Aflevering 1

De Commissie kan het mededingingsrecht niet alleen handhaven en heeft hulp nodig van nationale mededingingsautoriteiten en de rechterlijke macht. Het is daarbij belangrijk dat nationale mededingingsautoriteiten krachtig kunnen optreden.

De Comisión Nacional de los Mercados y la Competencia (CNMC), de Spaanse mededingingsautoriteit, heeft de Asociación Española de Radiodifusión Comercial (AERC), een vereniging voor Spaanse commerciële radiozenders, een boete van € 190.000 opgelegd wegens inbreuk op de mededingingsregels.

Michiel Denkers, directeur ACM, heeft op 2 november 2016 op het Havenseminar in Rotterdam een speech gegeven.

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMa) heeft haar onderzoek tegen Immoweb, een vastgoedwebsite, stopgezet. BMa was een ambtshalve onderzoek gestart naar het gebruik van ‘Most Favoured Nation’-clausules (MFN-clausules) in overeenkomsten tussen Immoweb en ontwikkelaars van software voor vastgoedkantoren.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, is in de aanloop naar de drukke feestmaanden een campagne gestart waarin online-verkopers gewezen worden op de gevolgen van illegale prijsafspraken.

Michael Grenfell is sinds november 2015 Executive Director for Enforcement bij de Competition and Market Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit. Bij zijn benoeming gaf hij een toespraak waarin hij zijn visie en plannen met betrekking tot het handhaven van het mededingingsrecht bekend maakte. Nu, een jaar later, blikt hij terug.

De private zorgsector vormt een groot deel van de Britse zorgmarkt. Volgens de Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, is een effectieve keuze voor aanbieders van geestelijke gezondheidszorg (ggz) essentieel voor de kwaliteit van zorg en het laag houden van de kosten.

De Europese Commissie heeft in april 2016 naar aanleiding van een klacht een bedrijfsbezoek gebracht aan spoorwegonderneming České dráhy, de voormalige staatsmonopolist in Tsjechië.

Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft de overname van Bakkersland door de eigenaar van Borgesius (Borgesius) goedgekeurd zonder nadere voorwaarden te stellen, vooral nu Borgesius heeft aangegeven uit een samenwerkingsverband van industriële bakkerijen, Bake Five, te stappen.

In 2015 heeft de EFTA Surveillance Authority (ESA) een klacht ontvangen van het Zweedse bedrijf Trustly, een aanbieder van online betaaloplossingen. De klacht heeft betrekking op een beweerde blokkering door het Noorse bankwezen om een nieuw e-betaling service genaamd Pay Initiation Services (PIS) in Noorwegen aan te bieden.

Michael Grenfell, de Executive Director for Enforcement bij de Competition and Market Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft een lezing gegeven waarin de ervaringen en uitdagingen voor CMA inzake de digitalisering van markten werden toegelicht.

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) meldt dat zij over informatie beschikt dat farmaceutische groothandels het (Belgische en/of Europese) kartelverbod mogelijk hebben overtreden met betrekking tot diensten die zij aanbieden aan farmaceutische bedrijven en apotheken.

Eurocommissaris Vestager heeft tijdens haar speech op het Chillin’ Competition Conference in Brussel, benadrukt dat het één van de doelen van de Europese Commissie is om een betere deal te krijgen voor consumenten. Lage prijzen voor producten en diensten lijkt in het voordeel van de consument, maar deze prijzen kunnen concurrenten de markt uitdrijven wat op langer termijn kan betekenen dat de enkele overgebleven onderneming de prijzen kan verhogen. Er wordt dan ook door de Commissie geluisterd naar bedrijven die hierover klagen.

De Europese Commissie heeft de overname van LinkedIn door Microsoft voorwaardelijk goedgekeurd.

ACM heeft de fusie tussen het Waterlandziekenhuis in Purmerend en het Westfriesgasthuis in Hoorn goedgekeurd, omdat de ziekenhuizen nauwelijks met elkaar concurreren en er nauwelijks iets verandert in de keuzemogelijkheden van patiënten en zorgverzekeraars.

De Europese Commissie heeft de overname van St Jude Medical door Abbott Laboraties voorwaardelijk goedgekeurd. Beide Amerikaanse ondernemingen produceren medische hulpmiddelen waarbij St Jude Medical zich richt op hart- en vaatapparatuur. Abbott Laboraties focust zich daarnaast op de productie van andere medische hulpmiddelen.

De Europese Commissie heeft toestemming gegeven voor de overname van United Arab Shipping Compant (UASC) door Hapag-Lloyd uit Duitsland. Om deze goedkeuring te krijgen heeft Hapag-Lloyd wel een aantal remedies voorgesteld.

Het Mededingingscollege van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) heeft het verzoek om voorlopige maatregelen van Brouwerij Alken-Maes N.V. (Alken-Maes) afgewezen.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft geen bezwaar tegen de nieuwe mobiele betaalfunctie ‘Kwitt’ waarmee klanten van Duitse banken in de toekomst via hun telefoon geld kunnen overboeken.

Netwerken zijn de ruggengraat van onze economie, zo ook het telecomnetwerk. Het is belangrijk dat in deze netwerken wordt geïnvesteerd om voorop te lopen, aldus eurocommissaris Vestager tijdens het CERRE Dinner Debate in Brussel op 28 november 2016.

Openreach is een afdeling van BT Group (BT) die het belangrijkste telecomnetwerk van het Verenigd Koninkrijk onderhoudt en verder ontwikkelt. Vorige maand heeft Ofcom (de mededingingsautoriteit voor de omroep, telecommunicatie en postindustrie van het Verenigd Koninkrijk) aangekondigd dat zij met formele kennisgeving is overgegaan tot het eisen van een juridische scheiding tussen Openreach en BT. Dit nadat BT niet vrijwillig adequate voorstellen heeft gedaan met betrekking tot de mededingingsbezwaren ten aanzien van Openreach.

De Konkurrencerådet, één van de twee Deense mededingingsautoriteiten, heeft geoordeeld dat meerdere serviceleveranciers van natuurlijke gasboilers abonnementsprijzen voor het uitvoeren van onderhoud hebben afgestemd. Dit is gebeurd tijdens besprekingen over het standaard onderhoudscontract in de periode tussen de herfst van 2013 en het voorjaar van 2014.

Op 1 december 2016 werd in Parijs het OESO Global Forum on Competition gehouden. De dag werd geopend met een toespraak van Eurocommissaris Vestager, waarin zij haar ideeën deelt over de waarde van toezicht in de mededingingspraktijk.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft een beroepsverbod voor 5 jaar opgelegd aan de directeur van posterleverancier Trod Ltd wegens schending van de mededingingsregels.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft in aanvulling op haar Visiedocument mededinging en duurzaamheid uit 2014 enkele uitgangspunten bekend gemaakt omtrent duurzaamheidsafspraken.

Op 19 januari 2016 heeft ACM geconstateerd dat de gemeente Heerhugowaard art. 25i Mw. overtrad. De gemeente had niet voldaan aan de verplichting ten minste de integrale kosten door te berekenen voor de ligplaatsen in de haven.

De Autorité de la Concurrence, de Franse mededingingsautoriteit, en het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, hebben op 14 november 2016 samen de zevende Frans-Duitse Dag van de Mededinging georganiseerd in Parijs. Deze conferentie laat zien hoe intensief deze twee autoriteiten samenwerken.

ACM heeft op 6 juli 2016 vastgesteld dat het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hellevoetsluis (het college) art. 25i Mw. heeft overtreden. Het gaat hier om de exploitatie van ligplaatsen in de haven. Het college is tegen dit besluit in bezwaar gegaan.

De Europese Commissie heeft aan Crédit Agricole, HSBC en JPMorgan Chase een boete opgelegd van € 485 miljoen voor deelname aan een kartel in Euro-rentederivaten.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft een boete van bijna £ 90 miljoen opgelegd aan farmaceut Pfizer en haar Britse distributeur Flynn Pharma wegens het hanteren van te hoge en oneerlijke prijzen voor een anti-epilepsie medicijn. Fabrikant Pfizer kreeg daarbij een recordboete van £ 84,2 miljoen opgelegd en distributeur Flynn Pharma een boete van £ 5,2 miljoen. CMA heeft de bedrijven tevens verzocht hun prijzen voor het medicijn te verlagen.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft de overname van Leap Frog Enterprises, Inc. (Leap) door VTech Holdings Ltd. (VTech) goedgekeurd. Beide bedrijven zijn twee van de grootste producenten van educatief speelgoed, tablets voor kinderen en content daarvoor.

De Europese Commissie heeft Sony, Panasonic en Sanyo een boete opgelegd van in totaal € 166 miljoen wegens kartelvorming (39.904 - Rechargeable batteries). Samsung is naar voren gekomen met het kartel en heeft daardoor haar boete van bijna € 58 miljoen kwijtgescholden zien worden.

Na een eerste fase onderzoek heeft ACM besloten dat het Academisch Medisch Centrum (AMC) en het VU medisch centrum (VUmc) een vergunning moeten aanvragen voor hun concentratie. Beide ziekenhuizen zijn actief op de markt voor basiszorg en (hoog)complexe zorg.

De Autorité de la Concurrence, de Franse mededingingsautoriteit, heeft onlangs twee voorstellen gedaan met betrekking tot concurrentieverbetering op de markt van gehoorapparaten.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft te kennen gegeven dat de laatste drie procedures inzake verticale prijsafspraken in de levensmiddelensector onlangs zijn voltooid.

De Britse farmaceut Actavis UK riskeert een boete van de Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, wegens het hanteren van buitensporig hoge tarieven voor het medicijn hydrocortison.

De Vrije Universiteit te Amsterdam heeft een onderzoek gedaan in opdracht van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) naar de naleving van de mededingingsregels in de Rotterdamse haven.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft boetes opgelegd voor kartelvorming aan Franklin Hodge Industries Ltd, Galgass Ltd en KW Supplies Ltd. De ondernemingen zijn leveranciers van gegalvaniseerde stalen tanks die worden gebruikt voor wateropslag in grote gebouwen zoals scholen en ziekenhuizen.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, is een sectoronderzoek gestart naar de afvalinzameling van huisvuil. Het onderzoek zal zich richten op de regionale concurrentie binnen de afvalinzamelingsmarkt.

Op 16 november 2016 vond in Amsterdam het congres “Impact Assessment of Interventions of Competition and Consumer Authorities” plaats, georganiseerd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

De Europese Commissie heeft aan Facebook Punten van Bezwaar gestuurd, waarin zij concludeert dat Facebook onjuiste of misleidende informatie heeft aangeboden tijdens de concentratiemelding in 2014, toen Facebook WhatsApp wilde overnemen. Facebook had in de concentratiemelding aangegeven dat het de gebruikersprofielen van Facebook en WhatsApp niet zou koppelen. In 2016 is dit echter wel gebeurd.

ACM heeft een handhavingsverzoek binnengekregen betreffende een schending van art. 25i Mw. Volgens Prosilic biedt het Kadaster ten onrechte gratis software aan met informatie over ondergrondse kabels en leidingen via de app KLIC-viewer.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft de procedure tegen het Duitse Funkturm GmbH beëindigd. Het Bundeskartellamt deed onderzoek naar uitbuitingsmisbruik van de huur van ruimte voor radioantennes op antennemasten- en torens van Funkturm.

Op 16 november 2016 vond in Amsterdam het congres Impact Assessment of Interventions of Competition and Consumer Authorities plaats, georganiseerd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Op dit congres gaf Ron Kemp (ACM) een presentatie getiteld: The effect of Dutch hospital mergers on quality of care. In deze presentatie besprak Kemp of ziekenhuisfusies een betere kwaliteit van de zorg tot gevolg hebben.

De Competition and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft twijfels bij de overname van VocaLink door Mastercard.

Op 20 december 2016 heeft de EFTA Surveillance Authority (ESA) een onderzoek afgesloten naar de Noorse veerdienst Color Line en de Noorse gemeente Sandefjord.

ACM ziet geen problemen in het Werkzekerheidsakkoord in de containersector in de Rotterdamse haven.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een onderzoek laten doen naar de afbakening van de productmarkt in de ziekenhuiszorg. De afbakening van de productmarkt is een belangrijke stap voor een juiste beoordeling bij fusies en samenwerkingen. De aanleiding van dit onderzoek is het steeds meer veranderende product- en dienstenaanbod in de ziekenhuiszorg, mede omdat er meer wordt samengewerkt.

Het wetsvoorstel Voortgang Energietransitie (VET 34.627) is op 17 januari 2017 besproken in een rondetafelgesprek met ACM en de vaste commissie van Economische Zaken. Ten behoeve van dit gesprek heeft ACM haar visie op dit wetvoorstel gegeven.

Het Bundeskartellamt, de Duitse mededingingsautoriteit, heeft de administratieve procedure naar Audible.com (een dochtermaatschappij van Amazon) en Apple Computer Inc. afgerond. Dit onderzoek was gestart naar een klacht van de Börsenverein des Deutschen Buchhandels.

De Autorité de la Concurrence, de Franse mededingingsautoriteit, heeft de overname van Fraikin Group door Petit Forestier Group aangehouden.

De Competiton and Markets Authority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, heeft naar aanleiding van een rondetafelgesprek met het veld modellen en documenten gepubliceerd waarin wordt aangegeven hoe het beste vertrouwelijke informatie kan worden uitgewisseld tussen CMA en partijen.

Twee aanbieders van wasserij- en aanverwante schoonmaakdiensten voor de industrie (zoals de zorg- en voedingsmiddelensector) hebben naar het voorlopig oordeel van de Competition and Markets Autority (CMA), de Britse mededingingsautoriteit, in strijd gehandeld met het mededingingsrecht door een marktverdelingsovereenkomst aan te gaan.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft in februari 2016 geconcludeerd dat de concurrentie op de zorgverzekeringsmarkt niet optimaal is. Een belangrijke reden voor deze conclusie is het bestaan van hoge toetredings- en groeidrempels. Naar aanleiding van deze conclusie is ACM een onderzoek gestart.

Webwinkel Amazon heeft een voorstel ingediend bij de Europese Commissie waarin het belooft de omstreden most favoured nation-clausules te schrappen uit haar contracten met e-book uitgevers. Amazon zal Europese uitgevers van e-books daarmee niet langer contractueel verplichten om aan Amazon even gunstige of gunstiger voorwaarden te bieden dan aan concurrerende e-book winkels.

De Europese Commissie heeft de overname van Alere door Abbott voorwaardelijk goedgekeurd.

De curatoren van Thermphos vorderen schadevergoeding van Kazphosphate, gevestigd in Kazachstan, wegens het verkopen van witte fosfor en daarvan afgeleide producten tegen dumpprijzen. De curatoren stellen dat Thermphos van de markt is verdreven door deze dumpprijzen die Kazphosphate in de periode 2008-2011 hanteerde en daarmee onder andere misbruik maakt van haar machtspositie.

Grolsche Bierbrouwerij Nederland B.V. (hierna: Grolsch), huurt een café in het centrum van Kampen. Deze verhuurt zij aan [eiser] met in de huurovereenkomst een exclusief afnamebeding. [Eiser] stelt dat er hier sprake is van een schending van art. 6 Mw.

In een geschil tussen Concurrence, een selectieve distributeur, en Samsung over verkopen van een hoogwaardige lijn televisietoestellen (de Elite collectie) via Amazon platforms, heeft AG Wathelet een conclusie gegeven over de bevoegdheid van de nationale rechter om kennis te nemen van het geschil.

Naar aanleiding van een boete op grond van de Wet arbeid vreemdelingen, heeft de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een conclusie gevraagd aan staatsraad advocaat-generaal Keus.

Deutsche Bahn AG c.s. (DB) vordert een vergoeding voor schade geleden als gevolg van het spanstaalkartel. Volgens gedaagden is die vordering verjaard.

De Chiquita-groep en de Pacific-groep waren betrokken bij het Zuid-Europese ‘bananenkartel’. De Europese Commissie ontving hierover in 2007 van de Italiaanse fiscale opsporingsdienst informatie afkomstig uit een strafrechtelijk onderzoek naar belastingdelicten. De Commissie baseerde zich in een besluit uit 2011 mede op deze informatie om een inbreuk op het kartelverbod vast te stellen en een geldboete op te leggen aan drie ondernemingen van de Pacific-groep: FSL Holdings (FSL), Firma Léon Van Parys (LVP) en Pacific Fruit Company Italy SpA (PCFI).

ArcelorMittal is in een Spaanse rechtszaak veroordeeld tot vergoeding van de schade uit onrechtmatige daad en vergoeding van de procesvertegenwoordigers. Deze laatste vergoeding was volgens ArcelorMittal te hoog en deze werd uiteindelijk ook door de rechtbank verlaagd, omdat het maximumbedrag werd overschreden.

Het Gerecht heeft arrest gewezen over de motiveringsplicht bij het vaststellen van verschillende verlagingspercentages bij opgelegde boetes aan ondernemingen.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) heeft half december 2016 een uitspraak gedaan inzake de uitleg van de facultatieve uitsluitingsgrond ‘ernstige beroepsfout’.

Het Gerecht heeft de boetes van de Europese Commissie in het smartcardchips-kartel in stand gelaten (AT.39574 – Smart Card Chips).

Eind 2016 heeft de voorzieningenrechter van de Rechtbank Gelderland vonnis gewezen in het kader van een octrooirecht op randinkeping, een uitvinding waarmee platte baksels (zoals beschuit) makkelijk uit een strakke verpakking kunnen worden gehaald.

Beboete uitgeverijen en distributeurs in het Leesmappenkartel hebben beroep ingesteld tegen het boetebesluit van de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Timab Industries en haar moedermaatschappij CFPR (Timab e.a.), is bij besluit van 20 juli 2010 een boete opgelegd voor een inbreuk op artikel 101 lid 1 VWEU (COMP/38.866 – Fosfaten voor diervoeder).

Toshiba Corp. vordert (i) primair nietigverklaring van het besluit van de Europese Commissie (COMP/39.437 — TV and Computer Monitor Tubes), voor zover dat besluit betrekking heeft op Toshiba, en (ii) subsidiair verlaging van de aan haar opgelegde boete.

In het kader van de nasleep omtrent de boetebeschikking in het mytacrylaat-kartel (COMP/F/38.645) verzoekt de Europese Commissie het HvJ EU om het arrest van het Gerecht te vernietigen, waarin het Gerecht de brieven betreffende de betaling van een door de Commissie opgelegde geldboete en vertragingsrente waartoe Total SA en Elf Aquitaine SA (moedervennootschappen) zijn gehouden (litigieuze brieven), gedeeltelijk nietig heeft verklaard. Haar verzoek bestaat uit twee beroepsmiddelen.

Het HvJ EU heeft op 26 januari jl. arresten gewezen in de hogere voorzieningen aangespannen tegen de arresten van het Gerecht (o.a. T‑373/10) inzake het Commissiebesluit in het Badkamer sanitair-kartel (COMP/39092 – Badkamersanitair). Aan dit kartel hadden 17 ondernemingen deelgenomen in verschillende tijdvakken tussen 1992 en 2004 door het afstemmen van o.a. (jaarlijkse) prijsverhogingen op de markten in België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Nederland.

Topps Europe Ltd (Topps) vordert nietigverklaring van het besluit van de Europese Commissie dat betrekking heeft op een klacht tegen de FIFA, Panini SpA en een aantal nationale voetbalbonden (AT.39899 – Licensing of intellectual property rights for football collectibles).

Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft in hoger beroep de boete die ACM in 2010 heeft opgelegd aan een Friese thuiszorginstelling met twee derde verlaagd.

In mei 2015 heeft de gemeente Zeewolde met terugwerkende kracht de exploitatie van de Aanloophaven in het centrum aangemerkt als economische activiteit in het algemeen belang volgens art. 25h lid 5 Mw. Eiser heeft hiertegen bezwaar ingediend, maar dit is ongegrond verklaard door de gemeente. Tegen dat bezwaar is beroep ingesteld bij de rechtbank.

ACM heeft in het boetebesluit van 14 maart 2012 eisers persoonlijk aansprakelijk gehouden voor betaling van de boete in het meelkartel. Na een vernietiging van het vorige vonnis door het CBb, moest Rechtbank Rotterdam nogmaals naar de vorderingen van de eisers kijken.

Bij de Wet markt en overheid (Stb. 2011, 162) is een hoofdstuk 4b in de Mededingingswet ingevoegd dat voorschriften bevat voor overheden die economische activiteiten verrichten.

Bij stemming over het wetsvoorstel Organisatie hoogste bestuursrechtspraak (wetsvoorstel 34 389) is een aantal amendementen aangenomen die tijdens de plenaire zitting zijn ingediend. Daaronder de motie om de (in o.a. het mededingingsrecht) gespecialiseerde (senior)raadsheren van het CBb hun ‘zaken te laten volgen’ (amendement, nr. 16), de zaken van het CBb onder te brengen bij (aldus gespecialiseerd) Gerechtshof Den Haag met cassatie mogelijkheid bij de Hoge Raad (amendement, nr. 21) en het inrichten van een vijfde (gespecialiseerd) gerechtshof voor de zaken van de CRvB (amendement, nr. 11).

In een voorstel van wet, ingediend door de minister van Veiligheid en Justitie, wordt het mogelijk gemaakt om bij een collectieve actie wegens massaschade een rechtsvordering te laten instellen door een belangenbehartigingsorganisatie.

Overzicht ACM 2016

Op 16 november 2016 heeft de minister van Veiligheid en Justitie (de “minister”) het wetsvoorstel tot invoering van een collectieve schadevergoedingsactie (het “wetsvoorstel”) aan de Tweede Kamer aangeboden. Het wetsvoorstel houdt in dat een belangenvereniging- of stichting (de “belangenorganisatie”) onder strikte voorwaarden namens een groep belanghebbenden een schadevergoeding kan vorderen. Het wetsvoorstel is de uitwerking van de op 3 maart 2011 door de Tweede Kamer aangenomen motie Dijksma1 die de regering opriep de Wet Collectieve Afhandeling Massaschade (“WCAM”) en het BW aan te passen opdat representatieve belangenorganisaties het recht zouden krijgen om schade collectief te verhalen. De WCAM werd per 1 januari 2013 aangepast. Het onderhavige wetsvoorstel is beoogd als sluitstuk van een effectieve regeling tot afwikkeling van massaschade.

Het aantal Europese concentratiezaken waarin de Europese Commissie (de “Commissie”) goedkeuring heeft verleend op voorwaarde van een fix-it-first of upfront koper remedie is in de afgelopen vijf jaar sterk toegenomen. Vooral onder de huidige Eurocommissaris Vestager lijkt het moment waarop partijen een geschikte koper voor een remediepakket aandragen een steeds belangrijkere rol te spelen in de beoordeling van remedies. Uit een aantal recente besluiten volgt dat partijen die bereid zijn om de c