Parket bij de Hoge Raad, 15-06-2004, AO4098, 00345/03 CW 2356

1. In het belang der wet heb ik de eer mij in cassatie te voorzien tegen de beschikking van het Gerechtshof te Amsterdam, nr. R 0876/01, van 28 januari 2002, waarbij het Hof het verzoek op de voet van art. 591a Sv van [verdachte] tot het toekennen van een vergoeding van de kosten van rechtsbijstand heeft toegewezen. Een gewaarmerkt afschrift van de beschikking leg ik hierbij over, alsmede het procesdossier.

2. Tegen de beschikking staat ingevolge art. 445 Sv geen gewoon beroep in cassatie open (HR 10 oktober 1978, NJ 1979, 156). Cassatie in het belang der wet is wel mogelijk (art. 78 RO; art. 456 Sv).

3. Het gaat in deze zaak om het volgende. [Verdachte] is op 1 oktober 1999 door de Rechtbank te Utrecht van het hem tenlastegelegde vrijgesproken. Het Hof heeft dit vonnis op 25 januari 2001 bevestigd. Aan [verdachte] was op grond van art. 41 Sv de toevoeging van een raadsman gelast. Op 1 mei 2001 is een verzoekschrift ex art. 591a Sv ter griffie van het Hof binnengekomen. Het verzoekschrift strekt tot het verkrijgen van een vergoeding uit 's Rijks kas ten bedrage van f 14.753,32 incl. BTW, terzake van de kosten die [verdachte] stelt te hebben gemaakt in verband met de rechtsbijstand ten behoeve van de strafzaak en voorts voor de kosten van de advocaat ten behoeve van het opstellen, indienen en in raadkamer toelichten van het onderhavige verzoekschrift en een verzoekschrift ex artikel 89 van het Wetboek van Strafvordering ten bedrage van f 1057,50.

3. De ontvankelijkheid van het verzoek

(...)

4. Beoordeling

Zoals uit het voorgaande blijkt is de zaak geëindigd zonder oplegging van straf of maatregel en zonder dat toepassing is gegeven aan artikel 9a Wetboek van Strafvordering. Naar het oordeel van het hof zijn - alle omstandigheden in aanmerking genomen - gronden van billijkheid aanwezig aan verzoeker een vergoeding toe te kennen voor de kosten van zijn raadsman. Nu echter verzoekers raadsman zijn werkzaamheden heeft verricht op basis van een op de voet van artikel 41 Wetboek van strafvordering afgegeven toevoeging, is de vraag aan de orde of zodanige kosten zijn gemaakt.

Naar aanleiding hiervan overweegt het hof het volgende.

Naar het oordeel van het hof valt niet in te zien waarom de in algemene termen geformuleerde gedachtengang en het daarop gegronde oordeel van de Hoge Raad, betrekking hebbend op een op artikel 6:162 Burgerlijk wetboek gebaseerde vordering ter zake van de kosten van een advocaat in bestuursrechtelijke zaken, niet ook zou gelden voor verzoeken tot vergoeding van kosten raadsman op de voet van artikel 591a Sv.

Dit is niet anders indien het gaat om een toevoeging op de voet van artikel 41 Wetboek van strafvordering. Weliswaar moet worden aangenomen dat de in die bepaling neergelegde verplichting tot toevoeging van een raadsman (mede) berust op artikel 6 EVRM en voorts dat de toevoeging die op die grond wordt gegeven, niet ter vrije beschikking van partijen staat. Dit neemt echter niet weg dat algemeen aanvaard is en ook praktijk is dat de verdachte van de toevoeging kan afzien en dat de advocaat zich als gekozen raadsman stelt. Deze toevoegingsverplichting is gegeven in het belang van de verdachte en in dat licht moet zij dan ook worden geïnterpreteerd, zodat beperkingen in de vrijheid van het bepalen van de onderlinge verhouding tussen raadsman en cliënt niet snel kunnen worden aanvaard. In dit verband moet worden bedacht dat toepasselijkheid van voormeld arrest van de Hoge Raad ook op strafzaken en ook op rechtsbijstand voor gedetineerden een grotere vrijheid aan advocaten en hun cliënten geeft en dus - hoezeer ook in het belang van de advocaat - tevens in het belang van de cliënt is.

Het voorgaande brengt overeenkomstig het arrest van de Hoge Raad tevens mee dat de advocaat ook na het beëindigen van de zaak nog met zijn cliënt kan afspreken dat de zaak 'betalend' wordt afgehandeld en dat er geen gebruik zal worden gemaakt van de toevoeging, zelfs indien daaraan de voorwaarde wordt verbonden dat het verzoek op de voet van artikel 591a Sv wordt toegewezen.

Vergoeding dient - overeenkomstig de jurisprudentie van de Hoge Raad - plaats te vinden, indien zowel het inroepen van de rechtsbijstand als de kosten daarvan redelijk waren.

Vast dient te staan dat de verzoeker instemt met het afhandelen van de zaak als "betalend". Voorts spreekt het vanzelf dat het niet de bedoeling is dat de raadsman dubbel declareert. Het hof neemt als uitgangspunt dat de advocaat ter zake correct handelt. Ter bevestiging daarvan zal het hof in dit soort gevallen verklaringen vragen van verzoeker respectievelijk de advocaat als hierna te vermelden.

Het hof overweegt nog dat het hem ambtshalve bekend is dat de Raad voor de Rechtsbijstand in het ressort Amsterdam het openbaar ministerie desgewenst informatie geeft over het aanvragen, voorwaardelijk maken, declareren, intrekken etc. van toevoegingen, zodat een zekere controle is gewaarborgd.

Na de eerder vermelde tussenbeschikking heeft de advocaat van verzoeker het nog ontbrekende overeenkomstig het voorgaande overgelegd.

5. Beslissing

Kent uit 's Rijks kas aan verzoeker een vergoeding toe van € 6694,76 (zesduizendzeshonderdvierennegentig euro en zesenzeventig eurocenten), ter zake van de kosten die verzoeker heeft gemaakt in verband met de rechtsbijstand.

Kent uit 's Rijks kas aan verzoeker een vergoeding toe van € 1125,- (elfhonderdvijfentwintig euro) voor het opstellen, indienen en in raadkamer toelichten in eerste aanleg en in hoger beroep van dit verzoekschrift en van het verzoek tot toekenning van schadevergoeding op de voet van artikel 89 van het Wetboek van Strafvordering ten aanzien waarvan op 19 november 2001 een beschikking is gegeven."

5. Door rechtbanken en hoven wordt verschillend geoordeeld over de vraag of een toegevoegde advocaat, nadat de strafzaak is geëindigd zonder straf of maatregel en zonder dat toepassing is gegeven aan art. 9a Sr, kosten mag declareren als ware hij een gekozen raadsman die de zaak betalend (voor eigen kosten van de verzoeker) heeft behandeld. Daarbij wordt door sommige gerechten ook onderscheid gemaakt tussen toevoegingen op verzoek van de rechtzoekende en toevoegingen die op last van de voorzitter van de rechtbank zijn verstrekt. Zie voor verschillende overzichten onder meer Nieuwsbrief Strafrecht 1999 blz. 236-240, DD 1999 blz. 1035-1039, Boksem en Van der Goot in Trema 2000, blz. 356-361 en van diezelfde auteurs een artikel in het Advocatenblad 2, 26 januari 2001, blz. 53-56.

6. Op vragen van het Kamerlid Van Oven aan de Minister van Justitie over de toepassing van het rechtsmiddel cassatie in het belang der wet over dit onderwerp heeft de Minister op 21 januari 2000 geantwoord dat hij dit punt nader wenste te regelen in een reeds in voorbereiding zijnde wijziging van de Wet op de rechtsbijstand (Kamerstukken II 1999-2000, Aanhangsel van de Handelingen nr. 611). In het daarna ingediende wijzigingsvoorstel (TK 2000-2001, 27 553) wordt aan dit probleem echter geen aandacht besteed. Naar aanleiding van vragen in het voorlopig verslag (TK 27 553, nr.4, p. 11) over de bestaande rechtsongelijkheid bij de beoordeling van verzoeken tot vergoeding van kosten op grond van art. 591a Sv, heeft de Minister geantwoord:

"Naar aanleiding van de motie van het Kamerlid van Oven c.s. met betrekking tot deze problematiek heb ik onderzocht of deze problematiek kan worden opgelost door wijziging van de Wet op de rechtsbijstand. Dit blijkt om meerdere redenen niet mogelijk. Gesubsidieerde rechtsbijstand is een subsidie aan de rechtsbijstandverlener. Degene van wie de aanvraag om subsidie is gehonoreerd heeft te allen tijden het recht af te zien van het gebruik van het recht op subsidie. In voorkomend geval kan ook worden afgezien van een reeds ontvangen subsidie. Vanzelfsprekend dienen in dit geval reeds ontvangen subsidiegelden te worden terugbetaald aan de subsidieverstrekker. Ik acht het daarnaast ook vanuit principieel oogpunt bezien moeilijk verdedigbaar dat afhankelijk van de vraag of iemand recht heeft op gesubsidieerde rechtsbijstand een andere uitleg wordt gegeven aan artikel 591a van het Wetboek van Strafvordering. Ik zal een werkgroep opdracht geven mij op korte termijn te adviseren met betrekking tot een uniforme regeling ten aanzien van de schadeloosstelling. Ik zal u vervolgens mijn standpunt mededelen. "

Aanvankelijk was de verwachting dat de betreffende werkgroep in de loop van 2003 zou rapporteren, maar inmiddels is mij gebleken dat een eventueel in wetgeving te vertalen standpunt niet binnen korte tijd te verwachten valt.

7. De verschillen in de rechtspraak zijn echter van dien aard dat het noodzakelijk is dat de Hoge Raad voor de tijd waarin nog geen nieuwe wettelijke regeling voor deze problematiek is getroffen duidelijkheid schept. De thans bestaande situatie waarin het Hof Amsterdam enerzijds beschikkingen geeft als de onderhavige, anderzijds in Arnhemse samenstelling" vergelijkbare verzoeken afwijst omdat (zie bijv. Hof Amsterdam, Nieuwsbrief Strafrecht 2003, nr. 193) kan niet voortduren. Vandaar dat is besloten ten behoeve van de rechtseenheid over deze vraag cassatie in het belang der wet in te stellen, hoewel het beleid van de Procureur-Generaal inhoudt dat cassatie in het belang der wet niet wordt ingesteld als de wetgever het voornemen heeft op het betreffende punt een wettelijke voorziening te treffen.

8. De vraag waar het om gaat is of, zoals het Hof heeft overwogen "niet valt in te zien waarom de in algemene termen geformuleerde gedachtegang en het daarop gegronde oordeel van de Hoge Raad, betrekking hebbend op een op artikel 6:162 Burgerlijk wetboek gebaseerde vordering ter zake van de kosten van een advocaat in bestuursrechtelijke zaken, niet ook zou gelden voor verzoeken tot vergoeding van kosten raadsman op de voet van artikel 591a Sv".

12. Bij Wet van 26 juni 1975 (Stb. 1975, 341) werd in het tweede lid van art. 591a Sv in plaats van "tegemoetkoming" de term "vergoeding" opgenomen. In de Memorie van Toelichting gaf de Minister aan dat de geldende regeling de rechter belet door het gebruik van het woord "tegemoetkoming" een volledige vergoeding van de geleden schade toe te kennen. Met het vervangen van deze term door "schadevergoeding" wordt aangegeven dat, indien de rechter deze billijk acht, algehele vergoeding mogelijk is.

14. In HR 1 mei 1973, NJ 1973, 355 kwam de vraag aan de orde of tegemoetkoming ex art. 591a Sv ook uitgesloten is als de rechtsbijstandsverzekering een clausule bevat dat de verzekeringsmaatschappij niet gehouden is de kosten van de advocaat te vergoeden indien de verzekerde een tegemoetkoming kon verlangen op grond van art. 591a Sv. De kantonrechter had geoordeeld dat ook in dat geval geen tegemoetkoming op grond van art. 591a Sv mogelijk was. De Hoge Raad oordeelde anders en overwoog:

"bezwaarlijk kan worden aangenomen dat de wetgever het bestaan van een rechtsbijstand-verzekeringsovereenkomst tussen een gewezen verdachte en een verzekeraar, ingevolge welke de verzekeraar niet gehouden is de kosten van de adv. te vergoeden indien, en voor zover, de verzekerde een tegemoetkoming kan verlangen ingevolge meergenoemd art. 591a, lid 2, een beletsel zou hebben willen doen zijn om de gewezen verdachte in aanmerking te doen komen voor een tegemoetkoming in de kosten van een raadsman uit 's Rijks kas, waarvoor hij bij het ontbreken van zodanige overeenkomst ingevolge die bepaling wel in aanmerking zou komen;"

15. Een verdachte die in aanmerking komt voor toevoeging van een raadsman behoeft van die toevoeging geen gebruik te maken, ook niet indien het een ambtshalve toevoeging betreft. Als hij van de toevoeging geen gebruik maakt en zich laat bijstaan door een van zijnentwege bekostigde raadsman, is een vergoeding van de daaraan verbonden kosten na een vrijspraak etc. niet beperkt tot het bedrag dat aan een toegevoegde raadsman voor dezelfde werkzaamheden zou toekomen. De Hoge Raad heeft in HR 2 februari 1993, NJ 1993, 551 onder verwijzing naar de hierboven in de nrs.10 en 11 weergegeven passages uit de MvT en MvA terzake overwogen:

'4.2.2. Uit het laatst geciteerde blijkt dat de wetgever onder ogen heeft gezien de mogelijkheid dat de door de Staat te vergoeden kosten van de raadsman of de raadslieden van de gewezen verdachte zouden uitstijgen boven hetgeen aan een toegevoegde raadsman ingevolge de hiervoren onder 4.1 genoemde algemene maatregel van bestuur zou toekomen en dat de wetgever kennelijk van oordeel was dat gronden van billijkheid, toepasselijk door de reeds in het oorspronkelijk ontwerp van art. 591a Sv voorkomende verwijzing naar art 90 Sv, zulks kunnen rechtvaardigen.

4.2.3. Uit de parlementaire behandeling van het voorstel van wet dat heeft geleid tot wijziging van art. 491a Sv (Wet van 6 juni 1975, Stb. 341) blijkt niet dat de wetgever van het hiervoren onder 4.2.2. weergegeven standpunt is afgeweken.

4.2.4. Ook overigens zijn er geen redenen die moeten leiden tot het oordeel dat dit standpunt niet zou moeten worden gevolgd.

4.3 Het middels is derhalve gegrond.

4.4 Het vorenoverwogene laat onverlet de mogelijkheid dat in bepaalde gevallen gronden van billijkheid de rechter er toe brengen de vergoeding van de kosten van de raadsman te beperken tot een bedrag dat lager is dan hetgeen deze aan de gewezen verdacht in rekening heeft gebracht, maar het enkele feit dat de gewezen verdacht de voorkeur aan de bijstand door een door hem gekozen raadsman heeft gegeven boven bijstand van een van overheidswege gefinancierde raadsman te verkrijgen, is daartoe onvoldoende grond.'

16. Voor de beantwoording van de vraag of de verdachte ook nadat de zaak is geëindigd zonder oplegging van straf of maatregel en zonder dat toepassing is gegeven aan art. 9a Sr nog kan besluiten om van de toevoeging geen gebruik te maken, is verder het systeem van de Wet op de rechtsbijstand van belang.

en als toelichting bij artikel 44 en 45 betreffende de toevoegingen in strafzaken:

2. Rechtsbijstand in strafzaken is kosteloos, onverminderd het in artikel 49 van het Wetboek van Strafvordering bepaalde.

3. Rechtsbijstand in strafzaken wordt uitsluitend verleend door de raadslieden, bedoeld in artikel 37 van het Wetboek van Strafvordering."

21. De vraag rijst of, nu de wetgever hierover zwijgt, ook in strafzaken een voorwaardelijke toevoeging kan worden verleend.

2. Indien het verzoek betrekking heeft op rechtsbijstand ter zake van echtscheiding of ontbinding van het geregistreerd partnerschap als bedoeld in artikel 80c, onder d, van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, wordt voorwaardelijk toegevoegd, tenzij aanstonds blijkt dat beide partijen voor een toevoeging in aanmerking komen.

3. Indien na beëindiging van de rechtsbijstand blijkt dat de financiële draagkracht van de verzoeker zodanig is toegenomen dat deze de in artikel 34 genoemde bedragen overschrijdt, of dat de rechtzoekende de kosten kon verhalen op een derde, geeft het bureau geen definitieve toevoeging af."

23. De voorwaardelijke toevoeging is ingevoerd bij de wijziging van de Wet op de rechtsbijstand in 1983 (Stb. 642). Het bij die wet ingevoerde art. 15c bepaalde dat het bureau een voorwaardelijke toevoeging moest verlenen, indien het verzoek om rechtsbijstand, anders dan in een geval van schadevergoeding, betrekking had op een aanmerkelijk financieel belang. Als de procedure na een dergelijke voorwaardelijke toevoeging ertoe leidde dat de financiële draagkracht van de verzoeker zodanig toenam dat hij niet meer voor gratis rechtsbijstand in aanmerking zou komen, kon het bureau voor rechtsbijstand de toevoeging met terugwerkende kracht intrekken (art. 15c, lid 2 Wet rechtsbijstand aan on - en minvermogenden(1)). In de in 1994 in werking getreden nieuwe Wet op de rechtsbijstand (Stb 1993, 775) werd de voorwaardelijke toevoeging uitgebreid tot het geval dat aannemelijk is dat de kosten van rechtsbijstand verhaald kunnen worden op een derde (art. 31 lid 1). Indien vervolgens na beëindiging van de rechtsbijstand blijkt dat de kosten van rechtsbijstand verhaald konden worden op een derde, vervalt de toevoeging doordat na de voorwaardelijke toevoeging geen definitieve toevoeging wordt afgegeven.

24. De ratio van de regeling blijkt uit de MvT (TK 1991-1992, 22 609, nr. 3, p. 21) : het voorkomen van onnodige beroepen op financiering van rechtshulp van overheidswege. Vanuit die ratio is het niet verwonderlijk dat art. 44 (oud) in lid 1 bepaalde dat art. 31 niet van toepassing was ten aanzien van rechtsbijstand in strafzaken. Voor zover de verdachte zelf de kosten zou kunnen dragen is er immers een - overigens nooit toegepaste - voorziening getroffen in art. 49 Sv dat de Minister de bevoegdheid geeft de kosten van een raadsman, ook in geval van een ambtshalve toevoeging, te verhalen op de goederen van de verdachte (vgl. de aantek. onder art. 49 in T&C Sv). Voor verhaal op derden zou alleen de Staat via 591a Sv in aanmerking kunnen komen en dat zou erop neerkomen dat de van overheidswege gefinancierde rechtshulp zou worden vervangen door een vergoeding van de werkelijke kosten van de raadsman van overheidswege. Onnodige financiering van rechtshulp van overheidswege zou daarmee in ieder geval niet worden voorkomen; integendeel financieel gezien zou de overheid van de regen in de drup raken bij een dergelijke regeling.

25. Ook in de wetsgeschiedenis zijn geen aanknopingspunten te vinden dat bedoeld is met deze wijziging art. 31 Wet op de rechtsbijstand inzake de voorwaardelijke toevoeging van toepassing te verklaren in strafzaken. Dit vloeit evenmin voort uit de omstandigheid dat de eigen bijdrage in strafzaken dankzij deze wet - in een beperkt aantal gevallen - wel kan worden opgelegd, aangezien de regeling omtrent de voorwaardelijke toevoeging hier los van staat.

26. Daarnaast meen ik dat de achtergrond van de voorwaardelijke toevoeging niet goed past bij de toevoeging in strafzaken. Toevoeging in strafzaken vindt in veel gevallen plaats op last van de rechter. Die toevoeging is definitief. In art. 31 Wet op de rechtsbijstand wordt nadrukkelijk alleen over het bureau gesproken als de instantie die een voorwaardelijke toevoeging kan afgeven. Gelet hierop zou alleen aan de verdachte die recht heeft op toevoeging van een advocaat wegens onvoldoende financiële draagkracht een voorwaardelijke toevoeging kunnen worden afgegeven. Dit zou dan moeten geschieden op de grond dat "aannemelijk is dat de kosten van rechtsbijstand verhaald kunnen worden op een derde" (lid 1). Ik zie niet goed hoe deze - duidelijk op civiele leest geschoeide - bepaling zich laat vertalen naar het strafrecht. Namens de Staat stelt het Openbaar Ministerie immers vervolging in tegen een verdachte, terwijl de Staat eveneens zorgt dat een minvermogende verdachte kosteloze rechtsbijstand ontvangt. Het Openbaar Ministerie zou de derde als bedoeld in art. 31, eerste lid, Wet op de rechtsbijstand moeten zijn. Echter, in geval van een vrijspraak komen - zoals hierboven reeds is opgemerkt - de kosten zowel wanneer de verdachte gebruik heeft gemaakt van kosteloze rechtsbijstand als wanneer hij gebruik heeft gemaakt van door hem zelf bekostigde rechtsbijstand, ten laste van 's Rijks kas. Het enkele verschil betreft de hoogte in vergoeding die de raadsman ontvangt. Overigens zou toepassing van art. 31 Wet op de rechtsbijstand in strafzaken er tevens toe leiden dat indien na beëindiging van de rechtsbijstand de financiële draagkracht van de verdachte zodanig toeneemt dat deze de grenzen voor aanspraak op kosteloze rechtsbijstand overschrijdt, hij geen recht meer heeft op vergoeding van deze kosten (lid 4). Mede gelet hierop meen ik dan ook dat de wetgever het eerste lid van art. 43 Wet op de rechtsbijstand waarin de toepassing van art. 31 in strafzaken was uitgezonderd, per abuis niet heeft gehandhaafd en dat de regeling aldus moet worden uitgelegd dat de mogelijkheid van een voorwaardelijke toevoeging niet geldt in strafzaken.

27. In het licht van het voorgaande kom ik tot de slotsom dat aan HR 20 februari 1998, NJ 1998, 475 niet die conclusies kunnen worden verbonden zoals het Hof Amsterdam in de hiervoor onder 4 weergegeven beschikking heeft gedaan. Niet alleen meen ik dat een voorwaardelijke toevoeging in strafzaken niet mogelijk is, maar ook ben ik van mening dat het om onvergelijkbare situaties gaat. De beslissing van de Hoge Raad van 20 februari had betrekking op een situatie waarin de wet geen enkele regeling bevatte voor de vergoeding van de kosten van rechtsbijstand van de in het gelijk gestelde partij. Dat is hier anders. Het Wetboek van Strafvordering bevat een regeling voor de vergoeding van de werkelijk gemaakte kosten en die regeling moet mijns inziens aldus worden uitgelegd dat een vergoeding van de kosten van de raadsman onder de in deze zaak spelende omstandigheden uitgesloten is.

28. Bij de uitleg van de in art. 591a Sv neergelegde regeling voor vergoeding van de kosten van een raadsman staat voorop dat de verdachte vrij is om al dan niet gebruik te maken van de toevoeging. Als hij daarvan geen gebruik maakt levert het enkele feit dat de gewezen verdachte de voorkeur aan een gekozen raadsman heeft gegeven boven een toegevoegde raadsman geen grond op om de gewezen verdachte een vergoeding te verstrekken die niet uitstijgt boven het bedrag dat aan een toegevoegde raadsman zou zijn betaald (vgl. HR 2 februari 1993, NJ 1993, 551). De vraag waar het om gaat is of gezegd kan worden dat de verdachte die pas na een vrijspraak besluit geen gebruik te maken van de toevoeging kosten van een raadsman in de zin van art. 591a Sv heeft gemaakt? Ik meen dat deze vraag ontkennend moet worden beantwoord. De redenen van de wetgever om rechtsbijstand aan de verdachte toe te kennen zijn er in gelegen de rechtsbijstand te waarborgen aan de verdachte die in verzekering is gesteld of in voorlopige hechtenis is genomen, dan wel niet in de financiële situatie verkeert dat hij deze bijstand zelf kan bekostigen. De rechtsbijstand wordt vervolgens op basis van deze toevoeging gegeven. Als de verdachte niet voor deze rechtsbijstand in aanmerking komt of ervoor kiest om in plaats van kosteloze rechtsbijstand zich tegen betaling van een raadsman te voorzien, omdat hij meent dat dit zijn verdediging ten goede zal komen, kunnen de kosten daarvan in beginsel aan hem worden vergoed als de zaak eindigt zonder veroordeling. De vergoeding is beperkt tot de werkelijke kosten. Mijns inziens kan niet worden gezegd dat de verdachte werkelijke kosten heeft gemaakt indien deze eerst besluit om zijn raadsman zelf te betalen nadat de strafzaak tot een einde is gekomen. De rechtsbijstand is dan al op basis van de toevoeging verleend en kosten daarvoor zijn de verdachte niet berekend. Pas de uitspraak leidt tot het besluit de kosten van de raadsman alsnog voor eigen rekening te (gaan) nemen en dat uitsluitend omdat vergoeding van die kosten zeker is of lijkt. Dergelijke kosten worden dan ook - omdat het besluit daartoe na de uitspraak wordt genomen - onnodig gemaakt en vallen om die reden niet onder de kosten van een raadsman die ingevolge art. 591a Sv voor vergoeding in aanmerking kunnen komen.

30. Op grond van het vorenstaande vorder ik dat de Hoge Raad de bestreden beschikking van het Gerechtshof te Amsterdam in het belang der wet zal vernietigen en zal verstaan dat de door Uw Raad gegeven beslissing geen nadeel zal toebrengen aan door de gewezen verdachte verkregen rechten.

plv.

1 Dat art. 15c lid 2 geen algemene bevoegdheid bevatte om de toevoeging met terugwerkende kracht in te trekken bij een verbetering van de financiële situatie van de verzoeker om rechtshulp, maar moet worden gelezen in samenhang met het eerste lid, is uiteengezet in de Nota naar aanleiding van het eindverslag bij het betreffende wetsontwerp (TK 1983-1984, 17 769, nr.9, p. 17)