Aflevering 2

In de literatuur bestaat twijfel over de vraag of de rechten onder de Wet giraal effectenverkeer wel voor beslag en uitwinning vatbaar is. Die twijfel is misplaatst.

Het bewijsbeslag is in intellectuele eigendomszaken een veelgebruikt en effectief middel. Ook in zaken buiten het gebied van het intellectuele eigendomsrecht wordt het bewijsbeslag steeds vaker gebruikt. In deze bijdrage zal hier nader op in worden gegaan.

Ingevolge art. 700 lid 3 Rv is voor het leggen van conservatoir beslag verlof van de voorzieningenrechter van de rechtbank vereist. Uit deze bepaling volgt dat de beslaglegger binnen een door de voorzieningenrechter te bepalen termijn van ten minste 8 dagen een eis in de hoofdzaak moet hebben ingesteld. Wordt deze termijn overschreden, dan vervalt het beslag. In dit artikel zal ik een overzicht geven van de 'procedures' die wel en niet als 'eis in de hoofdzaak' kunnen gelden.

Executierecht onroerende zaken. Geschil over de door de hypotheekhouder bepaalde dag voor de openbare verkoop (art. 518 Rv). Verzocht is de veiling naar een later moment te verplaatsen. In dat verband is onder meer aan de orde dat openbare verkoop pas kan plaatsvinden na aanplakking volgens plaatselijk gebruik (art. 516 lid 1 Rv). Vast staat dat aanplakking niet heeft plaatsgevonden. Toch geen schending van art. 516 lid 1 Rv die tot verplaatsing van de veiling moet leiden, nu aanplakking in de regio Gelderland niet gebruikelijk is en de veiling wel op de gebruikelijke wijze op internet is aangekondigd en deze wijze van bekendmaking, die ten tijde van de totstandkoming van art. 516 Rv niet bestond, een groter koperspubliek bereikt en dus meer dan aanplakking bijdraagt aan het maximaliseren van de executieopbrengst.

Tussen partijen is in geschil met ingang van welke datum de beslagvrije voet moet worden toegepast. De voorzieningenrechter is - gelet op de bedoelingen van de wetgever - van oordeel dat de beslagvrije voet in beginsel geldt vanaf de datum van de beslaglegging. In dit kort geding is niet gebleken dat eisers toerekenbaar onvolledige gegevens hebben verschaft, zodat voor een andere ingangsdatum geen reden bestaat. De beslaglegster is daarom verplicht de teveel ingehouden bedragen terug te betalen.

Geïmporteerde blanco informatiedragers verhandeld zonder thuiskopievergoeding af te dragen en opgave te doen van het aantal geïmporteerde blanco informatiedragers als bedoeld in art. 16f Aw. Schending door een importeur van de op hem rustende, uit art. 16c e.v. Aw voortvloeiende, verplichtingen is onrechtmatig jegens Thuiskopie, hetgeen meebrengt dat, in geval van een dreigende schending van die verplichtingen, grond kan bestaan voor toewijzing van een op de voet van art. 3:296 BW gevorderd, op de naleving van deze rechtsplichten gericht, verbod, ook in kort geding. Indien in eerste aanleg een dwangsom is opgelegd en de hoofdveroordeling waaraan de dwangsom is verbonden in appèl door een behoorlijk naar voren gebrachte grief opnieuw aan de orde is gesteld, staat het de appèlrechter vrij het bedrag en de modaliteiten van die dwangsom in zijn beoordeling te betrekken, ook zonder dat in hoger beroep daartegen een specifieke grief is gericht.

Aan de orde is of het derdenbeslag onder het UWV, betekend aan een kantoor dat de beslagen uitkering niet behandelt, rechtsgeldig is. De rechtbank meent van wel, aangezien het een uitkering betrof die via dat filiaal liep. De rechtbank toetst aan art. 49 Rv en stelt vast dat de binding tussen filiaal en exploot aanwezig is. Een na beslaglegging gedane betaling aan de beslagene kan in dit geval aan de beslaglegger worden tegengeworpen, gelet op het feit dat de geautomatiseerde betaalopdracht op het moment van beslaglegging reeds was gegeven en de massaliteit van de door UWV te verrichten betalingen: het beslag was gelegd op 10 september 2010 en de betaling werd gedaan op 13 september 2010.

De kantonrechter overweegt (de beschikking is in een briefvorm geredigeerd): ‘U heeft aan uw verzoek ten grondslag gelegd dat rechthebbenden door het beslag op de zorgtoeslag en de beslagen op de huurtoeslag maandelijks ver onder de beslagvrije voet uitkomt, waardoor rechthebbenden niet meer kunnen voorzien in hun minimale levensbehoefte.

Voor het procesverloop en de beslissing in eerste aanleg verwijst het hof naar de bestreden beschikking. Bij die beschikking is, uitvoerbaar bij voorraad, de verdeling van de huwelijksgemeenschap welke door de scheiding wordt ontbonden, als volgt vastgesteld: Aan de man worden (de aandelen in) zijn twee vennootschappen toebedeeld, onder verrekening met de vrouw van de helft van de waarde per de peildatum van 1 oktober 2004, zijnde een bedrag van € 84.141,88. Aan de vrouw wordt de echtelijke woning toebedeeld, inclusief de daarop rustende hypothecaire geldlening, onder verrekening met de man van de helft van de overwaarde per de peildatum, zijnde een bedrag van € 118.000. Bovendien krijgt de vrouw de auto toebedeeld, onder verrekening met de man van een bedrag van € 11.750.

Na een toewijzend vonnis wordt met verlof eigenbeslag gelegd. De executant laat vervolgens toch beslag leggen waar de schuldenaar/legger van eigenbeslag tegen op komt. De voorzieningenrechter overweegt: ’Ten onrechte stelt eiseres (schuldenaar, legger eigenbeslag) dat gedaagde (schuldeiser) geen executoriaal beslag onder de bank heeft kunnen leggen. Het conservatoire eigenbeslag leidt er toe dat de gedaagde geen opeisbare vordering op eiseres heeft. Dat beslag leidt er niet toe dat gedaagde geen zekerheid voor haar vordering mag creëren en daartoe beslag mag leggen. Omdat gedaagde geen opeisbare vordering op eiseres heeft, leidt dit er toe dat de deurwaarder voorshands niet tot uitbetaling aan gedaagde over mag gaan.’

In het Antwerpse Crowne Plaza Hotel is onlangs een olietanker van bijna 250 meter lang onder de hamer gegaan. Het amper zes jaar oude schip ligt al een tijd in de Antwerpse haven, de reder moet het van de hand doen om zijn schulden te kunnen betalen. Bij gerechtsdeurwaarderskantoor Briers & Dujardin, dat de veiling organiseerde, hoopte men op een verkoopprijs van 20 tot 25 miljoen euro. Er kwam echter maar 1 bieder opdagen, waardoor het zeeschip niet meer dan € 106.200 opbracht. Na de zittingsdag hebben andere geïnteresseerden nog 15 dagen om een hoger bod uit te brengen. De deurwaarder hoopt nog steeds minstens 20 miljoen te vangen voor het schip.

Partijen twisten over de vraag of eiser tot verhaal van zijn vordering als vastgesteld in de vonnissen van 3 november 2010 en 15 december 2010 van deze rechtbank op het pand mag overgaan. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is de executie van voormelde vonnissen niet onrechtmatig.

Nadat de deurwaarder is aangevangen met de beslaglegging, ontstaat discussie tussen de advocaten van betrokken partijen over de wijze waarop de beschikking, waarbij verlof is verleend tot het leggen van conservatoir bewijsbeslag met aanstelling van een gerechtelijk bewaarder, moet worden geïnterpreteerd. De deurwaarder heeft op de voet van artikel 438 lid 4 Rv het kort geding tussen partijen aanhangig gemaakt.

Een burenruzie over beplantingen. Na een kort geding worden de planten verwijderd, maar niet alle wortels, waarop dwangsommen worden opgevorderd. Het hof bevestigt de uitspraak van de voorzieningenrechter tot schorsing van de executie, omdat de schuldeiser niet had gereageerd op een brief van de geëxecuteerde.

Na verkoop van het bedrijf aan zijn broer en zus claimt eiser ruim € 3.000.000. Hij laat beslag leggen, waardoor ruim € 13.000.000 wordt getroffen. De voorzieningenrechter heft het beslag op de betaalrekening op, zodat het bedrijf gewoon zaken kan doen en de lopende verplichtingen nakomen. Het beslag blijft van kracht op tegoeden van ruim € 10.000.000.

De rechtbank overweegt dat eiseres, op grond van de hoofdregel van art. 150 Rv, tegenover de gemotiveerde betwisting door gedaagde moet bewijzen dat de dwangsommen zijn verbeurd in de periode van 3 februari 2010 t/m 26 maart 2010, op welke periode de ingestelde vordering ziet.

Een nieuwe EU-verordening moet de inning van vorderingen in andere landen vergemakkelijken. De verordening zal een nieuw Europees bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen invoeren, dat crediteuren in staat stelt beslag te laten leggen op de bankrekening van een debiteur ter hoogte van het verschuldigde bedrag.

Een notaris krijgt in 2007 opdracht van de Friesland Bank een hypotheekakte te passeren. De notaris trekt via Graydon de antecedenten na van betrokkene. Daaruit blijkt een opgeheven faillissement uit 2001, maar niet een nieuw faillissement uit 2003 omdat het register van Graydon maar teruggaat tot 2005. Na enige tijd komt de curator achter de transactie en laat hij de hypotheek doorhalen, wat tot gevolg heeft dat hij een onbelast pand in de faillissementsboedel heeft gekregen. De rechtbank wijst de schadeclaim af: notaris kon niet weten van het faillissement.

Ter voorbereiding van een executoriale verkoop van een registergoed wordt een verzoekschrift ingediend strekkende tot (a) het in beheer nemen van het registergoed, (b) het inroepen van de nietigheid van de huurovereenkomst en (c) het verkrijgen van een machtiging tot ontruiming. De voorzieningenrechter overweegt dat voor het in beheer nemen geen machtiging nodig is, gezien het bepaalde in art. 557 Rv jo. art. 444 Rv. Voor wat betreft de (in geding verschenen) huurders wordt beroep op het huurbeding toegestaan en een ontruimingsmachtiging verleend.

Het hof veroordeelt de krakers om binnen een week na betekening van dit arrest het bedrijfspand met al het hunne en al de hunnen te ontruimen en ontruimd te houden onder afgifte van de sleutels aan appellante en het bedrijfspand ter vrije en algehele beschikking van appellante te stellen. Het hof verleent appellante machtiging de ontruiming desnoods met behulp van de sterke arm van politie en justitie zelf te bewerkstellingen, indien de krakers in gebreke blijven aan de veroordeling tot ontruiming te voldoen.

De voorzitter is ten onrechte niet ingegaan op klaagsters herhaaldelijk gedane mededeling dat de gerechtsdeurwaarder geen opdracht had ontvangen tot het innen van de vordering. Een gerechtsdeurwaarder is niet verplicht om een opdracht tot dagvaarding over te leggen indien daarom wordt gevraagd. Verzet gegrond, beslissing van de voorzitter vernietigd, klacht opnieuw ongegrond.

Met enige regelmaat worden beslagverloven aangevraagd en verleend (mede) ten laste van vennootschappen waarin een deel van het huwelijkse vermogen is ondergebracht. Beslag op de aandelen, zoals het hof overweegt, is uiteraard mogelijk maar vaak nutteloos omdat het geen beletsel is tegen het leeghalen van de vennootschap.

Op 20 juni 2011 heeft het Landelijk Overleg van Voorzitters van de rechtbanksectoren Civiel en Kanton (LOVCK) een aantal aanbevelingen aanvaard waardoor er hogere eisen worden gesteld aan de onderbouwing van de verzoeken om beslag te mogen leggen. De aanbevelingen omschrijven welke bewijsstukken bij een verzoek tot beslagverlof moeten worden gevoegd. Daarbij wordt voortaan een onderscheid gemaakt tussen ‘vorderingen uit hoofde van onbetaalde facturen’, ‘andere vorderingen uit overeenkomst’ en ‘vorderingen uit onrechtmatige daad of andere grondslag’. Ook zal voortaan moeten worden vermeld of de vordering waarvoor men beslag wil leggen, wordt erkend of betwist en welk verweer wordt gevoerd.

Na toewijzing maar voor de gunning (tussen het uitbrengen van het bod en de gunning ligt 24 uur) wordt uit een krachtens art. 3:268 BW geveild pand de keuken en een aantal kostbare deuren gestolen. Het hof beslist (in afwijking van de rechtbank) dat de koopovereenkomst pas perfect is na gunning en dat de koper dus niet heeft gekregen wat hij dacht te kopen.

Onder de schuldenaar, die ruim € 300.000 moet betalen, wordt ten laste van de schuldeiser derdenbeslag gelegd. De executant wil toch een eerder beslagen huis van de schuldenaar gaan verkopen, hetgeen in kort geding door de voorzieningenrechter wordt verboden.

Thailand is woest dat een Duitse deurwaarder de Boeing 737 van de Thaise kroonprins aan de ketting heeft gelegd. Het toestel staat geblokkeerd op het vliegveld van München. De curator van een bouwbedrijf wil zo 30 miljoen euro afdwingen van de Thaise overheid voor de bouw van een tolweg. De Thaise minister van Buitenlandse Zaken Kasit Piromya noemt de beslaglegging een ‘reuzenfout’. Volgens hem is het vliegtuig niet van de overheid, maar van de prins persoonlijk.

Een vonnis kan niet verjaren, de bevoegdheid tot tenuitvoerlegging wel. De executie van een vonnis, gewezen in 1990 en betekent in april 1991, wordt begin 2011 weer opgepakt. Het beroep op verjaring voor de hoofdsom en proceskosten wordt verworpen omdat de twintig jaar (art. 3:324 BW) niet zijn gaan lopen bij het vonnis, maar bij de betekening omdat die een stuitingshandeling oplevert.

Een Duitse vennootschap levert aan een Nederlandse afneemster grondstoffen voor de productie van (onder meer) kerkelijke gewaden. De afneemster betaalt niet, waarna conservatoir beslag wordt gelegd. Bewaring wordt niet toegepast, omdat zowel de schuldenares als haar directeur verplicht zijn de zaken beschikbaar te houden voor de duur van de beslaglegging op straffe van een boete; de BV en haar directeur moeten op eerste verzoek meewerken aan het verlijden van een notariële akte waarin de boetebepaling is opgenomen. De schuldeiser dagvaardt niet, maar vraagt een EBB aan: een zeer risicovolle manier gezien de mogelijkheid dat de rechtbank vergaande aanpassing van het verzoek wil op straffe van afwijzing (zie formulier C bij EBB-Vo). De BV failleert evenwel voor het EBB wordt uitgevaardigd. Bij controle van de beslagen zaken, drie maanden na het faillissement, blijken sommige zaken te ontbreken. De voorzieningenrechter wijst de vordering af: de beslaglegster heeft geen belang bij de vordering, omdat als de boete verbeurd zou zijn de notariële akte een overbodige tussenstap is en niet voldoende vastgesteld kon worden dat de zaken er per datum faillissement niet meer waren.

Opheffing van een beslag dat is gelegd op grond van een onherroepelijk geworden vonnis, is slechts mogelijk onder zeer bijzondere omstandigheden. In casu maakt eiser bezwaar tegen het op zijn inkomen gelegde beslag ter verhaal van een vordering op zijn echtgenote. Subsidiair maakt hij bezwaar tegen de wijze waarop gedaagde de beslagvrije voet heeft berekend. Nu eiser en zijn echtgenote in gemeenschap van goederen zijn gehuwd, kan ter verhaal van de vordering naast het inkomen van zijn echtgenote ook het inkomen van eiser worden aangesproken. De uitleg die gedaagde voorts aan art. 475d lid 3 Rv heeft gegeven bij zijn berekening, wordt voorshands niet onjuist geacht. De vordering tot opheffing van het executoriale beslag wordt afgewezen.

Doorslaggevend is of het schip beschikt over een Nederlandse zeebrief. Uitleg van art. 3 Beslagverdrag. Geen ruimte voor beperkende werking redelijkheid en billijkheid. Het hof stelt voorop dat een verdrag te goeder trouw moet worden uitgelegd, overeenkomstig de gewone betekenis van de termen van het Verdrag in hun context en in het licht van voorwerp en doel van het Verdrag (art. 31 lid 1 Weens Verdragenverdrag van 23 mei 1669).