Aflevering 7

Op het symposium “Meer over beslag” van 19 september 2012 ter gelegenheid van het defungeren van mr. A.J. van der Meer als coördinerend vice-president in de Rechtbank Haarlem, hield de auteur een inleiding over de beslagpraktijk van het bewijsbeslag, en meer in het bijzonder over bewijsbeslag in niet-IE-zaken. Dit artikel is een weergave van deze inleiding.

Dit artikel is een bewerking van een verhandeling over conservatoir beslag ter gelegenheid van het afscheid van Ary-Jan van der Meer, coördinerend vice-president in de Rechtbank Haarlem.

Dit artikel is een bewerking van een voordracht, uitgesproken door mr. M. Meijsen en prof. mr. A.W. Jongbloed, tijdens het symposium ?Meer over beslag? ter gelegenheid van het afscheid van mr. A.J. van der Meer, op 19 september 2012, Teylers Museum, Haarlem. Het beschrijft kort het Nederlandse systeem van conservatoir beslag en de resultaten van onderzoek hiernaar, welke in 2010 werden gepubliceerd. Daarnaast stelt het artikel een aantal stellingen aan de orde welke betrekking hebben op de beoordeling van beslagrekesten. Uitgangspunt is om een stap te maken naar een herijking van vanzelfsprekendheden, door de gebruikelijke denkwijze over conservatoir beslag op onderdelen te doorbreken.

Deze aflevering van BER staat in het teken van het symposium ‘Meer over beslag’. Dit symposium vond plaats op 19 september 2013 en werd georganiseerd door de rechtbank Haarlem ter gelegenheid van het afscheid van coördinerend vice-president mr. A.J. van der Meer vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.

Man en vrouw zijn gescheiden. De man weigerde alimentatie te betalen. De vrouw heeft verlof gekregen lijfsdwang toe te passen. De man heeft toen onder dreiging van die lijfsdwang de achterstallige alimentatie voldaan door overboeking van een bedrag van € 72.329,57 op de derdenrekening van de advocaat van de vrouw. Diezelfde dag heeft de man beslag gelegd op deze derdenrekening ten laste van de vrouw. Na tussenkomst van de voorzieningenrechter is het beslag op de derdenrekening opgeheven, waarna de alimentatie aan de vrouw kon worden uitbetaald. In dit hoger beroep vordert de man alsnog de vernietiging van het verlof om lijfsdwang te mogen toepassen. Hij stelt onder meer dat executoriale verkoop van de voormalige echtelijke woning wel degelijk een optie was.

Kinderalimentatie moet voortaan eerst worden betaald, voordat schuldeisers aan bod komen. Dat schrijven de VVD en de PvdA in een initiatiefwetsvoorstel over alimentatie, dat uiterlijk in oktober zal worden ingediend.

Eiseres en haar man zijn gehuwd onder huwelijkse voorwaarden. De woning waarin zij wonen is eigendom van eiseres. De woning is gefinancierd met een hypothecaire geldlening bij SNS. Eiseres en haar man houden voorts twee en/of rekeningen aan bij SNS, waarover zij beiden zelfstandig kunnen beschikken. Op 11 februari 2011 heeft de Belastingdienst executoriaal derdenbeslag onder SNS gelegd ten laste van de echtgenoot van eiseres. Bij brief van 16 februari heeft SNS dit aan hem medegedeeld. In deze brief heeft SNS eveneens medegedeeld dat zij wettelijk verplicht is om binnen vier weken na de beslaglegging de gelden op de rekeningen van de echtgenoot aan de deurwaarder af te geven. Op 10 maart 2011 heeft SNS het door het beslag getroffen saldo van de en/of rekeningen ad € 50.771,11 aan de deurwaarder overgemaakt.

Het bedrijf Emigro handelt in levensmiddelen. De gemeente Den Haag heeft Emigro een last onder dwangsom opgelegd in verband met de verkoop aan particulieren, hetgeen volgens het bestemmingsplan niet is toegestaan. De opgelegde last strekt tot het geheel staken van de verkoop aan particulieren. Emigro betoogt echter dat het college dit planvoorschrift beleidsmatig heeft ingevuld in die zin dat het ondergeschikte verkoop aan particulieren wel toestaat, voor zover deze ondergeschikt is aan de groothandelsactiviteiten en de detailhandel gericht op de zakelijke markt. Dit betekent dat het college pas tot handhaving overgaat indien de verkoop aan particulieren niet is aan te merken als een ondergeschikte activiteit.

De gerechtsdeurwaarders hebben een model voor het inleiden van een gerechtelijke procedure ontwikkeld dat bijdraagt aan de innovatie van het rechtsbestel en een flinke kostenbesparing kan opleveren voor de rechtspraak.

Eiser en gedaagde hebben een samenwerkingsovereenkomst beëindigd. Op verzoek van eiser is voor recht verklaard dat deze beëindiging niet rechtsgeldig was. Gedaagde is veroordeeld de overeenkomst voort te zetten op straffe van een dwangsom. Eiser is van mening dat gedaagde dwangsommen heeft verbeurd. De door eiser ingeschakelde deurwaarder heeft een exploot aan gedaagde betekend waarin hem is aangezegd dat hij in gebreke is gebleven om aan de veroordeling te voldoen, waardoor hij dwangsommen heeft verbeurd. Ook heeft de deurwaarder ten laste van gedaagde executoriaal derdenbeslag gelegd onder diverse instellingen.

In deze zaak heeft het Duitse A GmbH betaling gevorderd van de (vennoten van) de Nederlandse vof B. De advocaat van B heeft namens B en haar vennoten een verzoek ingediend tot heroverweging als bedoeld in artikel 20 van de Verordening (EG) nr. 1896/2006 tot invoering van een Europese betalingsbevelprocedure. De vennoten van B voeren aan van de onderhavige zaak pas bij de betekening van de uitvoerbaarverklaring op 25 april 2012 op de hoogte te zijn gesteld. Een op 8 november 2011 door de rechtbank op het zaakadres van B toegezonden aangetekende brief hebben zij nimmer ontvangen. De op de ontvangstbevestiging geplaatste handtekening is bij hen niet bekend. Zij voeren voorts aan dat de vennootschap onder firma uit twee vennoten bestaat en dat er geen andere personen in dienst zijn. Alleen de echtgenote van één van de twee vennoten verricht met enige regelmaat werkzaamheden voor B. De vennoten menen dat de betekening niet rechtsgeldig is verricht. Uit het herzieningsverzoek leidt de rechtbank af dat de vennoten als grondslag voor hun verzoek aanvoeren dat zij door de onjuiste uitreiking van het betalingsbevel aan B niet in de gelegenheid zijn geweest tijdig verweer te voeren.

EB GmbH heeft in april 2008 een partij tennisrackets en ballen van gedaagde gekocht. Gedaagde had deze partij op haar beurt gekocht van H&S. H&S heeft haar vordering op gedaagde ter zake van de betaling van de partij rackets en ballen gecedeerd aan EB. Het gaat hier om twee cessies die enige tijd na elkaar hebben plaatsgevonden. EB heeft zich zowel na de eerste als na de tweede cessie jegens gedaagde beroepen op verrekening van de aan haar gecedeerde vordering op gedaagde met hetgeen zij uit hoofde van de koopovereenkomst aan gedaagde verschuldigd was. Vervolgens heeft gedaagde zich jegens EB beroepen op een eigen bevoegdheid tot verrekening, die verder terugwerkt. De rechtbank heeft EB veroordeeld tot betaling van de partij tennisrackets aan gedaagde. Thans vordert EB dat het vonnis slechts ten uitvoer mag worden gelegd indien gedaagde zekerheid stelt.

Tussen eisers en TMS Heftruckopleidingen is op 27 mei 2004 ter zitting van de kantonrechter een vaststellingsovereenkomst tot stand gekomen ter beëindiging van het geschil tussen partijen. Dit geschil betrof (onder meer) het staken van het gebruik van de naam van een rijschool in reclame-uitingen, onder verbeurte van een dwangsom. Op 4 mei 2005 heeft de voorzieningenrechter de door eisers gevorderde staking van de executie van de door TMS aangezegde boetes afgewezen en geoordeeld dat de door TMS gestelde overtredingen zijn begaan door eisers op grond waarvan zij boetes hebben verbeurd.

Het onderhavige geschil vindt zijn grond in een het vonnis uit 2006 van de kantonrechter in Boxmeer. Eiser is toen veroordeeld tot een betaling aan VOF X. Das Incasso is als gemachtigde opgetreden en de executie is verricht door Deurwaarderskantoor J&J. Eiser verzoekt thans de veroordeling van Das, J&J en de (rechtsopvolger van de) VOF om alle gegevens omtrent inmiddels verrichte betalingen aan hem af te geven. Gedaagden werpen een onbevoegdheidsincident op.

Promocean beticht haar ex-directeur A van onregelmatigheden tijdens zijn bestuur, en heeft A uit dien hoofde tot schadevergoeding aangesproken. A pretendeert op zijn beurt enkele vorderingen te hebben op Promocean. A is veroordeeld tot betaling van ruim € 1.000.000,- aan Promocean. Omdat A niet tot vrijwillige betaling overging, heeft Promocean ten laste van A executoriaal beslag onder zichzelf gelegd op de door A gepretendeerde, en door Promocean betwiste vorderingen. In eerste aanleg heeft de voorzieningenrechter een vordering van A tot het staken van de executie afgewezen. De executoriale veiling van de in eigenbeslag genomen vorderingsrechten heeft kort nadien plaatsgevonden, waarbij die rechten aan een zustermaatschappij van Promocean zijn verkocht. In dit hoger beroep staat de gewijzigde eis van A ter beoordeling, die ertoe strekt te bepalen dat Promocean zich in de bodemprocedure niet mag beroepen op de gevolgen van de executoriale verkoop.

FHL Horeca BV exploiteerde café De Vier Jaargetijden. Zij heeft een franchiseovereenkomst gesloten met Vier Jaargetijden Franchise BV (Franchise). Met betrekking tot de bedrijfsruimte heeft FHL een huurovereenkomst gesloten met Vier Jaargetijden Hengelo BV. FHL had in het café de beschikking over bedrijfsinventaris, die haar in het kader van de franchiseovereenkomst door Franchise ter beschikking is gesteld. Franchise op haar beurt had de zaken ter beschikking gekregen van Vier Jaargetijden Hengelo. Op 9 mei 2007 is FHL failliet verklaard. De ontvanger heeft in mei en juni 2007 bodembeslag gelegd op de bedrijfsinventaris.

In deze zaak is de vraag aan de orde of ten aanzien van de door de rechtbank op de voet van art. 474g Rv bepaalde verkoop en overdracht van de in beslag genomen certificaten van aandelen de prospectusplicht van toepassing is als omschreven in art. 5:2 Wet op het financieel toezicht.

De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) heeft voor de studieschulden van beslagene executoriaal beslag gelegd op het salaris van beslagene onder haar werkgever. Aan het litigieuze executoriaal loonbeslag zijn door DUO twee dwangbevelen ex artikel 4:114 Awb ten grondslag gelegd.

Ricoh en DPN hebben een hardware- en een softwareovereenkomst gesloten: Ricoh huurt hardware van DPN, en DPN huurt op haar beurt software(licenties) van Ricoh. Volgens DPN voldoet de software niet, en zij stelt daarom een vordering tot schadevergoeding op Ricoh te hebben. Ter verzekering van die vordering op Ricoh heeft DPN conservatoir beslag onder zichzelf doen leggen op de vorderingen die Ricoh op grond van de hardwareovereenkomst op DPN stelt te hebben. In dit geding vordert Ricoh betaling, alsmede opheffing van het beslag. Beide vorderingen worden toegewezen.

Eiser was bestuurslid van een stichting. Hij heeft bedragen van € 50.000,- en € 18.000,- zonder toestemming van de stichting aan zichzelf overgemaakt voor de aankoop van aandelen in een BV en de oprichting van een andere BV. De stichting heeft toen conservatoir beslag gelegd ten laste van eiser, op zijn woning, zijn bankrekening, en zijn auto, het laatste gevolgd door sequestratie. Deze beslagen zijn van rechtswege vervallen omdat de hoofdzaak niet tijdig is ingesteld. Partijen hebben daarna een vaststellingsovereenkomst gesloten. Thans vordert eiser (onder meer) opheffing van de beslagen, en teruggave van de auto.

Deurwaarders en banken reageren uitermate kritisch op het Europese voorstel voor conservatoir beslag op bankrekeningen over de grens. Dat blijkt uit adviezen die minister Opstelten van Veiligheid en Justitie op aandringen van de PvdA openbaar heeft gemaakt. Het betreft adviezen van de KBvG, de Vereniging van Banken en De Rechtspraak. Ze zijn te raadplegen als bijlagen bij de brief van de minister.

Gedaagde, een besloten vennootschap, valt onder de cao van het beroepsgoederenvervoer. Uit dien hoofde is hij verplicht een bijdrage te betalen aan de Stichting SOOB, die ten doel heeft het bevorderen van goede arbeidsverhoudingen in de bedrijfstak. Na enkele aanmaningen heeft gedaagde de bijdrage nog niet betaald. Na het verstrijken van de betalingstermijn heeft een medewerker van gedaagde contact opgenomen over de hoogte van de nota. Daarna is alsnog door gedaagde een spoedbetaling gedaan. Volgens de Stichting was deze betaling echter te laat en onvolledig. Daarop start de (gemachtigde van) de Stichting een procedure tegen gedaagde. Gedaagde meent dat hem niets te verwijten valt, behalve dan dat de aanvankelijke schattingsnota ad € 3.600,- en de aanmaningen te lang zijn blijven liggen.

Esprit Projecten BV heeft een kantoorpand gekocht op 7 februari 2008. De koopovereenkomst is ingeschreven in het Kadaster op 12 juni 2009 op grond van artikel 7:3 lid 1 BW (Vormerkung). De verkoper heeft op 14 juli 2009 ten gunste van gedaagde een hypotheekrecht verleend op het pand. In de betreffende notariële akte wordt tevens melding gemaakt van de inschrijving van voormelde koopovereenkomst. Op 11 december 2009 heeft de verkoper het pand aan Esprit geleverd. Gedaagde weigert de 'volmacht voor opzegging hypotheek geheel ' te tekenen die de transporterend notaris hem heeft toegezonden. Esprit vordert thans de medewerking van gedaagde aan de doorhaling van de hypotheek.

Eiser heeft tezamen met DBOG een aannemingsovereenkomst gesloten met gedaagde, op grond waarvan gedaagde 18 appartementen zou renoveren. De overeengekomen aanneemsom bedroeg € 335.000,- inclusief BTW. Eiser heeft uit hoofde van de overeenkomst betalingen aan gedaagde verricht. Door eiser zijn ook nog buiten de overeenkomen aanneemsom (abusievelijk?) betalingen aan gedaagde gedaan. In totaal voor een bedrag van € 141.274,05. Gedaagde heeft dat bedrag, dat in meerdere tranches door eiser werd betaald, in meerdere tranches doorbetaald aan DBOG. DBOG heeft deze bedragen echter weer aan gedaagde terugbetaald.