Aflevering 2

De vraag of een onderneming met een economische machtspositie mag weigeren in te gaan op het verzoek van andere ondernemingen om te contracteren, komt in de mededingingspraktijk regelmatig aan de orde. Tot voor kort werd wel aangenomen dat een dergelijke weigering al snel misbruik van een economische machtspositie oplevert. Het zou een onderneming met een economische machtspositie in veel gevallen niet zijn toegestaan om, door te weigeren bepaalde producten, productietechnieken of gegevens aan derden ter beschikking te stellen, te trachten haar marktpositie te behouden of zelfs te verstevigen.

Op 26 augustus1999 heeft de NMa haar eerste boete uitgedeeld, althans haar eerste boete met betrekking tot het overtreden van een materiele bepaling van de Mededingingswet, i.c. art. 24 van de Mededingingswet. Eerder is al een boete opgelegd voor het niet meewerken.

Een goed(koop) voornemen Vlak voor het begin van een volgend jaar worden vele goede voornemens gemaakt. Ook bij de komende eeuwwisseling zal van veel goede voornemens sprake zijn. Mag ik de NMa de volgende suggestie voor een voornemen doen?

Op 1 januari 1998 is de Mededingingswet in werking getreden. Daar 1 januari een feestdag is, ving de NMa haar werkzaamheden op 2 januari aan. Op die eerste werkdag hebben zich meteen een aantal belangrijke zaken gemeld. Een daarvan betrof de klacht Telegraaf-NOS en HMG, de tweede de voorgenomen concentratie tussen de vier elektriciteitsproductiebedrijven en hun gezamenlijke dochteronderneming Sep tot het Grootschalig Productiebedrijf. Het eerste besluit genomen op basis van de Mededingingswet betrof een afwijzing van een art. 40-verzoek in de zaak Federal Expres-Caliber Systems. In deze zaak, die op 2 januari was gemeld, werd spoedig het groene licht gegeven, en wel op 21 januari.

Er zit een politiek randje aan het mededingingsrecht. De purist gruwelt ervan, de realist kan ervan smullen. Feit is wel dat die politieke dimensie vaak pit en evolutie brengt in ons rechtsgebied.

De voorgeschiedenis mag bekend worden verondersteld. Aanleiding voor een eerste fase onderzoeken van de NMa in de bouwsector was onder meer de Zembla-uitzending in november 2001, waarin aan de hand van een schaduwadministratie van bouwbedrijf Koop Tjuchem werd onthuld dat in de grond, weg- en waterbouw (GWW) illegale prijsafspraken werden gemaakt. In de periode 2002 tot eind 2003 heeft de NMa diverse onderzoeken verricht en afgerond, die, met uitzondering van het in die periode ook gestarte onderzoek in de installatiesector, zien op vooroverleg bij enkele afzonderlijke aanbestedingen, werkverdelingafspraken bij een bepaalde categorie bouwprojecten of binnen een bepaalde regio.1

Op 9 april 2008 interviewden drie leden van de redactie van Actualiteiten Mededingingsrecht de Voorzitter van de Raad van Bestuur van de NMa, Pieter Kalbfleisch. Aanleiding voor dit interview was – uiteraard – het tienjarig lustrum van de NMa. De interviewers hadden zich tot doel gesteld van Kalbfleisch een toekomstvisie te krijgen op een aantal actuele onderwerpen, waaronder civiele handhaving, de vermeende stilte op het misbruikfront en de bevoegdheidsverdeling tussen de NMa, het Ministerie van Economische Zaken en de rechter. Dit doel werd bereikt: zoals vaker betoonde Pieter Kalbfleisch zich een open gesprekspartner met een heldere visie op de ontwikkelingen in het mededingingsrecht. Het resultaat van dit boeiende gesprek treft u hieronder aan.

het spanningsveld tussen rechtmatigheid en effectiviteit (januari 2010)

De Werkwijze NMa analoog en digitaal rechercheren (hierna: ‘Werkwijze’)1 is gebaseerd op ervaringen van de NMa gedurende het afgelopen jaar. Gedurende dit jaar is bij onderzoek in analoge en digitale gegevens een balans gezocht tussen de mogelijkheid van effectief onderzoek enerzijds en de waarborgen voor de vermoedelijke overtreder anderzijds. Deze balans is gezocht door middel van een proces van ‘trial and error’, rekening houdend met de voortschrijdende ontwikkeling van de IT-techniek.2 De kritische en constructieve houding van de advocatuur en andere betrokkenen, zowel gedurende de onderzoeken die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden, als tijdens de consultatie van de Werkwijze, hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het vinden van deze balans.

De laatste jaren zijn er in binnen- en buitenland veel ontwikkelingen geweest op het gebied van het verhalen van Europese kartelschade via de nationale rechter. De Europese Commissie (‘de Commissie’) heeft recentelijk haar langverwachte voorstel voor een richtlijn betreffende bepaalde regels voor schadevorderingen volgens nationaal recht wegens kartelinbreuken (‘het Voorstel’) gepubliceerd.1 Naast het Voorstel heeft de Commissie tevens een niet-bindende aanbeveling gepubliceerd die ziet op groepsacties in het algemeen (‘de Aanbeveling’) en (vorig jaar reeds) een Praktische Gids met aanbevelingen voor het berekenen van schade2.

Voor u ligt het laatste papieren tijdschrift van Mededingingsrecht in de Praktijk. Dit tijdschrift gaat mee op de golven van digitalisering, verduurzaming en thuiswerken: het wordt online only. En dat in een tijdsgewricht waarin er extra regels zijn voorgesteld voor online diensten met de Digital Services Act en de Digial Markets Act. Die zouden dan ook voor dit tijdschrift gaan gelden. Naast de vele andere regels die reeds interacteren met het mededingingsrecht. Voor mijn gevoel streven die allemaal eenzelfde doel na: de kleinere partij beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken van grote(re) spelers. Welcome to the age of fairness!

Eddy De Smijter recently took on the role of Head of Unit at the European Commission's new directorate for the Foreign Subsidies Regulation (FSR). In this role, he heads the Commission's enforcement of the FSR on all matters, except for public procurement. On 12 February 2024, exactly four months after the notification obligations introduced by the FSR started to apply, MP's editorial board sat down with De Smijter. Together, they discussed the Commission's initial experiences, delving into organisational challenges, the coordination of application of the FSR, cooperation with Member States and third States alike and finally an outlook on the future of subsidy control.

Amsterdam, 15 mei 2025