Parket bij de Hoge Raad, 29-09-2009, BI4736, 07/13499

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam, zittinghoudende te Arnhem wegens 1. primair "poging tot doodslag", 2. "opzettelijk, zonder dat daartoe de noodzaak aanwezig is, gebruik maken van een alarmnummer voor publieke diensten" en 3. "aangifte doen dat een strafbaar feit gepleegd is, wetende dat het niet gepleegd is", veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van drie jaren.

2. Namens verdachte hebben mrs. G.P. Hamer en B.P. de Boer advocaten te Amsterdam, drie middelen van cassatie voorgesteld.

3. Het eerste middel klaagt dat de bewezenverklaring van feit 1 voor wat betreft het bewijs van het opzet onvoldoende met redenen is omkleed.

1. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van aangifte van de politie Utrecht, district Lekstroom, noodhulp, genummerd LJN PL0960/05-425810, opgemaakt en gesloten op 24 december 2005, door [verbalisant 8], brigadier van politie, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven- de verklaring van [slachtoffer 2] (blz 20-21):

Vandaag, 24 december 2005, kwam [verdachte] naar onze woning en wilde per se een stukje gaan autorijden met mij en onze dochter. Ik kan u verklaren dat [verdachte] een zwarte Renault 19 heeft. Onze dochter, [slachtoffer 1], zat achterin in het kinderzitje. [Slachtoffer 1] zat achter [verdachte]. [Verdachte] zat achter het stuur en ik zat op de passagiersplek voorin. We kwamen langs het kanaal te rijden. Dit kanaal was links van ons gelegen en ik zag dat [verdachte] behoorlijk hard reed. Ik heb op de snelheidsmeter gekeken en ik zag dat de meter diverse keren 60 en 80 aangaf. Terwijl wij met best wel hoge snelheid langs het kanaal reden zag ik dat [verdachte] de auto naar links stuurde de berm in. Ik kan u met zekerheid verklaren dat voor deze manoeuvre geen enkele reden was. Er kwam geen verkeer aan en er was niets aan de hand die zijn handeling noodzakelijk maakte. Ik kan u verklaren dat de auto rechtstreeks naar links reed. De auto slipte helemaal niet en ik voelde en zag dat [verdachte] totaal niet remde. In een flits van een seconde terwijl we door de berm reden keek [verdachte] mij aan en keek ik recht in zijn ogen. Zijn blik in zijn ogen was uitdrukkingsloos en koud. Er werd niets gezegd en ik zag dat hij vervolgens weer voor zich uit keek. Hij bleef de auto recht vooruit sturen richting het kanaal en we reden kort daarop het kanaal in. Toen ik uit de auto kroop stond het water al bijna tegen het dak aan. Ik ben uit de auto gezwommen. Ik zag vervolgens dat [verdachte] met [slachtoffer 1] richting de kant zwommen.

2. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van de politie Utrecht, district Lekstroom, Noodhulp, genummerd LJN PL0960/05-425810, opgemaakt en gesloten op 24 december 2005, door [verbalisant 1] en [verbalisant 2], respectievelijk hoofdagent en aspirant van politie, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven- het relaas van verbalisanten (blz 25):

Op 24 december 2005 kregen wij verbalisanten de melding te gaan naar de Overeindsebrug te Nieuwegein, alwaar een personenauto te water zou zijn geraakt. Toen we ter plaatse waren gekomen zagen we sporen in de berm. Wij verbalisanten zagen dat het spoor vanaf de weg, ineens schuin de berm in liep. Wij verbalisanten zagen dat er geen remsporen op de weg aanwezig waren. Ook in de berm zagen wij verbalisanten geen remsporen.

3. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal verkeerongevalsanalyse van de regionale verkeersdienst Utrecht, genummerd 24120513003574, opgemaakt en gesloten op 26 december 2005, door [verbalisant 3] en [verbalisant 4], beiden hoofdagent van politie, voor zover inhoudende -zakelijk' weergegeven- het relaas van verbalisanten (blz 51-57):

Op vrijdag 24 december 2005 hebben wij verbalisanten een onderzoek ingesteld naar de toedracht van het te water raken van een personenauto. De Renault reed over het Sluispad te Nieuwegein komende uit de richting van de Prinses Beatrixsluis. Ongeveer 36,70 m voorbij de bermpaal 43,5 reed de Renault naar links de grasberm in en reed vervolgens het Lekkanaal in. Ingevolge bord A1 bijlage I RW 1990 gold voor het Sluispad een maximumsnelheid van 60 km/h. De breedte van de rijbaan bedroeg ± 3.0 m. Op de plaats van het voorval was de rijbaan breder (±4,15 m). Op een afstand van 36,70 m na bermpaal 43,5 troffen wij op de rijbaan van het Sluispad het begin van een boogspoor (driftspoor) aan. Dit boogspoor liep schuin naar links en had tot aan de grasberm een lengte van ± 15,90 m. Dit boogspoor begon ± 1,40 m gemeten vanaf de rechterzijde van de rijbaan. Vanaf de plaats waar het boogspoor eindigde op de rijbaan liep er een rijspoor de grasberm in. Dit rijspoor liep over een lengte van ± 19,30 m door de grasberm tot aan de stalen damwand die de scheiding vormde tussen de grasberm en het Lekkanaal. Op een afstand van ± 11,0 m vanaf het begin van het boogspoor troffen wij links van het eerste rijspoor een tweede rijspoor aan. Dat spoor liep evenwijdig aan het eerste spoor en eindigde ook bij de damwand die de scheiding vormde tussen de berm en het Lekkanaal. Tussen de beide sporen troffen wij een plaats aan waar het gras verdwenen was en de grond was los gewoeld. In het verlegde van de rijsporen werd later door duikers van de brandweer om een afstand van ± 10,0 m vanaf de zijkant de Renault aangetroffen. Het aangetroffen boogspoor (driftspoor) kan ontstaan zijn door met een hoge snelheid een bocht in te sturen, uit te wijken of al sturend te accelereren. Het omwoelen van de grond is hoogstwaarschijnlijk het gevolg van het feit dat de Renault met de voorzijde (bumper of voorzijde onder) de grond raakte. Dit kan alleen gebeuren indien de Renault met een aanzienlijke snelheid heeft gereden. De bestuurder verklaarde dat hij naar links was gestuurd omdat hij met zijn linkerwiel in de grasberm zat. Uit de technische gegevens van de RDW bleek dat de Renault een spoorbreedte had van 1,43 m. Uit de fabrieksgegevens van Renault bleek de breedte van de Renault maximaal 1,60 m te bedragen. Gelet op bovenstaande gegevens en de gemeten afstanden bevond de Renault zich op het moment dat het boogspoor zich begon af te tekenen nog met het linker voorwiel op het asfalt. Ook werd de rijbaan na het aftekenen van het eerste boogspoor breder. De door ons aangetroffen sporen in de grasberm waren rijsporen. Er werd door ons geen blokkeersporen aangetroffen op het wegdek of in de berm. Ook indien de bestuurder plotseling in de berm gereden zou zijn had hij nog een ruime afstand om te remmen en om te sturen. Een natuurlijke reactie is om bij het in de berm raken in ieder geval te sturen in de richting van de rijbaan. Gelet op de rijsporen werd in ieder geval tot sturen geen enkele poging ondernomen. In ieder geval werd ook niet zichtbaar geremd. Conclusie Op het moment dat het boogspoor zich begon af te tekenen reed de Renault op een recht stuk weg. Dit betrof een fietspad. Ook reed de Renault op het moment van aftekening niet met zijn linkerwiel in de berm. Dit was minimaal zichtbaar geweest daar er op die plaats nog een oud rijspoor in de berm liep. Ook had de bestuurder gezien de afstand van ± 34,0 m voordat deze het water raakte nog de mogelijkheid om naar rechts te sturen of te remmen. Dit deed hij niet.

4. een geschrift, als bedoeld in artikel 344 eerste lid onder 5 van het Wetboek van Strafvordering zijnde een rapport van ing. J.J.A. Fitters, gedateerd 4 juli 2007, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven- het relaas van ing. J.J.A. Fitters (blz: 7)

Uit de rijproeven is gebleken dat ook de bijrijder het voertuig de betreffende baan kan laten beschrijven. Bij de eerste pogingen bleek de reflexmatige neiging tot ingrijpen door ondergetekende moeilijk te onderdrukken. Na enkele keren oefenen lukte het echter om deze neiging te onderdrukken.

5. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van de politie Utrecht, district Lekstroom, team woning- en bedrijfsinbraken, genummerd LJN PL0960/05-425810, opgemaakt en gesloten op 24 december 2005, door [verbalisant 9], hoofdagent van politie, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven- de verklaring van verdachte (blz 37):

U vraagt mij wat er vandaag heeft plaatsgevonden. Ik reed en [slachtoffer 2] zat naast mij en [slachtoffer 1] zat in een kinderstoel achter mij. Ik heb een personenauto van het merk Renault type 19 kleur zwart, voorzien van kenteken [AA-00-BB]. Ik reed met deze personenauto ter hoogte van de sluizen van Nieuwegein. U vraagt mij hoe hard ik reed. Ik vermoed tachtig kilometer per uur.

Uit de bijlagen van het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal, van de politie Utrecht, district Lekstroom, recherche genummerd LJN PL0960/05-020616A, opgemaakt en gesloten op 26 januari 2006, door [verbalisant 6] brigadier van politie;

6. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal technisch onderzoek van de regionale verkeersdienst Utrecht, genummerd 24120513003574A, opgemaakt en gesloten op 9 januari 2006, door [verbalisant 4] en [verbalisant 5], beiden hoofdagent van politie, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven- het relaas van verbalisanten (blz 87):

Op 27 december 2005 hebben wij verbalisanten een onderzoek ingesteld aan een Renault met kenteken [AA-00-BB]. Dit voertuig was van de weg gereden en vervolgens te water geraakt. Wij zagen dat het voertuig was voorzien van een conventioneel remsysteem. Het remsysteem vertoonde geen gebreken en functioneerde naar behoren. De stuurinrichting vertoonde geen gebreken: Wij zagen en voelden dat de beide voorwielen direct reageerden op de draaiing van het stuurwiel."

[Slachtoffer 2] heeft het volgende verklaard: "Terwijl wij met best wel hoge snelheid langs het kanaal reden zag ik dat [verdachte] de auto naar links stuurde de berm in. Ik kan u met zekerheid verklaren dat voor deze manoeuvre geen enkele reden was. Er kwam geen verkeer aan en er was niets aan de hand die zijn handeling noodzakelijk maakte. Ik kan u verklaren dat de auto rechtstreeks naar links reed. De auto slipte helemaal niet en ik voelde en zag dat [verdachte] totaal niet remde. In een flits van een seconde terwijl we door de berm reden keek [verdachte] mij aan en keek ik recht in zijn ogen. Zijn blik in zijn ogen was uitdrukkingsloos en koud. Er werd niets gezegd en ik zag dat hij vervolgens weer voor zich uit keek. Hij bleef de auto recht voorruit sturen richting het kanaal en we reden kort daarop het kanaal in."

Het hof acht de verklaring van [slachtoffer 2] geloofwaardig nu deze ondersteund wordt door het procesverbaal verkeersongevalsanalyse van 26 december 2005, opgemaakt door [verbalisant 3] en [verbalisant 4] en het rapport van Ongevallen Analyse Nederland van 4 juli 2007, opgemaakt door ing. J.J.A. Fitters. De conclusie van het procesverbaal verkeersongevalsanalyse luidt als volgt: "Op het moment dat het boogspoor zich begon af te tekenen reed de Renault op een recht stuk weg. Dit betrof een fietspad. Ook reed de Renault op het moment van aftekening niet met zijn linkerwiel in de berm. Dit was minimaal zichtbaar geweest daar er op die plaats nog een oud rijspoor in de berm liep. Ook had de bestuurder gezien de afstand van ± 34,0 m voordat deze te water raakte nog de mogelijkheid om naar rechts te sturen of af te remmen." Ing. J.J.A. Fitters merkt in zijn rapport het volgende op: "Uit de rijproeven is verder gebleken dat ook de bijrijder de betreffende baan kan laten beschrijven. Bij de eerste pogingen bleek de reflexmatige neiging tot ingrijpen door ondergetekende moeilijk te onderdrukken. Na enkele keren oefenen lukte het echter om deze neiging te onderdrukken."

Het hof is van mening dat gezien het bovenstaande verdachte degene is geweest die een stuurbeweging (naar links) heeft gemaakt en klaarblijkelijk vervolgens niet heeft tegengestuurd. Met een auto met daarin [slachtoffer 2] bewust het kanaal inrijden kan naar uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zo zeer gericht te zijn op de dood van [slachtoffer 2] dat verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard, dat [slachtoffer 2] om het leven zou komen. Het hof heeft echter niet de overtuiging dat de verdachte opzet had om zijn dochter om het leven te brengen, ook niet voorwaardelijk opzet daartoe."

7. Het Hof heeft in zijn hiervoor aangehaalde overweging vastgesteld dat de verdachte met zijn auto met daarin [slachtoffer 2] bewust het kanaal in is gereden. Tegen deze vaststelling komt het middel niet op. Deze kan overigens ook uit de gebezigde bewijsmiddelen worden afgeleid.

8. Op grond van deze vaststelling heeft het Hof geoordeeld dat verdachtes gedrag - het met [slachtoffer 2] in de auto bewust het kanaal inrijden - naar uiterlijke verschijningsvorm kan worden aangemerkt als zo zeer te zijn gericht op de dood van [slachtoffer 2], dat de verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard, dat [slachtoffer 2] om het leven zou komen.

10. In aanmerking genomen dat de algemene ervaring leert dat het met een auto in een kanaal terecht komen een ernstig gevaar voor verdrinking van de inzittenden oplevert(1), geeft het oordeel van het Hof in beginsel geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is het niet onbegrijpelijk.

11. In de toelichting op het middel wordt geklaagd dat het Hof is voorbijgegaan aan de door verdachtes raadsvrouw aangevoerde contra-indicaties als bedoeld in HR 25 maart 2003, NJ 2003, 552, rov. 3.6 slot voor het afleiden van verdachtes opzet uit zijn uiterlijke gedraging

Het leerstuk van het voorwaardelijk opzet is de laatste jaren aan verschuiving onderhevig. Voor bewijs van voorwaardelijk opzet is niet meer voldoende het op de koop toe nemen van een risico; een aanmerkelijke kans aanvaarden dat een bepaald risico wordt verwezenlijkt. Thans kan opzet pas worden bewezen verklaard indien een persoon bewust een bepaald risico heeft aanvaard. Het bewuste aanvaarden van dat risico moet objectief kunnen worden vastgesteld aan de hand van de bewijsmiddelen.

De verschuiving van het leerstuk voorwaardelijk opzet is ingezet met de HIV-arresten en de verkeersrechtspraak, maar heeft ook zijn weg gevonden naar "commune geweldsdelicten" , aldus de Hoge Raad in haar arrest van 22 juni 2004'.

Voor het bewijs van voorwaardelijk opzet zal de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht, gelet op de algemene ervaring, bepalend zijn. Er is geen grond de inhoud van het begrip aanmerkelijke kans afhankelijk te stellen van de aard van het gevolg. Zie ook het arrest van de Hoge Raad van 22 november 2005, NJ 2006, 123 ; Slachtoffers op skeelers.

Deze lijn zet de Hoge Raad door getuige zijn arrest van 25 juni 20034. In dit arrest geeft de Hoge Raad aan bij de beoordeling van het bewust aanvaarden normativering plaatsvindt doch dit gaat buiten de aanmerkelijke kans om. Immers, de aanmerkelijke kans kan gezien worden als objectieve pijler.

Mevis stelt in zijn noot onder arrest van de Hoge Raad van 24 februari 20045 dat voor wat betreft de aanmerkelijkheid van de kans de vraag naar het weten en willen van groot belang is. Daarbij merkt hij op dat risicovol gedrag met gevolg niet zonder meer onder voorwaardelijk opzet te scharen valt. Een opmerking die in de onderhavige zaak van groot belang is.

In HIV 1 lag de nadruk nog op de vraag of er sprake was van het bewijs van aanvaarding (wilselement) Dat bewijs van de aanvaarding doet er nog steeds toe. Echter een verandering is opgetreden. In HIV 3- ligt de nadruk meer op de vraag van de aanmerkelijkheid van de kans wat in HIV- 4 weer wordt doorgezet.

Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg -zoals hier dan de dood- is aanwezig indien de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat gevolg (de dood) zal intreden. De beantwoording van de vraag of de gedraging de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij betekenis toekomt aan de aard van gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht.

Uit de lijn der jurisprudentie is af te leiden dat de Hoge Raad van de feitenrechter verlangt dat deze zoveel mogelijk feitelijke omstandigheden vaststelt waarop het oordeel dat er sprake is van opzet kan worden gestoeld. En juist wanneer wij naar de onderhavige zaak kijken lijkt dat een moeilijke opgave.

Hoewel zeer gevaarlijke gedragingen in het verkeer onder omstandigheden een poging tot doodslag op kunnen leveren, kan in casu niet voorbijgegaan worden aan het feit dat [verdachte] dan ook in dit geval zijn eigen dood op de koop toe heeft moeten nemen als men er vanuit gaat dat er sprake is van voorwaardelijk opzet op het gevolg, te weten de dood van dochtertje [slachtoffer 1] en ex-vrouw [slachtoffer 2]. Naar ervaringsregels is het niet aannemelijk dat [verdachte] de kans op de koop toeneemt dat als gevolg van zijn gedraging hij zelf zijn leven zal verliezen. Ik wijs in dit kader op het Porsche arrest van 15 oktober 1996, NJ 1997, 199.

En anders dan de officier van justitie stelde in haar requisitoir is er naar mijn mening geen sprake van voorbereiding. Immers, het raam was slechts vijf centimeter open. Een volwassen persoon kan daar niet uitklimmen. Het is aannemelijker dat cliënt getracht heeft het raam open te maken via de normale weg alvorens hij de raam heeft ontzet. Ik merk op dat het raam van mevrouw bijna helemaal openstond en dit voor het gemak niet genoemd wordt. Van voorbereiding was sprake geweest als dient zijn ruitentikker dichtbij zich had gehad. Cliënt wist echter niet eens waar deze lag. Daarbij merk ik ook op dat in het feit dat het kinderstoeltje achter de stoel van mijn dient door hem wordt vastgemaakt geen argumentatie kan zijn om opzet aan te nemen. Hetzelfde geldt voor het niet om hebben van een gordel. Als je namelijk voorbereid te water gaat zal je naar mijn mening wel je gordel om doen in verband met de mogelijke klap. Tegen de vooruit knallen en bewusteloos raken levert meer gevaar op dan een gordel afdoen en zo snel mogelijk de auto uit gaan. We worden wel erg creatief als met dit soort argumentatie het voorwaardelijk opzet wordt ingekleed.

Duidelijk is dat [slachtoffer 1] alles is voor mijn cliënt. Hij verliest zelfs zijn baan omdat hij [slachtoffer 1] zo vaak mogelijk wil zien en vecht voor de rechter om een omgangsregeling waarbij zowel moeder als vader de ruimte krijgen en [slachtoffer 1] haar beide ouders kan zien.

Ik ben dan ook van mening dat er sprake is van een gebrek aan (voorwaardelijk) opzet en verzoek u dan ook dient algeheel vrij te spreken. Van de subsidiair ten laste gelegde opzettelijke mishandeling met voorbedachten rade is überhaupt geen sprake. Ook de opzet voor de bedreiging kan niet uit het dossier worden gedestilleerd. Immers van een opzettelijke stuuractie is geen sprake. Een algehele vrijspraak dus."

13. Voor zover in de toelichting op het middel als contra-indicaties worden aangewezen de bij pleidooi genoemde feiten en omstandigheden die er in de ogen van verdachtes raadsvrouw op wijzen dat de verdachte niet bewust het water in is gereden (verdachte zou geremd hebben, de oma van [slachtoffer 2] kan zich niet voorstellen dat de verdachte bewust het water in zou zijn gereden, hij kan niet verklaren waardoor de ruk aan het stuur ontstond waardoor de auto plotseling naar links is gereden), is geen sprake van contra-indicaties in voormelde zin. Deze omstandigheden hebben immers geen betrekking op de vraag of uit het bewust met de auto het kanaal inrijden het bewezenverklaarde (voorwaardelijk) opzet kan worden afgeleid.

14. Anders dan de toelichting op het middel wil, heeft het Hof die contra-indicaties ook niet behoeven zien in het feit dat de verdachte zijn dochter uit de auto heeft gehaald, zijn kind heeft geholpen, en zijn dochter voor hem alles is. Deze omstandigheden vormen, zoals het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk heeft geoordeeld, een contra-indicatie voor opzet op de dood van verdachtes dochter maar laten het opzet op de dood van [slachtoffer 2] onverlet. In de omstandigheid dat hij [slachtoffer 2] op de wal heeft geholpen en zij hem daarvoor haar dankbaarheid heeft betoond, heeft het Hof evenmin een contra-indicatie in voormelde zin behoeven te zien. Deze omstandigheid deed zich immers pas voor toen het voor de verdachte duidelijk moet zijn geweest dat [slachtoffer 2] niet door verdrinking in de auto, dus (schijnbaar) door een ongeval om het leven was gekomen en hij voor de vraag kwam te staan of hij een nieuwe poging moest doen haar van het leven te beroven, thans door haar niet de helpende hand te bieden. Bovendien, zoals HR 19 december 2006, LJN AZ2169, NJ 2007, 29 (baby Eemskanaal) laat zien, kan koud water(2) ontnuchterend werken.

15. Tenslotte wordt in de toelichting op het middel als in het pleidooi genoemde contra-indicatie aangewezen dat de verdachte zijn daad niet had voorbereid omdat hij niet wist waar zijn ruitentikker lag, en hij er bovendien van op de hoogte was dat zijn raam niet goed werkte. Eerstgenoemde omstandigheid zou een contra-indicatie voor voorbedachte raad zijn maar hoeft, zoals het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk heeft geoordeeld, niet aan het aannemen van opzet op doodslag, dat immers in een opwelling kan opkomen, in de weg te staan. Laatstgenoemde omstandigheid betekent dat niet alleen [slachtoffer 2], maar ook de verdachte en zijn dochter extra gevaar zouden hebben gelopen niet uit de te water geraakte auto te kunnen ontsnappen. Daarom zal ik deze omstandigheid bespreken bij de hierna aan de orde komende vraag of het gevaar dat de verdachte zelf liep een contra-indicatie vormt voor het aannemen van het bewezenverklaarde opzet.

16. Hoewel daarop zijdens verdachtes raadsvrouw een beroep is gedaan, is het Hof niet ingegaan op de omstandigheid dat ook verdachte zelf en zijn dochter door te water raken van de auto ernstig - door het defect aan het portierraam nog eens extra - gevaar liepen het leven te verliezen. Die omstandigheid is, zoals in de toelichting op het middel terecht wordt gesteld, een contra-indicatie voor het door het Hof aangenomen voorwaardelijk opzet, omdat het niet voor de hand ligt dat de verdachte door zijn gevaarlijke manoeuvre(3) een aanmerkelijke kans dat hij zelf en/of zijn dochter om het leven zouden komen op de koop toe heeft genomen. Het Hof had aan deze omstandigheid in de motivering van het opzet dus aandacht moeten geven.(4) Dat geldt temeer nu het Hof opzet op de dood van verdachtes dochter niet bewezen heeft geacht. De kans dat zijn dochter om het leven zou komen zal immers - afgezien van het defecte portierraam - nog groter moeten worden geacht dan dat verdachte of [slachtoffer 2] het leven zou laten omdat verdachtes dochter achterin in een kinderzitje zat en daarom, gelet haar leeftijd van elf maanden, om uit de auto en uit het water te komen anders dan [slachtoffer 2] geheel van de hulp van verdachte afhankelijk moet zijn geweest. Daarom roept het oordeel van het Hof dat de verdachte bewust de aanmerkelijke kans op de koop heeft toegenomen dat [slachtoffer 2] om het leven zou komen, ook nog eens de vraag op hoe dit oordeel te verenigen valt met het kennelijke oordeel van het Hof dat de verdachte niet de nog grotere kans op de koop toe heeft genomen dat zijn dochter door het te water rijden van de auto het leven zou verliezen. Het oordeel van het Hof over verdachtes opzet op de dood van [slachtoffer 2] is dus niet voldoende met redenen omkleed.

17. De opmerkelijke discrepantie tussen het oordeel van het Hof ten aanzien van het opzet op de dood van verdachtes dochter en van het opzet op de dood van [slachtoffer 2] wekt de indruk dat het Hof in wezen van oordeel is geweest dat de verdachte die volgens het Hof immers doelbewust het water instuurde, dit heeft gedaan met de bedoeling [slachtoffer 2] van het leven te beroven in de - lichtvaardige, maar achteraf gezien kennelijk wel reële - veronderstelling dat hij er wel in zou slagen met zijn dochter uit de auto te ontsnappen. Aanknopingspunten om het arrest van het Hof in weerwil van zijn overweging over het voorwaardelijk opzet aldus te verstaan, heb ik echter niet gevonden.

18. Het middel slaagt.

19. Het tweede middel houdt in dat het Hof het met betrekking tot feit 2 ingenomen uitdrukkelijk onderbouwde standpunt, dat de verdachte weliswaar ten onrechte heeft gemeld dat er een steekpartij was, maar dat er voor de verdachte gelet op het hysterische gedrag van [slachtoffer 2] niettemin wel noodzaak bestond gebruik te maken van het alarmnummer 112, heeft verworpen op daartoe ontoereikende gronden.

Uit de bijlagen van het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal, van de politie Utrecht, district Lekstroom, wijkrecherche Nieuwegein genummerd LJN PL0960/05-016405, opgemaakt en gesloten op 22 december 2005, door [verbalisant 10], hoofdagent van politie;

7. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van de politie Utrecht, district Lekstroom, wijkrecherche Nieuwegein, genummerd LJN PL0960/05-342532, opgemaakt en gesloten op 9 november 2005, door [verbalisant 11] en [verbalisant 10], respectievelijk buitengewoon opsporingsambtenaar en hoofdagent van politie, voor zover inhoudende - zakelijk weergegeven- het relaas van verbalisanten (blz 4-5):

Op 9 november 2005 heb ik verbalisant [verbalisant 11], in verband met een onderzoek naar een mogelijke valse melding, gedaan op 16 oktober 2005 bij de meldkamer van de regiopolitie te Utrecht en de daarop betrekkende cassetteband, van dit gesprek uitgewerkt en woordelijk vastgelegd. Melder: "Hallo met [verdachte]. Mijn vrouw is net met een mes op mij afgekomen." Melder: "Ze is met een mes op mij afgekomen en ze heeft me in me arm gesneden."

Ten aanzien van feiten 2 en 3:

8. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van bevindingen van de politie Utrecht, district Lekstroom, wijkrecherche Nieuwegein, genummerd LJN PL0960/05-342532, opgemaakt en gesloten op 10 november 2005, door [verbalisant 10], hoofdagent van politie,voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven het relaas van verbalisant (blz 16-18):

Het was mij bekend dat een vrouw terzake een steekpartij was aangehouden. Op 16 oktober 2005 sprak ik met [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1978 te [geboorteplaats]. In het inleidende gesprek voor opnemen van de aangifte, vroeg ik verbalisant, [verdachte] naar de toedracht van de steekpartij. Na enig aandringen, verklaarde [verdachte] dat hij het hele verhaal van de steekpartij had verzonnen. [Verdachte] gaf aan het verhaal van de steekpartij te hebben doorgegeven via het alarmnummer 112.

9. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van de politie Utrecht, district Lekstroom, wijkrecherche Nieuwegein, genummerd LJN PL0960/05-342532, opgemaakt en gesloten op 31 oktober 2005, door [verbalisant 12], inspecteur van politie, voor zover inhoudende -zakelijk weergegeven het relaas van verbalisant (blz 19-22):

Op 16 oktober 2005 werd ik op de hoogte gesteld van de aanhouding van een vrouw welke haar man met een mes in zijn arm zou hebben gestoken. De aangever had opgegeven te zijn genaamd: [verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1978. Aangever deelde mij mede dat hij aangifte wenste te doen tegen zijn vrouw die hem had gestoken met een mes. Later werd ik gebeld door verbalisant [verbalisant 10]. [Verbalisant 10] deelde mij mede dat uit onderzoek was gebleken dat aangever het steekincident van de afgelopen middag had verzonnen. Ik hoorde daarna [verdachte] als verdachte. [Verdachte] verklaarde dat hij het incident waarbij zijn vrouw hem met een mes had gestoken volledig verzonnen had.

10. het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van verhoor van de politie Utrecht, district Lekstroom, service, genummerd LJN PL0960/05-342532, opgemaakt en gesloten op 16 oktober 2005, door [verbalisant 10], hoofdagent van politie, voor zover inhoudende - zakelijk weergegeven- de verklaring van verdachte (blz 26-28):

Ik heb 112 gebeld en de politie uitgelegd dat mijn vrouw met een mes meerdere keren in mijn linkeronderarm had gestoken. In het politiebureau heb ik gemeld dat ik aangifte wilde doen tegen [slachtoffer 2]. Ik heb dit verhaal verzonnen."

25. Aldus ligt aan het middel de opvatting ten grondslag dat het Hof onder het tenlastegelegde gebruiken heeft verstaan het "gebruiken om een melding van een steekpartij te doen" terwijl het tenlastegelegde gebruiken had moeten worden uitgelegd als "gebruiken om een melding te doen".

26. De tenlastelegging van feit 2 is toegespitst op overtreding van art. 142 Sr. Derhalve moet ervan worden uitgegaan dat het in de tenlastelegging gebezigde, aan art. 142 Sr ontleende begrip "gebruiken" daarin in dezelfde betekenis is gebezigd als in art. 142 Sr.

27. Gezien de hiervoor onder nr. 22 aangehaalde overweging heeft het Hof de tenlastelegging ter zake van feit 2 aldus opgevat dat deze betrekking heeft op het melden van een steekpartij. Met deze in een nadere feitelijke concretisering van de tenlastelegging bestaande uitleg geeft het Hof geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting, terwijl deze concretisering evenmin onbegrijpelijk is. In de concrete omstandigheden van het geval heeft het Hof immers aanleiding kunnen en mogen zien het tenlastegelegde gebruiken, dat naast kwalificatieve ook feitelijke betekenis heeft, binnen de grenzen van de wet beperkter op te vatten dan waartoe de wet dwingt.

28. Het middel gaat uit van een andere uitleg van de tenlastelegging dan van de door het Hof gebezigde, hiervoor niet onjuist bevonden uitleg. Daarop stuit het middel af.

29. Het middel faalt.

30. Het derde middel klaagt dat het Hof ten aanzien van het onder 3 tenlastegelegde heeft verzuimd te motiveren waarom het is voorbijgegaan aan een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt van verdachtes raadsvrouw.

Deze bewezenverklaring berust op de hiervoor onder 21 vermelde, ten aanzien van feit 3 gebezigde bewijsmiddelen.

33. Het Hof heeft dit verweer kennelijk niet opgevat als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in de zin van art. 359, tweede lid, Sv. Dat oordeel geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk. De onderbouwing van het standpunt bestaat immers in niet meer dan de opmerking dat nu verdachte op zijn aanvankelijke bekentenis is teruggekomen niet valt in te zien waarom meer gewicht moet worden toegekend aan de verklaring van [slachtoffer 2] dan aan de ontkennende verklaring van de verdachte.

34. Het middel faalt.

37. Andere gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

38. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft het onder 1. bewezenverklaarde en de strafoplegging, tot in zoverre terugwijzing naar het Hof dan wel verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, en tot verwerping van het beroep voor het overige.

AG

1 Zie L.T.B. van Kampen, Omvang, aard en ernst van ongevallen met auto's te water, SWOV Leidschendam, 2002.