Aflevering 3

De Raad van State heeft in de maanden maart en april 2018 de volgende adviezen uitgebracht:

De volgende bekendmakingen zijn in maart en april 2018 in de Staatscourant en het Staatsblad verschenen:

Minister Hoekstra van Financiën ziet voorlopig af van de wetswijziging die flitshandelaren vrijwaart van het voor de financiële sector geldende bonusplafond.

Er komt geen verbod op cryptovaluta

Op 16 maart 2018 heeft het Ministerie van Financiën het wetsvoorstel Wet toezicht trustkantoren 2018 ingediend bij de Tweede Kamer.

De gehele oppositie, met uitzondering van de SGP en Forum voor Democratie, heeft een wetsvoorstel ingediend dat er voor moet zorgen dat bankiers zichzelf niet te hoge beloningen geven.

Er komt meer bescherming voor mensen die in Nederland pensioen hebben opgebouwd, maar hun pensioen ontvangen van een buitenlandse pensioenuitvoerder.

Op 15 maart 2018 heeft de AFM getracht duidelijkheid te verschaffen over de verwachtingen die de AFM heeft van de doorontwikkeling van geautomatiseerde dienstverlening.

De kredietwaardigheidstoets van consumenten wordt minder betrouwbaar als bij de inkomens- en lastentoets de bedragen vooraf al zijn ingevuld.

In 2017 raakte de digitalisering en internationalisering van de financiële markten in een stroomversnelling.

In 2017 hebben de AFM en DNB gezamenlijk een sectorbreed onderzoek uitgevoerd aan de hand van het product approval- en reviewproces (PARP).

De informatiebeveiliging bij verzekeraars en pensioenfondsen is verbeterd, maar volgens DNB nog niet op het vereiste niveau.

Uit DNB-onderzoek blijkt dat de risico’s van de uitbestedingen op onderdelen onvoldoende worden beheerst door veel verzekeraars en pensioenfondsen.

DNB maakt bij het opstellen van de SREP bij middelgrote en kleine banken gebruik van de EBA-richtsnoeren voor de ICAAP en ILAAP.

In 2016 en 2017 heeft DNB de herstelplannen beoordeeld van de Nederlandse middelgrote en kleine banken, de zogenoemde less significant institutions (LSI’s).

Uit DNB-onderzoek blijkt dat betaalinstellingen hebben hard gewerkt aan een herstel- en exitplan.

Eind februari 2018 heeft DNB aangekondigd een themaproject te starten naar de beheersing van de risico’s van betrokkenheid bij terrorismefinanciering.

DNB adviseert banken samen te werken op het gebied van de veiligheid van het betalingsverkeer.

Eind maart 2018 heeft DNB een Q&A gepubliceerd over onderdelen van de CRR en CRD, die specifiek van belang zijn voor handelaren voor eigen rekening.

Renterisico is een van de belangrijkste risico’s voor Nederlandse levensverzekeraars.

In februari, maart en april 2018 is in het Publicatieblad gepubliceerd:

Op 8 maart 2018 heeft de Europese Commissie het Europees Parlement en de Raad van Ministers opgeroepen om mee te werken met het streven van de Commissie om de kapitaalmarktunie (CMU) halverwege 2019 te voltooien.

Op 8 maart 2018 heeft de Europese Commissie een actieplan gepubliceerd waarin zij voorstellen doet om de kansen te benutten die FinTech-oplossingen bieden.

Op 8 maart 2018 heeft de Europese Commissie een voorstel gedaan voor een verordening waarbij een optioneel Europees regime wordt geïntroduceerd

Op 12 maart 2018 heeft de Europese Commissie heeft voorstellen gelanceerd om de grensoverschrijdende markt voor beleggingsfondsen te bevorderen

Op 14 maart 2018 heeft de Europese Commissie een pakket maatregelen gepresenteerd om niet-renderende leningen (NPL’s) in Europa aan te pakken

Op 1 maart 2018 heeft het Europees Parlement een initiatief rapport aangenomen wat betreft de bankenunie in 2017.

Op 15 maart 2018 heeft het Europees Parlement een overzicht gepubliceerd waarin zij de impact van het mogelijke vertrek van het Verenigd Koninkrijk van de Europese Unie en de interne markt bespreekt op de wet- en regelgeving voor financiële instellingen.

Op 19 april 2018 heeft het Europees Parlement ingestemd met de vijfde anti-witwasrichtlijn.

Op 19 maart 2018 heeft EBA een rapport gepubliceerd ten aanzien het huidige kader voor kredietrisicolimitering als onderdeel van de herbeoordeling van de IRB-benadering.

Op 17 april 2018 heeft EBA de gewijzigde richtlijnen (ITS) gepubliceerd ten aanzien van toezicht- en resolutierapportage gepubliceerd.

Op 7 mei 2018 heeft EBA de oproep van Europese Commissie ten aanzien van de implementatie van het Basel III-raamwerk verwelkomd.

Eind mei hebben EBA en ESMA een gezamenlijk verklaring uitgeven waarin zij financiële instellingen, markt- en afwikkelingsautoriteiten aanmoedigen om rekening te houden consumentenbeleggers van financiële schuldinstrumenten die onder de BRRD-richtlijn vallen.

EIOPA heeft verschillende voorstellen gedaan voor aanpassingen van de standaardformule voor de Solvency II-kapitaaleisen.

Halverwege mei 2018 heeft EIOPA een opinie gepubliceerd waarin EIOPA ingaat op de solvabiliteitspositie van verzekeraars in het licht van Brexit.

Eind april 2018 heeft EIOPA haar toezichthoudende convergentieplan voor de verzekeringssector voor het komende jaar gepubliceerd.

Op 1 maart 2018 heeft ESMA haar valideringsregels met betrekking tot de EMIR-verordening bijgewerkt met betrekking tot de herziene technische normen op grond van art. 9 van de EMIR-verordening.

Op 21 maart 2018 heeft ESMA een opinie gepubliceerd om de behandeling van pakketten wat betreft de MiFIR-handelsverplichting voor derivaten nader toe te lichten.

Op 21 maart 2018 hebben EBA en ESMA hun gezamenlijk richtlijnen gepubliceerd inzake de beoordeling van de geschiktheid van leden van bestuursorganen en sleutelfunctiehouders.

Op 26 maart 2018 heeft ESMA haar definitieve rapport gepubliceerd ten aanzien van de voorgestelde wijzigingen van Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/587 van de Commissie inzake MiFIR-noteringsverplichtingen voor beleggingsondernemingen met systematische interne afhandeling.

Op 27 maart 2018 heeft ESMA tijdelijke interventiemaatregelen vastgesteld die particuliere beleggers beschermen tegen risicovolle beleggingsproducten.

Op 27 maart 2018 heeft ESMA richtlijnen gepubliceerd richtlijnen over hoe transactieregisters (TR’s) derivatenposities moeten berekenen in het kader van de EMIR-verordening.

Op 28 maart 2018 heeft ESMA definitieve richtlijnen gepubliceerd over het rapporteren van geïnternaliseerde afwikkeling onder de CSDR-verordening.

Op 3 april 2018 heeft ESMA haar eerste technisch advies onder de Prospectusverordening gepubliceerd waarin ESMA voorstelt vereenvoudigingen door te voeren wat betreft het formaat en inhoud van prospectussen.

Op 15 maart 2018 hebben de ESA’s hun definitieve rapport gepubliceerd ten aanzien van Big Data en de impact daarvan op consumenten en financiële instellingen.

Op 12 april 2018 hebben de ESA’s een rapport gepubliceerd waarin zij ingaan op de belangrijkste risico’s voor de Europese financiële markten.

Op 2 maart 2018 heeft de ECB een ontwerpgids gepubliceerd inzake ILAAP met als doelstelling transparantie te verschaffen door de interpretatie van de ECB inzake de vereisten over liquiditeitsrisico’s publiekelijk duidelijk te maken.

Op 15 maart 2018 heeft de ECB haar definitieve versie van het toevoeging aan de ECB-richtlijn inzake niet-renderende leningen (NPL’s).

Op 16 maart 2018 heeft de ECB haar SSM toezichthandleiding gepubliceerd waarin de ECB ingaat op de organisatorische opzet van het SSM en het definiëren van de methodologieën, processen en procedures voor bankentoezicht.

Op 23 maart 2018 heeft de ECB verschillende richtsnoeren gepubliceerd wat betreft het beoordelen van vergunningsaanvragen.

Eind juni 2016 maakt DNB aan X het voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete kenbaar, doordat X ten onrechte heeft nagelaten de kwartaalrapportage over het eerste kwartaal van 2016 tijdig bij DNB in te dienen

Met deze uitspraak beëindigt de Rechtbank Rotterdam (voorlopig) een langlopende discussie tussen de AFM en de accountantssector over de vraag of accountantsorganisaties hun zorgplicht op grond van art. 14 Wta schenden indien (ernstige) tekortkomingen in de individuele controledossiers worden geconstateerd.

Deze uitspraak gaat over een boetebesluit van de AFM. Eind december 2016 legde de AFM aan X een boete op van € 20.000 wegens feitelijk leidinggeven aan de door Y gepleegde overtreding van art. 5:2 Wft.

Deze uitspraak van het CBb gaat over de toepassing van het territorialiteitsbeginsel. De uitspraak van de Rechtbank Rotterdam («JOR» 2016/68, m.nt. Nuijten) wordt op dit punt vernietigd.

Eind november 2013 heeft DNB een onaangekondigd onderzoek ter plaatse uitgevoerd bij X waarbij aan een aanwezige bestuurder van A de cautie is gegeven.

Het GFH Paraplufonds is een beleggingsinstelling als bedoeld in art. 1:1 Wft jo. art. 4 AIFM-Richtlijn en is gestructureerd als fonds voor gemene rekening.

X is indirect enig aandeelhouder en bestuurder van de onderneming Y. Y biedt in de periode van 6 augustus 2013 tot en met 1 april 2014 in Nederland obligaties aan zonder dat hiervoor een prospectus algemeen verkrijgbaar is.

In juli 2015 legt DNB X een boete van € 50.000 vanwege het overtreden van art. 2:3a lid 1 Wft doordat uit onderzoek blijkt dat X in de periode vanaf 2010, of in ieder geval 1 maart 2012 tot 3 november 2014, zonder een daartoe door DNB verleende vergunning het bedrijf van betaaldienstverlener heeft uitgeoefend.

X is een buitenlandse vennootschap en beschikt over een vergunning van een buitenlandse toezichthouder. Op enig moment meldt X aan de AFM dat zij vanuit het buitenland online consumentenkrediet aanbiedt in Nederland.

In maart 2014 voert een toezichthouder van het BFT op het accountantskantoor van X een onderzoek uit naar de naleving van de verplichtingen op grond van de Wwft.

Sinds oktober 2006 beschikt BinckBanck over een vergunning voor het uitoefenen van een bank, op grond waarvan zij beleggingsdiensten en nevendiensten mag verlenen en beleggingsactiviteiten mag verrichten.

De zorgplicht van de bank brengt in het onderhavige geval, gezien de eenvoudige aard van het product, met zich dat de bank zorgvuldig had dienen te berekenen of appellanten hun woonlasten zouden kunnen voldoen.

In deze zaak beëindigt ASR de met een bemiddelaar (X) gesloten samenwerkingsovereenkomst, Dit doet ASR nadat Bedrijf X geruime tijd de vorderingen van ASR tot afdracht van de premies niet heeft voldaan.

Het betreft een overkrediteringszaak inzake een woningfinanciering. De zaak is met name interessant vanwege het veelvoud aan mogelijke oorzaken voor de bij consumenten ontstane betalingsproblemen met betrekking tot hun hypothecair krediet.

Het is geen sinecure om zuivere vermogensschade als initieel gevolg van een onrechtmatige daad te lokaliseren ter vaststelling van het ‘Erfolgsort’.

X zoekt begin 2007 financiering voor een bouwproject en sluit uiteindelijk een geldleningsovereenkomst af bij Propertize. De looptijd van de lening is iets meer dan een jaar. In juni 2007 is er voor het eerst contact tussen X en SNS.

De appellanten zijn een uitbater van een recreatieterrein en diens holding (Edrie). Medio 2007 gaat Edrie met ABN AMRO een renteswap aan ter afdekking van het renterisico van een kort daarvoor (eveneens door ABN AMRO) verschaft krediet met variabele rente.

De rechtspraak over de derivatendienstverlening door banken heeft een bijdrage geleverd aan de beantwoording van de vraag wat de omvang is van de door financiële ondernemingen tegenover zakelijke klanten in acht te nemen zorgplicht

In 2005 gaat ING met (de eenmanszaak van) X kredietovereenkomsten aan. Daarbij opent ING twee zakelijke rekeningen met een werkkapitaalkrediet van € 10.000 en € 18.000.

Yin Yang exploiteert sinds 1994 saunaclub. Sinds 2008 heeft Yin Yang een bankrelatie met ING. Daarnaast is Stichting CS Bedrijven met ING een overeenkomst ten aanzien verpakt afstorten aangegaan.

Dit arrest van het Hof Arnhem-Leeuwarden gaat in op de zorgplicht van een financieel adviseur bij het oversluiten van een hypotheek. Het arrest is volgens de annotator om twee redenen interessant

In 2007 herfinanciert X haar activiteiten bij ING. Hierbij krijgt X de beschikking over een rekening-courantkrediet met een stamkrediet. Verder beschikt X over kredieten bij haar leveranciers.

Vestia is een woningcorporatie. In de jaren 2005 tot 2012 bouwt Vestia een derivatenportefeuille. Vanaf augustus 2011 heeft de portefeuille een negatieve waarde waardoor Vestia bij de betrokken banken onderpand moest storten.

Tradman NL is een trustkantoor en heeft diverse dochtermaatschappijen. X is één van de oprichters Tradman NL en werkt tot september 2009 bij Tradman NL. Daarbij is X in het bijzonder verantwoordelijk voor de algemene managementtaken. Y is eveneens één van de oprichters van Tradman NL en werkt tot de zomer van 2010 bij Tradman NL.

Van september 2011 tot augustus 2014 is V, de echtgenote van M, in dienst bij de onderwijsinstelling ZAAM. In die periode bouwt V pensioen op bij ABP.

De bedrijfsactiviteiten van besloten vennootschap GSFS Management richten zich op het doen van beleggingen. In 2008 is een pensioenfonds opgericht om de pensioentoezeggingen van GSFS Management als werkgever aan de werknemers uit te voeren.

De stichting alFitrah is een islamitische educatieve en opvoedkundige stichting en beheert daarnaast een moskee. Sinds 2009 heeft de stichting twee zakelijke rekeningen bij ING.

In augustus 1998 sluit X als een consument, door bemiddeling van een onafhankelijke en deskundige tussenpersoon, een beleggingsverzekering af bij AXA Leven, een rechtsvoorganger van Reaal.

In 1998 sluit de partner van X een verzekering af bij het aangaan van een hypothecaire lening. De verzekering is niet verpand. De verzekering is voorzien van een standaardbegunstigingclausule.

X laat in 2008 een deel van zijn vermogen bedoeld voor de oudedagsvoorziening beleggen door een vermogensbeheerder. De vermogensbeheerder blijkt later niet over de vereiste vergunning te beschikken.

In 1990 sluit X door advies en bemiddeling van een onafhankelijke tussenpersoon een hypotheek af. In maart van dat jaar sluit X door dezelfde tussenpersoon eveneens een beleggingsverzekering af met overlijdensrisicodekking voor de duur van 30 jaar.

Aan aandelen in een BV of NV zijn rechten verbonden.

Beleggingsondernemingen treden veelvuldig op als tussenpersoon bij het verrichten van transacties in financiële instrumenten zoals aandelen en obligaties.

In 2017 zetten de beursgenoteerde ondernemingen steeds vaker de stap om een inkoopprogramma van eigen aandelen op te starten.

Het financieel toezichtrecht is vrijwel altijd volop in beweging, maar de afgelopen jaren was er sprake van een voortdurende sprint voor veel marktpartijen.

Online platforms zijn inmiddels een niet meer weg te denken deel van het internet en de digitale wereld.

De vierde AML richtlijn had eigenlijk uiterlijk per 26 juni 2017 al geïmplementeerd moeten zijn in de Wwft maar dat is dus niet gelukt.

De maatschappelijke discussie over de hoogte van de beloningen van bestuurders en de invloed van aandeelhouders op het beloningsbeleid is de afgelopen jaren toegenomen.

De afgelopen jaren hebben beschermingsstichtingen meermaals een rol gespeeld bij ongewenste overnamepogingen in Nederland.

Het fonds voor gemene rekening (FGR) als rechtsvorm is in Nederland niet gecodificeerd.

Aan de beschikbaarheid van zekerheidsrechten bij de financiering van ondernemingen wordt een grote betekenis toegeschreven.

Al vele jaren is het gemeengoed onder Nederlandse rechters dat in geschillen tussen bedrijven en consumenten een plicht kan rusten op de rechter om ambtshalve toepassing te geven aan consumentenbeschermende bepalingen.

Over wat de blockchain zou kunnen betekenen binnen het vermogensrecht is inmiddels al aardig wat geschreven. Over de rol die de blockchain zou kunnen spelen binnen de vastgoedmarkt is een flinke discussie gaande.

Het betalingsverkeer is sterk in beweging. Internet-bankieren en betalen met een mobiele telefoon zijn het afgelopen decennium de gewoonste zaak van de wereld geworden.

De vraag of een bepaalde maatregel staatssteun vormt, wordt onder meer beoordeeld aan de hand van het beginsel van de particuliere marktdeelnemer.

Halverwege november 2017 heeft de Hoge Raad een voor de praktijk belangrijk arrest gewezen over de mogelijkheden van verpanding van het onderhanden werk onder de geneeskundige behandelingsovereenkomst.

Conform de hoofdregel van het bestuursprocesrecht geldt dat belanghebbenden die besluiten van DNB en de AFM willen aanvechten bij de rechtbank gehouden zijn om eerst bezwaar te maken bij deze toezichthouders zelf

Het ‘recht op toegang’ in de Richtlijn Betalingsdiensten 2 (‘PSD2’) geeft betalingsdienstaanbieders toegang tot de betaalrekeningen van de gebruikers.

In dit artikel bespreekt de auteur het geschil tussen Robeco en de Nederlandse AFM aan de hand van de uitspraak van het Hof van Justitie.

Eén van de aanstaande wijzigingen die de Vierde Europese Anti-witwasrichtlijn met zich meebrengt is de versterkte risicobenadering die onder meer uitvoering behoeft door private instellingen.

Witwassen wordt beschouwd als een ernstige bedreiging voor de Europese Unie.

In 2017 heeft beleggen in Bitcoins en andere crypto’s een grote vlucht genomen. De toenemende belangstelling heeft de koersen van deze digitale dingen met name in het afgelopen jaar stevig opgedreven.

Aan de persoon, organisatie en bedrijfsvoering van een bank of verzekeraar (of andere financiële onderneming) worden normen gesteld.

Risicomanagement en compliance zijn twee onderwerpen die bij vrijwel elke organisatie hoog op de agenda staan en waarmee elke compliance professional tijdens zijn of haar dagelijkse werkzaamheden steeds nadrukkelijker wordt geconfronteerd.

Op 1 oktober 2018 zal waarschijnlijk de Nederlandse implementatiewetgeving van de Richtlijn verzekeringsdistributie (IDD-richtlijn) in werking treden. Het was de bedoeling dat dit al in februari 2018 zou gebeuren, maar in december 2017 heeft de Europese Commissie, op verzoek van het Europees Parlement en 16 lidstaten een uitstel tot 1 oktober 2018 voorgesteld.

Begin 2016 is de nieuwe richtlijn betreffende verzekeringsdistributie tot stand gekomen.

De gevolmachtigd agent is een figuur waarmee de wetgever het moeilijk heeft.

Het aangaan door een beleggingsonderneming van een financiëlezekerheidsovereenkomst tot overdracht(FZOO) met een niet-professionele belegger is onder MiFID II niet meer toegestaan.

Eind november 2017 is het wetsvoorstel ingediend ter herziening van het kader voor herstel en afwikkeling van verzekeraars. Hiermee loopt de Minister van Financiën vooruit op Europese ontwikkelingen.

Sinds het uitbreken van de financiële risis in 2007 is een veelheid aan initiatieven genomen om het beloningsbeleid van financiële ondernemingen te reguleren.

In december 2017 heeft de Europese Commissie voorstellen gepubliceerd ter introductie van een nieuw prudentieel regime voor beleggingsondernemingen.

Met de inwerkingtreding van de vierde Tranche van de Awb is het overtredersbegrip uit het bestuursrecht verruimd en is art. 51 Sr van overeenkomstige toepassing verklaard.

De samenloop van het toezichtrecht en het strafrecht blijft buitengewoon interessant.

Een scherper cliëntenonderzoek is één van de veranderingen als gevolg van het wetsvoorstel tot aanpassing van de Wwft aan de vierde anti-witwasrichtlijn.

In februari, maart en april 2018 is het Ministerie van Financiën de volgende consultaties gestart:

In april 2018 is DNB de volgende consultatie gestart:

In maart 2018 is de Europese Commissie de volgende consultaties gestart:

In maart en april 2018 is EBA de volgende consultaties gestart:

In april 2018 is de ECB de volgende consultatie gestart:

In maart 2018 is EIOPA de volgende consultatie gestart:

In maart 2018 is ESMA de volgende consultaties gestart:

De Spaanse bank Banco Popular is in juni 2017 in afwikkeling geplaatst volgens de regels van het Single Resolution Mechanism (SRM), terwijl in dezelfde periode enkele Italiaanse banken met staatssteun overeind zijn gehouden. De Italiaanse reddingsoperaties laten zien dat het mogelijk is om staatssteun te verlenen aan een noodlijdende bank zonder dat dit tot de resolutie van die bank leidt. Hoe konden de Italiaanse banken aan het resolutieregime ‘ontsnappen’? En is dit te kwalificeren als een ‘achterdeurtje’ in het SRM? Deze vragen zullen in dit artikel besproken worden.

In dit artikel bespreken de auteurs in hoeverre verbodsbepalingen uit de Wet op het financieel toezicht van toepassing zijn op Initial Coin Offerings (‘ICO’s’). Het doel van dit artikel is om juridische handvatten te bieden aan toezichthouders om controle uit te kunnen oefenen op ICO’s. Dit artikel is voor de praktijk relevant, (a) omdat ICO’s soms beweren buiten gereguleerde kaders te opereren, terwijl dit onjuist kan zijn, en (b) omdat nu relatief weinig wordt gehandhaafd, hetgeen geen garanties biedt voor de toekomst. Het is raadzaam voor ondernemers en financiële dienstverleners die voornemens zijn een ICO op te zetten of daaraan mee te werken zich goed te informeren om handhaving door toezichthouders te voorkomen.