Parket bij de Hoge Raad, 20-04-2010, BK3369, 09/00050

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Het Gerechtshof te Arnhem heeft verdachte op 16 december 2008 voor het subsidiair tenlastegelegde 'Opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is', en 'opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is en het feit iemands dood tengevolge heeft', veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven jaar.

2. Mr. M.J.R. Roethof heeft cassatie ingesteld. Mr. W.J.E. Hendriks, advocaat te Amsterdam, heeft een aschriftuur ingezonden, houdende vier middelen van cassatie. Namens de benadeelde partij die in hoger beroep niet ontvankelijk is verklaard heeft mr. S.F.W. van 't Hullenaar, advocaat te Arnhem, een schriftuur ingediend, houdende één middel van cassatie. Mr. Hendriks heeft op 29 september 2009 ter terechtzitting van de Hoge Raad de middelen mondeling toegelicht.

3.1. Het eerste middel van verdachte klaagt over de verwerping door het hof van de stelling van de verdediging dat de tapverslagen die betrekking hebben op telefoongesprekken die zijn gevoerd tussen de advocaat van verdachte en de zoon en zus van verdachte niet in het dossier mochten worden gevoegd.

3.2. Het hof heeft zijn beslissing in het tussenarrest van 16 oktober 2008 als volgt gemotiveerd:

"De vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft ter terechtzitting gevorderd om de uitwerkingen van de afgeluisterde telefoongesprekken die op last van de rechtbank uit het dossier zijn verwijderd aan het dossier toe te voegen, zodat deze bij de behandeling van de zaak kunnen worden betrokken. Op verzoek van de voorzitter heeft de advocaat-generaal aan het hof een schrijven doen toekomen van 2 oktober 2008, waaruit blijkt dat het gesprekken betreft tussen de vorige raadsman van verdachte met de zus van verdachte ([betrokkene 1]) en de zoon van verdachte ([betrokkene 2]).

Het oordeel van het hof op de vordering van de advocaat-generaal

Bij de beoordeling van de vordering van de advocaat-generaal gaat het hof uit van de navolgende feiten en omstandigheden. Er zijn telefoongesprekken opgenomen die de zuster van verdachte en de zoon van verdachte hebben gevoerd met de voormalige raadsman van verdachte, [de advocaat]. De gesprekken zijn opgenomen door de inzet van een niet tegen die raadsman gerichte bijzondere opsporingsbevoegdheid. Ten tijde van het voeren van de gesprekken was de raadsman geen verdachte. Door de raadsman van verdachte is steeds aangegeven dat de gesprekken zouden vallen onder zijn verschoningsrecht. De rechter-commissaris heeft de officier van justitie op de voet van het bepaalde in artikel 126aa van het Wetboek van Strafvordering gemachtigd de processen-verbaal bevattende de uitwerking van deze gesprekken (hierna ook: de tapverslagen) in het dossier te voegen. In een tussenvonnis van 3 juli 2007 heeft de rechtbank bepaald dat de officier van justitie daartoe niet gemachtigd had mogen worden en dat de betreffende stukken uit het dossier verwijderd dienen te worden. Tegen die beslissing van de rechtbank heeft de officier van justitie appèl ingesteld. Het gerechtshof heeft op 22 augustus 2007 in een beschikking beslist dat de beslissing waarvan beroep een ter terechtzitting gegeven beslissing betreft en dat daarop de regel van het eerste lid van artikel 406 van het Wetboek van Strafvordering van toepassing is, hetgeen inhoudt dat slechts gelijktijdig met het hoger beroep tegen het in de strafzaak te wijzen eindvonnis hoger beroep kan worden ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank. Het hof heeft de officier van justitie om die reden niet-ontvankelijk verklaard. Wel is door het hof bepaald dat de officier van justitie gehouden was de tapverslagen niet te vernietigen maar beschikbaar te houden zodat het hof bij de beoordeling van het eerder vermeld tussenvonnis niet voor een voldongen feit zou worden geplaatst. De advocaat-generaal stelt dat uit de tapverslagen zou blijken dat de toenmalige raadsman van verdachte getuigen heeft beïnvloed. Thans is het aan het hof te beslissen omtrent de (door de advocaat-generaal herhaalde) vordering de tapverslagen aan het dossier toe te voegen.

Het tweede lid van artikel 126aa van het Wetboek van Strafvordering bepaalt dat processen-verbaal en andere voorwerpen, voor zover deze mededelingen behelzen gedaan door een persoon die zich op grond van artikel 218 zou kunnen verschonen indien hem als getuige naar de inhoud van die mededelingen zou worden gevraagd, worden vernietigd. Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad valt het oordeel of sprake is van dergelijke onder het verschoningsrecht vallende mededelingen in beginsel toe aan de verschoningsgerechtigde zelf. De toenmalige raadsman van verdachte, [de advocaat], heeft gesteld dat de betreffende gesprekken onder het verschoningsrecht vallen. Dit standpunt van de verschoningsgerechtigde dient in beginsel te worden eerbiedigd, maar dat leidt uitzondering in het geval dat er sprake is van bijzondere omstandigheden die tot een ander oordeel nopen.

In het systeem van de wet is het onvermijdelijk dat opsporingsambtenaren, daaronder begrepen de officier van justitie, wel kennis kunnen nemen van de inhoud van dergelijke gesprekken. De beslissing tot vernietiging kan immers eerst na kennisneming worden genomen. Indien vastgesteld wordt dat het een gesprek betreft bedoeld in de eerste volzin van artikel 126aa van het Wetboek van Strafvordering kan vervolgens het bevel tot vernietiging gegeven worden.

De minister heeft blijkens de Nota naar aanleiding van het Verslag (kamerstukken 25403) nadrukkelijk onderscheid willen maken tussen de verschoningsgerechtigde enerzijds en mededelingen die onder het verschoningsrecht vallen anderzijds; "Het wetboek vrijwaart de verschoningsgerechtigde niet van onderzoek; het beschermt vooral de mededelingen die onder het verschoningsrecht vallen.

Dat acht ik ook, het belang van de waarheidsvinding afwegend tegen het belang dat een ieder zich zonder vrees tot geheimhouders moet kunnen wenden, een juist vertrekpunt.

Bescherming van de mededelingen die onder de geheimhoudingsplicht vallen, wordt in het wetsvoorstel wel degelijk geboden, zo vloeit uit artikel 126aa lid 2 voort."

In de Memorie van Toelichting wordt nog vermeld: "Het voegingsverbod ziet slechts op mededelingen die onder de geheimhoudingsplicht vallen."

Juist in verband met de grote waarde van het verschoningsrecht voor een goede strafrechtspleging heeft de wetgever de toets of mededelingen gedaan door of aan een verschoningsgerechtigde desalniettemin niet onder het verschoningsrecht vallen, bij de vraag of stukken gevoegd mogen worden aan het dossier, blijkens de laatste volzin van artikel 126aa van het Wetboek van Strafvordering, gelegd bij de onafhankelijke rechter, te weten de rechtercommissaris.

Naar het oordeel van het hof is er in deze zaak sprake van zodanig bijzondere omstandigheden dat (opnieuw) voeging van de tapverslagen moet worden toegestaan en de vordering van de advocaat-generaal moet worden toegewezen. Deze omstandigheden zijn:

Het hof is van oordeel dat gegeven de ernst van de verdenking en de ernst van de beschuldiging aan het adres van de raadsman de waarheid op dit punt niet in het midden gelaten kan worden, te meer nu de verklaringen van de zuster en de zoon van verdachte en de betrouwbaarheid daarvan van belang kunnen zijn bij de beoordeling van de strafzaak.

Het hof zal de vordering van de advocaat-generaal tot voeging in het dossier van de tapverslagen van de door de toenmalige raadsman gevoerde gesprekken met de zuster en de zoon van verdachte toewijzen.

Indien, na kennisneming van de tapverslagen, het hof tot het oordeel zou komen dat de situatie als bedoeld in de laatste volzin van artikel 126aa van Wetboek van Strafvordering zich niet voorgedaan heeft, zal dit consequenties kunnen hebben voor het verdere verloop van de procedure."

3.3. In het arrest heeft het hof zich ook nog bezighouden met deze telefoongesprekken. Ik geef de inhoud van deze overwegingen weer, waarbij ik er op wijs dat [betrokkene 1] de zus van verdachte is en [betrokkene 6] haar man en dat beiden volgens verdachte hem een alibi bezorgen:

"De tegenstrijdigheden in de verklaringen van [betrokkene 1] kan het hof niet los zien van de gesprekken die zij met de voormalig raadsman van verdachte, [de advocaat], heeft gevoerd, terwijl verdachte in die periode beperkingen opgelegd had gekregen. In een tussenarrest van 16 oktober 2008 heeft het hof op vordering van de advocaat-generaal bepaald dat de uitwerkingen van de telefoongesprekken die tussen [de advocaat] en de zuster en zoon van verdachte zijn gevoerd aan het dossier dienden te worden toegevoegd.

De raadsman van verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2008 aangevoerd dat de inhoud van die tapverslagen van het bewijs en ter weerlegging van verweren dient te worden uitgesloten indien het hof van oordeel is dat de informatie die uit de betreffende tapverslagen naar voren is gekomen gewist had moeten worden.

De rechter-commissaris heeft, nadat hij kennisgenomen had van de inhoud van de tapverslagen, kennelijk geoordeeld dat er sprake was van een situatie bedoeld in de laatste volzin van artikel 126aa lid 2 van het Wetboek van Strafvordering.

Na kennisname van de uitgewerkte tapverslagen is het oordeel van het hof dat de rechter-commissaris - in het licht van hetgeen het hof in zijn tussenarrest van 16 oktober 2008 dienaangaande heeft overwogen - in redelijkheid tot de beslissing is kunnen komen om de officier van justitie op de voet van het bepaalde in voornoemd artikel te machtigen de processen-verbaal, die de uitwerking van de gesprekken tussen [de advocaat] en familieleden van verdachte bevatten, in het dossier te voegen. Door de beslissingen van de rechter-commissaris zijn de uitwerkingen van de gesprekken deel uit gaan maken van het dossier. Er is geen aanleiding deze stukken in dit stadium uit het dossier te verwijderen. Ten overvloede overweegt het hof dat de vraag of de gespreksinhoud tot bewijs gebezigd kan worden in het midden kan blijven nu het hof de verslagen niet tot bewijs zal bezigen. Het hof verwerpt het verweer van de raadsman."

- Art. 218 Sv:

"Van het geven van getuigenis of van het beantwoorden van bepaalde vragen kunnen zich ook verschoonen zij die uit hoofde van hun stand, hun beroep of hun ambt tot geheimhouding verplicht zijn, doch alleen omtrent hetgeen waarvan de wetenschap aan hen als zodanig is toevertrouwd."

- Art. 4 (oud) Besluit bewaren en vernietigen niet-gevoegde stukken:

C. In onderdeel A van de Instructie vernietiging geïntercepteerde gesprekken met geheimhouders (hierna: de Instructie), die nader invulling aan het Besluit geeft, wordt - voor zover relevant - het volgende bepaald:

3.5. De toelichting op het eerste middel citeert uit de beschikking van het hof van 22 augustus 2007, gegeven in het hoger beroep van de officier van justitie tegen de tussenbeslissing van de rechtbank om de tapgesprekken tussen de voormalige advocaat van verdachte en verdachtes zus en zoon uit het dossier te verwijderen, en ziet daarbij over het hoofd dat deze beschikking in cassatie niet ter discussie staat. Voorts stelt de toelichting dat de tapgesprekken wel degelijk onder het verschoningsrecht van de voormalige raadsman van verdachte vielen en komt na enige verwarrende intermezzo's tot de conclusie dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk in de vervolging moet worden verklaard.

3.6. Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de advocaat het woord ter verdediging gevoerd. Blijkens het proces-verbaal heeft de advocaat toen geen beroep gedaan op de niet-ontvankelijkheid van het OM. Evenmin is een beroep gedaan op een vormverzuim en op toepassing van artikel 359a Sv. De advocaat heeft blijkens het proces-verbaal slechts het volgende verklaard:

"Wanneer het hof alsnog besluit dat de op de voet van art. 126aa van het Wetboek van Strafvordering gevoegde stukken verwijderd moeten worden, dan dienen alle stukken dienaangaande verwijderd te worden maar de opnamen ook gewist. Daarbij wil ik het hof ook wijzen op Nieuwsbrief Strafrecht 371, pagina 1271."

Nu het eindarrest voortbouwt op het tussenarrest dringt de vraag zich op of het hof blijk heeft gegeven van een verkeerde uitleg van artikel 126aa Sv en of zijn beslissing om de tapverslagen aan het dossier toe te voegen wel begrijpelijk is.

3.7. Over de strekking van artikel 126aa Sv heeft de Hoge Raad overwogen:

4.1. Het tweede middel klaagt dat het hof ten onrechte niet is ingegaan op het verweer dat een aantal getuigenverklaringen onbetrouwbaar en meinedig is en daarom niet voor het bewijs mag worden gebezigd. Voorts is het hof volgens de steller van het middel niet ingegaan op het uitdrukkelijke verweer dat het bewijs niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid.

4.2. Het middel keert zich kennelijk tegen de volgende overwegingen in het arrest van het hof:(4)

"Het hof acht op grond van het bovenstaande de verklaringen van [betrokkene 1] en [betrokkene 6] niet geloofwaardig, aangezien zij hun verklaringen in de loop der tijd meer dan eens hebben bijgesteld. Bovendien heeft [betrokkene 1] ter terechtzitting van het hof uiteindelijk verklaard dat zij niet meer weet hoe laat zij vanuit de woning van verdachte naar huis is gegaan en beredeneert [betrokkene 6] dat tijdstip aan de hand van het veronderstelde sluitingstijdstip van het café [A]. Deze verklaringen houden de mogelijkheid open dat verdachte die nacht (kort) voorafgaande aan het tijdstip dat de brand is ontstaan niet in zijn woning verbleef in het gezelschap van zijn zuster en zwager en dat hij derhalve de brand heeft kunnen stichten.

Dat is tevens het scenario dat past in de verklaringen van een viertal getuigen die hebben verklaard dat verdachte tegen hen verteld heeft dat hij de brand heeft gesticht op 12 juli 2004 in het pand dat gelegen is aan de [a-straat 1] te Arnhem.

In juni 2006 heeft [betrokkene 3] zich bij de politie gemeld met de mededeling dat hij informatie had over de brandstichting op 12 juli 2004. In zijn verhoren bij de politie in juni 2006 en januari 2007 heeft hij verklaard dat verdachte hem heeft verteld dat hij [slachtoffer] {het hof begrijpt: [slachtoffer]) heeft vermoord door benzine of spiritus door de brievenbus de woning in te spuiten en dit met oud papier aan te steken. De reden van de brandstichting zou zijn dat hij ruzie had met [betrokkene 7] {het hof begrijpt: [betrokkene 7]) en haar een streek wilde leveren. Volgens verdachte zou [betrokkene 7] het pand niet verzekerd hebben. Verdachte dacht dat [slachtoffer] niet in de woning aanwezig zou zijn, omdat hij diens auto niet had zien staan.16 Ter terechtzitting van het hof heeft [betrokkene 3] zijn eerdere bij de politie afgelegde verklaringen onder ede bevestigd.

Daarnaast heeft [betrokkene 8] op 1 februari 2007 bij de politie verklaard dat zij verdachte een paar jaar daarvoor heeft leren kennen in een club in Limburg en dat zij veel met hem omging. In zijn slaapkamer heeft verdachte haar op een gegeven moment emotioneel verteld dat hij het huis van [betrokkene 7] in de fik had gestoken, maar dat er nog een man in dat huis aanwezig was, hetgeen hij niet geweten had, omdat hij nog naar de auto van die man had gezocht om er zeker van te zijn dat hij niet thuis zou zijn.17 [Betrokkene 8] is daarna zowel ter terechtzitting van de rechtbank als ter terechtzitting van het hof als getuige gehoord, waar zij haar eerdere verklaring onder ede heeft bevestigd.

[Betrokkene 2] heeft bij de politie verklaard dat verdachte hem in de ochtend van 12 juli 2004 heeft gebeld om 06.30 uur en om 06.56 uur met de mededeling dat hij de hut van [slachtoffer] in de fik had gestoken door iets door de brievenbus naar binnen te gooien en aan te steken. Verdachte had echter niet geweten dat het slachtoffer in de woning aanwezig was.18

Tenslotte heeft [betrokkene 9] ook een belastende verklaring jegens verdachte afgelegd. In eerste instantie heeft [betrokkene 9] zijn verklaring op schrift gezet, inhoudende dat verdachte hem heeft verteld dat hij de brand heeft gesticht, welke verklaring hij in een verhoor bij de politie heeft bevestigd en aangevuld. In augustus 2008 heeft hij aangegeven deze verklaring in te willen trekken, omdat hij bang is dat hem en zijn familie iets wordt aangedaan. Vervolgens heeft hij ter terechtzitting van het hof verklaard dat hij enige tijd bij verdachte op cel heeft gezeten en dat verdachte hem in die periode heeft verteld dat hij in de vroege ochtend de brand heeft aangestoken in de woning gelegen aan de [a-straat].

De raadsman heeft ter terechtzitting talrijke suggesties aangedragen waarom de vier hierboven genoemde getuigenverklaringen onbetrouwbaar zouden zijn.

Echter, naar het oordeel van het hof zijn de feiten en omstandigheden zoals die door de raadsman ter onderbouwing hiervan zijn aangevoerd door hem op geen enkele wijze nader gesubstantieerd. Bovendien is het hof op grond van de na te noemen feiten en omstandigheden van oordeel dat deze verklaringen juist wel betrouwbaar zijn. De vier getuigen hebben onafhankelijk van elkaar verklaard over specifieke daderwetenschap, namelijk de wijze van brandstichting (het door de brievenbus naar binnen spuiten van een middel) en/of over het niet gewenste gevolg van de brandstichting, de dood van [slachtoffer].

De suggestie van de raadsman dat het een complot tegen verdachte zou betreffen, acht het hof geenszins aannemelijk, mede gelet op het feit dat de getuigen verklaard hebben dat verdachte de dood van het slachtoffer juist niet gewild heeft. Daarnaast past de getuige [betrokkene 9] niet in het scenario van de verdediging, aangezien hij op geen enkele wijze in contact heeft gestaan met de familie van het slachtoffer, van wie het idee van het complot volgens de raadsman zou zijn uitgegaan, en heeft hij pas in juli 2008 in het Huis van Bewaring zijn eerste verklaring opgesteld, die overeenkomt met de eerdere belastende getuigenverklaringen en waarvan hij de inhoud onder ede ter terechtzitting van het hof heeft herhaald.

De plaats delict is bemonsterd. In de monsters SVO 002 (dorpel voordeur), SVO 003 (houten vloerdeel direct achter de voordeur) en SVO 007a (onderzijde voordeur)19 werden vluchtige brandversnellende middelen aangetroffen.20 Een brandtechnisch onderzoek, uitgevoerd door het NFI, heeft geleid tot de navolgende conclusie: 'Als er voor de aanwezigheid van de vluchtige brandversnellende middelen zoals terpentine die zijn aangetroffen op de dorpel, het eerste vloerdeel achter de voordeur en de onderrand van de voordeur, geen logische verklaring kan worden gegeven, moet er ernstig rekening mee worden gehouden dat deze vluchtige brandversnellende middelen daar door menselijk handelen zijn gebracht. Hetzelfde geldt ook voor de daadwerkelijke ontsteking van deze vluchtige brandversnellende middelen. Dit is echter technisch niet aan te tonen, noch te kwantificeren'.21

Op grond van al het bovenstaande is het hof van oordeel dat verdachte op 12 juli 2004 brand heeft gesticht in de woning die gelegen is aan de [a-straat 1] te Arnhem waarbij [slachtoffer] om het leven gekomen is."

4.2. De stelling van het middel dat het hof geheel voorbij zou zijn gegaan aan het standpunt van de verdediging dat de verklaringen van de getuigen onbetrouwbaar zijn mist feitelijke grondslag. De verdediging probeert in cassatie nogmaals de betrouwbaarheid van de getuigen op feitelijke gronden te ondermijnen en ziet daarbij over het hoofd dat de Hoge Raad het oordeel van het hof over die betrouwbaarheid enkel op begrijpelijkheid kan toetsen en dat zo een oordeel nu eenmaal samenhangt met waarderingen en afwegingen van feitelijke aard die in cassatie slechts zeer marginaal kunnen worden onderzocht. Ik acht de keuzen van het hof niet onbegrijpelijk, gelet ook op de omstandigheid dat in essentie de gewraakte getuigen in grote lijnen hetzelfde beeld schetsen en elkaar dus over en weer ondersteunen.

4.3. Waarvandaan de steller van het middel de wetenschap heeft dat [betrokkene 9] zijn kennis over de zaak aan het dossier heeft ontleend, dat in de cel lag die hij met verdachte deelde, en niet uit de mond van verdachte heeft vernomen, wordt niet uitgelegd. Dat het [betrokkene 3] zou zijn geweest die de beweerde gesprekken vanuit de woning van verdachte met [betrokkene 7] zou hebben gevoerd berust op een conclusie van de advocaat, welke conclusie niet van argumenten is voorzien. Wat het middel aanvoert over de waarde van de verklaringen van [betrokkene 2] begrijp ik eerlijk gezegd niet. Wat in de ter terechtzitting van de rechtbank van 10 december 2007 afgelegde verklaring is te lezen is dat de getuige [betrokkene 2] heeft gezegd dat verdachte hem tijdens het tweede telefoongesprek heeft verteld dat verdachte toen buiten bij een speeltuin stond. Het hof heeft vastgesteld dat [betrokkene 2] in de ochtend van 12 juli 2004 twee telefoongesprekken heeft gevoerd met verdachte, en wel om 06.30 en om 06.56 uur. Waarom het van zo geweldig belang is of verdachte in het eerste dan wel in het tweede telefoongesprek heeft gezegd bij een speeltuin te staan ontgaat mij.

4.4. Voorts klaagt het middel nog over het oordeel van het hof over de betrouwbaarheid van de verklaringen van de zus ([betrokkene 1]) en zwager ([betrokkene 6]) van verdachte. Volgens de toelichting op het middel staat niet vast dat deze verklaringen zijn beïnvloed door de voormalig raadsman van verdachte. Volledige bespreking van alles wat in dit verband wordt aangevoerd zou neerkomen op een herhaling van zetten gelet op mijn bespreking van het eerste middel. Dat eerste middel acht ik gegrond, maar als de Hoge Raad van oordeel zou zijn dat de tapverslagen wel aan het dossier mochten worden toegevoegd en dat de rechter die over de feiten oordeelt van de inhoud van die afgeluisterde gesprekken kennis mocht nemen geldt nog steeds dat het in beginsel die rechter is die het voorhanden bewijsmateriaal selecteert en beoordeelt. Het nieuwe art. 359, tweede lid, Sv heeft geen wijziging in de vrijheid van de rechter die over de feiten oordeelt gebracht ten aanzien van de selectie en waardering van het beschikbare bewijsmateriaal.(5) Voorts breng ik onder de aandacht dat de steller van het middel zich in deze procedure ten onrechte keert tegen de beschikking van het hof van 22 augustus 2007.

4.5. Het derde onderdeel van het middel, dat stelt dat het hof niet tot de bewezenverklaring heeft kunnen komen heeft mijns inziens geen zelfstandige betekenis. Overigens ben ik van oordeel dat de bewijsconstructie die het hof heeft opgebouwd aan de bewezenverklaring voldoende ondersteuning biedt.

4.6. Het middel faalt in ieder geval in zijn eerste en derde onderdeel en ook in zijn tweede onderdeel indien het hof van de afgeluisterde gesprekken kennis mocht nemen.

5.1. Het derde middel klaagt, althans zo begrijp ik het, ook weer over de bewezenverklaring. Ook als de tapverslagen van het telefoonverkeer met de voormalige advocaat van verdachte niet buiten het dossier zouden moeten worden gehouden zou het bewijs niet te leveren zijn. De redenering van de steller van het middel is, als ik het goed begrijp, dat geloof moet worden gehecht aan de verklaringen van de zus en zwager van verdachte en dat, gelet op meteorologische gegeven over het aanbreken van de dag en het verdwijnen van de schemering, het hof niet tot de bewezenverklaring had kunnen komen gelet op hetgeen de verdediging in hoger beroep heeft aangevoerd.

5.3. Ook als men evenwel zou aannemen dat het schemerig was toen de zus en zwager van verdachte diens woning verlieten sluiten de door de verdediging verschafte meteorologische gegevens niet uit dat verdachte de brand heeft gesticht. Het hof heeft immers niets vastgesteld over het tijdstip waarop de brand zou zijn gesticht, maar enkel over het tijdstip van de melding van de brand, te weten 12 juli 2004 om 05.16 uur. Dat het om 04.38 uur schemerde sluit dus niet uit dat de zus en zwager de woning hebben verlaten terwijl het schemerde en terwijl de brand nog niet was gesticht.

6.1. Het vierde middel klaagt over de verwerping door het hof van een beroep op schending van de redelijke termijn. De steller van het middel betoogt dat de redelijke termijn begon te lopen toen verdachte in december 2004 als getuige werd gehoord. Toen is hem ook duidelijk geworden dat zijn alibi werd onderzocht.

6.2. De advocaat, die ter terechtzitting van 1 december 2008 geen pleitnota heeft overgelegd, heeft blijkens het proces-verbaal van het onderzoek ter terechtzitting het volgende betoogd:

"Daarnaast wil ik het punt noemen van de undue delay. In januari 2005 is verdachte al bij de politie geroepen en toen bestond er een bepaalde mate van verdenking tegen hem, zodat op dat moment de redelijke termijn is aangevangen. Gelet op het tijdsverloop tussen januari 2005 en de behandeling van de strafzaak tegen verdachte is er derhalve sprake van overschrijding van de redelijke termijn."

Het hof heeft daarop als volgt gerespondeerd:

"Naar aanleiding van de brandstichting werd een Team Grootschalige Opsporing geformeerd, Haver-l genoemd, dat diverse onderzoeksrichtingen en scenario's heeft onderzocht tot juni 2005. Tijdens dat onderzoek is verdachte tweemaal als getuige gehoord, zowel op 6 december 2004 als op 13 december 2004.5

De raadsman van verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep aangevoerd dat er op voornoemde tijdstippen al een bepaalde mate van verdenking was, zodat op dat moment de redelijke termijn een aanvang heeft genomen, en er sprake is van overschrijding van de redelijke termijn, gelet op het tijdsverloop tussen het eerste verhoor en de behandeling van de strafzaak van verdachte.

7.1. Het namens de benadeelde partij voorgestelde middel klaagt over de beslissing van het hof de benadeelde partij niet ontvankelijk te verklaren. Het hof heeft dienaangaande het volgende overwogen:

"De vordering van de benadeelde partij [betrokkene 7]

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt EUR 69.866,-. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van EUR 50.000,-. De verdachte is ook veroordeeld voor de kosten die de benadeelde partij heeft gemaakt ten behoeve van rechtsbijstand. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering.

Naar het oordeel van het hof is de vordering niet van zo eenvoudige aard dat zij zich leent voor behandeling in het strafgeding. Uit het dossier is gebleken dat er tussen beide partijen reeds eerder een civielrechtelijke procedure aanhangig is geweest en het hof is van oordeel dat de burgerlijke rechter thans ook aangewezen is over deze vordering te oordelen. De benadeelde partij kan daarom in haar vordering niet worden ontvangen en kan haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen."

7.2. Het middel komt tegen deze overwegingen op omdat de benadeelde partij, [betrokkene 7], nooit gewikkeld is geweest in een civiele procedure waarin ook verdachte zelfstandig procespartij was. Dat de civiele rechter "thans ook" aangewezen is om over de vordering te oordelen is volgens de steller van het middel nietszeggend. Waarom de vordering niet eenvoudig van aard zou zijn wordt door het hof niet uitgelegd, zodat volgens de steller van het middel de beslissing ontoereikend is gemotiveerd.

8. Het eerste namens verdachte voorgestelde middel komt mij gegrond voor, hetgeen tot vernietiging van het bestreden arrest behoort te leiden. De overige namens verdachte voorgestelde middelen en het namens de benadeelde partij voorgestelde middel falen en kunnen naar mijn oordeel met de aan art. 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

9. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot verwijzing van de zaak naar een aangrenzend gerechtshof teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.