Aflevering 1

In 2012 maakte de NMa zich op om per 1 januari 2013 op te gaan in de Autoriteit Consument en Markt. Tegen het einde van 2012 maakte de politiek echter duidelijk dat deze datum niet gehaald zou worden. Ondertussen ging het toezichtwerk gewoon door.1 Hierna volgt een voorlopig overzicht van de activiteit van de NMa in 2012.2 In het overzicht wordt achtereenvolgens kort ingegaan op sancties, toezeggingsbesluiten, onderzoeken, klachten, concentraties, bezwaarzaken en zaken in beroep en hoger beroep in 2012.

Op 22 november 2012 heeft het Hof de boete van € 38 miljoen die de Commissie had opgelegd aan E.ON Energie AG (‘E.ON’) voor zegelverbreking bekrachtigd. Met de uitspraak staat vast dat zegelverbreking voor risico en rekening komt van de onderneming, ook wanneer niet precies kan worden vastgesteld door wie of wat het zegel is verbroken. Voor het opleggen van een boete is in principe voldoende dat zegelverbreking wordt geconstateerd. Die boete kan behoorlijk in de papieren lopen.

Op 6 december 2012 wijst het Hof van Justitie (Hof) arrest in de zaak AstraZeneca/Commissie. De Europese Commissie is in haar nopjes met de uitkomst, omdat zij daarmee na ruim zeven jaar aan het langste eind trekt.1 Nog geen drie weken eerder, op 21 november 2012, schaart de Federal Trade Commission (FTC) zich achter Mylan Pharmaceuticals in de civiele procedure die Mylan voert tegen Warner Chilcott.2 Dit doet de FTC door zich als amicus curiae uit te spreken over de vraag hoe mededingingsrechtelijk gezien het zogenaamde ‘product hopping’ van Warner Chilcott beoordeeld zou moeten worden. Beide zaken zien op de effectieve speelruimte die het mededingingsrecht de producent van geoctrooieerde merkgeneesmiddelen (de originator) laat wanneer die zich verdedigt tegen de (op)komst van generieke geneesmiddelenproducenten (de generics). Op welke manier mag een originator zich nu wel en niet teweer stellen bij de (op)komst van de generics? Met het AstraZeneca-arrest en de amicus brief van de FTC zijn aan weerszijden van Atlantische oceaan op dit vlak belangrijke stappen gezet. Die worden in deze bijdrage uitgelicht.

Op 21 december 2012 heeft de Competition Commission (CC), één van de Britse mededingingsautoriteiten, de voorgenomen verkrijging van uitsluitende zeggenschap in Metlac Holding (Metlac) door AKZO Nobel (AKZO) verboden. AKZO heeft reeds 49% van de aandelen in Metlac, maar geen zeggenschap.

De brancheorganisatie voor touroperators en reisagenten ANVR strijdt met een aantal reisagenten tegen de betalingsregelingen van IATA-NL, de Nederlandse tak van luchtvaartkoepel IATA. Kern van die regelingen is dat de reisagent de ticketprijs moet voldoen vóórdat het vervoer plaatsvindt. Een reisagent die binnen een bepaald tijdvak viermaal niet tijdig betaalt, verliest zijn IATA-licentie. Dit heeft tot gevolg dat de reisagent geen tickets meer kan boeken via het IATA-systeem en niet langer overeenkomsten van personenvervoer tot stand kan brengen tussen klanten en luchtvaartmaatschappijen.

De gemeente Oldenzaal heeft in het kader van de uitbreiding van het gemeentelijk sportcentrum Vondersweijde met twee sportscholen uit de regio afgesproken dat de totale fitnessruimte van Vondersweijde maximaal 250 m2 in beslag zou nemen. De desbetreffende sportscholen menen dat de gemeente deze afspraak schendt en vorderen in kort geding nakoming van de toezegging van de gemeente.

De staatssecretaris van EZ merkt in een brief aan de Tweede Kamer op dat hij zich kan voorstellen dat bij de toepassing van artikel 6 lid 3, Mw belangen als dierenwelzijn en duurzame visserij worden meegewogen. De staatssecretaris stelt echter vast dat het niet de taak van de NMa is om diverse publieke belangen af te wegen bij haar beoordeling en dat zij ook niet toegerust is daarvoor.

Op 18 april 2007 heeft de Europese Commissie boetes opgelegd aan onder andere Heineken en Bavaria wegens betrokkenheid bij een kartel tussen verschillende bierbrouwerijen die actief zijn op de Nederlandse markt (€ 22.950.000 aan Bavaria en € 219.375.000 aan Heineken). Bij arrest van 16 juni 2011 heeft het Gerecht de beschikking van de Commissie grotendeels in stand gelaten. Het Hof van Justitie heeft bij arrest van 19 december de hogere voorzieningen die Heineken en Bavaria tegen het arrest van het Gerecht hadden ingesteld verworpen.

OPTA heeft bij besluit van 8 februari 2010 aan KPN boetes opgelegd van in totaal € 10 miljoen wegens overtreding van de non-discriminatieverplichting, de meldingsplicht en de transparantieverplichting die bij het Retailbesluit en het Vaste telefoniebesluit aan KPN zijn opgelegd. Deze overtredingen heeft KPN volgens OPTA begaan door zogeheten TCO (Total Cost of Ownership) contracten met zes grote zakelijke klanten aan te gaan.

Naar aanleiding van een klacht van een kraanbouwer is de Commissie een onderzoek gestart naar de commerciële praktijken van Rio Tinto Alcan. Rio Tinto Alcan zou slechts een licentie op haar aluminium smelttechnologie verstrekken wanneer tevens het benodigde materieel, waaronder een specialistische smeltkraan, aangeschaft zou worden bij haar dochteronderneming Electrification Charpente Levage.

Op 29 november 2012 heeft de Commissie een melding ontvangen van de voorgenomen overname van Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V. (KVWS) door Victor Rijssen B.V., Revius B.V. en Arend Rijssen B.V., die allen deel uitmaken van de Reggeborgh Group.

De Commissie is in 2011 een onderzoek gestart naar de cont(r)acten tussen Apple en vijf uitgeverijen ten aanzien van de verkoop van e-books aan retailers. Dit naar aanleiding van het feit dat de uitgeverijen in zeer korte tijd zijn overgestapt van een distributieovereenkomst naar een agentuurovereenkomst met onder andere een most favoured nation (MFN) clausule, retail price maintenane (RPM) en een 30% commissie voor Apple. De Commissie vermoedde onderling feitelijk afgestemd gedrag.

De Commissie start na de oproep van stakeholders een onderzoek naar de impact van recente ontwikkelingen in de Europese retail sector op consumenten. Onderdeel van het onderzoek is de mogelijke verhindering van keuzemogelijkheden en innovatie in de Europese voedingsbranche voor consumenten.

De Autorité de la concurrence (de Franse mededingingsautoriteit) heeft, naar aanleiding van een klacht van Bouygues, Orange en SFR bij beschikking van 13 december 2012 een boete opgelegd van in totaal € 183 miljoen.

In 2009 heeft de Commissie aan een aantal producenten van calciumcarbide en/of magensiumreactanten een boete opgelegd van in totaal € 61 miljoen voor deelname aan een prijs- en marktverdelingskartel in de periode 2004-2007.

Google heeft toegezegd (in de VS) geen rechtszaken tegen concurrenten aan te spannen die gebruik maken van essentiële octrooien voor key technologieën die zogenaamde standard-essential patents (SEP) vormen. Dat zijn octrooien die de (erkende) standaard ten aanzien van een bepaald product vormen; een onderneming die actief wil worden op de markt heeft dan een licentie op een SEP nodig.

In een arrest van 20 december 2012 heeft het Belgische Constitutionele Hof (Hof) geoordeeld dat vanwege de schending van de artikelen 101 of 102 VWEU opgelegde geldboeten fiscaal niet aftrekbaar zijn.

Naar aanleiding van het rapport ‘Referentiekader geldboetes, Verslag van één onderzoek naar de hoogte en wijze van berekening van geldboetes in het bestuursrecht en het strafrecht’ kondigt het kabinet enkele beleidsacties aan.

Wegens het maken van verboden afspraken bij deelname aan aanbestedingen (bid-rigging) heeft de NMa aan twee sloopbedrijven boetes opgelegd.

De NMa heeft opnieuw 65 huizenhandelaren beboet wegens een kartelovertreding, ditmaal voor een bedrag van in totaal € 6,4 miljoen; eind 2011 zijn de 14 meest actieve handelaren al beboet voor € 6,3 miljoen. Deze boetes zijn het sluitstuk van het omvangrijke kartelonderzoek dat de NMa in 2009 is gestart met behulp van informatie van de Belastingdienst.

De NMa geeft toestemming voor de fusie van de Stichting Reinier de Graaf Groep (Delft, Voorburg en Naaldwijk) en de Stichting HagaZiekenhuis (Den Haag). Beide partijen bieden algemene ziekenhuiszorg en topzorg aan.

Op 20 december 2012 heeft het Competition Appeal Tribunal (CAT) het beroep van de supermarktketen Tesco tegen het besluit van de Office of Fair Trading (OFT), één van de Britse mededingingsautoriteiten, gedeeltelijk gegrond verklaard. In dit besluit heeft de OFT aan (onder meer) Tesco een boete opgelegd wegens deelname aan illegale prijsafspraken over melk, kaas en boter; aan dit kartel deden zowel de producenten als retailers mee (een zogenaamd Hub&Spoke-kartel).

Het Cour de cassation, het Franse hooggerechtshof, heeft het Hof van Justitie in een aantal prejudiciële vragen gevraagd of nationale mededingingsautoriteiten mogen optreden tegen overeenkomsten die de mededinging tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden, terwijl de marktaandeeldrempel van de de minimis-bekendmaking niet wordt bereikt.

De Commissie heeft Samsung punten van bezwaar gestuurd in haar onderzoek naar mogelijk misbruik van een machtspositie.

Het Gerechtshof Arnhem heeft op 11 december 2012 het beroep van een aantal exploitanten van een Ierse pub tegen Grolsch ongegrond verklaard. De vraag die in deze zaak centraal stond, is of appelanten bij de afname van bier ten behoeve van een door hen geëxploiteerde Ierse pub in de periode 1996 - 2008 te weinig hectoliterbonuskorting van Grolsch hebben ontvangen.

In twee vrijwel identieke uitspraken rekent het CBb af met het door de NMa in haar beschikkingspraktijk consequent gehuldigde standpunt dat ex-werknemers geen zwijgrecht zou toekomen.

Vijf kunsthandelaren hebben op 30 november 2012 toezeggingen gedaan, nadat de NMa een onderzoek was gestart naar mogelijke kartelvorming bij de veiling van schilderijen. De toezeggingen houden verband met de biedingen op kunst en het doen van aankopen tijdens veilingen.