Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 21-04-2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:1370, 200.243.293_01

In de onderhavige procedure vordert [appellante pro sé en q.q.] een verklaring voor recht dat TÜV aansprakelijk is voor de schade die [appellante pro sé en q.q.] en haar zoon als gevolg van het tekortschieten van TÜV als werkgever hebben geleden en betaling van een bedrag van € 40.000,-- als voorschot op die schade en vergoeding van schade, op te maken bij staat, vermeerderd met rente en kosten.

TÜV heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Dat verweer zal, voor zover in hoger beroep van belang, in het navolgende aan de orde komen.

De rechtbank heeft [appellante pro sé en q.q.] niet-ontvankelijk verklaard in haar vorderingen voor zover zij deze heeft ingesteld als wettelijk vertegenwoordiger van haar zoon [de minderjarige] bij ontbreken van toestemming van de kantonrechter en overigens de vorderingen van [appellante pro sé en q.q.] afgewezen. Kort samengevat heeft zij daartoe overwogen dat voor TÜV geen aanleiding bestond om te onderzoeken of bij [overleden echtgenoot van appellante] de wil bestond de arbeidsovereenkomst op te zeggen, nu er immers niet vanuit kan worden gegaan dat bij [overleden echtgenoot van appellante] de wil heeft ontbroken de arbeidsovereenkomst op te zeggen. Voor zover de vordering is gericht op betaling van schade op grond van het ontbreken van goed werkgeverschap bij de aanpak van een tweetal incidenten, heeft de rechtbank deze afgewezen omdat dit niet kan leiden tot een aansprakelijkheid voor de thans gevorderde schade (het mislopen van uitkeringen uit hoofde van weduwen- en wezenpensioen).

De opzegging van een arbeidsovereenkomst door de werknemer vereist een duidelijke en ondubbelzinnige verklaring, die erop is gericht de beëindiging van de arbeidsovereenkomst te bewerkstelligen. Deze strenge maatstaf dient ertoe de werknemer te behoeden voor de ernstige gevolgen die vrijwillige beëindiging van het dienstverband voor hem of haar kan hebben, zoals het mogelijk verlies van aanspraken ingevolge de sociale zekerheidswetgeving, met name een werkloosheidsuitkering. In verband met die ernstige gevolgen zal de werkgever niet spoedig mogen aannemen dat een verklaring van de werknemer is gericht op vrijwillige beëindiging van de dienstbetrekking. Onder omstandigheden kan op de werkgever een onderzoeksplicht rusten om na te gaan of de werknemer daadwerkelijk wilde opzeggen en een verplichting om de werknemer over de gevolgen van de opzegging voor te lichten (vaste jurisprudentie sinds HR 14 januari 1983, ECLI:NL:HR:1983:AG4523, NJ 1983/457; HR 12 september 1986, ECLI:NL:HR:1986:AC2628, NJ 1987/267; HR 25 maart 1994, ECLI:NL:HR:1994:ZC1310, NJ 1994/390). Daarbij is de context waarin de verklaring is afgelegd van groot belang. Een relevante omstandigheid kan zijn dat de werknemer na een verklaring die redelijkerwijs als opzegging mag worden geduid, niet meer op het werk verschijnt en ook overigens niet laat blijken dat hij op die opzegging wenst terug te komen.

De hiervoor onder 2 (iv) geciteerde brief van [overleden echtgenoot van appellante] is naar het oordeel van het hof gezien de daarin opgenomen tekst waarbij [overleden echtgenoot van appellante] met inachtneming van een termijn van een maand en onder dankzegging voor de jarenlange samenwerking de arbeidsovereenkomst opzegt niet voor enig misverstand vatbaar. In die zin mocht TÜV op de daarin neergelegde verklaring houdende een door [overleden echtgenoot van appellante] gewenste beëindiging van het dienstverband bij TÜV in beginsel redelijkerwijs afgaan.

Tegen deze achtergrond heeft de rechtbank terecht als uitgangspunt genomen dat allereerst dient te worden onderzocht of daadwerkelijk bij [overleden echtgenoot van appellante] op 25 augustus 2012 de wil heeft ontbroken de arbeidsovereenkomst met TÜV op te zeggen. Immers eerst wanneer dat met voldoende mate van zekerheid komt vast te staan kon TÜV [overleden echtgenoot van appellante] niet zonder meer aan diens opzegging houden, waarbij uit het oogpunt van bescherming van de werknemer heeft te gelden dat TÜV daarbij onder omstandigheden ook een onderzoeksplicht had.

[appellante pro sé en q.q.] heeft daartoe gesteld dat bij [overleden echtgenoot van appellante] in werkelijkheid de wil heeft ontbroken om het dienstverband bij TÜV op te zeggen. Zij heeft daarbij gewezen op de psychische problemen die [overleden echtgenoot van appellante] sedert december 2011 ondervond met een opname in een psychiatrische kliniek nadien culminerend in een poging tot zelfmoord in mei 2012 gevolgd door wederom een opname op de afdeling psychiatrie van het ziekenhuis te [vestigingsplaats 2] tot 4 juni 2012. Ook na zijn ontslagname bij TÜV is [overleden echtgenoot van appellante] krachtens beschikking van het Amtsgericht Kleve van 4 oktober 2012 gedwongen opgenomen geweest. Verder stel [appellante pro sé en q.q.] dat [overleden echtgenoot van appellante] tegenover haar in oktober 2012 heeft verklaard dat hij spijt had van zijn opzegging bij TÜV.

Naar het oordeel van het hof rijst uit de processen-verbaal van verhoor in het kader van het voorlopig getuigenverhoor het beeld op van een langzaamaan getroebleerde verhouding van [overleden echtgenoot van appellante] met deze en gene bij TÜV met daarin een rol voor de ex-echtgenote van de (oorspronkelijk) leidinggevende alsmede de almaar groeiende onzekerheid over het voortbestaan van TÜV waarmee ook de inkomens- en bestaanszekerheid voor [overleden echtgenoot van appellante] op het spel kwam te staan. Dit alles had ongetwijfeld zijn weerslag op de psychische conditie van [overleden echtgenoot van appellante] – zoals ook valt af te leiden uit de diverse opnames in psychiatrische ziekenhuizen – terwijl hij als gevolg daarvan ook arbeidsongeschikt was.

Hiertegenover staat dat er van de kant van [overleden echtgenoot van appellante] na het verzenden van zijn ontslagbrief – hij was al sedert 4 juni 2012 weer thuis na zijn eerdere opname – en de bevestiging van die opzegging door TÜV enkele dagen later, geen enkel signaal is gekomen dat hij op zijn schriftelijke mededeling inhoudende een opzegging wilde terugkomen. [overleden echtgenoot van appellante] heeft – zij het zonder feitelijk werkzaamheden te verrichten vanwege zijn arbeidsongeschiktheid – de opzeggingstermijn in acht genomen, terwijl ook verder niet is gebleken dat de financiële en feitelijke afwikkeling van de arbeidsovereenkomst als neergelegd in de bevestigingsbrief van TÜV tot enige discussie heeft geleid. Zelfs in de periode na de beëindiging van het dienstverband vanaf 1 oktober 2012 heeft [overleden echtgenoot van appellante] er jegens TÜV geen blijk van gegeven dat hij eigenlijk zijn baan bij TÜV had wensen te behouden. In die zin is ook begrijpelijk de verklaring van [appellante pro sé en q.q.] zelf als afgelegd in het kader van het voorlopig getuigenverhoor dat [overleden echtgenoot van appellante] ontslag heeft genomen bij TÜV “omdat hij weer gezond wilde worden”. [overleden echtgenoot van appellante] voelde zich kennelijk onvoldoende in staat het hoofd te bieden aan de stressvolle situatie op het werk. Aldus is met onvoldoende mate van zekerheid aan te nemen dat bij [overleden echtgenoot van appellante] werkelijk de wil ontbrak om afscheid te nemen van TÜV als werkgever. In die zin had TÜV geen nadere onderzoeksplicht. Tegen de achtergrond van dit oordeel komt het hof evenals de rechtbank ook niet toe aan de vraag of de door [appellante pro sé en q.q.] gevorderde schade wel in voldoende verband staat met het gestelde onrechtmatige handelen van TÜV.

Dit alles laat onverlet dat naar het oordeel van het hof het uit het oogpunt van een goede verstandhouding tussen werkgever en werknemer weinig begrijpelijk is dat TÜV na de opzegging van de arbeidsovereenkomst dan wel bij de verdere afwikkeling ervan geen persoonlijk contact met [overleden echtgenoot van appellante] , die bekend stond als een loyale en harde werker, heeft gezocht zeker gezien de aard van de arbeidsongeschiktheid, die minst genomen – zo blijkt uit de rapportage van de Arboarts – deels werkgerelateerd was.