Aflevering 10-11

Op vrijdag 27 november 2020 vond het jaarlijkse ‘Notamail Verklaard’-symposium plaats. Aan de hand van de Notamails van het afgelopen jaar belichtten diverse notariële hoogleraren de rechtsgebieden en vooral rechtsvragen die de in die mails aan de orde gestelde rechterlijke uitspraken en wetgeving/besluiten oproepen.

Onder grote belangstelling vond op vrijdag 27 november 2020 het jaarlijkse ‘Notamail Verklaard’-symposium plaats. Deze keer werd het 5-jarig jubileum van deze studiedag ‘hybride’ gevierd in het nette Van der Valk hotel te Tiel die via een livestreamverbinding te volgen was. Conform de voorgaande edities was de opzet van deze bijeenkomst dat verschillende hoogleraren op zijn/haar vakgebied een overzicht geven van de belangrijkste wetgeving en jurisprudentie die het afgelopen jaar zijn behandeld in de dagelijkse nieuwsbrief Notamail. Het symposium was oorspronkelijk gepland in het eerste kwartaal van 2020 maar kon door de COVID-maatregelen geen doorgang vinden. Onder de bezielende leiding van de dagvoorzitter prof. dr. J.P.M. Stubbé en met inachtneming van alle coronavoorschriften kon het symposium toch nog dit jaar worden gehouden. Zowel de deelnemers in de zaal als degenen die online het symposium volgden konden hun prangende vragen aan de sprekers voorleggen waardoor sprake was van een interactieve bijeenkomst. De basis van de bijeenkomst werd gevormd door de artikelen die de sprekers hebben geschreven voor de jaarlijkse bundel waarin alle Notamails van het afgelopen jaar zijn opgenomen (zie hierna in dit FTV-nummer). Omdat tevens de laatste ontwikkelingen werden meegenomen, waren de deelnemers aan het einde van de dag volledig bijgepraat over de verschillende kerngebieden die het notariaat rijk is. Om degenen die niet in staat waren de bijeenkomst te volgen, volgt hieronder een beschouwing van enkele onderwerpen die aan de orde zijn gekomen.

Uit het zogenoemde Novitaris-arrest (HR 3 april 2015, ECLI:NL:HR:2015:831, Notamail 2015-88) blijkt dat de notaris bij het passeren van een akte ook alert dient te zijn op mogelijke belangen van derden. Aan de hand van dit arrest worden drie uitspraken getoetst die in het jaar 2019 zijn gewezen, te weten Hof Amsterdam 12 maart 2019 (ECLI:NL:GHAMS:2019:800, Notamail 2019-62); Hof Amsterdam 25 juni 2019 (ECLI:NL:GHAMS:2019:2128, Notamail 2019-166) en Kamer voor het Notariaat Den Bosch 18 november 2019 (ECLI:NL:TNORSHE:2019:32, Notamail 2019-283). Ondanks de rechtspraak blijft het een lastige kwestie waar de notaris mee te kampen heeft.

De auteur geeft een bloemlezing van de vele uitspraken die in het jaar 2019 zijn gewezen op het gebied van het onroerendezakenrecht en voorziet de uitspraken waar nodig van commentaar. Aan de hand hiervan komt de auteur tot de conclusie dat de notaris zeer zorgvuldig te werk moet gaan en afhankelijk van de situatie nader onderzoek moet doen en/of meer informatie aan partijen moet verstrekken.

In deze bijdrage worden de belangrijkste ontwikkelingen uit het jaar 2019 op het gebied van het relatievermogensrecht besproken. Daarbij komt ook het arrest aan de orde dat van groot belang is voor ongehuwde samenwoners (HR 10 mei 2019, ECLI:NL:HR:2019:707, Notamail 2019-110). Voor ongehuwden luidt de boodschap om – bij een notaris - een regeling te treffen indien de ene partner geld investeert in een woning die eigendom is van de andere partner omdat anders het risico bestaat dat er geen vergoedingsrecht bestaat bij het einde van de relatie.

Over ongestoord voortleven, contractueel erfrecht, belemmeringen en de erfrechtelijke aanwezigheid van de redelijkheid en billijkheid

Ook in het jaar 2019 is veel jurisprudentie verschenen met betrekking tot rechtshandelingen die worden verricht door een vertegenwoordiger namens personen die daartoe zelf niet in staat zijn zoals een minderjarige of een persoon op leeftijd die niet meer in staat is om zelf zijn eigen belangen te behartigen. De wet biedt verschillende ‘pakketten’ aan maar in de praktijk wordt bij wilsonbekwame meerderjarigen vaak maatwerk geboden in een levenstestament. Uit de rechtspraak blijkt dat regelmatig misbruik wordt gemaakt door de levensexecuteur. De auteur doet daarom enkele handreikingen waardoor dit misbruik kan worden voorkomen of tijdig wordt gesignaleerd.

Het jaar 2019 kent veel ontwikkelingen op het gebied van het rechtspersonenrecht en vennootschapsrecht. In een uitgebreid artikel worden al deze ontwikkelingen onder elkaar gezet in een handzaam artikel. Ook besteedt de auteur veel aandacht aan de verschillende aspecten die kleven aan het certificeren van aandelen dat veel wordt toegepast in de praktijk.

Zowel op het gebied van de overdrachtsbelasting als op het terrein van de schenk- en erfbelasting is in 2019 veel rechtspraak geweest. In deze bijdrage heeft de auteur de belangrijkste uitspraken geselecteerd en voorzien van een reactie. Uiteraard komt hierbij ook het arrest van de Hoge Raad over het ik-opa-testament in relatie tot artikel 10 SW aan de orde. Verder wordt ingegaan op de procedure die thans loopt bij de Hoge Raad waarbij de vraag centraal staat of er schenkbelasting is verschuldigd als echtgenoten geen algehele gemeenschap maar een beperkte huwelijksgemeenschap creëren. Voor wat betreft de overdrachtsbelasting wordt ingegaan op de gevolgen van het arrest dat de Hoge Raad heeft gewezen met betrekking tot ‘transformatiepanden’ die worden verbouwd tot woning. Wanneer kan men in die gevallen gebruikmaken van het verlaagde overdrachtsbelastingtarief?

Hieronder treft u een overzicht aan van de wetgeving, rechtspraak en beleidsbesluiten die het afgelopen jaar zijn besproken in de Notamail. Hierbij is een rubricering aangebracht naar de verschillende kerngebieden waarmee het notariaat in aanraking komt. De onderstaande nummers betreffen de volgnummers die aan de betreffende Notamail is toegekend. Bronnen die zijn toegezonden door lezers kunnen worden opgevraagd bij de hoofdredactie van de Notamail: vakredactie.juridisch@sdu.nl