Aflevering 5

Waar eerdere pogingen tot invoering van een zorgspecifieke fusietoets zijn mislukt, lijkt de zorgsector er binnenkort toch aan te moeten geloven. Wanneer de Eerste Kamer na het zomerreces instemt met het wetsvoorstel voor deze toets, dienen zorgaanbieders eerst goedkeuring van de NZa te verkrijgen voordat zij een melding bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) kunnen indienen.

Wij staan in dit artikel stil bij de vraag hoe de taak van de Autoriteit Consument en Markt (hierna: de ACM)1 zich verhoudt tot het meewegen van andere publieke belangen dan mededingingsbelangen bij toetsing aan het kartelverbod van art. 6 van de Mededingingswet (hierna: Mw), gelet op de recente publicaties van de minister van Economische Zaken (hierna: de minister van EZ) en de ACM.

Momenteel is er een aantal ‘follow-on’ procedures aanhangig voor de Nederlandse rechter. Met de term ‘follow-on’ actie wordt bedoeld een schadevergoedingsactie door benadeelden van een kartel die voortborduurt op een kartelbeschikking. Bekende voorbeelden zijn de thans aanhangige procedures naar aanleiding van de Commissiebeschikkingen inzake luchtvracht, paraffine was, liften en roltrappen, natriumchloride en bier.

Op 7 juni jl. heeft ACM bekend gemaakt dat zij goedkeuring verleent aan de overname door NS Groep N.V., via haar dochteronderneming Abellio Nederland B.V. (‘NS’), van 49% van de aandelen van HTM Personenvervoer N.V. (‘HTM’). HTM, waarvan de aandelen op dit moment nog volledig in handen zijn van de gemeente Den Haag, verzorgt het tram- en stadsbusvervoer in Den Haag.

Op 9 juli 2013 heeft ACM de niet-vertrouwelijke versie van de Monitor van de Nederlandse markt voor geadresseerde brievenpost in 2012 (Monitor) gepubliceerd. Deze monitor stelt zij (voorafgaand aan 1 april 2013 deed haar rechtsvoorganger OPTA dat) jaarlijks op, sinds de liberalisering van de Nederlandse postmarkt per 1 april 2009.

Op 17 juni 2013 is de Werkwijze (anonieme) informanten, ACM gepubliceerd. Deze werkwijze is inhoudelijk hetzelfde als de beleidsregels van de NMa uit 2005, waarin de NMa aangaf op welke wijze zij omgaat met (anonieme) informanten.

De ACM heeft op 13 juni 2013 een Engelstalig onderzoeksrapport gepubliceerd waarin de implicaties van bepaalde onderdelen van de theoretische gedragseconomie worden besproken. Het ACM-onderzoek is mede gebaseerd op een onderzoek dat Oxera eerder in opdracht van de ACM heeft uitgevoerd.

De ACM raadpleegt marktpartijen, advocaten en andere betrokkenen over haar consultatiedocument ‘ACM Werkwijze onderzoek analoge en digitale gegevens 2013’ (p. 11-14) en ‘ACM werkwijze geprivilegieerde gegevens 2013’ (p. 18-22). In deze documenten geeft de ACM weer hoe zij te werk zal gaan tijdens het opsporen van overtredingen van de wet- en regelgeving waarop zij toezicht houdt.

In haar informele zienswijze d.d. 3 juli 2013 oordeelt de ACM dat een samenwerkingsverband van niet-concurrerende apotheken gezamenlijk mag onderhandelen met de zorgverzekeraars.

In 1991 heeft de stad Düsseldorf aan Siemens AG een concessie verleend voor een periode 10 jaar, met een automatische, stilzwijgende verlenging met telkens twee jaar, voor (onder meer) de exploitatie en het beheer van brandalarmsystemen. Het Bundeskartellamt merkt deze concessieverlening in een beschikking van 24 mei 2013 aan als overtreding van het kartelverbod, omdat zij derde partijen verhindert om in de regio Düsseldorf actief te worden op de markt voor brandalarmsystemen.

De ACM staat onder voorbehoud toe dat BAS Group, bekend van Dixons en MyCom, iCentre overneemt.

De voorzitter van de Belgische Raad voor de Mededinging heeft op 23 maart 2013 geweigerd om voorlopige maatregelen te nemen tegen een samenwerkingsovereenkomst tussen de overheidsinstantie die gevangenissen beheert en sociale werkplaatsen.

Het is aan de onderneming – bij een melding op grond van artikel 34 Mw – juiste en volledige informatie over te leggen. Ook wanneer het verstrekken van onjuiste informatie een vergissing is, komt dit voor rekening van de onderneming.

De Europese Commissie heeft aan vijf fabrikanten van auto-onderdelen, Sumitomo, Yazaki, Furukawa, S-Y Systems Technologies (SYS) en Leoni, boetes opgelegd voor een totaal bedrag van ruim € 141 miljoen. Volgens de Commissie hebben deze fabrikanten deelgenomen aan vijf verschillende kartels voor de levering van kabelbomen aan Toyota, Honda, Nissan en Renault.

Op 9 juli jl. heeft de Europese Commissie in verschillende lidstaten onaangekondigde bedrijfsbezoeken afgelegd bij diverse internetproviders, omdat zij vermoedt dat deze ondernemingen misbruik van hun machtspositie hebben gemaakt.

De Europese Commissie heeft de overname van Avio (Italië) door General Electric Company (GE, Verenigde Staten) onder voorwaarden goedgekeurd.

Bij persbericht van 24 juni 2013 heeft de Europese Commissie bekend gemaakt dat zij geen mededingingsrechtelijke bezwaren ziet tegen de voorgenomen overname van NYSE Euronext (NYX) door InterContinental Exchange (ICE). Door de overname neemt ICE de Europese aandelen- en derivatenbeurzen (waaronder die in Londen en Amsterdam) over van NYSE. In februari 2012 oordeelde de Commissie nog dat een fusie tussen NYX en Deutsche Börse vanwege mededingingsproblemen geen doorgang kon vinden.

Het Deense farmaceutisch bedrijf Lundbeck en enkele fabrikanten van generieke medicijnen hebben boetes opgelegd gekregen van 93,8 miljoen euro voor Luncbeck en 52,2 miljoen euro voor de fabrikanten van generieke geneesmiddelen gezamenlijk.

Op 11 juni 2013 heeft de Commissie een voorstel voor een richtlijn gepubliceerd die moet bijdragen aan de daadwerkelijke uitoefening van het EU-recht op schadevergoeding. Ook beoogt de richtlijn de wisselwerking tussen de publieke en private handhaving van het mededingingsrecht te garanderen en aldus bij te dragen aan de effectieve handhaving van het mededingingsrecht.

De Europese Commissie is een formeel onderzoek gestart naar het gedrag van Bulgaarse Energie Maatschappij (BEH) en haar dochterondernemingen Bulgargaz, die gas levert, en Bulgartransgaz, die de infrastructuur voor gasleveringen verzorgt. De Commissie onderzoekt of deze ondernemingen een inbreuk hebben gemaakt op de Europese mededingingsregels, door concurrenten de toegang tot de gasinfrastructuren te bemoeilijken.

In april 2011 is de Europese Commissie een onderzoek gestart naar mogelijk mededingingsbeperkende afspraken op de markt voor ‘credit default swaps’ (CDS) door o.a. dertien investeringsbanken.

De Europese Commissie heeft bevestigd dat haar ambtenaren in samenwerking met nationale mededingingsautoriteiten op 18 juni jl. in diverse lidstaten onaangekondigde inspecties hebben uitgevoerd in de kantoren van verschillende ondernemingen die actief zijn in de sector van treinvrachtvervoer naar Zuid-Oost-Europa.

Het Ministerie van Economische Zaken heeft conceptbeleidsregels (concept Beleidsregels) gepubliceerd met betrekking tot mogelijk mededingingsbeperkende afspraken met het doel duurzame ontwikkeling (waaronder de bescherming van milieu, ecologie, dierenwelzijn en volksgezondheid) te bevorderen.

De Europese Commissie heeft een open consultatie georganiseerd over een aantal opties voor toekomstige verbeteringen van de Europese concentratieverordening op het gebied van (i) minderheidsaandelenbezit en (ii) de overdracht van zaken tussen de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten. Bijdragen aan deze consultatie kunnen tot 12 september 2013 worden ingediend.

De Deense mededingingsautoriteit heeft op 12 juni 2013, op basis van zowel het Deense als het Europese kartelverbod en het verbod van misbruik van machtspositie, opgetreden tegen Deutz AG.

De Europese Commissie is op 11 juli 2013 een consultatie gestart in verband met de door haar gepubliceerde ontwerp-bekendmaking inzake overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet merkbaar beperken in de zin van art. 101 lid 1 VWEU.

Deze uitspraak van het Europese Hof volgt naar aanleiding van het hoger beroep dat de Commissie heeft ingesteld tegen een uitspraak van het Gerecht van 24 maart 2011 (T-385/06).

De Commissie heeft bij beschikking van 11 maart 2008 geldboetes opgelegd van in totaal € 32,76 miljoen aan tien ondernemingen vanwege hun deelname – in verschillende tijdvakken tussen oktober 1984 en september 2003 – aan een kartel op de markt van internationale verhuisdiensten in België.

Shell, Sasol, Esso en Total zijn op 1 oktober 2008 beboet door de Europese Commissie omdat zij een kartel hebben gevormd op de markt voor paraffinewas (Besluit Commissie). Zeven afnemers van paraffinewas hebben hun (mogelijke) vorderingen ter zake gecedeerd aan CDC. CDC vordert een verklaring voor recht van de Nederlandse rechter dat de gedaagden door deelname aan het kartel onrechtmatig hebben gehandeld en jegens de afnemers hoofdelijk aansprakelijk zijn voor schade. Tevens vordert CDC dat gedaagden hoofdelijk worden veroordeeld tot betaling van schadevergoeding op te maken bij staat. Gedaagden voeren – onder andere – vier incidentele verweren aan.

ACM heeft Difotrust BV (Difotrust) in het kader van een lopend onderzoek naar mogelijke kartelvorming in een bepaalde sector gevraagd om een overzicht van de ondernemingen in de betreffende sector waarvoor zij in de afgelopen vijf jaar mededingingsrechtelijke onderzoeken heeft uitgevoerd. Ook moest worden vermeld in welke periode Difotrust de werkzaamheden heeft uitgevoerd en wie namens de onderneming de opdracht heeft verleend.

De Franse mededingingsautoriteit heeft op 14 mei 2013 aan farmaceut Sanofi-Aventis (SA) een boete van € 40,6 miljoen opgelegd wegens het tegenwerken van generieke medicijnen die concurreerden met SA’s ‘blockbuster’ Plavix, een middel tegen aderverkalking.

Op 7 juni 2013 heeft het Gerecht het beroep verworpen dat Spar Österreichische Warenhandels AG had ingesteld tegen het besluit van de Commissie dat de overname van Adeg Österreich Handels AG door Billa AG (onderdeel van REWE groep) slechts wordt goedgekeurd onder de voorwaarde dat partijen 24 vestigingen afstoten. Gezien het feit dat Spar een significante positie heeft op de markt voor detailhandel en groothandel, meent de Commissie dat een dergelijke maatregel de mogelijkheid wegneemt om na de acquisitie prijzen te verhogen.

Op 18 juni jl. heeft het Gerecht de vordering tot nietigverklaring van Fluorsid en Minmet tegen het Commissiebesluit van 25 juni 2008 (COMP/39180) in zijn geheel afgewezen.

Auping heeft haar overeenkomst met Beverslaap opgezegd wegens wijziging van haar distributiestrategie. Beverslaap had zich op het standpunt gesteld dat de overeenkomst is opgezegd wegens haar verkopen via internet met hoge kortingen. De opzegging zou mede ingegeven zijn door klachten over deze kortingen van andere Auping distributeurs.

De Italiaanse mededingingsautoriteit heeft vastgesteld dat vijf lokale advocatenbalies artikel 101 lid 1 VWEU hebben overtreden. De ordes zouden regelgeving hebben vastgesteld die ertoe leidde dat niet-Italianen werden belemmerd in hun praktijkuitoefening in Italië.

Op 12 juni jl. is het Besluit van de Autoriteit Consument & Markt tot vaststelling van nadere regels voor de behandeling van klachten (Klachtenregeling ACM) in de Staatscourant gepubliceerd.

De ACM wil een verbetering zien in de positie van de horecaondernemer ten opzichte van de brouwer en pleit daarom voor duidelijker en eenvoudiger contracten tussen brouwers en horecaondernemers.

In maart 2013 heeft het Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg, in opdracht van de NZa, een rapport uitgebracht over instelling overstijgende maatschappen (ook wel regiomaatschappen genoemd). Dit betreft één groep medisch specialisten die in meerdere ziekenhuizen werkzaam is.

Het Oberste Gerichtshof heeft twee prejudiciële vragen aan het HvJ EU gesteld.

Het Oostenrijkse Kartellgericht heeft op 13 mei 2013 een boete van € 20,8 miljoen opgelegd aan de Duitse REWE groep voor het overtreden van artikel 101 VWEU en paragraaf 1 van de Oostenrijkse mededingingswet. REWE is in een groot aantal landen (waaronder Oostenrijk) actief in de levensmiddelenhandel.

De US District Court, Southern District of New York, acht bewezen dat Apple door middel van agentuurovereenkomsten met vijf uitgevers de prijsconcurrentie op de markt voor E-books heeft verminderd.

De Rechtbank Rotterdam vernietigt het boetebesluit van de ACM van 16 november 2011 in het zeescheepsafvalkartel, waarin zij voor bijna € 3 miljoen aan boetes had opgelegd.

Nederlandse banken mogen van de ACM gezamenlijk geldtransport inkopen en bankbiljetten tellen en sorteren. De ACM oordeelt dat de samenwerking een kostenbesparing van minstens 35 miljoen euro oplevert, terwijl de samenwerking de concurrentie tussen de banken niet beperkt. ABN AMRO, ING en Rabobank hebben hun samenwerking ondergebracht in de gemeenschappelijke onderneming Geldservice Nederland (SGN).

Tapverslagen van het Openbaar Ministerie (OM) kwalificeren als strafvorderlijke gegevens in de zin van artikel 1 Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg). De tapverslagen die het OM in 2008 aan de NMa ter beschikking heeft gesteld, vallen aldus binnen deze wet en kunnen ex artikel 39f Wjsg aan de NMa worden gegeven.

Op 13 juni heeft het HvJ EU het hoger beroep van Versalis tegen het arrest van het Gerecht (zaak T-59/07) afgewezen. De Commissie had Versalis en haar moedermaatschappij Eni SpA een hoofdelijke boete van 272,25 miljoen euro opgelegd voor deelname aan het kartel voor butadieenrubber en van door polymerisatie in emulsie verkregen styreen-butadieenrubber (C (2007) 5007 def. 29 november 2006).

De vaste commissie voor Economische Zaken, belast met het voorbereidend onderzoek van het wetsvoorstel Instellingswet Consument en Markt, heeft op 24 juni 2013 verslag uitgebracht van haar bevindingen.