Aflevering 3

Op 16 februari 2016 heeft de Europese Commissie een rapport gepubliceerd van het Centre for Competition Policy van de University of East Anglia. In opdracht van de Commissie is er onderzoek gedaan naar het gebruik van het begrip geografische markt in concentratiecontrole zaken.

Achmea is voornemens bepaalde ontstekingsremmers (een cluster TNFi-medicijnen) niet alleen in te kopen voor haar eigen verzekerden, maar – via een gezamenlijke inkoopprocedure – ook de mogelijkheid te bieden voor alle patiënten van het ziekenhuis deze medicijnen in te kopen. Dus ook voor verzekerden van andere zorgverzekeraars. De deelnemende ziekenhuizen, veelal gelegen in het kernwerkgebied van Achmea, zijn de inkopende partijen en de gezamenlijke inkoop geschiedt door tussenkomst van Achmea.

J Sainsbury plc en Dansk Supermarket A/S zijn een koopovereenkomst aangegaan via hun 50/50 joint venture Netto Limited met Wm Morrisons Supermarkets plc tot het verkrijgen van de volle eigendom van een voormalig supermarktpand, gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. De supermarktketen Morrisons heeft deze vestiging gesloten in november 2015. Netto is van plan de supermarkt te heropenen onder eigen naam.

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMa) heeft op 1 maart 2016 nieuwe clementierichtsnoeren aangenomen. Deze richtsnoeren zullen de geldende richtsnoeren uit 2007 vervangen.

De Europese Commissie heeft onder voorwaarden goedkeuring verleend aan de voorgenomen overname van Allergan Generics door Teva. Beide ondernemingen behoren tot de top vier van farmaceutische fabrikanten van de wereld op het gebied van de productie en ontwikkeling van generieke medicijnen.

Op 10 maart 2016 heeft Eurocommissaris Vestager een speech gegeven bij de Studienvereinigung Kartellrecht in Brussel. Hierin besprak ze de mogelijkheid om het stelsel van concentratiecontrole te verfijnen, teneinde transacties die de mededinging niet ernstig schaden sneller te behandelen.

De Duitse mededingingsautoriteit, het Bundeskartellamt, heeft een boete van € 3,5 miljoen opgelegd aan Vossloh Laeis wegens schending van het kartelverbod. Deze zaak is het sluitstuk van de procedures die het Bundeskartellamt was begonnen naar aanleiding van een verdenking van kartelafspraken op de markt voor spoorbouwmateriaal.

Het voormalige hoofd van de afdeling liquidity and finance en een senior handelaar van de Rabobank in Londen zijn tot 24, respectievelijk 12 maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens het manipuleren van de LIBOR rente.

Autoriteit Consument en Markt (ACM) verricht ambtshalve al sinds 2013 onderzoek naar de positie van luchtvaarmaatschappij KLM op Schiphol. Het onderzoek van ACM bij Schiphol/KLM neemt ook de mogelijke spanning tussen commerciële en publieke belangen van de overheid mee.

In het bij het Jaarverslag 2015 gepubliceerde document ‘Het Signaal 2016’ vraagt Autoriteit Consument en Markt (ACM) aandacht voor door haar geconstateerde dilemma’s, met name voortvloeiende uit het spanningsveld tussen marktactiviteiten en publieke belangen. Daarbij legt zij de focus op de energiesector en de zorgsector.

Het Mededingingscollege van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMa) heeft de fusie van Delhaize Groep NV en Koninklijke Ahold NV goedgekeurd, onder de voorwaarde dat de door partijen aangeboden remedies worden nageleefd.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse Mededingingsautoriteit, heeft haar prioriteiten voor het jaar 2016-17 bekend gemaakt. De focus ligt op het leveren van echte voordelen voor consumenten, bedrijven en de Britse economie.

Op 15 maart 2016 zijn er onaangekondigde inspecties uitgevoerd bij meerdere ondernemingen die actief zijn in de productie van (bruin) pakpapier en industriële papieren zakken.

De Europese Commissie heeft op 17 maart een rapport gepubliceerd over het functioneren van de groepsvrijstellingsverordening verzekeringen (Vo. 267/2010). Deze Verordening is in werking getreden op 1 april 2010 en loopt af op 31 maart 2017. Voor die dag zal de Commissie moeten beslissen of de Verordening in zijn huidige vorm wordt vervangen, wordt gewijzigd of zal vervallen.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, zal meer dan 120 advocatenkantoren in noordwest Engeland benaderen en uitnodigen om informatie over mededingingsrecht te delen met hun MKB- cliënten. Deze informatie is bedoeld om de MKB-bedrijven te helpen om de mededingingsregels na te leven, inbreuken op het mededingingsrecht te herkennen en vermoedens van inbreuken te melden.

Uit de eerste bevindingen van het sectorale onderzoek naar de e-commerce sector, dat in mei 2015 van start ging, is gebleken dat geoblocking in de EU een wijdverbreide praktijk is.

In deze editie van de Competition merger brief bespreekt de Europese Commissie een aantal belangrijke concentratiecontrolezaken die in 2015 hebben plaatsgevonden. Het betreffen de volgende onderzoeken:

Het Bundeskartellamt, de Duitse Mededingingsautoriteit, heeft in totaal boetes van ongeveer € 21 miljoen opgelegd aan negen groothandelaren en één natuurlijk persoon werkzaam in de sector van sanitair, verwarming en airconditioning wegens het sluiten van concurrentiebeperkende afspraken.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft bevestigd dat zij een administratieve procedure is gestart naar de praktijk van ticketverkoop voor de wedstrijden van het Duitse nationale voetbalteam tijdens het Europese Kampioenschap in 2016.

Op 23 maart 2016 heeft Autoriteit Consument en Markt (ACM) haar prioriteringsbeleid in de Staatscourant gepubliceerd. ACM ontvangt meer verzoeken om handhaving en signalen over mogelijke overtredingen dan zij, gelet op haar onderzoekscapaciteit, in behandeling kan nemen. In haar prioriteringsbeleid hanteert ACM drie criteria op basis waarvan zij verzoeken om handhaving of signalen over mogelijke overtredingen beoordeelt:

Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft in drie zaken aan vier ondernemingen met koel- en vrieshuizen een boete van gezamenlijk bijna € 12,5 miljoen opgelegd. Daarnaast hebben vijf leidinggevenden een persoonlijke boete gekregen, waarvan de hoogste € 144.000 bedraagt.

De Europese Commissie heeft onder voorwaarden goedkeuring verleend aan de voorgenomen overname van Dansk Fuels, de groothandel- en retailsector van Shell in Denemarken, door Statoil Fuel and Retail (SFR), een dochteronderneming van het Canadese bedrijf Alimentation Couche-Tard.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft op 16 januari 2015 een ronde­tafelgesprek georganiseerd over verticale beperkingen. CMA vroeg aan de participanten waarom bedrijven gebruik maken van verticale restricties. Die visies heeft CMA neergelegd in een discussieverslag.

De Europese Commissie start een diepgaand onderzoek naar de voorgenomen Hutchison/ VimpelCom joint venture in Italië. Onderzocht wordt of de telecommunicatieactiviteiten van Hutchison en VimpelCom in lijn zijn met de EU-concentratieverordening.

De Italiaanse mededingingsautoriteit, Autorità Garante Della Concorrenza E Del Mercato (AGCM), is een onderzoek gestart naar vermeende overtredingen van art. 101 VWEU in verband met abnormale biedingen van de ‘Big Four’ (Deloitte, PWC, KPMG en Reconta EY) (Zaak I796).

De United States Departement of Justice (DoJ) is een civiele procedure begonnen tegen de investeringsmaatschappij ValueAct Capital entities wegens gedragingen strijdig met de Hart-Scott-Rodino Antitrust Improvements Act uit 1976.

Op 6 april 2016 heeft de Europese Commissie de boete voor Société Générale, vanwege deelname aan het Euribor kartel, verlaagd. De oorspronkelijke boete van ruim € 400 miljoen was gebaseerd op onjuiste gegevens.

De Europese Commissie heeft geconstateerd dat het Spaanse Riberebro, een bedrijf dat ingeblikte en verse groenten produceert, sinds 10 september 2010 heeft deelgenomen aan een kartel.

ACM gaat de markt voor toegang tot zakelijke glasvezelnetwerken (afgekort met het Engelstalige acroniem van Fibre to the Office: FttO) niet reguleren, omdat geen van de marktpartijen een dominante positie heeft. Dit concludeert ACM in haar ontwerp-marktanalysebesluit.

In december 2013 heeft de Europese Commissie de door Deutsche Bahn voorgestelde remedies met betrekking tot het prijssysteem voor tractiestroom in Duitsland, geaccepteerd. Deze vorm van stroom wordt gebruikt voor bovenleidingen bij treinvervoer. Vóór deze remedies was DB Energie, een dochteronderneming van Deutsche Bahn, de enige leverancier van tractiestroom in Duitsland.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft het verkoopmodel goedgekeurd voor de gunning van de Bundesliga-rechten van het seizoen 2017/2018 en verder.

Op 11 april 2016 heeft het Deense Mededingingscollege een boete van Konkurrence og Forburgerstyrelsen (KFST), de Deense mededingingsautoriteit, bevestigd. KFST had een boete aan Eurostar Danmark en LKF Vejmarkering opgelegd wegens bid rigging.

De Britse mededingingsautoriteit, de Competition and Markets Authority (CMA), heeft maatregelen getroffen tot beperking van openbaarmaking van gegevens over de Britse cementproductie en -verkoop.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft bij besluit van 1 juni 2015 een boete opgelegd aan twee aanbieders van prefab betonnen garageboxen wegens schending van het kartelverbod. Op 18 april 2016 is dit besluit alsmede het besluit op bezwaar gepubliceerd. Dit was eerder vanwege lopende procedures niet mogelijk. ACM heeft het bezwaar tegen het sanctiebesluit ongegrond verklaard.

De Europese Commissie heeft Google en haar moedermaatschappij Alphabet meegedeeld dat zij voorlopig van oordeel is dat de onderneming in strijd met art. 102 VWEU heeft gehandeld. Google zou inbreuk hebben gemaakt op het verbod van misbruik van machtspositie door restricties op te leggen aan fabrikanten van Android-toestellen en aan mobiele netwerkoperatoren.

Tijdens de op maandag 18 april 2016 gehouden European Consumer and Competition day stond de balans tussen consumentenbescherming en innovatie centraal.

In een open brief heeft de Britse mededingingsautoriteit, de Competition and Markets Authority (CMA), geconstateerd dat makelaars in het Verenigd Koninkrijk mogelijk in strijd handelen met het kartelverbod door afspraken te maken over het deelnemen aan een bepaald online property portal.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een concept-leidraad opgesteld voor de gezamenlijke inkoop van geneesmiddelen voor de medisch specialistische zorg. Daarmee beoogt ACM ziekenhuizen en zorgverzekeraars te informeren over de ruimte die de mededingingsregels bieden voor gezamenlijke inkoop. Het is de verwachting van ACM dat gezamenlijke inkoop tot lagere prijzen, hogere kortingen en betere voorwaarden voor de inkoop van geneesmiddelen zal leiden.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, is een onderzoeksprocedure gestart inzake de inkoopvoorwaarden die de zuivelfabrieken hanteren voor melk. In eerste instantie zal zij de voorwaarden van de levering door DMK Deutsches Milchkontor GmbH en haar moedermaatschappij, Deutsches Milceutscheshkontor eG onderzoeken.

De Competition and Consumer Protection Commission (CPPC), de Ierse mededingingsautoriteit, had de overname van Breeo Foods Ltd. en Breeo Brands Ltd. door Rye Investment Ltd. in 2008 verboden. De partijen zouden gezamenlijk over teveel merken in de supermarktsector beschikken. De fusie zou daarmee een aanzienlijke beperking van de mededinging tot gevolg hebben op de Ierse markt.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft een plan voor 2015/2016 en voor 2016/2017 opgesteld, met als doel de lasten te verminderen voor bedrijven. CMA kijkt hierbij of remedies verbonden aan goedgekeurde concentraties in stand gehouden dienen te worden.

In januari 2014 opende de Europese Commissie een onderzoek naar de licentieafspraken tussen Sky UK en een aantal grote filmstudio’s, zoals Paramount Pictures. De licentieafspraken gaven Sky UK de mogelijkheid om voor een bepaalde periode films aan te bieden via betaalde televisie. Door deze afspraken werd onder andere voorkomen dat Europese consumenten die zich elders bevonden, toegang kregen tot betaalde televisiediensten uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

ACM heeft een Working Paper gepubliceerd waarin drie van haar economen uitwerken hoe conjunct meten kan worden toegepast in concentratiezaken.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, probeert al enige tijd het midden- en kleinbedrijf bewust(er) te maken van de regels omtrent het mededingingsrecht. Hiertoe heeft de CMA een richtsnoer opgesteld voor bedrijven alsmede een formulier gemaakt binnen het kader van ‘competing fairly in business: advice for small businesses’.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft Ultra Finishing Ltd., leverancier van sanitair, een boete van £ 826.000 opgelegd. In de periode 2012-2014 heeft Ultra Finishing Ltd. zich namelijk schuldig gemaakt aan verticale prijsbinding.

In juli 2013 heeft de Europese Commissie haar mededingingsbezwaren aan de International Swaps and Derivates Association Inc. (ISDA) en de information service provider, Markit, bekend gemaakt. De Commissie verdenkt de partijen ervan de Europese mededingingsregels te hebben overtreden, door toetreding van beursplatforms tot de markt voor Credit Default Swaps (CDS) te belemmeren.

De Europese Commissie heeft de voorgenomen fusie tussen Neptunus Oriental Lines (NOL) uit Singapore en de Franse rederij CMA CGM onder voorwaarden goedgekeurd.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft besloten de voorgenomen overname van 277 Sainsbury apotheken door Celesio AG in de tweede fase nader te onderzoeken. Celesio AG exploiteert via haar dochteronderneming Lloys Pharmacy Limited, op dit moment al 1540 apotheken in het Verenigd Koninkrijk.

ACM onderzoekt of Wise Men Media B.V. (WMM) consumenten heeft misleid bij de verkoop van ‘gratis’ producten met betaalde vervolgzendingen. ACM kreeg hierover meldingen van consumenten.

Het Deense Mededingingscollege heeft het besluit van 25 juni 2014 van de Konkurrence og Forburgerstyrelsen (KFST), de Deense mededingingsautoriteit, gehandhaafd.

De Autorite de la Concurrence (AdlC), de Franse mededingingsautoriteit, heeft de Franse gasonderneming Engie voorlopig verplicht tot het aanpassen van zijn tarieven.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft richtsnoeren gepubliceerd met betrekking tot schadeloosstelling van slachtoffers van inbreuken op het mededingingsrecht (Competition law redress: A guide tot taking action for breaches of competition law).

In het kader van ‘Making merger control simpler and more consistent in Europe’ proberen de nationale mededingingsautoriteiten van de EU en de Noorse mededingingsautoriteit de verschillende nationale meldingsprocedures in het concentratiecontrole regime beter op elkaar af te stemmen. De EU Merger Working Group heeft hiertoe een rapport gepubliceerd.

In januari 2010 is het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, gestart met een grootschalig onderzoek naar mededingingsovertredingen in de voedingsindustrie.

Een fair-trade certificeringsvereniging heeft de Europese Commissie verzocht om een beslissing of informeel advies te geven ten aanzien van de verenigbaarheid van haar handelspraktijken met de Europese mededingingsregels. De Commissie heeft dit verzoek afgewezen met als reden dat dit niet in overeenstemming zou zijn met de verplichting tot self-assessment door marktdeelnemers.

Coöperatieve Zuidelijke aan- en verkoopvereniging U.A. (CVAV) is een agrarische coöperatie die zich onder andere bezighoudt met het inkopen en doorleveren van uienzaden. CVAV koopt al jaren achter elkaar een deel van haar uienzaden bij DGS. Op 29 oktober 2015 laat DGS weten per 1 oktober 2015 geen uienzaden meer te leveren aan CVAV. CVAV stelt nu in de onderhavige kortgedingprocedure onder andere dat DGS in strijd met het mededingingsrecht heeft opgezegd, omdat de eigenlijke opzegreden is gelegen in het feit dat zij zich niet wenst te confirmeren aan het prijsbeleid van DGS omtrent wederverkoopprijzen.

De Europese Commissie heeft Servier op 9 juli 2014 beboet wegens schending van art. 101 en 102 VWEU. De Commissie heeft onderzoek ingesteld naar het marktgedrag van Servier en heeft geconcludeerd dat zij de mededinging belemmerde onder meer door gedrag dat kwalificeerde als pay-for-delay. Hiertegen is Servier in beroep gegaan. Daarnaast werd haar octrooi op het medicijn Perindopril ongeldig verklaard in een gerechtelijke procedure (de Apotex-procedure).

De Europese Commissie heeft op 28 maart 2012 een boete opgelegd aan Schenker wegens deelname van haar dochtermaatschappij Bax Global aan een internationaal vrachtvervoerdiensten kartel in de periode 2002 tot 2007 (COMP/39462 – Vrachtvervoer). De betrokken kartellisten hebben aan vier verschillende inbreuken deelgenomen, waarbij het in deze uitspraak gaat over de mededingingsregeling inzake het New Export System (NES).

Unitech Limited (Unitech) heeft twee vorderingen tot schadevergoeding jegens Deutsche Bank en verscheidene andere banken ingesteld wegens geleden schade door het gebruik maken van de gemanipuleerde LIBOR rente in leen- of swap overeenkomsten. De banken hadden overeenkomsten gesloten met Unitech Global Limited (UGL) en haar moedermaatschappij Unitech. De rente op deze overeenkomsten zou worden vastgesteld aan de hand van de LIBOR rente.

Het geschil dat de partijen verdeeld houdt betreft de levering van zogenaamde URA-middelen aan rundveehouders. URA-middelen zijn diergeneesmiddelen die per 1 juli 2008 ter uitvoering van de Europese richtlijn 2004/28/EG uitsluitend door een dierenarts mogen worden voorgeschreven. Voorheen waren deze diergeneesmiddelen vrij verhandelbaar.

De Hollandsche Exploitatie Maatschappij BV (HEM) heeft in 2007 een Ageviewers-systeem ontwikkeld dat kan worden gebruikt voor leeftijdscontrole bij verkoop van alcohol en tabak. Bij iedere aankoop treedt dan automatisch een kassablokkade in werking, die niet door de caissière kan worden opgeheven. Op afstand vindt vervolgens de leeftijdscontrole plaats in het controlecentrum in Breda. Verkoop kan alleen na autorisatie van het controlecentrum. Supermarktketen C1000 heeft dit systeem geïntroduceerd. Na de overname door Jumbo werd het gebruik van het Ageviewers-systeem gestaakt.

Op 30 maart 2011 heeft de Europese Commissie ex art. 18, lid 3, Vo. 1/2003, HeidelbergCement bij besluit om inlichtingen verzocht. Bij het besluit was een zeer uitgebreide vragenlijst gevoegd welke binnen een vastgestelde periode beantwoord moest worden.

Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft in 2012 boetes opgelegd aan de telers en verwerkers van zilveruien in verband met kartelafspraken. Het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBb) heeft op 24 maart 2016 geoordeeld dat ACM deze boetes terecht heeft opgelegd en dat de Rechtbank Rotterdam die in beroep terecht in stand heeft gelaten.

De Ierse High Court heeft op 5 april 2016 geoordeeld dat The Competition and Consumer Protection Commission (CCPC), de Ierse mededingingsautoriteit, de voorwaarden van het huiszoekingsbevel inzake Irish Cement Ltd. en de heer Lynch (directeur van CRH groep, waar Irish Cement Ltd. onderdeel van uitmaakt) heeft geschonden, doordat zij het volledige e-mailaccount van de heer Lynch in beslag had genomen in het kader van een onderzoek naar mogelijke concurrentiebeperkende activiteiten.

Op 7 april 2016 heeft de Rechtbank Rotterdam een beroep tegen het niet nader onderzoeken van een klacht door ACM ongegrond verklaard.

In deze zaak heeft ACM boetes opgelegd aan handelaren die in de periode van 2000-2009 actief waren op executieveilingen. ACM stelde op basis van het vergaarde bewijs vast dat er sprake was van een inbreuk op het kartelverbod.

Ucosan is in beroep gegaan bij de Rechtbank Rotterdam tegen het besluit van ACM dat voor de overname van Sanitec door Geberit geen vergunning vereist is.

In deze zaak heeft eiseres, Gasunie Transport Services B.V., ACM verzocht om informatie betreffende de kosten- en outputdata van de Duitse Netbeheerders. De grondslag van dit verzoek is art. 3 Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Eiseres stelde dat dit informatieverzoek ook als een verzoek aan ACM beschouwd kan worden om een besluit tot openbaarmaking te nemen op basis van art. 12w Instellingswet ACM (Iw). ACM heeft het verzoek niet ingewilligd waarop de eiseres na bezwaar, beroep heeft gemaakt.

Na de beslissing van de Europese Commissie dat Mastercard de hoogte van haar interbancaire afwikkelingsprovisies moet verlagen, zijn meerdere private partijen in actie gekomen om een schadevergoeding af te dwingen. Eén daarvan is de grote Engelse supermarktketen Sainsbury’s. Recent is de zaak door the High Court doorverwezen naar the Competition Appeal Tribunal (CAT). Op 9 februari 2016 is een tussenuitspraak gedaan omtrent de openbaarmaking van bepaalde informatie.

De Autoriteit Consument en Markt (“ACM”) kan het bij zorgfusies nooit goed doen, zo lijkt het. Keurt ACM zorgfusies goed, dan leidt dat tot forse kritiek van de Nederlandse Zorgautoriteit (“NZa”) of zelfs een procedure van patiëntenfederatie NPCF. Verbiedt ACM een zorgfusie, dan gaan de betrokken zorgaanbieders in beroep, zo bewijst het verbod van de Dordtse ziekenhuisfusie. De positie van ACM bij toetsing van zorgfusies staat niet alleen onder druk maar gaat ook veranderen. De zorgspecifieke fusietoets en het aanmerkelijke marktmacht (“AMM”)-instrument van de NZa worden als het aan minister Schippers ligt per 1 januari 2017 overgeheveld naar ACM. In deze bijdrage wordt ingegaan op fusiestoetsing door de NZa en ACM in de zorg en deze ontwikkelingen.

Het Hof van Justitie van de EU heeft in zijn arrest in de Treuhand II-zaak (her)bevestigd dat een onderneming niet zelf actief hoeft te zijn op één of meer bij een kartel betrokken markten en geen rechtstreekse invloed hoeft te kunnen uitoefenen op de concurrentie op deze markten, om toch aansprakelijk gehouden te kunnen worden voor een overtreding van het kartelverbod.

Deze kroniek betreft de uitspraken van het Hof en het Gerecht gewezen in de tweede helft van 2015. In deze periode zijn ruim twintig arresten op dit terrein gewezen. De belangrijkste zijn wellicht het prejudiciële verzoek in de zaak Post Danmark II, waarin het Hof bepaalde dat de zogenoemde “even efficiënte concurrent”-criterium niet altijd relevant is om misbruik van een machtspositie vast te stellen, de bevestiging van het Hof dat een kartel-facilitator beboet kan worden wegens overtreding van het kartelverbod, ook als is die onderneming niet zelf op de kartelmarkt actief en het kartel inzake luchtvracht dat door het Gerecht wegens tegenstrijdige en onduidelijke motivering wordt vernietigd.