Aflevering 2

Op 30 december 2014 heeft ACM twee besluiten gepubliceerd waarin meerdere investeringsmaatschappijen beboet worden voor deelname aan het meelkartel. Het is de eerste keer dat ACM een boete oplegt aan investeringsmaatschappijen.

Vier Nederlandse banken, ABN AMRO Bank N.V., ING Bank N.V., Rabobank en SNS Bank N.V., hebben op 17 oktober 2014 hun samenwerking ten aanzien van het her- en terugplaatsen van geldautomaten in landelijke gebieden aan ACM voorgelegd. In haar beoordeling heeft ACM meegenomen dat de minister van Financiën hecht aan een landelijke dekking waarbij burgers binnen een straal van 5 km toegang tot een geldautomaat hebben.

Op 18 december 2014 heeft ACM een beslissing op bezwaar genomen naar aanleiding van een verzoek tot handhavend optreden van enkele dierenartsen tegen de figuur van de ‘geborgde dierenarts’.

De Parnassia Groep is voornemens zeggenschap te verkrijgen over een deel van de onderneming van de failliete Stichting Riagg Rijnmond. De betrokken ondernemingen hebben op 23 december 2014 ACM om toestemming gevraagd voor de overname, waardoor een concentratie in de zin van de Mededingingswet tot stand zou worden gebracht.

Op 5 januari 2015 heeft ACM toestemming gegeven voor de overname van NRC Media Holding BV (inclusief haar dochtervennootschappen NRC Media BV en NRC Lux BV) door Mediahuis Nederland BV (een joint venture van Corelio NV en Concentra NV).

Op 20 december 2013 had het Bundeskartellamt geoordeeld dat HRS de ‘best price’-clausules per 1 april 2014 uit haar contracten met Duitse hotels moest halen.

Het Competition Appeal Tribunal (CAT) heeft op 9 januari 2015 geoordeeld dat Groupe Eurotunnel SA niet ook een veerdienst vanuit Dover naar Calais mag exploiteren (MyFerryLink) en heeft daarmee het besluit van de Britse mededingingsautoriteit, Competition and Markets Authority (CMA) van 27 juni 2014 bevestigd.

Op 13 januari 2015 is het Samenwerkingsprotocol ACM NZa gepubliceerd. In dit protocol zijn de uitgangspunten voor de samenwerking tussen beide toezichthouders vastgelegd.

De Europese Commissie heeft aangekondigd de concentratie tussen de collectieve beheersorganisaties PRSfM (Verenigd Koninkrijk), STIM (Finland) en GEMA (Duitsland) nader te onderzoeken. Collectieve beheersorganisaties zijn ondernemingen die de auteursrechten voor rechthebbenden beheren en verlenen administratiediensten voor verschillende uitgeverijen.

De Europese Commissie heeft concept richtsnoeren opgesteld over de toepassing van de Europese mededingingsregels in de landbouwsector. Na de nationale mededingingsautoriteiten en de ministeries van landbouw van de lidstaten te hebben geconsulteerd, verzoekt de Commissie nu commentaar van belanghebbenden. Opmerkingen kunnen tot 5 mei 2015 worden ingediend.

Op 31 juli 2014 had ACM een concentratie van Zorg van de Zaak en het Rode Kruis Ziekenhuis goedgekeurd. Hierbij verkreeg Zorg van de Zaak uitsluitende zeggenschap over het Rode Kruis Ziekenhuis. Partijen hebben ACM om een informele zienswijze gevraagd, nu zij in fase 2 een deel van de aandelen in het Rode Kruis Ziekenhuis via een administratiekantoor als certificaat in handen willen geven aan medisch specialisten werkzaam bij datzelfde ziekenhuis.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft een boete van € 225.000 opgelegd aan SodaStream GmbH voor het misbruik maken van haar machtspositie. In 2006 had SodaStream hiervoor ook al een boete gekregen.

Supermarkten, producenten en verwerkers van kippenvlees hebben onderling duurzaamheidsafspraken gemaakt over de in- en verkoop – met als doel meer aandacht voor het welzijn van kippen – onder de naam: de ‘Kip van Morgen’. De afspraken betreffen inkoopvoorwaarden die de verschillende supermarkten zullen hanteren.

In 2012 heeft het Bundeskartellamt na klachten van zagerijen en de houtindustrie een procedure geïnitieerd tegen de Duitse deelstaat Baden-Württemberg vanwege diens rol in de gezamenlijke verkoop van rondhout afkomstig uit de deelstaten.

De Competition and Markets Authority (CMA) heeft een ‘fase 2 onderzoek’ ingesteld naar de overname van Weidenhammer Packaging Group GmbH door Sonoco Products Company.

Het Bundeskartellamt heeft op 29 januari 2015 vastgesteld dat gemeenten in het belang van consumenten een concessie voor beheer van openbare netten, zoals het gasnet en het elektriciteitsnet, dienen te verlenen aan de leverancier die de beste aanbieding doet voor het beheer. De gemeenten dienen de leverancier die zij een dergelijke concessie willen verlenen, door middel van een aanbestedingsprocedure te selecteren.

De Commissie heeft een boete van € 14.960.000 opgelegd aan de Britse effectenmakelaar ICAP. ICAP heeft de mededingingsregels overtreden door verschillende kartels in de derivatenhandel van rentepercentages op de Japanse Yen te assisteren.

Het Markttoezichthoudersberaad (MTB) bestaat uit ACM, AFM, het CBP, DNB, de Kansspelautoriteit, de NZa en het Commissariaat voor de Media. Het MTB richt zich op het functioneren van markten en het gedrag van marktspelers.

Het Bundeskartellamt heeft een boete van € 3.380.000 opgelegd aan Metzeler Schaum GmbH, een Duitse fabrikant van schuimproducten (zoals matrassen). Metzeler legde wederverkopers van haar producten een vaste wederverkoopprijs op.

Inter City Railways Limited (ICRL), een dochterbedrijf in handen van Stagecoach Group plc (Stagecoach) en Virgin Group Holdings Limited (Virgin Trains), heeft na een succesvolle aanbestedingsprocedure de East Coast rail franchise voorlopig gegund gekregen.

Autoriteit Consumenten Markt (ACM) gaat onder voorwaarden akkoord met de overname van Mecom Group Plc. (Mecom) door De Persgroep Publishing N.V. (De Persgroep).

In een uitspraak van het Britse Court of Appeal is beslist dat de Ierse luchtvaartmaatschappij Ryanair Holdings Plc (Ryanair) haar belang van bijna 30% in haar eveneens Ierse concurrent Aer Lingus Group plc (Aer Lingus) moet terugbrengen naar 5%.

Op de markt van ‘olieslangen voor maritieme toepassing’ heeft de Europese Commissie in 2009 elf ondernemingen beboet wegens kartelvorming (Beschikking C(2009) 428 definitief van de Commissie van 28 januari 2009). Op 17 mei 2013 (T-146/09) heeft het Gerecht ten aanzien van Parker ITR en haar moedermaatschappij Parker Hannifin – twee van de betrokken ondernemingen – de beschikking van de Commissie gedeeltelijk nietig verklaard.

Bij beschikking van 30 september 2009 (zaak COMP/37.956 – Betonstaal, nieuwe beschikking) heeft de Europese Commissie verschillende Italiaanse producenten beboet wegens kartelvorming in de markt van betonstaal in staven of rollen.

Het Gerecht heeft op 21 januari 2015 geoordeeld dat de Europese Commissie een klacht van de Britse luchtvaartmaatschappij EasyJet tegen de manier waarop de luchthaven Schiphol zijn tarieven vaststelt, niet in behandeling hoeft te nemen. Reden voor afwijzing van de vordering van EasyJet is dat de zaak al door een nationale toezichthouder (voorheen NMa nu ACM) is behandeld.

In dit arrest oordeelt het Gerecht over de mogelijkheid van de Commissie om een meer uitgebreide versie van een boetebeschikking te publiceren.

Een aantal afnemers van paraffinewas, kaarsenproducenten en een producent van waspapier (gezamenlijk de afnemers genoemd) hebben hun vordering tot schadevergoeding gecedeerd aan CDC Project 14 SA (CDC), de eiser in deze zaak. CDC is opgericht door CDC Cartel Damage Claims Holding SA, een onderneming die zich richt op schadevergoedingsacties op basis van kartels.

VGZ heeft verschillende zorgovereenkomsten gesloten met afleveraars van dieetpreparaten waarin deze afleveraars verplicht worden de VGZ-voorkeursproducten af te nemen bij Fresenius Kabi Nederland B.V. (Fresenius). VGZ heeft met Fresenius afspraken gemaakt over de prijs waartegen Fresenius deze preparaten zal leveren.

Op 15 januari 2015 heeft Rechtbank Rotterdam einduitspraak gedaan in het plantuienkartel.

Eind oktober 2010 had ACM aan St. Carint-Reggeland Groep (CRG) en St. Carinova Thuiszorg (Carinova) een boete opgelegd van € 1,3 miljoen respectievelijk € 4,4 miljoen wegens het geografisch verdelen van de markt voor thuiszorg. Na onderzoek had ACM geconcludeerd dat deze ondernemingen binnen een nog op te richten franchiseformule – Plectrum – door middel van een non-concurrentiebeding, hadden afgesproken niet elkaars werkgebied te betreden.

Deze kroniek betreft de uitspraken van het Hof en het Gerecht gewezen in de tweede helft van 2014. In deze periode zijn weer meer dan vijftig arresten op dit terrein gewezen zodat een selectie is toegepast. Opvallend is dat het Hof in maar liefst vier zaken uitspraken van het Gerecht heeft vernietigd. Vooral in de uitspraak inzake CB over het begrip mededingingsbeperkende strekking toont het Hof zich uiterst kritisch over de analyse die het Gerecht heeft gehanteerd. Het is af te wachten of deze samenloop van vernietigingen toevallig is of meer structureel van aard. Ook in deze periode heeft het Gerecht weer een aantal malen van zijn volledige rechtsmacht gebruikgemaakt om de boetes te verlagen. Voorts valt op dat in dit jaar een aantal beroepen zich richt tegen de verificatiebeschikkingen van de Commissie, en de rolverdeling c.q. de bevoegdheidsverdeling tussen de Commissie en de nationale autoriteiten aan bod komen. Zo laat het Gerecht zich voor het eerst uit over de interpretatie van artikel 13 lid 1 van verordening 1/2003 in het kader van een klachtafwijzing door de Commissie omdat een nationale autoriteit al een onderzoek is opgestart naar dezelfde gedragingen als waarop de klacht betrekking heeft.

De bevoegdheid van de ACM en de Europese Commissie om boetes op te leggen voor een kartelovertreding komt in beginsel te vervallen vijf jaar na beëindiging van de betreffende overtreding, tenzij die vervaltermijn wordt gestuit door onderzoekshandelingen van een mededingingsautoriteit. De termijn wordt voorts opgeschort als een onderneming bezwaar of beroep instelt tegen het besluit om haar een boete op te leggen. Hoewel deze systematiek op het eerste gezicht betrekkelijk eenvoudig lijkt, kan de praktijk soms opmerkelijke situaties opleveren, waar betrokken ondernemingen, de ACM en zelfs rechters mee worstelen. Een recente uitspraak van het CBb illustreert goed waar de schoen kan wringen.

Deze bijdrage bevat een overzicht van de activiteiten van ACM als nationale mededingingsautoriteit gedurende 2014. In het overzicht wordt achtereenvolgens kort ingegaan op sanctiebesluiten, toezeggingsbesluiten, output anders dan besluiten, besluiten op aanvragen, concentraties, bezwaarzaken, zaken in beroep en hoger beroep en nieuwe wetgeving. De bijdrage sluit af met een korte slotbeschouwing.