Parket bij de Hoge Raad, 16-05-2014, ECLI:NL:PHR:2014:424, 14/01037

“Ingevolge artikel 351 lid 1 Fw kan de schuldenaar tegen de uitspraak, waarbij de toepassing van de schuldsaneringsregeling is beëindigd, gedurende acht dagen na de dag van de uitspraak in hoger beroep komen. De beroepstermijn tegen het vonnis van de rechtbank van 10 oktober 2013 verstreek op 18 oktober 2013. Het beroepschrift van [verzoeker] dateert echter van 24 oktober 2013 en werd op dezelfde dag ter griffie van het hof ontvangen. Aangezien het beroepschrift buiten de beroepstermijn is ontvangen, dient het hof [verzoeker] niet-ontvankelijk te verklaren in zijn beroep, tenzij geoordeeld kan worden dat de termijnoverschrijding verschoonbaar is. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad dient omwille van de rechtszekerheid in beginsel strikt de hand gehouden te worden aan de termijn van acht dagen voor het instellen van een rechtsmiddel. Door [verzoeker] zijn onvoldoende omstandigheden aangevoerd, op grond waarvan geoordeeld kan worden dat de overschrijding van de beroepstermijn verschoonbaar is. [verzoeker] heeft onder verwijzing naar de brief van PostNL van 24 oktober 2013 aangevoerd dat het vonnis hem buiten zijn toedoen te laat heeft bereikt. Wat daar ook van zij, [verzoeker] heeft ter zitting erkend dat hij wist dat hij twee weken na de mondelinge behandeling van de rechtbank van 26 september 2013 een vonnis kon verwachten. Het had derhalve op zijn weg gelegen om zelf tijdig bij de rechtbank navraag te doen naar de uitspraak, toen hij die niet ontving. Nu hij dit niet heeft gedaan, is het hof van oordeel dat de overschrijding van de beroepstermijn niet verschoonbaar is.”

Het hof heeft terecht tot uitgangspunt genomen dat in het belang van een goede rechtspleging, omtrent het tijdstip waarop een termijn voor het instellen van hoger beroep of cassatie aanvangt (en eindigt), duidelijkheid dient te bestaan en dat aan beroepstermijnen strikt de hand moet worden gehouden⁵.

Daarop heeft de Hoge Raad echter allereerst een uitzondering gerechtvaardigd geacht als degene die hoger beroep instelt ten gevolge van een apparaatsfout niet tijdig wist en redelijkerwijs ook niet kon weten dat de rechter uitspraak heeft gedaan en deze uitspraak hem als gevolg van een niet aan hem toe te rekenen fout of verzuim pas na afloop van de termijn voor het instellen van hoger beroep is toegezonden of verstrekt. De Hoge Raad heeft daarbij in aanmerking genomen dat in een verzoekschriftprocedure, door het ontbreken van een rol, voor een procespartij dan wel haar advocaat/procureur niet eenvoudig is na te gaan wanneer een uitspraak volgt, indien de rechter niet heeft medegedeeld op welke datum die uitspraak wordt gedaan, en dat het daarnaast door het ontbreken van een uitspraak ter rolle ook niet mogelijk is eenvoudig te achterhalen dát uitspraak is gedaan⁶.

In de rechtspraak is geoordeeld dat de hiervoor onder 2.3 genoemde uitzondering op strikte handhaving van beroepstermijnen zich niet voordoet indien tijdens de behandeling ter terechtzitting waarbij partijen aanwezig waren, door de voorzitter is meegedeeld dat op een bepaalde datum uitspraak zal worden gedaan, en dit ook daadwerkelijk gebeurt⁸.

Daarvan is in het onderhavige geval sprake. Uit het proces-verbaal van de behandeling in eerste aanleg op 26 september 2013 blijkt dat de rechter heeft medegedeeld dat hij over twee weken uitspraak zou doen, hetgeen hij ook heeft gedaan nu het vonnis op 10 oktober 2013 is gewezen.

Daar komt bij dat het hof ten onrechte een beoordeling van de stelling van [verzoeker] dat het vonnis hem buiten zijn toedoen te laat heeft bereikt, achterwege heeft gelaten.

Daarvoor was temeer aanleiding nu [verzoeker] ter zitting van het hof heeft verklaard dat hij zijn post goed in de gaten heeft gehouden alsmede dat hij het vonnis niet rechtstreeks van de rechtbank heeft verkregen en de bewindvoerder ter zitting heeft verklaard dat zij niet weet of het kantoor van de bewindvoerder zowel het vonnis bestemd voor de bewindvoerder als het vonnis bestemd voor [verzoeker] van de rechtbank heeft ontvangen.

[verzoeker] heeft voorts verklaard dat hij direct nadat hij op de hoogte kwam van de beslissing van de rechtbank hoger beroep heeft ingesteld¹⁰, waardoor hij uiteindelijk zes dagen te laat beroep heeft ingesteld. Dit valt binnen de termijn van verlenging van de beroepstermijn ingeval van een apparaatsfout.