Aflevering 2

Ondertitels zijn er niet voor niets. Dit boek heeft te maken met ‘de storm in de Nederlandse rechtspraak’. Welke storm? Toegegeven, een flauwe vraag voor iemand die op de hoogte is van de rechtspraak in Nederland op dit moment, maar de schrijvers zullen toch hun titel waar moeten maken. Dat doen zij niet. Het blijft bij algemeenheden zoals de tekst op de achterkant van het kaft: “Toch overwoog de afgelopen vijf jaar een kwart van (de rechters) te stoppen. Hun autoriteit kalft af, de werkdruk neemt toe en in de media wordt de kritiek van politici en veeleisende burgers steeds verder uitvergroot (...).” Dan gaat het door met de ophef rond een aantal strafzaken, de macht van Europa enzovoort, met als conclusie: “De magistraten zijn het zat” (p. 7). Uit de stippeltjes en het woord ‘enzovoort’ mag blijken dat dit alles bij mij vooral verveling oproept. Er worden geen feiten geanalyseerd, maar er wordt gestrooid met constateringen die iedereen herkent als constateringen die op een crisis in de rechtspraak zouden duiden. Die storm zelf wordt bekend verondersteld en blijft in nevelen gehuld.

Hedendaagse rechtswetenschappers komen in het geweer tegen de wetenschappelijke status van de rechter. De zoektocht naar de waarheid zou meer iets voor de academici zijn. Bij nadere beschouwing lijken zij echter meer op de rechter dan zij denken.

De grote kamer van de ABRvS heeft op 29 januari 2014 uitspraak gedaan over enkele relevante aspecten met betrekking tot de redelijke termijn in de zin van art. 6 EVRM. Om tot deze uitspraak te komen is voor de eerste keer in een bestuursrechtelijk geschil een conclusie gevraagd aan een advocaat-generaal. In deze bijdrage worden de conclusie en de uitspraak van de grote kamer aan een nadere analyse onderworpen. Daarnaast komen de jurisprudentiële highlights van de afgelopen twee jaar in een vogelvlucht voorbij en zullen, met het oog op de toekomst, enkele relevante ontwikkelingen worden besproken.

In de rubriek ‘Personalia’ worden de Koninklijke Besluiten van de benoemingen en ontslagen van de leden van de zittende en staande magistratuur gepubliceerd. De redactie heeft ervoor gekozen de KB’s van de plaatsvervangers en gerechtsauditeurs niet in deze rubriek op te nemen.

Rechterschap en ondernemerschap zijn op weg onverenigbare grootheden te worden. Rechters zijn ambtenaren aan het worden die nauwelijks anders dan als consument aan het economisch leven kunnen deelnemen. Maar alles is nog niet verloren. Er bestaat nog een vorm van ‘ondernemerschap’ die zich ook in een zeer strikte rolopvatting klaarblijkelijk wel met het rechterschap verdraagt.

NVvR

Om rechtspraak in de toekomst betaalbaar te houden, heeft de minister een aantal bezuinigingen aangekondigd, zoals verhoging van de griffierechten en bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand. Hiermee worden drempels opgeworpen bij de toegang tot de rechter. Hoe verhoudt rechterlijke toetsing aan grondrechten als waarborg voor de Europese burger zich tot de ‘eigen verantwoordelijkheid’ van de zelfredzame Nederlandse burger bij de oplossing van juridische geschillen?

In het decembernummer van Trema verscheen het artikel ‘Verdachten onder ede: een voorstel’ van mr. W.F. Korthals Altes. De redactie van Trema vroeg lezers naar hun gedachten over het onder ede horen van verdachten teneinde het liegen tijdens het strafproces tegen te gaan. Onderstaand geeft mr. G.P.C. Janssen zijn visie op de zaak.

Wie is de beste officier van Nederland, de slimste rechter-commissaris of de wijste civiele kamer? Sommigen zullen wellicht zeggen: bij de hogere colleges, maar ik denk dat dat standpunt toch niet algemeen wordt gedeeld. In 2012 werd Oebele Brouwer door een aantal collega’s gekozen als ‘beste’ officier van justitie, maar hij was de eerste om dat meteen te relativeren.