6] en de inhoud van de verklaring van [betrokkene 6] over deze ontmoeting;

* de bij de op 11 september 1997 gehouden huiszoekingen aangetroffen voorraadadministratie waaruit volgt dat een verpakking ongeveer 30 kilo hashish bevatte;

* de verklaring van [getuige 3] afgelegd ter terechtzitting van het hof op 3 september 2001, inhoudende dat een doos ongeveer 30 kilo hashish bevatte;

* de weging van de op 11 september 1997 aan de [c-straat 1] te [plaats B] in beslaggenomen hashish, waaruit bleek dat een verhuisbox ongeveer 30 kilo hashish bevatte;

* de observaties waaruit volgt dat [medeverdachte 3] junior op 11 september 1997 de auto waarmee de hashish naar Duitsland is vervoerd aan [betrokkene 2] heeft afgegeven;

* het hoofdproces-verbaal waarin is gerelateerd dat [medeverdachte 3] junior direct na het ruilen van de auto's zijn vader belt;

* de tap van het telefoongesprek op 10 of 11 september 1997 te 15.00 uur tussen [medeverdachte 3] junior en [verdachte] senior, waarin de eerste direct na het [...] afgeven van de auto aan [betrokkene 2] meldt dat hij klaar is; de observatie op 11 september 1997 om 15.25 uur waarbij wordt vastgesteld dat [betrokkene 2] met de Volkswagen, kenteken [AA-00-AA] arriveert op de [d-straat] te [woonplaats] en deze parkeert ter hoogte van [...] perceelnummer [1/2], [betrokkene 5] reeds staat te wachten en [betrokkene 2] en [betrokkene 5] vervolgens een drietal type verhuisdozen uit de Volkswagen, kenteken [AA-00-AA] halen [; d]eze verhuisdozen vervolgens perceel [d-straat 1] te [woonplaats] worden binnengebracht [; n]a dit te hebben gedaan er nog vier verhuisdozen uit de Volkswagen, kenteken [AA-00-AA] worden gehaald en deze dozen in de Opel Vectra, kenteken [BB-00-BB], worden gezet[;] de tap van het telefoongesprek op 10 of 11 september 1997 te 15.00 uur tussen [medeverdachte 3] junior en [verdachte] senior, waarin [...] [medeverdachte 3] junior direct na het [...] afgeven van de auto aan [betrokkene 2] aan [verdachte] senior meldt dat hij klaar is, waarna [verdachte] senior vraagt of alles "schoon" is;

* de bekentenis van [betrokkene 2] inhoudende dat hij op 11 september 1997 vier verhuisdozen met hashish vanuit Amsterdam naar Duitsland heeft gebracht;

zulks in onderling verband en samenhang bezien, acht het hof bewezen dat [verdachte], [medeverdachte 3], [medeverdachte 2], [medeverdachte 1] en [betrokkene 2] te samen en in vereniging op 11 september 1997 ongeveer 120 kilo hashish opzettelijk buiten het grondgebied van Nederland hebben gebracht.

Gelet op de bewijsmiddelen, hetgeen hiervoor is overwogen en voorts in het bijzonder:

* de tap van het telefoongesprek van 27-02-97 tussen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] inhoudende "de man met de baard moet gaan" en "waarom zouden wij zo en zo moeten halen";

* de tap van het telefoongesprek van 11-04-97 tussen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] waarin het gaat over de route die "de man met de Baard" zal nemen en dat hij niet door de straat wil;

* de constatering van het Maritiem Politie Team te IJmuiden dat met verdovende middelen geladen schepen de Straat van Dover mijden;

* de observaties waaruit blijkt dat in 1997 op 6 juni, 16 juni, 19 augustus ontmoetingen hebben plaatsgevonden tussen [medeverdachte 3] junior en/of [verdachte] senior en [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 1];

* het versluierde taalgebruik in de verschillende taps van de gesprekken tussen [medeverdachte 2], [medeverdachte 1], [betrokkene 4], [betrokkene 2] en [medeverdachte 3];

* de verklaringen van [betrokkene 4] inhoudende dat [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] in augustus 1997 per schip 10.000 kilo hashish van Marokko naar Nederland hebben laten transporteren;

* de op 11 september 1997 in de woning van [medeverdachte 3] junior en [verdachte] senior in beslag genomen voorraadadministratie van een partij hashish groot 9.835 kilo;

* de op 11 september 1997 aan de [c-straat 1] te [plaats B] in beslaggenomen partij hashish die deels kon worden herleid tot voormelde voorraadadministratie;

* voormelde verklaring van [getuige 3] en

* de observaties waaruit blijkt dat [medeverdachte 1] is gesignaleerd in de [a-straat] ter hoogte van nummer [1], de woning van [verdachte] senior, op de dagen waarop [verdachte] senior volgens zijn verklaring contact heeft gehad [met] de "persoon" waarvoor hij de stash aan de [c-straat 1] te [plaats B] heeft geregeld;

zulks in onderling verband en samenhang beschouwd, acht het hof bewezen dat verdachte heeft deelgenomen aan een organisatie die werd gevormd door: [medeverdachte 2], [medeverdachte 1], [betrokkene 4], [betrokkene 2] en [medeverdachte 3], welke organisatie ten doel had verdovende middelen als vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, binnen en buiten het grondgebied van Nederland te brengen en te verkopen en af te leveren en aanwezig te hebben en te vervoeren en te verstrekken."

54. Bedoeld relaas houdt in dat is waargenomen dat [medeverdachte 1] op 26 augustus 1997 belde met een telefoonnummer, en [...] aan de telefoon kreeg die zich [medeverdachte 3] noemde. Vervolgens werd door afluisteren vastgesteld dat de telefoon met dit nummer door [medeverdachte 3] werd gebruikt. Op 28 augustus 1997 belde deze [medeverdachte 3] zijn vrouw op een telefoonaansluiting die bleek te behoren bij het adres van [medeverdachte 3]. Aan de hand van een foto van [medeverdachte 3] werd vastgesteld dat dit de persoon is die [...] werd genoemd.

Voorts hebben de verbalisanten vermeld dat er, omdat zowel [...] als "de man met de baard" in perceel [a-straat 1] te [woonplaats] ontmoetingen hadden met [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1], en diverse malen was gesproken over "de zoon van de man met de baard" onderzoek is gedaan naar de vader van [medeverdachte 3]. Door fotovergelijking kon worden vastgesteld dat verzoeker "de man met de baard" is.

56. Anders dan in de toelichting op het middel voorts nog is gesteld kon het Hof uit de gebezigde bewijsmiddelen afleiden dat verzoeker heeft geweten dat binnen het samenwerkingsverband van de personen, genoemd in de bewezenverklaring onder 1, het plegen van misdrijven werd beoogd.

Het middel faalt.

64. Op donderdag 11 september 1997 heeft de politie uitgebreide observaties gedaan, waarbij onder meer is waargenomen dat [betrokkene 2] een Volkswagen met het kenteken [AA-00-AA] parkeert op de [d-straat] ter hoogte van perceel [1/2], waar [betrokkene 5] stond te wachten. [Betrokkene 2] en [betrokkene 5] brachten vanuit de Volkswagen drie verhuisdozen het perceel [1] binnen, en laadden vervolgens vanuit de Volkswagen vier verhuisdozen in een Opel met het kenteken [BB-00-BB].

[Betrokkene 2] is met de Opel weggereden, en met die auto via de autosnelweg A1 Duitsland binnengereden.

Eerder die dag nam de politie waar dat [medeverdachte 1] in de Opel met het kenteken [BB-00-BB] reed; dat [medeverdachte 3] junior de Volkswagen met het kenteken [AA-00-AA] kort na 14.00 uur van [betrokkene 2] heeft overgenomen, en die auto om ongeveer 15.00 uur weer aan [betrokkene 2] heeft overgedragen (bewijsmiddel 8).

67. Deze bewijsmiddelen geven voldoende steun aan de bewezenverklaring dat er op 11 september 1997 120 kilogram hashish vanuit Nederland naar Duitsland is vervoerd, en dat verzoeker daar als medepleger bij betrokken is geweest.

Het middel faalt.

71. Het derde lid van art. 24c Sr hield (voordat de bepaling werd aangepast aan de invoering van de Euro) voorts in dat voor elke volle vijftig gulden van de geldboete niet meer dan één dag vervangende hechtenis wordt opgelegd.

Gelet op de hoogte van de door het Hof (klaarblijkelijk met toepassing van art. 57 Sr) bepaalde geldboete kan aanstonds worden vastgesteld dat de vervangende hechtenis het wettelijk maximum van één jaar dient te belopen. Daarom kan de Hoge Raad de misslag van het Hof zelf herstellen.

72. Het eerste middel is terecht voorgesteld, hetgeen tot vermindering van de opgelegde straf dient te voeren.

Het zevende middel is eveneens terecht voorgesteld, maar betreft een misslag die de Hoge Raad zelf kan herstellen.

De overige middelen falen. Naar mijn inzicht lenen in ieder geval het derde tot en met het zesde middel zich voor afdoening met de in art. 81 RO bedoelde korte motivering.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,