Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 06-02-2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:364, 200.263.232_01

In de arbeidsovereenkomst tussen partijen zijn, voor zover relevant, de volgende bepalingen opgenomen:

“ 6. LOCATION

Bij brief van 20 augustus 2018 heeft Eindhoven Airport aan Ryanair geschreven, voor zover relevant:“According to our official operational data, we noticed a significant increase of arrivals (landings) after 22:59 LT at Eindhoven Airport due to late arrivals.

Arrivals after 22.59 LT are regulated in our license from the government. We are risking a decrease of our possible annual flight movements (slots) in 2019 due to breach of agreed flight movements after 22.59 LT in 2018.

Therefore, we have no other option than to mitigate actual operations and accept from September 1st 2018 until December 31th only planned slots after 22,59LT.

We would be grateful if you inform your responsible department to take the appropriate measures to maintain flights according to given slot(s), because we believe that decreasing possible annual flight movements is not something we both want to happen. We will reconsider appropriate mitigation for 2019 in Q1 2019 if needed.”

Naar aanleiding van deze brief heeft correspondentie tussen Eindhoven Airport en Ryanair plaatsgevonden.

Bij brief van 7 september 2018 heeft Ryanair aan Eindhoven Airport geschreven, voor zover relevant:“I refer to your 5th September email which confirms that Eindhoven Airport will delay implementation of the proposed flight prohibition until no earlier than Friday, 14th September, during which period you will explore alternatives to remove the prohibition (and any threat of later implementation) entirely. (…)

However, we welcome your plans to find an alternative solution to this matter and, on the basis of your written commitment, Ryanair will hold its complaint pending a joint review next Wednesday, 12th September.”

Op 12 september 2018 heeft Eindhoven Airport uiteindelijk besloten dat er voor het restant van 2018 geen verstrakking van de curfew zou plaatsvinden.

Bij brief van vrijdag 14 september 2018 aan de heer [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] (VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot op de basis Eindhoven, verder te noemen [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] ) heeft Ryanair, voor zover relevant, het volgende geschreven:

“We are not willing to accept any more unnecessary disruptions to our business and our customers in Eindhoven, and as we explained at our recent meeting, if they continue then we will reorganise the Eindhoven base to serve our Dutch customers on aircraft bases overseas, leading to cuts in the number of bases aircraft and jobs in Eindhoven. We hope you will work with us now to avoid any such outcome. This is not a threat, but will be the inevitable consequence of any further misguided and unnecessary strike actions by our Eindhoven pilots or cabin crew.”

Bij brief van dinsdag 25 september 2018 aan [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] heeft Ryanair, voor zover relevant, het volgende geschreven:

“Thank you for your letter of 19 Sep in which you attached proposals on base transfers, seniority, command upgrade and annual leave (…). It is disappointing that even before we had a chance to review and reply to your letter you wrote again yesterday, 24 Sept (2 working days after your letter of 19 Sept), advising that you are going to call strike action unless Ryanair ‘produce’ a ‘counterproposal which meets your demands’ by 26 Sept. (…)

Your actions are unacceptable (…). It appears that DALPA are just calling strikes to damage Ryanair. (…)

We are available to meet on either 2nd of 3rd October in [plaats] to finalise the agreements on seniority, transfers, command upgrades and to discuss your latest annual leave proposals (…).

(…) As we explained at our meeting of 6 Sept and our letter of 14 Sept if repeated disruptions continue in EIN we will be forced to reorganise the EIN base to serve our Dutch customers on aircraft based overseas which may lead to cuts to some or all of based aircraft and jobs in EIN.”

Op 26 september 2018 heeft de Chief Officer Operations van Ryanair, de heer [Chief Officer Operations] , telefonisch contact met [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] gehad. Na het telefoongesprek heeft [Chief Officer Operations] een

e-mailbericht naar [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] gestuurd waarin, voor zover relevant, het volgende is geschreven:“Thank you for the telephone call earlier today. I appreciate your feedback.

I tried to make the offer from Ryanair very clear in my memo yesterday. [Group CEO] also launched in [plaats] today a very simple and clear pilot offer 2018. Both documents are attached. I think make it easier for the pilots to understand Ryanair’s offer. The feedback I got is that this is what the pilots want and it is easier to understand. The summary from my memo yesterday is:

Ryanair had committed in writing as follows:

In een ongedateerde brief (volgens Ryanair van 1 oktober 2018) aan de vliegers heeft Ryanair de vliegers een toelichting op de sluiting gegeven, en hen aangeboden dat zij worden overgeplaatst naar een andere basis. Hij schrijft, onder andere,:

“As per my memo of this morning we have issued a profit warning to the stock market cutting our full year profit guidance by 12% as a result of lower than expected airfares and higher fuel costs. Over the past number of months our business has been adversely affected by high oil prices, higher EU261 costs and the negative impact on consumer confidence of pilot and cabin crew strikes in several countries, including The Netherlands.

As a result of this profit warning and the adverse trading conditions, we have announced that our base in Eindhoven will close in 5 weeks’ time i.e. on Monday 5th November.

In accordance with the mobility clause in your contract of employment you will be transferred to another Ryanair base with available position. Please ensure that your base preferences on Crewdock are up-to-date (no later than Friday 5th Oct) and we will advise you of your new base next week.”

Bij brief van 12 oktober 2018 heeft Ryanair de Eindhovense vliegers geïnformeerd welke mogelijkheden beschikbaar waren voor wat betreft herplaatsing. In deze brief heeft Ryanair de vliegers zes alternatieve bases aangeboden: Lamezia (Zuid-Italië), Ponta Delgada (Azoren), Marrakech (Marokko), Fez (Marokko), Otopeni (Boekarest) of Sofia. Als zevende optie werd een mobile pilot-contract aangeboden. Een dergelijk contract houdt in dat de piloot geen vaste basis heeft, maar per drie maanden op wisselende bases wordt ingezet naar capaciteitsbehoefte.

Ryanair heeft de vliegers verzocht uiterlijk maandag 15 oktober 2018 hun voorkeuren door te geven.

Bij vonnis van 1 november 2018 heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Oost-Brabant, onder andere, het volgende overwogen:“Vooropgesteld wordt dat Ryanair, zowel bij brief van 14 september 2018 als bij brief van 25 september 2018, zelf aan de vliegers heeft meegedeeld dat de base in Eindhoven zal worden gesloten indien (“if”) de (voorgenomen) stakingsacties doorgang zouden vinden. De voorzieningenrechter neemt deze berichtgeving, mede gelet op de verstrekkende gevolgen die uit de daarin aangekondigde sluiting voortvloeien, buitengewoon serieus. Dit geldt zeker nu Ryanair op 1 oktober 2018, na de staking van de vliegers op 28 september 2018, daadwerkelijk heeft besloten de base te sluiten. Oftewel, Ryanair heeft niet alleen gedreigd met sluiting van de base, maar – anders dan mr. De Graaf ter zitting heeft verklaard – hieraan ook gevolg gegeven.

In dit verband kan voorshands worden aangenomen dat het besluit tot sluiting is genomen vanwege de stakingen, en niet vanwege bedrijfseconomische redenen zoals Ryanair thans doet voorkomen. Ryanair heeft onvoldoende onderbouwd dat bedrijfseconomische redenen werkelijk de aanleiding zijn geweest voor het besluit tot sluiting. In haar brieven wordt hierover in ieder geval met geen woord gerept. Er wordt enkel en direct verwezen naar de stakingen, terwijl dit de uitoefening van een fundamenteel sociaal recht betreft (zie Rechtbank Noord-Holland 9 augustus 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:7026 en HR 30 mei 1986, NJ 1986/688). Een enkel, geanonimiseerd document, opgesteld door een medewerker, (mede) gebaseerd op verwachtingen voor de toekomst, overtuigt de voorzieningenrechter in ieder geval niet. Nergens uit blijkt vooralsnog dat de base in Eindhoven hoe dan ook, ongeacht de stakingsacties, zou zijn gesloten. Dit strookt ook niet met het aanbod van Ryanair om op 2 of 3 oktober 2018 verder te onderhandelen. De voorzieningenrechter komt zodoende tot de conclusie dat Ryanair het besluit tot sluiting van de base in Eindhoven niet had mogen nemen.”

De voorzieningenrechter heeft vervolgens, onder andere, Ryanair verboden om de vliegers eenzijdig over te plaatsen en heeft bepaald dat de vliegers aan een eenzijdige overplaatsing geen gehoor hoeven te geven zolang in rechte, via een door Ryanair aanhangig te maken bodemprocedure, niet is komen vast te staan dat eenzijdige overplaatsing gerechtvaardigd is. Ryanair is voorts veroordeeld tot doorbetaling van het loon van de vliegers.

De zestien vliegers die het kort geding aanhangig hebben gemaakt, hebben nog op de dag van het vonnis een brief ontvangen, waarin voor zover relevant het volgende werd geschreven:

“I refer to the ruling of the Court of East Brabant today, 1 Nov 2018.

Ryanair welcomes this court ruling which does not alter the closure of the Eindhoven base on 05 Nov next. (…)

Nevertheless, we have offered you a base transfer and if you choose not to accept this as a voluntary transfer, then this will lead to you being redundant after the Eindhoven base closes.

Since the 05 Nov is only four days away and the roster is already prepared and published to 02 Dec, we urgently need to know whether you wish to voluntarily transfer to a mobile base position. (…) If you wish to accept this voluntary transfer then please let me know via email of [digitaal systeem] query by 18:00hrs tomorrow, Friday 02 Nov.

If you elect not to accept this voluntary transfer by 18:00hrs tomorrow, then Ryanair will initiate the redundancy process.”

Bij brief van 5 december 2018 heeft VNV namens (onder andere) [verweerder] gereageerd op de brief van Ryanair van 3 december 2018. De VNV schrijft, onder andere,:

“Furthermore, Ryanair is not entitled to answers to the questions posed in the letters of 30 November and 3 December. Ryanair refers to ‘the redundancy process’ that our members are going through and that the requested information would be relevant to Ryanair. On their behalf we challenge that there is a reasonable ground for termination of the employment agreements.”

Bij brief van 8 december 2018 heeft Ryanair, onder verwijzing naar zijn brief van 3 december 2018, [verweerder] opnieuw verzocht de zes vragen te beantwoorden. Daarin schrijft Ryanair onder andere:

“As your employer we have a right to seek answers to these straightforward questions to establish whether there has been any breach of your contractual obligations. (…)

(…)

Should you fail to provide these answers then you will be in breach of your contract of employment.”

Bij brief van 12 december 2018 heeft Ryanair, in verband met het uitblijven van antwoorden op de door hem gestelde vragen, onder andere het volgende geschreven:“This is now a serious matter. As your employer we have a right to seek answers to these reasonable questions, and as our employee, you are obliged to comply with your contract of employment and respond to our reasonable questions.

Since you have failed/refused to answer these questions, you are now required to attend a meeting to discuss this issue and to determine whether you have breached your contract of employment which could then become a disciplinary matter.”

Ryanair heeft de beantwoording van de vragen door VNV niet geaccepteerd. Bij brief van 19 december 2018 aan [VNV-bestuurslid voor Ryanair-zaken en Ryanairpiloot] heeft hij geschreven:

“(…) we will not accept third party hearsay replies from KLM pilots. (,,,)

We operate in a safety critical industry and it is essential that we receive responses to these straightforward but critical questions so that we can ensure there is no impact on the safety of our operation. (…)”

Bij brief van 24 december 2018 heeft Ryanair, onder andere, het volgende aan [verweerder] geschreven:

“Over the last week, we have met with a number of the 16 remaining EIN pilots (who chose redundancy over voluntary transfers) and it is clear from these conversations that a number of pilots have now recognised that they were misled by DALPA who repeatedly assured you that EIN base would reopen, when it clearly will not.

(…) The UWV process for dismissal permits for the remaining pilots is well advanced and we expect to receive dismissal permits shortly as our base in Eindhoven has closed, and contrary to the false claims of DALPA will not reopen.

As you know, many of your colleagues have already taken up voluntary transfers / reassignments offers elsewhere with Ryanair, and some have chosen Mobile contracts on superior money and rosters. Some of our EIN pilots have asked that we give the pilots another opportunity to elect to apply for one of these mobile contracts which will allow them to remain living in Holland and will secure their continued employment with Ryanair. (…)

If you are interested in taking up this offer of a Mobile contract, please let me know in writing on/before 14:00 Hrs on Thursday 3rd January 2019.”