Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 31-08-2010, BQ3491, HD 103.001.529

in de zaak van

tegen:

als vervolg op de door het hof gewezen tussenarresten van 18 april 2006, (22 mei 2007), 27 november 2007, (5 februari 2008) en 10 juni 2008 in het hoger beroep van het door de rechtbank Maastricht onder zaaknummer 78481/HA ZA 02-927 gewezen vonnis van 1 september 2004.

12. Het tussenarrest van 10 juni 2008

Bij genoemd arrest zijn deskundigenonderzoeken bevolen en is iedere verdere beslissing aangehouden.

13. Het verdere verloop van de procedure

13.1 De deskundigen L.C. Soro en Ph.M. van Spaendonck hebben het hof hun deskundigenrapporten uitgebracht.

13.2. De vrouw heeft een memorie na deskundigenbericht met producties genomen; vervolgens heeft ook de man een memorie na deskundigenbericht overgelegd. De man heeft voorts nog een akte overlegging productie genomen.

13.3. Partijen hebben hun zaak doen bepleiten, de vrouw door mr. van de Laak en de man door mr. Zonnenberg. Beide advocaten hebben gepleit aan de hand van overgelegde pleitnotities. Zij hebben toen de gedingstukken overgelegd en uitspraak gevraagd.

14. De verdere beoordeling

14.2. Inzet van dit geding vormt de vraag of het tussen partijen op 20 december 1998 gesloten echtscheidingsconvenant tot stand is gekomen onder invloed van een wilsgebrek, dan wel onrechtmatig handelen door de man, dan wel dat er sprake is van strijd met de redelijkheid en billijkheid. De vrouw vordert een aanvullend bedrag van de man groot € 1.641.549,93. Aanleiding voor de vordering vrouw was een brief van de man aan de ING-bank van 10 december 1998 waarin hij zijn vermogen waardeert op fl. 10.735.000,-, zijnde thans € 4.871.330,62. Krachtens het finaal verrekenbeding heeft de vrouw recht op de helft, € 2.435.665,31. Zij heeft fl. 1.750.000,-, € 794.115,38, ontvangen. Het verschil resulteert in het gevorderde bedrag.

14.3. Het hof stelt voorop dat uit de brief aan de ING – zoal deze inderdaad een opgave van de man inhoudt, hetgeen hij betwist - niet de juistheid van de daarin opgegeven bedragen volgt. De brief is immers niet voorzien van de bijlagen ter onderbouwing van de opgave. Derhalve dient met betrekking tot alle in het convenant opgenomen boedelbestanddelen te worden onderzocht wat er zij van de waarde. Het hof neemt daarbij als uitgangspunt de vermogensopstelling, overgelegd als productie bij de conclusie van antwoord welke uitkomt op een te verrekenen bedrag van fl. 4.062.897.

14.4. De ondernemingen.

14.4.2. Het hof verwerpt het bezwaar van de man tegen het gebruik door de deskundige van de DCF-methode. De deskundige heeft deze waarderingsmethode kennelijk als passend en geboden geacht voor de betreffende situatie. De omstandigheid dat de door de man genoemde deskundigen daar anders over denken (partij-deskundigen R. Dohmen en C.J.M. Zantboer), geeft het hof geen aanleiding om de visie van Van Spaendonck niet te volgen. Daarbij komt dat ook de door de vrouw ingeschakelde deskundigen (Van Oers, prod 38 CvR, Kalb, prod. 41 CvR, en Van Hout, prod. 42 CvR) zijn uitgegaan van de DCF-methode. Het is niet aan het hof om dit meningsverschil tussen deskundigen te beslechten. Hier komt het er slechts op aan vast te stellen dat de DCF-methode redelijkerwijs gehanteerd kan worden. Uit de door de man genoemde jurisprudentie valt niet af te leiden dat de DCF-methode niet gehanteerd zou mogen worden.

14.4.4. De man voert - voor het eerst bij het tweede pleidooi in hoger beroep - aan dat de gewaardeerde bedragen van in totaal € 3.300.000,- nog verminderd moeten worden met een latente aanmerkelijk belangclaim van 25%. Dit verweer is gegrond en kan in aanmerking worden genomen ook al blijkt niet van deze vermindering in de vermogensopstelling. Het convenant wordt immers vernietigd en een nieuwe berekening wordt gemaakt. Bij de afwikkeling van het onderhavige finaal verrekenbeding tussen de man en de vrouw dient rekening te worden gehouden met belastinglatenties. De vrouw heeft zulks ook niet weersproken, noch heeft zij bezwaar gemaakt. De waarde van de onderneming vermindert met deze latentie tot een bedrag van € 2.475.000,-.

14.4.5. De deskundige Van Spaendonck heeft bij de waardering tot uitgangspunt genomen dat de vorderingen van de man op en zijn schulden aan de ondernemingen, per saldo € 540.032,- worden afgewikkeld (pagina 12 één-na-laatste bullit). De man voert aan dat in dat geval de waarde van de overige bezittingen met eenzelfde bedrag moet worden verlaagd (punt 19 memorie na deskundigenbericht). Dit standpunt is evenwel onjuist. Anders dan de man meent, is de deskundige bij zijn berekening alleen uitgegaan van een veronderstelde aflossing voor de periode ná medio 1998, niet van een afgewikkeld zijn per ultimo 1997. De deskundige heeft in eerste instantie de waardering gericht op die per 31 december 1997. Daaruit is de waarde per medio 1998 afgeleid. In paragraaf 3.4 vermeldt de deskundige dat de vordering, dat is die per ultimo 1997, op de man volwaardig is, waaruit blijkt die vordering in de door de deskundige opgegeven waarden, op dat moment nog bestaat.

14.4.6. Naar het oordeel van het hof vormt het verschil tussen de getaxeerde waarde van de ondernemingen in de vermogensopstelling en die vastgesteld door de deskundige een toereikende grond voor het aannemen van wederzijdse dwaling als bedoeld in art. 6:228 lid 1 BW (vgl. HR 25 februari 1937, NJ 1937/1058). Zowel de man als de vrouw zijn van een verkeerde veronderstelling uitgegaan omtrent de waarde en wel in zodanige mate dat, was de vrouw op de hoogte van de werkelijke waarde, zij het convenant niet zou hebben gesloten, hetgeen de man had dienen te begrijpen. Het verschil beloopt immers, afgerond, en bovendien de belastinglatentie in aanmerking nemende, € 660.000,-, zodat de vrouw een vordering op de man heeft van de helft, € 330.000,-.

14.5. De woning

14.5.1. In de vermogensopstelling staat de waarde van het woonhuis te [plaatsnaam] gewaardeerd op fl. 2.500.000,-, zijnde € 1.134.450,54. De door het hof benoemde taxateur L.C. Soro heeft de waarde van dit pand per 1 juni 1998 gewaardeerd op € 1.067.000,-, een bedrag van € 67.450,54 – ofwel ongeveer 6% - lager dan dat waarvan partijen uitgingen. Nu de taxateur op een lager bedrag uitkomt dan dat waarvan partijen zijn uitgegaan is de vrouw in het echtscheidingconvenant niet benadeeld, kan er geen sprake zijn van een wilsgebrek of een van de andere gronden waarop de vrouw zich beroept. In zoverre kunnen de grieven niet tot een andere beslissing leiden.

14.6. De effectendepots

14.7. Overige posten

14.7.3. Het hof voegt hieraan het volgende toe. In de gedingstukken heeft de man zich uitgeput in formele verweren en betwistingen van de stellingen van de vrouw. De man heeft slechts zeer beperkt inzicht gegeven in de financiën en nauwelijks ter zake dienende schriftelijk stukken, die kunnen dienen ter staving, overgelegd. Over de gang van zaken ten aanzien van de boot is geen informatie verstrekt, over het verloop van de rekening-courantschulden en –vordering evenmin. De vrouw beklaagt zich daarover terecht. Als de man volhardt in zijn houding zal het hof daaraan de gevolgen verbinden die het geraden voorkomt.

14.7.4. De overige onderdelen van de vermogensopstelling zijn door partijen buiten debat gelaten, zodat het hof van de juistheid daarvan uitgaat.

14.7.5. De behandeling van deze overige posten behoeft niet te blijven rusten in afwachting van een eventueel door de man in te stellen cassatieberoep. Het hof zal het interlocutoire gedeelte derhalve uitvoerbaar bij voorraad bepalen.

14.8. Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.

15. De uitspraak

Het hof:

vernietigt het vonnis waarvan beroep,

en opnieuw recht doende:

veroordeelt de man om aan de vrouw € 330.000,- te betalen, te vermeerderen met de wettelijke over dit bedrag vanaf 10 september 2002 tot aan de dag der voldoening en verklaart deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

wijst af hetgeen de vrouw meer of anders heeft gevorderd met betrekking tot de (waarde van de) ondernemingen en de woning;

verwijst de zaak naar de rol van 14 september 2010 voor het nemen van een akte aan de zijde van de vrouw met het in rov. 14.7.1 en 14.7.2 omschreven doel en verklaart deze verwijzing uitvoerbaar bij voorraad;

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mrs. Van Etten, Den Hartog Jager en Autar en in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 31 augustus 2010.