Aflevering Bulletin 1

Een rechter is ook maar een mens, en dus beïnvloedbaar. In Amerikaans onderzoek werd al aangetoond dat de strafhoogte kan worden beïnvloed door de volgorde waarin verschillende zaken ter zitting worden behandeld. Hoe zit dit bij Nederlandse rechters en raio’s?

Hoewel niet door elke jurist toegejuicht, raadpleegt het OM sinds een aantal jaar burgers over straftoemetingsrichtlijnen. Wat vindt de burger over straffen, hoe ervaart hij de deelname aan het burgerpanel en wat heeft het het OM opgeleverd? Dit artikel staat stil bij de uitkomsten van het experiment en wat we ervan kunnen leren.

Eind vorig jaar is een nieuwe aflevering van Criminaliteit en rechtshandhaving verschenen, dit keer met cijfers tot en met 2011. Deze publicatie wordt de laatste jaren gezamenlijk verzorgd door het Centraal Bureau voor de Statistiek, het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum en de Raad voor de rechtspraak en staat boordevol statistische informatie over ontwikkelingen in criminaliteit (zowel volgens slachtofferenquêtes als volgens politiecijfers), vervolging, berechting en executie van straffen. Hierna volgen enkele krenten uit de pap, waarbij we ons beperken tot ontwikkelingen vanaf 2000 in criminaliteit en bestraffing. Onder het motto: ‘het hemd is nader dan de rok’ gaan we wat gedetailleerder in op de straftoemeting door de rechter.

Sinds een aantal jaren organiseert het OM burgerfora over strafvordering bij uiteenlopende delicttypen. Burgers krijgen een fictieve strafzaak voorgelegd en hun wordt gevraagd welke straf zij de dader zouden geven. De fora leveren het OM nieuwe inzichten op over hoe burgers denken over straffen. Maar ook de burgers komen niet met lege handen thuis: de eerste invloed op nieuw beleid is al zichtbaar.

Het doel van het boek Economie van misdaad en straf is, volgens het voorwoord van de auteur, de economische benadering van misdaad en straf voor een breder publiek toegankelijk te maken. De auteur, rechtseconoom Ben van Velthoven, heeft al vele belangwekkende wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan, zowel op strafrechtelijk als civielrechtelijk terrein. Hebt u, als rechter, nu iets aan zo’n boek? Laten we, na de inhoud in vogelvlucht te hebben weergegeven, eens kijken.

Mensenhandel is een ernstig delict en de strafbedreiging hiertegen is al diverse malen verhoogd en dit zal binnenkort waarschijnlijk wederom gebeuren. Desondanks worden feitelijk geen hogere straffen opgelegd. Sterker, het aantal vrijspraken in mensenhandelzaken stijgt, mede door de ingewikkeldheid van art. 273f Sr. Is de huidige aanpak van mensenhandel wel de juiste?

Straftoemeting bij geweld tegen kwalificerende slachtoffers: een replicastudie is de publicatie van een onderzoek naar de hoogte van de straftoemeting bij gewelddelicten tegen zogenoemde kwalificerende slachtoffers (mensen met een publieke functie, zoals politieagenten of ziekenbroeders). Het onderzoek is op verzoek van de Minister van Veiligheid en Justitie en in opdracht van de Raad voor de rechtspraak uitgevoerd door INTERVICT van de Universiteit van Tilburg.