Aflevering 3

Theme verwijtbaarheid en schuld/toerekening in het vreemdelingenrecht

Het mocht een essayistische beschouwing worden, aldus de redactie. Ik had nooit erg diep over de rol van verwijtbaarheid in het migratierecht nagedacht, maar al gauw bleek dat er bijzonder veel over te zeggen valt. Beperking was dus nodig. Aan de hand van twee arresten van het Hof van Justitie EU zal ik de vraag stellen waarom het ontbreken van verwijtbaarheid daar – althans op het eerste gezicht – helemaal niet als factor van belang is aangemerkt. Op het tweede gezicht zal blijken dat ‘onschuld’ van de betrokkene in een vangnetconstructie toch juridisch gewicht kan krijgen. Maar het vangnet is lacuneus.

Van asielzoekers wordt verlangd dat zij op de hoogte zijn van de procedure, feitelijk vanaf het moment dat zij Nederland binnenkomen. Zij dienen zich onverwijld te melden en tijdens de procedure volgens de regels te handelen. Daarbij moeten zij volledig zijn in hun verhaal en niet te lang wachten met klachten. Fouten en vergissingen komen hen duur te staan.

Het vreemdelingenrecht kent talloze verplichtingen voor vreemdelingen, referenten, werkgevers en andere partijen. De naleving van een aantal van die verplichtingen kan worden gehandhaafd door middel van het opleggen van bestuurlijke boetes. De criteria voor het opleggen en de (maximale) hoogte van die boetes varieert per wet en uitvoeringsinstantie, maar wat ze gemeen hebben is dat de hoogte van de op te leggen boete in het individuele geval altijd een evenredige sanctie moet zijn.

De uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 5 juni 2019 dwingen tot aanpassing van de Vreemdelingenwet, zodat grensdetentie kan blijven voortduren in de beroepsfase van de grensprocedure.2 Een korte bespreking van deze uitspraken die op meerdere vlakken de Rubicon lijken over te steken.

In de rubriek ‘Potentieel Prejudicieel’ formuleren deskundigen in het Europees migratierecht prejudiciële vragen die aan het Hof van Justitie van de Europese Unie zouden kunnen of moeten worden gesteld. In deze aflevering geeft Pieter Boeles een vervolg op zijn bijdrage in JNVR 2016/2 betreffende het absolute karakter van het refoulementverbod in het EU-asielrecht.