Aflevering 10

Het Belastingplan 2020 introduceert een twee tarievenstelsel voor de inkomsten – en loonbelasting. Daardoor ontstane koopkrachteffecten worden geneutraliseerd door onder andere heffingskortingen en toeslagen. De voor de ‘middengroepen’ bedoelde vermindering van de belastingdruk bereikt werknemers en ondernemers, maar gaat voorbij aan andere inkomensgroepen. Budgettaire compensatie wordt gevonden in de (versnelde) afbouw van het voor hypotheekrente en andere aftrekposten toepasselijke tariefpercentage. De persoonlijke belastingdruk is daardoor niet goed bepaalbaar en creëert aanzienlijke verschillen tussen inkomensgroepen. Het ideaalbeeld van een belasting naar draagkracht vervaagt. Een ‘grand design’ is nodig.

De wet erkent het bestaan van certificaten, maar voorziet niet in een concrete definitie van deze term. Deze leemte wordt opgevuld door in de literatuur en de (notariële) praktijk. Alhoewel daarin meerdere definities worden gehanteerd, wordt een certificaat algemeen gehanteerd als een vorderingsrecht. De vraag komt op of deze typering zuiver is, in het bijzonder tegen de achtergrond van de wijze waarop certificaten moeten worden overgedragen. Een certificaat zal in de praktijk immers vaak een belichaming van rechten en plichten zijn. Nu de cessie van een vorderingsrecht slechts leidt tot de levering van dat recht en de bijbehorende nevenrechten, blijven de plichten (en niet-nevenrechten) potentieel achter bij de cedent. Bij de overgang van een rechtsverhouding (contractsoverneming) gaan daarentegen alle rechten en plichten over op de verkrijger. Gegeven het feit dat het in de praktijk vaak zal gaan om een samenstel van rechten en plichten, lijkt het juridisch zuiverder een certificaat te duiden als een rechtsverhouding (waar het vorderingsrecht en de nevenrechten deel van uitmaken). Het gevolg daarvan is dat de overdracht van de rechtsverhouding dient te geschieden door middel van contractoverneming. Afgezien van het feit dat voormelde kwalificatie juridisch passender lijkt, is een bijkomend voordeel dat bij de bijpassende wijze van overdracht (contractsoverneming) leidt tot meer rechtszekerheid; het gehele samenstel van rechten en plichten gaat over en er valt niets buiten de boot.

In dit artikel worden de gevolgen voor de erf- en schenkbelasting behandeld als een fideicommissair vermogen door toedoen van de bezwaarde bij de verwachter belandt anders dan door de vervulling van een voorwaarde waarop de bezwaarde geen invloed heeft.

Een analyse van het Nederlandse en Belgische systeem met betrekking tot het afleggen van rekening en verantwoording door de gevolmachtigde én de (on)mogelijkheden tot rechterlijk ingrijpen in geval van misbruik.