Aflevering 3

Vanaf 1 januari 2014 heeft de Zweedse mededingingsautoriteit (Konkurrensverket) de taak gekregen steun te bieden aan aanbestedende diensten en ondernemers op het gebied van overheidsopdrachten. Het uitbreiden van de Zweedse mededingingsautoriteit in zowel grootte als verantwoordelijkheden moet voltooid worden in 2014.

Op 19 december 2013 heeft de Franse mededingingsautoriteit (Autorité de la concurrence) een boete van ruim € 15 miljoen opgelegd aan Schering-Plough voor het bewust verspreiden van onjuiste informatie over de vervanger van het medicijn Subutex en het verschaffen van ongerechtvaardigde kortingen aan apothekers om de intrede van het generieke product te beteugelen. Subutex wordt gebruikt voor de behandeling van drugsverslavingen.

Het mededingingsrechtelijke concentratietoezicht is door de Maatregelen in verband met de overdracht van de aandelen in SNS Reaal door de Staat aan NLFI (‘Maatregelen’) niet van toepassing op de overname van SNS Reaal door Stichting Administratiekantoor Beheer Financiële Instelingen (‘NLFI’).

Het Bundeskartellamt heeft boetes opgelegd aan vier fabrikanten van behang wegens het maken van prijsafspraken tussen 2005-2008. Het ging om prijsverhogingen tussen de 5-6%.

ACM heeft KPN een last onder dwangsom opgelegd, teneinde KPN te dwingen bepaalde inlichtingen te verstrekken.

In deze policy brief beschrijft de Commissie onder welke omstandigheden zij een besluit op basis van artikel 7 Vo. 1/2003 (verbod) of artikel 9 Vo. 1/2003 (toezegging) neemt.

Visa Europe moet de vergoedingen die retailers aan Visa betalen voor betalingen met Visa creditcards verlagen naar 0,3% van de waarde van de transactie, wat een verlaging van 40-60% inhoudt. Deze kosten worden normaliter door retailers doorberekend aan consumenten, derhalve zullen consumenten profiteren van deze verlagingen.

Op 5 maart heeft de Commissie een boete van bijna € 6 miljoen opgelegd aan twee van de grootse Europese beurzen voor spothandel in elektriciteit, EPEX Spot (EPEX) en Nord Pool Spot (NPS), vanwege hun afspraak om niet met elkaar te concurreren en klanten te verdelen.

De Commissie heeft een boete van € 1 miljoen opgelegd aan S.C. OPCOM S.A, die de enige energiebeurs in Roemenië bedient, vanwege misbruik van een machtspositie tussen 2008 en 2013.

De Dienst Wegverkeer (RDW) stelt kentekengegevens online beschikbaar aan het grote publiek. ACM heeft vragen van een ondernemer ontvangen die stelt oneerlijke concurrentie te ervaren door dit handelen van de RDW.

Voorafgaand aan de volledige inwerkingtreding van de Wet Markt en Overheid (de Wet MenO), informeert ACM de (lagere) overheid over het toepassingsbereik van deze wet. Vanaf 1 juli 2014 zijn de vier gedragsregels opgenomen in de artikelen 25g tot en met 25m Mw onverkort van toepassing op de economische activiteiten die door (lagere)overheden worden ontplooid.

CMA zal met ingang van 1 april 2014 de leidende Britse mededingingsautoriteit worden, waarin de Office of Fair Trading (OFT) en de Competition Commission (CC) zullen worden geïncorporeerd.

De hoofddirecteur van de Britse Competition and Markets Authority (CMA) heeft op 12 maart 2014 een toespraak gehouden over het realiseren van vijf strategische doelen. Deze doelen zijn: handhaven van het mededingingsrecht, uitbreiden van werkzaamheden naar nieuwe markten, meer aandacht hebben voor de te beschermen consument, nastreven van vak professionaliteit op alle gebieden en verrichten van taken op een efficiënte manier.

ACM wil door middel van Het Signaal een bijdrage leveren aan maatschappelijke discussies op een aantal terreinen waarop zij actief is.

Uit het eerste jaarverslag van ACM volgt dat consumenten direct profiteren van het toezicht van de ACM. In 2013 bedroeg dit voordeel € 1,85 miljard.

ACM heeft de concentratie tussen het in kankerbehandelingen gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis uit Amsterdam en het kankercentrum van het UMC Utrecht goedgekeurd.

ACM concludeert na het eerste onderzoek, dat het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht en de Rivas Zorggroep uit Gorichem een vergunning moeten aanvragen voor hun voorgenomen fusie.

Op 19 maart 2014 heeft de Commissie boetes opgelegd van in totaal € 953 miljoen aan ondernemingen die een kartel vormden voor het leveren van lagers voor trucks en personenauto’s. De producenten coördineerden hun prijzen gedurende een periode van zeven jaar, van april 2004 tot juli 2011, in de gehele EER.

In een informele zienswijze heeft ACM een uitleg gegeven over een concentratie bestaande uit opeenvolgende transacties.

De Office of Fair Trading (OFT) heeft bij besluit van 20 maart 2014 geconcludeerd dat Hamsard 3149 Limited (Hamsard), haar dochtermaatschappijen Quantum Pharmaceutical Limited (Quantum) en Total Medication Management Services Limited (Tomms Pharmacy - 'Tomms') samen met Celesio AG en haar dochtermaatschappij Lloyds Pharmacy Limited (Lloyds) het mededingingsrecht hebben geschonden door het onderling verdelen van de markt met betrekking tot de levering van geneesmiddelen die alleen verkrijgbaar zijn op recept aan verzorgingshuizen in Engeland.

De Commissie heeft een nieuwe groepsvrijstellingsverordening en daarbij behorende richtsnoeren aangenomen betreffende overeenkomsten inzake technologieoverdracht. Deze groepsvrijstelling zal op 1 mei 2014 in werking treden. De Verordening is van toepassing op licentieovereenkomsten waarbij toestemming voor de productie van contractproducten wordt verleend.

De Commissie kan bevestigen dat zij op 25 maart 2014 een onaangekondigde inspectie heeft uitgevoerd bij enkele bedrijven actief in de productie van uitlaatsystemen.

ACM heeft een verzoek ex art. 9(2)(a) Vo. 139/2009 bij de Europese Commissie ingediend om de beoordeling van de fusieaanvraag tussen kabelmaatschappijen UPC en Ziggo naar de Nederlandse autoriteit te verwijzen.

Op 18 maart jl. heeft ACM besloten dat de voorgenomen concentratie tussen Stichting Albert Schweitzer Ziekenhuis en Stichting Rivas Zorggroep een negatieve invloed op de concurrentie heeft en dat de twee partijen nog niet mogen fuseren.

De Commissie is er achter gekomen dat elf producenten van ondergrondse hoogspanningskabels een kartel vormden. Dergelijke kabels worden doorgaans gebruikt om elektriciteitsnetten in verschillende landen met elkaar te verbinden.

De Commissie heeft Ervin, Winoa, Metalltechnik Schmidt en Eisenwerk Würth beboet voor deelname aan een kartel dat de prijzen voor staalschuur- en staalslijpmachines in Europa coördineerde gedurende een periode van meer dan zes jaar.

Het eindrapport volgt op een tweejarige onderzoek door een groep van onafhankelijke panelleden van de Competition Commission (CC), dat recent onderdeel van de nieuwe mededingingsautoriteit (CMA) werd. De maatregelen omvatten een hard optreden tegen de voordelen en stimuleringsregelingen voor particuliere ziekenhuisexploitanten en maatregelen om de beschikbaarheid van informatie over consultantvergoedingen en de prestaties van adviseurs en particuliere ziekenhuizen voor patiënten te verhogen.

OSA, een collectieve beheersorganisatie van auteursrechten op muzikale werken, vordert betaling van Lécebné lázne, een vennootschap die een particuliere gezondheidszorginstelling beheert, voor het zonder licentieovereenkomst beschikbaar stellen van door OSA beheerde werken aan patiënten in haar kuurinrichting. Lécebné lázne betoogt echter dat OSA misbruik maakt van haar machtspositie.

De Commissie is in beroep gegaan tegen het arrest van het Gerecht waarin het had geoordeeld dat de Commissie per document concreet moest beoordelen of sprake was van een uitzondering op openbaarmaking krachtens artikel 4 Vo. 1049/2001 (Eurowob).

Het Gerecht heeft twee arresten gewezen in het LCD kartel in de beroepen die LG Display Co. Ltd. (LGD) en Innolux Corp. hadden ingesteld tegen het Commissiebesluit C(2010)8761. Bij dit besluit heeft de Commissie zes grote internationale fabrikanten van lcd’s beboet voor het maken van kartelafspraken in de periode 2001-2006. De ondernemingen kwamen geregeld bijeen in Taiwan in de zogenaamde ‘Crystal meetings’ om onder andere (minimum) prijzen voor lcd schermen voor computers en televisies af te stemmen.

ACM heeft geweigerd een vergunning te verlenen voor de overname van A.A. ter Beek B.V. (de eigenaar van het merk Bolletje) door Continental Bakeries (CB). Deze voorgenomen concentratie zou tot een belemmering van de mededinging leiden.

In november 2008 en september 2009 heeft de Commissie een onderzoek uitgevoerd naar ondernemingen actief in de cementsector. In dat verband heeft de Commissie Schwenk Zement KG bij formeel besluit ex artikel 18 lid 3 Vo. 1/2003 verzocht om inlichtingen te verschaffen. Tegen dit besluit heeft Schwenk Zement KG het onderhavige beroep ingesteld.

Rechtbank Rotterdam heeft uitspraak gedaan in het beroep dat telers/verwerkers van zilveruien hadden aangespannen tegen het ACM-besluit van 25 mei 2012.

Op 20 maart 2014 heeft het Gerecht uitspraak gedaan met betrekking tot het besluit van de Commissie uit 2009 over het hitte stabilisatoren-kartel (COMP/C.38.589).

Op 20 maart 2014 heeft het Gerecht het beroep van Faci SpA tegen het besluit van de Commissie uit 2009 met betrekking tot het hiervoor genoemde hitte stabilisatoren-kartel (COMP/C.38.589) ongegrond verklaard.

Het HvJ EU heeft in een hogere voorziening, ingesteld door Ballast Nedam, geoordeeld dat de Commissie de rechten van de verdediging heeft geschonden.

De Rechtbank Rotterdam heeft het besluit van ACM in het isolerende dubbelglas-kartel vernietigd ten aanzien van twee ondernemingen die beroep hadden ingesteld. De ACM had slechts een gedeelte van de clementieverklaringen aangemerkt als op de zaak betrekking hebbende stukken.

Deze kroniek betreft de uitspraken van het Hof en het Gerecht gewezen in de tweede helft van 2013. In deze periode zijn weer meer dan vijftig arresten op dit terrein gewezen zodat een selectie is toegepast. In deze periode heeft het Hof wederom een groot aantal uitspraken gedaan in hogere voorziening in kartelzaken. Opvallend is dat geen enkele van de hogere voorzieningen, noch van karteldeelnemers, noch van de Commissie, succesvol was. Het Hof legt daarbij in verschillende uitspraken de nadruk op de marginale toets die het aanlegt bij de beoordeling van de uitspraken van het Gerecht over de hoogte van kartelboetes. Ook als het gaat om de beoordeling bij het optreden van de Commissie bij de toepassing van de Clementiemededeling laat het Hof het Gerecht zeer veel ruimte. Het aantal uitspraken van het Hof over andere dan kartelberoepen is verder gering. Het werkterrein van het Gerecht was in deze periode meer divers met ook enkele uitspraken over procedurele kwesties als inspecties door de Commissie.

Op 1 april 2013 ging de Autoriteit Consument en Markt (‘ACM’) van start. Haar rechtsvoorgangers NMa, OPTA en Consumentenautoriteit hielden daarmee op te bestaan. Het samengaan van de toezichthouders was gedeeltelijk een kostenbesparingsoperatie: ACM heeft een bezuinigingsopdracht van € 7,4 miljoen in 2015. Volgens de minister van Economische Zaken (‘de minister’) was de fusie dan ook een logisch onderdeel van het streven naar een kleinere overheid.1 Daarnaast voorzag de minister een vergroting van de effectiviteit en de efficiëntie van het markttoezicht. ACM, met name bij monde van de heer Fonteijn, heeft diverse malen benadrukt welke voordelen de fusie heeft. De gecombineerde toezichthouder zou beter gebruik kunnen maken van de gedeelde expertise, hetgeen de kwaliteit van het toezicht ten goede zou komen. ACM grijpt de fusie tevens aan om een verandering te bewerkstelligen van de stijl van toezicht. Dit roept de vraag op wat nu eigenlijk de resultaten zijn van één jaar ACM. Is er een verandering in stijl waar te nemen? Zijn er inhoudelijke verschillen waar te nemen?

Op 24 januari 2014 organiseerde de International Chamber of Commerce (de ICC) een seminar in Den Haag met het thema compliance. Doel van het seminar was stil te staan bij visies en recente ontwikkelingen ten aanzien van compliance en mededinging. Een van de gastsprekers was de heer Fonteijn, bestuursvoorzitter van de ACM. In zijn toespraak presenteerde de heer Fonteijn de visie van de ACM over complianceprogramma’s en de positie daarvan in het mededingingsbeleid van de ACM.

Alhoewel de ACM nog doende lijkt vorm te vinden na haar totstandkoming en in afwachting van de afkondiging van de Stroomlijningswet, zit zij niet stil. Zoals we vooral van de toenmalige NMa gewend waren, komt er bij tijd en wijle weer een nieuwigheid op. Niet zelden gaat het daarbij om het ruim interpreteren van bevoegdheden of boete-instrumenten. Dat deze – enigszins aan het handhaven van het mededingingsrecht eigen – wijze van effectief opsporen en beboeten vruchten kan afwerpen, behoeft weinig toelichting. Een teken van het succes van de mededingingshandhaving is bijvoorbeeld het gegeven dat inmiddels onderdelen ervan (beboeting met als maximum 10% van de jaaromzet) zullen worden geïntroduceerd in het klassieke handhavingsrecht, het strafrecht.