Aflevering 2

De Europese Commissie heeft na een uitgebreid onderzoek toestemming gegeven voor de overname van de Nederlandse pakketbezorger TNT Express door het Amerikaanse FedEx.

Onderzoeksbureau KWINK heeft in opdracht van de Minister van Economische Zaken een evaluatie uitgevoerd naar het functioneren van ACM tijdens de eerste twee jaar na haar oprichting op 1 april 2013. Middels een brief aan de minister heeft ACM op de resultaten van de evaluatie gereageerd.

ACM heeft op 10 december 2015 geoordeeld dat de gemeente Cuijk zich bij de exploitatie van ligplaatsen niet heeft gehouden aan de Wet Markt en Overheid (Wet M&O). Bij de exploitatie van ligplaatsen aan de noordoever van de Kraaijenbergse Plassen heeft de gemeente de verplichting tot doorberekening van de integrale kosten niet nageleefd en daarmee artikel 25i Mw overtreden.

ACM heeft in een nieuwsbericht laten weten onder voorbehoud toe te staan dat Holland Pharma Exploitatie B.V. de activa van de failliete DA Retailgroep B.V. en Retail Shared Service Centre B.V. overneemt.

De UOKiK, de Poolse mededingingsautoriteit, heeft in december 2013 bij beschikking vastgesteld dat Polski Górnictwo Natftowe i Gazownictwo (PGNiG) misbruik had gemaakt van haar machtspositie. PGNiG is een olie- en gasbedrijf waarvan de meerderheid van de aandelen door de Poolse staat worden gehouden.

De Deense mededingingsautoriteit heeft op 24 juni 2015 geoordeeld dat LFK Vejmarkering AS (LKF) en Eurostar Danmark AS (Eurostar) zowel de Deense als de Europese mededingingsregelgeving hebben overtreden.

De Spaanse mededingingsautoriteit, CNMC, heeft Telefonica en de betaalzender DTS beboet wegens hun afspraken en afgestemde gedraging over het verkrijgen, doorverkopen en het gebruiken van uitzendrechten van de voetbalseizoenen 2012/2013 en 2014/2015.

In 2012 heeft de prijsvergelijkingssite Foundem in Engeland een procedure aanhangig gemaakt tegen Google wegens misbruik van een machtspositie. Op dat moment was de Europese Commissie ook al bezig met een initieel onderzoek naar misbruik door Google naar aanleiding van klachten van diverse partijen, waaronder Foundem.

De Duitse mededingingsautoriteit, het Bundeskartellamt, heeft Booking.com verboden om haar best price clausules nog langer te gebruiken. Deze clausules, opgenomen in de contracten en in de algemene voorwaarden van Booking.com, houden in dat de hotels verplicht zijn om hun kamers aan te bieden tegen de laagste kamerprijzen, maximale capaciteit en meest voordelige boekings- en annuleringsvoorwaarden.

De Duitse mededingingsautoriteit, het Bundeskartellamt, heeft Bongrain Europe SAS, dat onderdeel is van de Savencia Groep, een boete van € 90.000 opgelegd wegens het verstrekken van onjuiste informatie tijdens een meldingsprocedure in 2011. De melding had betrekking op de verkrijging door Bongrain van het merendeel van de aandelen in zuivelproducent Söbbeke GmbH.

Lego GmbH heeft een boete van € 130.000 opgelegd gekregen van het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit.

Op 17 januari 2016 gaf Eurocommissaris Vestager een speech tijdens de digital-life-design conferentie in München over big data en mededinging. Vestager bevestigt in haar speech dat technologiemarkten (zoals big data) niets anders zijn dan 'normale' markten, maar dat er wel een verschil in tempo bestaat. De snelle ontwikkelingen op technologiemarkten zijn een uitdaging voor het mededingingsrechtelijk toezicht.

De Europese Commissie heeft Melco (Mitsubishi Electric) en Hitachi een boete van € 137,8 miljoen opgelegd voor deelname aan een kartel met Denso. Het kartel had betrekking op dynamo’s en startmotoren en is door de Commissie strijdig bevonden met de Europese mededingingsregels. Denso is als clementieverzoeker niet voor het kartel beboet. Alle partijen hebben inmiddels hun betrokkenheid bij het kartel toegegeven en zijn akkoord gegaan met een schikking.

ACM heeft in een spoedbesluit onder voorbehoud bepaald dat Ziengs de schoenenwinkels van Scapino mag overnemen.

Het Bundeskartellamt heeft op 8 juni 2010 een boete van € 30 miljoen opgelegd aan acht koffieproducenten, de Duitse koffieproducenten vereniging (DKV) en tien medewerkers van de betrokken ondernemingen wegens het maken van prijsafspraken.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, bericht dat het regelmatig klachten ontvangt over bedrijven die de Britse mededingingsregels zouden overtreden. De instantie heeft echter niet de capaciteit om in alle gevallen over te gaan tot een formeel onderzoek. Als CMA in een concreet geval niet besluit een dergelijk onderzoek op te starten, stuurt het een waarschuwings- of adviesbrief daarvoor in de plaats.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft haar definitieve besluit gepubliceerd dat Engelse cementleveranciers verbiedt algemene prijsaankondigingen naar klanten te sturen. In plaats daarvan dient de prijsinformatie specifiek te zijn toesneden op de geadresseerde.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft Punten van Bezwaar aan zowel badkamerfabrikant Ultra Finishing Ltd. als aan koelkastproducent Foster Refrigerator gestuurd.

Margrethe Vestager, Eurocommissaris voor Mededinging, heeft de handhavingsprioriteiten van de Europese Commissie voor 2016 bekend gemaakt. In een speech tijdens een conferentie van het College van het Global Competition Law Centre (GCLC) accentueerde zij twee onderwerpen in het bijzonder: de digitale economie en standaard essentiële patenten (SEP’s).

In zijn speech tijdens een conferentie van het College van het Global Competition Law Centre (GCLC) bespreekt Carles Esteva Mossa de convergentie van concentratiecontrole- en kartelregels sinds de inwerkingtreding van de concentratiecontrole verordening 25 jaren geleden.

Op 15 januari 2016 heeft de Europese Commissie een rapport gepubliceerd over de wijze waarop de handhaving van de mededingingsregelgeving het functioneren van de Europese energiemarkt beïnvloedt. Het rapport bevat daarnaast ook een analyse van de Europese gas- en elektriciteitsmarkt.

De gemeente Heerhugowaard heeft in 2011 een jachthaven laten aanleggen door Bouwfonds. Deze aanleg was onderdeel van een projectontwikkeling waarbij tevens een nieuwe woonwijk werd gerealiseerd. Het havengebouw heeft de gemeente zelf gerealiseerd met een provinciale subsidie.

Op 5 oktober 2015 is de Europese Commissie een onderzoek gestart naar de overname van BASE – één van de drie Belgische mobiele netwerkaanbieders – door Telenet, een kabelnetwerkaanbieder die ook mobiele netwerkdiensten aanbiedt en onder controle staat van Liberty Global.

De Europese Commissie heeft de overname van Office Depot door Staples, beide actief op de markt voor kantoorartikelen, onder voorwaarden goedgekeurd.

Het Hongaarse Nielsen heeft een monopoliepositie op het gebied van kijkcijfermeetdiensten. Daarnaast heeft zij een significant marktaandeel op de markt voor op software gebaseerde data-analyse diensten. Deze data-analyses voert zij uit met haar eigen software.

De Competition & Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft aan GlaxoSmithKline plc (GSK), Generics (UK) Limited (GUK) en Alpharma Limited (Alpharma) boetes opgelegd wegens een overeenkomst waarbij GUK en Alpharma aan GSK toezegden onder voorwaarden de markt voor paroxetine (een antidepressivum) niet te betreden (pay-for-delay).

De Federal Trade Commission (FTC), de Amerikaanse Mededingingsautoriteit, heeft zich na publieke consultatie uitgelaten over de overname van Freescale Semiconductor Ltd. door NXP Semiconductor N.V.

Streetmap, een aanbieder van online kaarten, beschuldigt Google van misbruik van machtspositie door bij het zoeken naar kaarten in haar zoekmachine Google Search als eerste resultaat een link en afbeelding van Google Maps te tonen. De resultaten van andere kaarten worden slechts met een link getoond. Hierdoor zouden consumenten niet langer de mogelijkheid hebben om voor een andere kaart te kiezen dan van Google Maps.

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMa) heeft aan zes ondernemingen van indus­triële batterijen boetes opgelegd van in totaal € 3.8 miljoen wegens het periodiek afstemmen van een loodtoeslag op de nettoprijs van zogenoemde motive power batterijen in België. In de periode 2004-2011 zijn de ondernemingen om de drie maanden bijeengekomen om de loodtoeslag vast te stellen. Zij waren deze bijeenkomsten gestart nadat eind 2003 de loodprijs in korte tijd enorm was gestegen.

De Europese Commissie verzoekt belanghebbenden commentaar te geven op de toezeggingen die de zeevrachtvervoerders hebben aangeboden in het onderzoek naar de praktijk van aangekondigde prijsverhogingen. In het zeecontainervervoer is het gebruik om drie tot vijf weken van tevoren een verwachte prijsverhoging aan te kondigen per getransporteerde container op een bepaalde route tussen twee genoemde zeehavens, bijvoorbeeld Shanghai – Rotterdam. Deze prijsaankondigingen werden gedaan op de eigen website of via de pers. Het betrof ondernemingen uit onder andere China, Taiwan, Duitsland, Denemarken, Japan en Zwitserland.

De Spaanse mededingingsautoriteit (CNMC) heeft twee collectieve beheersorganisaties beboet voor het misbruik maken van hun machtspositie op de markt voor auteursrechten op muziek: AGEDI, vertegenwoordiger van muziekproducenten, heeft een boete van € 1,2 miljoen opgelegd gekregen. AIE, vertegenwoordiger van artiesten, kreeg een boete van € 1,6 miljoen. Beide organisaties hadden in de periode 2006 tot 2014 een discriminatoir en onbillijk vergoedingssysteem tot stand gebracht voor het gebruik van auteursrechten door radiostations (S/0500/13 AGEDI/AIE RADIO). Dergelijk misbruik is in strijd met art. 2 van de Spaanse Mededingingswet 15/2007 en met artikel 102 VWEU.

De Groceries Code Adjudicator, de organisatie die moet waarborgen dat grote supermarkten hun leveranciers eerlijk en rechtvaardig behandelen en toeziet op de naleving van de Groceries Supply Code of Practice (Supermarkt Gedragscode), heeft Tesco opgedragen ingrijpende systeemveranderingen door te voeren nadat ontdekt werd dat de grootste Engelse supermarktketen de juridisch bindende Supermarkt Gedragscode had overtreden.

Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een tussenrapportage gepubliceerd over haar onderzoek naar de werking van de zorgverzekeringsmarkt. De eerste resultaten laten volgens ACM een beeld zien dat niet evident in de richting van effectieve concurrentie tussen zorgverzekeraars wijst.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, is een onderzoek gestart naar mogelijk misbruik van machtspositie door Facebook in de markt voor sociale netwerken. In haar gebruiksvoorwaarden heeft Facebook clausules opgenomen waarin toestemming wordt gevraagd voor het gebruik van data van gebruikers. Deze (persoons)gegevens worden vervolgens gebruikt voor advertentiedoeleinden. Het Bundeskartellamt gaat het verband tussen de machtspositie van Facebook en het gebruik van dergelijke clausules onderzoeken.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft aan Durtrack GmbH, een fabrikant van betonnen spoorbielzen, na het bereiken van een schikking een boete van € 1,5 miljoen opgelegd. Het Bundeskartellamt is in 2012 een onderzoek gestart naar vermoedelijke prijsafspraken tussen een aantal fabrikanten van betonnen en houten spoorbielzen. Dit onderzoek was gestart nadat in de spoorwegkartel-zaak aanwijzingen van mededingingsbeperkende afspraken waren aangetroffen.

Op 22 december 2015 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) uitspraak gedaan in het geding tussen de Vereniging voor Reizigers (VvR) en ACM.

In het kader van een nationale schadevergoedingsactie heeft de High Court of Justice van Engeland en Wales de Europese Commissie om advies gevraagd met betrekking tot de mogelijke openbaarmaking van documenten die MasterCard heeft ontvangen uit het Commissiedossier in het lopende MasterCard II onderzoek.

De Europese Commissie heeft in 2007 een aantal Europese en Japanse producenten van gasgeïsoleerd schakelmateriaal (GSS) beboet wegens het maken van kartelafspraken (COMP/39.966 -Gasgeïsoleerd schakelmateriaal - Geldboeten). De betrokken ondernemingen hebben op 15 april 1988 in Wenen een overeenkomst getekend die de mondiale toewijzing van GSS-projecten in aanbestedingsprocedures reguleerde, tot behoud van de marktaandelen van de deelnemende partijen. Daarnaast werd afgesproken dat de Japanse kartelleden niet zouden inschrijven op projecten in de landen van de Europese kartelleden, en vice versa. Toshiba en Mitsubishi werden hiervoor beboet, alsmede hun joint venture dochter TM T&D, waarin beiden 50% belang hadden.

Als gevolg van de marktverdelingsafspraak tussen Japanse en Europese fabrikanten van energietransformatoren, heeft de Europese Commissie op 7 oktober 2009 aan Toshiba Corp. een boete opgelegd van € 13,2 miljoen (COMP/39.129). Het Gerecht heeft op 21 mei 2014 het besluit van de Commissie bevestigd (T-519/09).

In dit arrest heeft het HvJEU zich in een prejudiciële procedure uitgelaten over de verhouding tussen verkorte clementiemeldingen (summary applications) bij nationale mededingingsautoriteiten en de ‘hoofdmelding’ bij de Europese Commissie.

Naar aanleiding van een prejudiciële vraag van de Litouwse rechter in een zaak tussen verschillende reisbureaus en de nationale mededingingsautoriteit (Litouwse NMA), heeft het HvJEU uitspraak gedaan in het kader van het begrip ‘onderling feitelijk afgestemde gedraging’ (ofag) en elementen van distantiering in kartelzaken.

Het HvJEU heeft uitspraak gedaan in de zaak tussen Galp Energía España, Petróleos de Portugal en de Europese Commissie.

In deze zaak heeft in eerste aanleg [Vastgoed] Vastgoed BV (hierna: Vastgoed BV), een vastgoedonderneming, [Beheer] Beheer BV, de holdingmaatschappij van onder andere de Jumbo supermarktketen (hierna: Jumbo), voor de rechter gedaagd.

In deze fast-track zaak en voorlopige voorziening voor het Competition Appeal Tribunal (VK), heeft NCRQ ltd. gevorderd dat het Institution of Occupational Safety and Health zich in vervolg onthoudt van het misbruik maken van haar machtspositie.

In een handelszaak tussen een kweker en pootgoedhandelaar (Averis Seeds BV) en een aardappelteler (Landgoed Scholtenzathe B.V.) draait het om de al dan niet verleende toestemming om pootgoed te vermeerderen (i) onder toezicht van Stichting Teeltbeschermingsmaatregelen Zetmeelaardappelen (TBM) en (ii) in een beperkt gebied.

Het CBb heeft geoordeeld dat de ACM ten onrechte tot de conclusie is gekomen dat producenten van A-merkbeschuit en producenten van huismerkbeschuit op één (upstream) productmarkt hun beschuit verkopen aan retailers.

In 2013 heeft ACM aan PostNL een last onder dwangsom opgelegd omdat PostNL ongerechtvaardigd onderscheid maakte naar partijenpost van één afzendadres en partijenpost van meerdere afzendadressen (stapelpost). Doordat PostNL een dergelijk onderscheid in een kortingssysteem opnam ten nadele van postzendingen van meerdere afzenders werden derde postvervoerders zonder eigen verspreidingsnetwerk benadeeld. ACM heeft in primo en in de bezwaarfase besloten een niet-vertrouwelijke versie te publiceren. PostNL maakte hier kort gezegd bezwaar tegen.

Eiser in deze zaak is sinds 1977 binnen de gemeente Zoetermeer actief in de schermsport en eigenaar van een schermschool met sportzaal. Deze sportzaal is door eiser in overleg met de gemeente Zoetermeer opgericht, omdat de gemeente destijds geen zalen te huur had. Vanaf 1980 is de gemeente zelf een aantal gymlokalen, sportzalen en sporthallen gaan verhuren. Eiser heeft een klacht bij ACM ingediend. Uit het onderzoek van ACM is gebleken dat de exploitatie van sportaccommodaties en overig maatschappelijk vastgoed door de gemeente Zoetermeer geschiedt in strijd met art. 25i Mw, omdat verhuur onder de kostprijs plaatsvindt (ro. 3.2).

Op 22 december 2015 heeft de Eerste kamer het wetsvoorstel Verhoging van voor de Autoriteit Consument en Markt geldende boetemaxima (34.190) als hamerstuk aangenomen. Deze wetswijziging zal het boetemaximum van € 450.000 verhogen naar € 900.000 voor onder andere de verschillende materiële en formele overtredingen van de Mededingingswet en de Instellingswet ACM.

Op 22 december 2015 heeft de Eerste kamer het wetsvoorstel Verhoging van voor de Autoriteit Consument en Markt geldende boetemaxima (34.190) als hamerstuk aangenomen. Naast het wijzigen van het boetemaximum, wordt met deze wet tevens het concentratiecontrole regime aangepast voor pensioenfondsen en premiepensioeninstellingen. De artikelen 29 en 31 Mw worden aangepast voor wat betreft de omzetdrempels.

Op 21 januari 2016 is wetsvoorstel 34.389 gepubliceerd dat ervoor moet gaan zorgen dat het stelsel van bestuursrechtspraak wordt vereenvoudigd. Hiertoe wordt de Centrale Raad van Beroep opgeheven.

Het Hof van Justitie heeft op 6 oktober vorig jaar antwoord gegeven op prejudiciële vragen van de Deense rechter naar aanleiding van een beroep van Post Danmark tegen een besluit van de Deense mededingingsautoriteit. Arrest van het Hof van Justitie in zaak C-23/14, Post Danmark A/S tegen Konkurrencerådet. Het arrest bevat een nadere uitleg van de toepassing van artikel 102 VWEU op kortingsstelsels van dominante ondernemingen. Wederom wordt door het Hof van Justitie - helaas - een meer op effecten gebaseerde toepassing van artikel 102, de “economische benadering”, niet nodig gevonden. De inhoud en de implicaties van het arrest worden in dit artikel beknopt besproken.

Onderzoeken die kunnen leiden tot beboeting op grond van het mededingingsrecht zijn voorzien van waarborgen. Veel van die waarborgen komen voort uit het fair trial beginsel en de bescherming die ingevolge het EVRM kan worden ingeroepen. Zo ook het zwijgrecht dat de mogelijke boeteling toekomt. Een kernvraag daarbij is vanaf welk moment het zwijgrecht aan de justitiabele toekomt en hoe dat recht zich verhoudt tot de inlichtingenplicht van de justitiabele jegens de ACM. Dit artikel behandelt het

Deze bijdrage bevat een beknopt overzicht van de activiteiten van ACM in 2015 voor zover zij mededingingsrechtelijke relevantie hebben. In het overzicht wordt achtereenvolgens ingegaan op sanctiebesluiten, toezeggingsbesluiten, besluiten in het kader van de wet Markt en overheid (“WMO”), output anders dan besluiten, besluiten op aanvraag, concentraties, bezwaarzaken, zaken in beroep en hoger beroep en andere gerechtelijke uitspraken die van praktische betekenis zijn voor het mededingingstoezicht van ACM.