Aflevering 8

De NMa heeft in het verleden in diverse kartelzaken boetes opgelegd aan in het buitenland gevestigde ondernemingen die deel hebben genomen aan een kartel op de Nederlandse markt. Dit is een mogelijkheid die door de Mededingingswet wordt geboden. Echter, als het aankomt op het innen van de boete in het buitenland zijn er voor de NMa geen directe (internationaal- of Europeesrechtelijke) dwangmiddelen voorhanden om inning te verzekeren. Wij zien echter mogelijkheden voor de NMa om via een exequaturprocedure in het buitenland of door het starten van een privaatrechtelijke actie in Nederland, buitenlandse ondernemingen tot betaling te bewegen.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van drie relevante uitspraken en wordt nader ingegaan op het evenredigheids- en proportionaliteitsbeginsel, dat de onderzoeksbevoegdheden van de NMa en de Europese Commissie begrensd. Ten slotte wordt stilgestaan bij een aantal vragen die onbeantwoord blijven.

Met de geplande samenvoeging van de Consumentenautoriteit, OPTA en NMa tot de Autoriteit Consument en Markt (ACM) ergens in 2013 of 20141, lijkt het goed om kort een aantal mededingingsrechtelijke ontwikkelingen in de telecomsector te signaleren. Tenslotte zal dit rechtsgebied ook tot het werkveld van de ACM gaan behoren. Vandaar deze korte signalering van het sectorspecifieke mededingingsrecht op het terrein van telecommunicatie. Daarbij wordt een aantal uitspraken van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) besproken evenals enige besluiten van de NMa en OPTA. Er is niet direct gezocht naar een rode draad tussen deze uitspraken, maar omdat deze soms dezelfde markten betreffen of dezelfde juridische kwesties, is er toch zoiets als een samenhang tussen de verschillende onderdelen van deze bijdrage.

De Staatssecretaris VWS ontraadt twee moties van twee tweede Kamerleden betreffende de bemoeienis en boetes van de NMa in de zorgsector die waren ingediend tijdens het interpellatiedebat van 11 oktober 2012.

De Commissie heeft 7 elektronicabedrijven een boete opgelegd van in totaal ruim € 1,47 miljard voor deelname aan twee kartels die betrekking hadden op beeldbuizen. Dit zijn onderdelen van een beeldscherm of monitor van een televisie of computer. 50-70% van de prijs van een monitor of beeldscherm wordt gevormd door de kosten van de beeldbuis.

Het Gerecht heeft in twee arresten uiteengezet waar een Commissiebeschikking tot het uitvoeren van een bedrijfsinspectie (artikel 20(4) Vo. 1/2003) aan moet voldoen.

Alstom heeft het Gerecht verzocht om opschorting van de tenuitvoerlegging van het besluit van de Commissie inzake de toezending van bepaalde documenten uit het dossier van de kartelzaak betreffende gasgeïsoleerd schakelmateriaal (COMP/F/38.899) aan de High Court of England and Wales. Deze documenten zouden kunnen dienen als bewijs in een aldaar tegen Alstom ingestelde schadevergoedingsprocedure. Onder meer in het antwoord op de punten van bezwaar van Alstom zouden zakengeheimen van Alstom zijn opgenomen.

De NMa heeft de vergunning voor de concentratie tussen bakkerij A.A. ter Beek (producent van onder andere het beschuitmerk Bolletje) en Continental Bakeries geweigerd.

iCentre Group B.V. (iCentre) heeft toestemming gekregen van de NMa om i-Am Store B.V. (i-Am Store) over te nemen zonder de standstill periode van artikel 34 Mw in acht te nemen.

Het netwerk van de nationale mededingingsautoriteiten van de lidstaten en de Europese Commissie, het European Competition Network (ECN), heeft het zogeheten Model Clementieprogramma verduidelijkt en verbeterd.

De NMa heeft de beroeps- en gedragsregels van notarissen onderzocht met als resultaat dat de Koninklijk Notariële Broederschap aanpassingen en verduidelijkingen heeft aangebracht. Zo zijn het verbod om te werken onder de kostprijs en het verbod op het rechtstreeks benaderen van potentiele cliënten geschrapt.

In een uitspraak van 29 november 2012 verwerpt het Gerecht het beroep dat de Groupement des cartes bancaires (CB) heeft ingesteld tegen een besluit van de Commissie van 17 oktober 2007. Hierin had de Commissie bepaald dat een aantal regelingen van CB in strijd waren met het kartelverbod en CB opgedragen onmiddellijk een einde aan de inbreuk te maken. Het ging hierbij om vergoedingsregelingen die volgens de Commissie de concurrentie beperkten en om tariefregelingen die de uitgifte van betaalkaarten door nieuwe marktspelers belemmerden.

Het Hof van Justitie heeft met zijn arrest van 22 november jl. de hogere voorziening van E.ON afgewezen. De voorziening was door E.ON ingesteld tegen het arrest van het Gerecht dat de beschikking van de Commissie in stand liet waarmee E.ON werd beboet voor € 38 miljoen voor het verbreken van een zegel.

Bij beschikking van 11 maart 2008 heeft de Commissie geldboetes voor een totaalbedrag van bijna € 33 miljoen opgelegd aan tien ondernemingen vanwege hun deelname aan een jarenlang kartel op de markt van internationale verhuisdiensten in België. Het kartel betrof directe en indirecte prijsafspraken, marktverdeling en manipulatie van de aanbesteding. In dat verband is aan Coppens een geldboete van € 104.000 opgelegd. Het Gerecht heeft de beschikking ten aanzien van Coppens in zijn geheel vernietigd. De Commissie heeft tegen dit arrest beroep ingesteld bij het Hof van Justitie.

Op 23 november 2012 heeft de minister van Economische Zaken (EZ) de Tweede Kamer per brief de eindrapportage aangeboden van het SEO onderzoek naar de handhaving van het verbod op misbruik van een economische machtspositie in Nederland ten opzichte van het buitenland en de reactie daarop van de NMa. SEO concludeert dat Nederland tot de landen behoort met het laagste aantal onderzoeken en sancties op het gebied van misbruik van een economische machtspositie.

De NMa heeft op 29 november 2012 besloten dat Fox International Channels (Fox) een meerderheidsbelang van 51% mag verwerven in Eredivisie Media en Marketing (EMM). EMM exploiteert namens de voetbalclubs de uitzendrechten van de eredivisie.

De Commissie heeft AstraZenaca AB en AstraZeneca plc (tezamen “AstraZeneca”) in 2005 een boete van € 60 miljoen opgelegd wegens misbruik van machtpositie. Volgens de Commissie heeft AstraZeneca het octrooisysteem en de procedures voor het in de handel brengen van farmaceutische producten misbruikt om de lancering van concurrerende generieke geneesmiddelen op de markt te verhinderen of te vertragen en om de parallelhandel te belemmeren.

In dit beroep tot nietigverklaring, adviseert A-G Kokott het Hof om het arrest van het Gerecht (T-209/08) te vernietigen. Het Gerecht had geoordeeld dat Stichting Portielje niet hoofdelijk (mede)aansprakelijk kon zijn voor de boete die haar dochteronderneming Gossin Group N.V. in het verhuizerskartel opgelegd had gekregen. Doorslaggevend zou zijn dat Portielje zelf geen economische activiteit uitoefende.

Het Scheper-Bethesda ziekenhuis en het Christelijk ziekenhuis Refaja, actief in Groningen, Drenthe en Overijssel, mogen van de NMa fuseren. Het fusieziekenhuis zal algemene ziekenhuiszorg en topzorg gaan aanbieden.

De Commissie heeft bij brief van 28 november 2012 aan Akzo e.a. laten weten dat zij voornemens is een aangepaste, gedetailleerde, niet-vertrouwelijke versie van haar Beschikking 2006/903/EG van 3 mei 2006 in het waterstofperoxidekartel openbaar te maken.