Aflevering 2

Op 8 december 2011 heeft de NMa een boete van in totaal ruim € 18 miljoen opgelegd aan vier wasserijen voor het maken van verboden horizontale afspraken, meer in het bijzonder een marktverdeling in verschillende regio’s.1 Deze marktverdeling was onderdeel van een bredere samenwerking tussen de wasserijen die zij zelf als ‘soft franchise’ bestempelden. De NMa is echter van mening dat de samenwerking tussen de wasserijen een verkapt kartel is. De gemaakte afspraken werden daarom niet als verticale afspraken, maar als horizontale afspraken beoordeeld. In dit artikel analyseren we enkele punten van het Besluit van de NMa en staan we met name stil bij een tweetal aspecten: (i) de definitie van de NMa van franchise in deze zaak in vergelijking met eerdere jurisprudentie en wetgeving en (ii) de structuur van de Rentex-formule in vergelijking met de structuur van een coöperatie.

De uitspraak van het Europese Hof van Justitie in de zaak Pfleiderer1 bracht geen duidelijkheid en al helemaal geen eenheid in de behandeling van het bewijs aangeleverd door clementieaanvragers in kartelprocedures. Het Hof verwees immers naar de nationale rechters voor een afweging van twee belangen die spelen bij de handhaving van het mededingingsrecht: dat van publiek optreden tegen inbreuken en dat van individuele benadeelden op schadevergoeding. Vrij kort daarna volgden uitspraken van nationale rechters in andere procedures over hetzelfde onderwerp. Deze bijdrage bespreekt het arrest Pfleiderer in de bredere context van de vraag naar toegang tot bewijsmateriaal bij de toezichthouder, afkomstig van de clementieaanvrager, welke toegang wordt verzocht door eisers in zogenoemde follow-on procedures. Dit zijn civiele gedingen waarin door een kartel benadeelde partijen de hen door het kartel berokkende schade proberen te verhalen volgend op de vaststelling van de inbreuk door een mededingingsautoriteit.

Op initiatief van enkele Tweede Kamerleden is per 3 december 2011 de bagatelregeling van art. 7 Mw gewijzigd. Onder de nieuwe bepaling zijn horizontale overeenkomsten uitgezonderd van het kartelverbod wanneer het gezamenlijke marktaandeel van de betrokken ondernemingen niet hoger is dan 10%. Anders dan bij de Europese bagatelregeling vallen hier ook hardcore-afspraken onder. Het doel van deze verruiming is de positie van kleinere leveranciers ten opzichte van grote afnemers met inkoopmacht te versterken. Het is echter onwaarschijnlijk dat dit doel wordt bereikt.

Europese Commissie, Nieuwsbericht 24 februari 2012 De Europese Commissie heeft de voorgenomen verwerving van de televisiedivisie van Philips door TPV Technology Limited goedgekeurd.

Nieuwsbericht Europese Commissie, 1 maart 2012 De Europese Commissie heeft het onderzoek naar de farmaceutische bedrijven AstraZeneca en Nycomed gesloten. De Commissie had eind november 2010 bedrijfsbezoeken verricht bij deze ondernemingen (MEMO/10/647). Het onderzoek was gericht op het individueel of gezamenlijk vertragen van markttoetreding van generieke medicijnen.

NMa zaak 7310/ informele zienswijze van 3 februari 2012 De NMa concludeert in een informele zienswijze dat de gehele productieomzet van de leden van twee coöperaties in het kader van de concentratie in aanmerking moet worden genomen bij de beoordeling of de omzetdrempels van artikel 29 Mw worden gehaald. De NMa achtte het daarbij van belang dat de leden van de coöperatie verplicht zijn hun gehele omzet via een en dezelfde entiteit op de markt te brengen.

Nieuwsbericht NMa, 21 februari 2012 (NMa Besluit 7323/81) De NMa is akkoord gegaan met de overname door Jumbo van ruim 400 C1000 winkels.

NMa jaarverslag 2011, gepubliceerd 15 maart 2012 De NMa heeft op 15 maart 2012 haar eerste digitale jaarverslag gepubliceerd.

Prioritering van handhavingsonderzoeken door de NMa, Staatscourant nr. 2151, 16 februari 2012 De NMa heeft op 14 februari 2012 de uitgangspunten van haar prioriteringsbeleid gepubliceerd ten aanzien van de behandeling van klachten. Aan de hand van vier vragen analyseert de NMa klachten.

Nieuwsbericht NMa, 27 februari 2012 De NMa heeft besloten dat voor de voorgenomen overname van Stichting Emergis door de Parnassia Bavo Groep een vergunning is vereist.

Nieuwsbericht NMa, 8 maart 2012 Naar aanleiding van de marktscan over de concurrentie op de makelaarsmarkt in Nederland, concludeert de NMa dat de woningsite Funda een zodanig sterke positie heeft dat een onderscheid in behandeling van NVM leden en niet-NVM leden moet worden afgeraden.

Speech Mr. A. Italianer, 5e International Competition Conference, Brussel, 17 februari 2012 In een speech op het 5e International Competition Conference van 17 februari 2012 heeft Alexander Italianer, Directeur Generaal van de Commissie, aangekondigd dat de Europese Commissie in 2012, mede naar aanleiding van het Pfleiderer arrest, met richtsnoeren komt die meer duidelijkheid moeten scheppen ten aanzien van de verhouding tussen private en publieke handhaving van het mededingingsrecht, in het bijzonder met het oog op de bescherming van clementieprogramma’s.

Rechtbank Amsterdam, 7 maart 2012 (LJN BV8444) In de follow-on zaak die Equilib heeft aangespannen tegen KLM c.s. – adressanten van de Commissie beschikking in het luchtvrachtkartel van 9 november 2010 – heeft de rechtbank geconcludeerd dat de zaak bij de Rechtbank Amsterdam moet worden geschorst totdat de Europese rechter een definitieve uitspraak heeft gedaan in de kartelzaak.

Nieuwsbericht Europese Commissie van 21 februari 2012 De Europese Commissie heeft de oprichting van Senagral, een joint venture tussen twee Franse ondernemingen in de zuivelsector (Senoble en Agrial), goedgekeurd.

NMa besluit 6929/ Zeescheepsafval van 16 november 2012 (gepubliceerd 12 maart 2012) De NMa komt tot de conclusie dat drie inzamelaars van zeescheepsafval (AVR Maritiem B.V., International Slop Disposal B.V. (“ISD”) en Ships Waste Oil Collector B.V.) hebben deelgenomen aan een kartelinbreuk, bestaande uit een verdeling van opdrachten en het beperken of voorkomen van prijsconcurrentie op het gebied van inzameling van zeescheepsafval in de Rotterdamse haven. De NMa legde boetes op van in totaal circa 3 miljoen euro.

GvEA zaken T-64/06 en T-65/06 van 6 maart 2012 Het Gerecht heeft geoordeeld dat het de Commissie vrijstond om de kartelinbreuk van plasticproducent Trioplast toe te rekenen aan zowel haar moedervennootschap (FLS Plast) als haar grootmoedervennootschap (FLSmidth).

CBb 24 februari 2012, LJN BV6874 Ter beoordeling stond het besluit van de NMa waarbij aan een verkoper een bestuurlijke boete is opgelegd wegens overtreding van artikel 34 Mw. als gevolg van het niet melden van een concentratie. Volgens de NMa geldt de meldingsplicht ook voor de verkoper.

Rechtbank Rotterdam, 9 december 2010 (publicatiedatum 16 februari 2012, LJN BV6072) Stichting Vill’ABB had in 2001 een klacht bij de NMa ingediend betreffende een kartel waar de gemeente Den Haag, Stichting Centrale voor Kinderopvang Triodus, Stichting Samen en Stichting Kinderopvang DAK bij betrokken zouden zijn. Bij besluit van 14 december 2001 heeft de NMa het verzoek om toepassing van de Mw afgewezen. De NMa achtte een kartel niet aannemelijk.

Rechtbank Groningen, 28 februari 2012 (LJN BV7149) De Rechtbank Groningen heeft in het kader van een voorlopig getuigenverhoor geen afgeleid verschoningsrecht toegekend aan een collega van een advocaat in loondienst. Hetgeen de advocaat in loondienst in het kader van een zaak aan zijn collega had verteld, valt niet onder het verschoningsrecht aangezien deze advocaat niet als onafhankelijk advocaat optreedt in de zin van het Akzo-arrest.