Aflevering 5

Op 27 maart jongstleden verliep de termijn voor de inschrijving van de uiteindelijk belanghebbenden van meer dan 1,5 miljoen organisaties in Nederland.

Op 29 april 2022 heeft de Hoge Raad arrest gewezen over de heffing van de erfbelasting na de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap. HR 29 april 2022, nr. 21/00232, ECLI:NL:HR:2022:661. De gerechtelijke vaststelling van het ouderschap biedt de mogelijkheid een familierechtelijke band tussen een kind en zijn verwekker tot stand te brengen. Het afstammingsrecht is herzien bij Wet van 24 december 1997, Stb. 772, en in werking getreden op 1 april 1998 (de Wet herziening afstammingsrecht en regeling van adoptie). De bepaling is bekend onder de naam ‘gerechtelijke vaststelling van het vaderschap’ en op grond van de Wet van 25 november 2013, Stb. 480 (de Wet lesbisch ouderschap) per 1 april 2014 sekseneutraal gemaakt. De vaststelling van het ouderschap werkt terug tot het moment van de geboorte van het kind. Als die vaststelling plaatsvindt na het overlijden van de verwekker is het kind hierdoor wettelijk erfgenaam van de verwekker. Dit betekent dat het kind als erfgenaam medegerechtigd in de nalatenschap van de verwekker kan zijn of zelfs als enige hierin gerechtigd is. In het geval de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap pas na verloop van enige jaren plaatsvindt, komt de vraag op of een navorderingsaanslag erfbelasting kan worden opgelegd aan de nieuw opgekomen erfgenaam en welke grondslag en waardering hiervoor gelden. In dit artikel worden eerst de civielrechtelijke gevolgen van de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap besproken en daarna het arrest van 29 april 2022 met commentaar.

Het recht heeft steeds betrekking op in de samenleving bestaande problemen waarvoor de wetgever een oplossing wil aandragen. Kunnen de rechter en anderen bij de rechtstoepassing ook meehelpen problemen op te lossen die niet nadrukkelijk in de wettekst besloten liggen maar op de achtergrond een rol spelen? Een proeve aan de hand van enkele actuele voorbeelden.

Samenwoners kopen geregeld samen een woning of een ander goed, waarin één van beiden vervolgens meer eigen middelen investeert dan de ander. Als die samenwoners uit elkaar gaan, rijst de vraag wie waar recht op heeft. Naar aanleiding van een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag ga ik in op de benadering van de onderlinge rechtsverhouding.