Aflevering 2

Artikel 1:88, lid 5 BW is beperkter dan in de praktijk vaak wordt gedacht. De toestemming van de andere echtgenoot is alleen dan niet vereist indien de rechtshandeling waarvoor de in artikel 1:88, lid 1, sub c BW bedoelde zekerheid wordt gesteld (door een bestuurder van een NV of een BV, die daarvan alleen of met zijn medebestuurders de meerderheid van de aandelen houdt) tot de normale bedrijfsuitoefening van de vennootschap kan worden gerekend.

Het Doerga/Ymere-arrest en het Setel/AVR-arrest leren het volgende. Artikel 6:104 BW kent een ruim toepassingsgebied qua aard van de onrechtmatige daad of tekortkoming. Het artikel moet worden gezien in het kader van de (abstracte) schadebegroting. In het kader van die schadebegroting geldt een ruim winstbegrip. De discretionaire bevoegdheid van de rechter en zijn vrijheid bij het begroten van de schade, het ruime winstbegrip en het feit dat de mate van verwijtbaarheid van de gedragingen waarop de aansprakelijkheid berust wel degelijk een rol kan spelen bij het begroten en vaststellen van de schade komen echter de rechtszekerheid niet ten goede.

Op 24 januari 2011 wees de Hoge Raad een belanghebbend arrest over de beëindiging van de huurovereenkomst in faillissement. De Hoge Raad bevestigde dat de opzegging ex artikel 39 Fw leidt tot een regelmatige beëindiging van de huurovereenkomst, die aan schadeplichtigheid in de weg staat. In dit artikel worden de mogelijkheden van beëindiging van de huurovereenkomst in faillissement besproken. Ook de gevolgen die de verschillende wijzen van huurbeëindiging hebben voor eventuele schadeaanspraken passeren de revue.

In deze zaak gaat het om de verkoop van een woning waarvan het souterrain niet blijkt te zijn aangesloten op het riool. Kopers eisen om die reden vermindering van de koopsom. Op verzoek van partijen is een deskundige benoemd die de (kosten van) de alternatieven moet onderzoeken om het souterrain op een riool aan te sluiten. Thans stellen kopers dat het deskundigenbericht partijdig is. Voorts is hun bezwaar dat de deskundige ten onrechte niet ‘de’ mogelijkheden heeft genoemd voor aansluiting op het gemeentelijke riool, maar alleen de mogelijkheid die hij als de meest redelijke beschouwt. Kopers werpen verschillende bezwaren op tegen de aangedragen oplossingen. De rechtbank geeft kopers gelijk in hun stelling dat een partij die schade lijdt door een wanprestatie van haar wederpartij niet per se genoegen hoeft te nemen met de goedkoopste oplossing. Anderzijds, zo stelt de rechtbank, is het ook niet zo dat de schadelijdende partij zonder meer aanspraak kan maken op de oplossing die hij prefereert, ongeacht de kosten daarvan. De schadelijdende partij kan in beginsel aanspraak maken op de redelijke kosten die gemoeid zijn met het in overeenstemming brengen van de onroerende zaak met hetgeen hij mocht verwachten. De rechtbank stelt vast dat de oplossing die kopers voorstaan bijna € 30.000 kost, terwijl de deskundige de kosten van de door hem voorgestelde oplossing heeft begroot op € 1.600. Die oplossing komt de rechtbank redelijk voor. De schadebeperkingsplicht van kopers brengt dan in redelijkheid mee dat zij enkele aanpassingen doen, bijvoorbeeld door de wasmachine op stahoogte te plaatsen en leidingen in het zicht te tolereren. De rechtbank vat de vordering van kopers op als een vordering tot wijziging van de gevolgen van de overeenkomst ter opheffing van het nadeel dat zij bij instandhouding van de overeenkomst lijden. De rechtbank komt tot de conclusie dat de primaire vordering moet worden toegewezen, in dier voege dat de gevolgen van de koopovereenkomst tussen partijen zullen worden gewijzigd ingevolge artikel 6:230, lid 2 BW in die zin dat de overeengekomen prijs zal worden verminderd met € 3800.

In opdracht van X BV taxeert T een bedrijfspand van X BV. Op basis van het taxatierapport verstrekt de bank een geldlening aan X BV. Als later blijkt dat T het pand te hoog heeft getaxeerd, stelt de bank T aansprakelijk voor de schade die het gevolg is van de onjuiste taxatie. T beroept zich op het feit dat de bank niet binnen bekwame tijd heeft geklaagd. Volgens de rechtbank kan de schuldeiser geen beroep meer doen op een gebrek in de prestatie als hij niet binnen bekwame tijd na ontdekking van het gebrek bij de schuldenaar ter zake heeft geklaagd (artikel 6:89 BW). In casu staan de bank en T niet tot elkaar in een verhouding van schuldeiser en schuldenaar. Die verhouding bestond slechts tussen X BV en T. Op grond van de feiten oordeelt de rechtbank dat T de waarde van het pand in zodanige mate te hoog heeft getaxeerd dat hij niet heeft gehandeld als een redelijk handelend en redelijk vakbekwaam taxateur. T heeft onrechtmatig jegens de bank gehandeld en is in beginsel schadeplichtig. Omdat de bank zich onvoldoende heeft ingespannen om een zo hoog mogelijke verkoopopbrengst te realiseren, schat de rechtbank de omvang van de eigen schuld van de bank (artikel 6:101 BW) op 5% van de geleden schade.

A vraagt B hem te assisteren bij de verkoop van zijn boerenbedrijf, waarbij B aangeeft dat de hoogste opbrengst kan worden behaald door splitsing in meerdere percelen met woonbestemming. De gemeente aanvaardt op basis van het ‘ruimte voor ruimte beleid’ van de Regeling Beëindiging Veehouderijtakken het plan dat er één nieuwe woning op het perceel wordt gebouwd, en stelt het plan open voor de duur van één maand. Nadien spreekt B met de gemeente over mogelijke bestemmingswijziging voor de bouw van meerdere woningen. Ruim een half jaar later bericht de gemeente aan B dat het perceel de bestemming ‘agrarisch gebied’ heeft; het beoogde bouwplan voor meerdere woningen wordt niet toegestaan. Wel beoordeelt de gemeente of het ‘ruimte voor ruimte beleid’ mogelijkheden biedt om het restrictieve beleid te verruimen. Vanuit de provincie echter wordt een en ander niet toegestaan, waarna A zijn boerderij verkoopt zonder dat de daarop rustende agrarische bestemming is gewijzigd. A stelt B aansprakelijk voor de door hem geleden schade wegens onjuiste advisering. Volgens A had B hem moeten wijzen op de éénmaandstermijn van de ‘ruimte voor ruimte regeling’, op grond waarvan een hogere verkoopprijs gerealiseerd had kunnen worden dan de prijs die (dankzij de agrarische bestemming) uiteindelijk bij de verkoop werd behaald. Volgens het hof heeft A eind 2002 het gebrek in de prestatie van B ontdekt of had dat redelijkerwijze moeten ontdekken. Pas in juli 2004 is B door A aansprakelijk gesteld, hetgeen volgens het hof niet voldoet aan de betekenis van ‘bekwame tijd’ ex artikel 6:89 BW valt. A heeft geen argumenten aangevoerd die de lange termijn tussen ontdekken van de schade en de aansprakelijkstelling kunnen rechtvaardigen.

Op 14 november 2003 verkoopt V een bedrijfspand aan K. Bij akte van 12 december 2003 verpandt V zijn vordering op K (uit hoofde van de koopovereenkomst) aan de bank, die een vordering op V heeft. Vijf dagen later deelt de bank de verpanding mee aan de notaris die de levering van het pand verzorgt. Op 16 februari 2004 stort K de koopprijs op de kwaliteitsrekening van de notaris. Diezelfde dag passeert de transportakte. Daags daarna maakt de notaris de verkoopopbrengst over naar de bank, die het bedrag verrekent met haar vordering op V. Eveneens op 17 februari 2004 wordt V failliet verklaard. Volgens de curator was de bank niet bevoegd tot verrekening op grond van artikel 53 Fw of artikel 54 Fw. In tegenstelling tot de rechtbank oordeelt het hof dat de bank – op grond van HR 17 februari 1995, NJ 1996, 471 (Mulder q.q./Credit Lyonnais) – verrekeningsbevoegd was. De curator stelt cassatie in tegen de uitspraak van het hof. Volgens hem gaat het beroep op het arrest niet op, omdat het stille pandrecht van de bank is gevestigd op de vordering van V jegens K en dit stille pandrecht niet aan K is bekendgemaakt. Hierdoor kon K, aldus de curator, bevrijdend betalen aan de notaris, waarmee het pandrecht van de bank tenietging. De Hoge Raad verwerpt het betoog van de curator. De in artikel 3:246 BW bedoelde mededeling van een pandrecht dat rust op een vordering op de koper van een onroerende zaak tot betaling van de koopprijs, kan ook worden gedaan aan de notaris die is aangewezen voor het passeren van de leveringsakte van die onroerende zaak. Een dergelijke mededeling maakt de pandhouder bevoegd de aan de verkoper verschuldigde en door de koper onder de notaris gestorte koopprijs in ontvangst te nemen. Verder oordeelt de Hoge Raad dat een pandrecht als hiervoor bedoeld niet vervalt zodra de koper de koopsom onder de notaris heeft gestort. De betaling van de koopsom, die het verval van het pandrecht meebrengt indien de vordering tot betaling van die koopsom is verpand, is pas voltooid als de koopsom in de macht van de verkoper of (bij verpanding) van de pandhouder is gekomen. Op het moment dat de koopsom onder de notaris wordt gestort, is zulks nog het geval. Een dergelijke storting brengt de koopsom weliswaar uit de macht van de koper (artikel 7:26, lid 3 BW), maar nog niet in de macht van de verkoper of pandhouder. Immers, de verkoper of pandhouder kan pas uitbetaling van de koopsom verlangen nadat de inschrijving van de leveringsakte bij het Kadaster heeft plaatsgevonden en de notaris door narecherche heeft vastgesteld dat de verkoper aan zijn verplichtingen heeft voldaan.

X heeft zijn aandelen in de vennootschap HTB Tours BV verkocht aan Melroy Holding BV. De activiteiten van HTB bestonden voor het overgrote deel uit het organiseren van reizen voor Pro-Actief Plus. Na de verkoop blijkt echter van een dergelijke samenwerking geen sprake (meer) te zijn. Melroy stelt dat er sprake is van bedrog door X en vraagt ontbinding van de verkoopovereenkomst en teruglevering van de aandelen aan X. De voorzieningenrechter veroordeelt X tot terugbetaling van de koopsom aan Melroy. X gaat in hoger beroep. Volgens hem was er van bedrog of dwaling geen sprake. Bovendien, zo betoogt X, kan de overeenkomst niet worden ontbonden, omdat ontbinding bij de notariële leveringsakte is uitgesloten. Naar het oordeel van het hof blijkt, staat vast dat de omzet die HTB voorheen realiseerde en de omzetverwachting waarop de door X opgestelde begroting van HTB voor 2010 was gebaseerd, bijna uitsluitend was gebaseerd op de samenwerking met Pro-Actief Plus. De werkelijke situatie was dat er, zoals X ter zitting heeft erkend, na 3 mei 2010 in het geheel geen bussen van HTB meer voor Pro-Actief Plus reden. Nog los van de vraag of de overeenkomst met Pro-Actief Plus definitief was beëindigd en of X dat opzettelijk heeft verzwegen, was er in elk geval sinds 3 mei 2010 een zodanig ingrijpende wijziging in de samenwerking met Pro-Actief Plus ontstaan, dat X Melroy daarvan uiterlijk bij het sluiten van de koopovereenkomst op 16 juni 2010 exact op de hoogte had moeten stellen. Die plicht rustte niet alleen op hem op grond van het bepaalde in de overnameovereenkomst, maar ook op grond van de algemene mededelingsplicht die op hem als verkoper rustte. Naar het voorlopig oordeel van het hof is X die plicht niet nagekomen. X bestrijdt tevens het oordeel van de voorzieningenrechter dat de afstand die partijen bij de leveringsakte hebben gedaan van het recht op vernietiging en/of ontbinding, niet bedoeld is voor een situatie als de onderhavige, waarin de transactie nog eenvoudig teruggedraaid kan worden. Het hof is echter van oordeel dat de voorzieningenrechter zich in kort geding wel degelijk een (voorlopig) oordeel kan vormen over wat partijen met de betreffende bepaling hebben bedoeld. Het hof acht het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter voorts niet onjuist of onbegrijpelijk. Dat geldt temeer nu X zelf in de toelichting op zijn grief aangeeft dat hij zich met het redigeren van de akte niet heeft bemoeid en dat de betreffende bepaling is opgenomen door de door Melroy ingeschakelde adviseurs en notaris. In elk geval is het hof van oordeel dat het beroep van X op voormelde bepaling in de akte naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

M is in 2006 overleden. Na een bespreking op het kantoor van notaris N heeft V de nalatenschap zuiver aanvaard. Later blijkt dat de nalatenschap negatief is, omdat de kinderen uit het eerste huwelijk van M een vordering wegens onderbedeling op hem hadden naar aanleiding van het eerdere overlijden van hun moeder. In 2009 heeft V tegen N een klacht ingediend bij de Kamer van Toezicht en een afschrift van de klacht aan N toegezonden met aansprakelijkstelling voor haar schade, omdat V niet voldoende is gewezen op het risico van zuivere aanvaarding. De Kamer van Toezicht heeft N een waarschuwing opgelegd, omdat N niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij tijdens de bespreking met V de onderbedelingsvorderingen van de kinderen aan de orde heeft gesteld. Voor de rechtbank is in geschil of N aansprakelijk is voor de door V geleden schade. Volgens de rechtbank kan een schuldeiser op grond van artikel 6:89 BW geen beroep meer doen op een gebrek in de prestatie indien hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijze had moeten ontdekken, bij de schuldenaar ter zake heeft geprotesteerd. Uit de jurisprudentie blijkt niet eenduidig hoe lang de termijn is waarbinnen men moet klagen. Dit is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. In elk geval is wel duidelijk dat hierbij in maanden moet worden gedacht en niet in jaren. Volgens vaste jurisprudentie vangt de klachttermijn aan zodra de schuldeiser bekend kon zijn met het gebrek en de schademogelijkheid, waarbij onder omstandigheden ook de wetenschap van zijn adviseurs aan de schuldeiser kan worden toegerekend. In casu gaat het om de vraag op welk moment V tot het besef had moeten komen dat haar stiefkinderen vorderingen hadden op de nalatenschap en dat er onvoldoende middelen waren om die vorderingen te voldoen. Volgens de rechtbank bleken de vorderingen van de stiefkinderen reeds uit de door V mede-ondertekende successieaangifte. Bovendien schreef de accountant van V (wiens wetenschap aan V moet worden toegerekend, zo stelt de rechtbank) reeds op 27 juli 2007 dat er geen middelen waren om deze schuld te voldoen. De klachttermijn is dus naar objectieve maatstaven in elk geval aangevangen op 27 juli 2007. V heeft voor het eerst op 29 mei 2009, hetgeen volgens de rechtbank veel te laat is.

A heeft op advies van zijn belastingconsulent B leningen verstrekt aan Transportbedrijf BV, voor welk bedrijf B accountantswerk deed. B geeft aan zoveel vertrouwen te hebben in het bedrijf, dat hij garant zal staan voor de terugbetaling van het geleende geld. Transportbedrijf BV komt in de problemen, waarna B door A wordt aangesproken tot betaling van het volledige bedrag van de leningen op grond van de garantstelling. De echtgenote van B stelt de garantstelling te hebben vernietigd ex artikel 1:89 BW. Volgens A is vernietiging niet mogelijk, aangezien toestemming ex artikel 1:88, lid 1, sub c BW niet vereist was. Dat roept de vraag op of de garantstellingovereenkomst is afgesloten in de normale uitoefening van het beroep van B. Naar het oordeel van de rechtbank is dat niet het geval. Een accountant of belastingconsulent zal wellicht regelmatig adviseren over beleggingen van zijn cliënt (en bepaalde beleggingen aanprijzen en/of bewerkstelligen), maar zelf garant staan voor de terugbetaling van de belegde gelden behoort niet tot de normale uitoefening van zijn beroep. Om die reden was voor de garantstelling de toestemming van de echtgenote van B vereist. Nu die toestemming ontbrak, kon zij achteraf een beroep doen op de vernietiging van de garantstelling. De subsidiaire grondslag van de vordering van A gaat uit van een overeenkomst van opdracht, dan wel een bemiddelingsovereenkomst. Volgens B is hiervan geen sprake, omdat hij nimmer een vergoeding heeft gevraagd (of ontvangen) voor zijn adviezen. Dat feit acht de rechtbank evenwel onvoldoende voor het uitsluiten van een overeenkomst van opdracht, dan wel een bemiddelingsovereenkomst. Volgens A is B tekortgeschoten in de zorg van een goede bemiddelaar, omdat hij niet heeft gehandeld zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot te werk zou zijn gegaan. Of dit het geval is, is afhankelijk van de omstandigheden waaronder de bemiddelingsovereenkomst tot stand is gekomen en is uitgevoerd. In de eerste plaats acht de rechtbank daarbij van belang de verhouding tussen partijen. A was een timmerman in de bouw, die zijn belastingaangifte (als particulier) door B (een professioneel financieel deskundige) liet verzorgen. B moest er daarom vanuit gaan dat er een groot verschil in kennis op financieel terrein tussen hen beiden bestond. Daar komt nog bij, zo stelt de rechtbank, dat B een vertrouwensrelatie met A had. Als belastingconsulent was hij geheel op de hoogte van het inkomen van A en hoe A daarmee omging, en hij wist dat A geheel van hem afhankelijk was op het punt van de informatie over de (financiële) gang van zaken bij het transportbedrijf. Gelet op de aangegeven verhouding en vertrouwensrelatie was B verplicht om A zeer uitgebreid te informeren over de risico’s die hij liep met de geldleningovereenkomst en had hij A bij alle zich daarbij voordoende financiële afwegingen dienen te adviseren. Dat heeft B nagelaten.

K koopt de woning van V voor € 540.000. De koopovereenkomst bevat onder meer een financieringsvoorbehoud voor een bedrag van € 300.000. K doet een beroep op de ontbindende voorwaarde, omdat hij de financiering niet rond kan krijgen. K legt een verklaring van de bank over dat deze geen geldlening wil verstrekken. V vordert nakoming van de koopovereenkomst door K wegens het niet tijdig en op niet juiste wijze inroepen van de ontbindende voorwaarde door K. De rechtbank wijst de vordering van V af. Volgens het hof is aan een financieringsvoorbehoud als het onderhavige inherent dat op de koper een inspanningsverplichting rust om de benodigde financiering te verkrijgen. Indien de koper hierin tekortschiet, kan hij zich niet met succes op deze ontbindende voorwaarde beroepen. Koper moet in beginsel stellen – en zo nodig bewijzen – dat hij aan zijn inspanningsverplichting heeft voldaan. In casu is in de koopakte niet bepaald bij hoeveel banken K financiering moet vragen om te voldoen aan zijn inspanningsverplichting. Welke inspanningsverplichting van K dienaangaande kon worden verwacht, moet dan ook worden vastgesteld aan de hand van hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen in overeenstemming met de zin die zij daaraan in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten toekennen, hebben afgeleid en van wat zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. De stelling van K dat V wist dat hij alleen bij zijn huisbankier om financiering zou verzoeken, is door V niet weersproken. Op grond hiervan oordeelt het hof dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld dat de koopovereenkomst K niet verplichtte om bij minimaal twee geldverstrekkers om financiering te vragen. Echter, nu K een financieringsvoorbehoud heeft gemaakt voor € 300.000 en het restant uit eigen middelen zou voldoen, bestond het risico dat hij door onvoorziene omstandigheden die eigen middelen niet ter beschikking kreeg. Vaststaat dat K weliswaar geen financiering voor het gehele bedrag kon verkrijgen, maar wel voor € 300.000. Het enkele feit dat het gebruikelijk is dat een bank kredietaanvragen beoordeelt met inachtneming van de gehele financiële achtergrond van de aanvrager, maakt niet dat een voorbehoud van € 300.000 kan worden opgevat als een financieringsvoorbehoud voor een bedrag van € 600.000. Het hof oordeelt derhalve dat K geen geldig beroep heeft gedaan op het vervuld zijn van de ontbindende voorwaarde.

Ten gunste van bank B is een hypotheekrecht gevestigd op een onroerende zaak. Met gebruikmaking van een schriftelijke volmacht van de eigenaar heeft B de onroerende zaak verkocht voor € 950.000. X c.s. hebben evenwel op de onroerende zaak beslag gelegd en weigeren hun beslag op te heffen. Volgens hen zal de onroerende zaak bij executieverkoop € 1.250.000 opleveren, in welk geval hun vorderingen kunnen worden voldaan. B betwist het door X c.s. gestelde bedrag. Volgens B is de overeengekomen prijs van € 950.000 hoger dan de taxatiewaarde en maken X c.s. misbruik van hun recht, omdat zij ook bij executie niets zullen ontvangen op hun vordering. B heeft in kort geding opheffing van het beslag gevorderd, maar de voorzieningenrechter heeft dit afgewezen. In hoger beroep stelt het hof voorop dat artikel 3:268 BW voorziet in een met waarborgen voor alle betrokkenen omklede procedure inzake het verhaal op het verbonden goed door de hypotheekhouder. In afwijking hiervan tracht B langs andere weg de opbrengst van het verbonden goed in handen te krijgen. Er is geen rechtsregel die meebrengt dat X c.s. hun beslagen dan dienen prijs te geven. Dit zou slechts anders zijn indien zij bij een weigering tot medewerking geen rechtens te respecteren belang zouden hebben. Een dergelijk geval kan zich voordoen indien (a) sprake is van een rechtsgeldige onderhandse verkoop en (b) evident is dat – zowel binnen als buiten executie – geen zicht bestaat op voldoening van (een deel van) de vorderingen van de beslagleggers. De weigering door de beslagleggers leidt dan slechts tot onnodige (executie)kosten en mogelijke schade door een verminderde opbrengst, terwijl daar geen enkel voordeel voor de beslagleggers tegenover staat. Het ligt op de weg van de hypotheekhouder die dit stelt aannemelijk te maken dat de beslagleggers hun recht misbruiken. Volgens het hof is in casu onvoldoende aannemelijk geworden dat X c.s. hun recht misbruiken. Ten eerste hebben X c.s. de geldigheid van de onherroepelijke volmacht (op basis waarvan B de onroerende zaak heeft verkocht) gemotiveerd betwist en hebben zij aangevoerd dat B buiten deze volmacht heeft gehandeld. In dit kort geding is geen plaats voor een uitvoerig onderzoek hiernaar. Ten tweede hebben X c.s. de juistheid van de taxatie waarop B zich beroept gemotiveerd betwist. Zij hebben daartoe gewezen op twee eerdere taxatierapporten van dezelfde taxateur, waarin de waarde van de onroerende zaak op aanzienlijk hogere bedragen werd getaxeerd. Weliswaar heeft B een schriftelijke toelichting van de taxateur dienaangaande overlegd, maar deze toelichting is niet van dien aard dat daarmee iedere twijfel aan de taxatie wordt weggenomen. Die twijfel had wellicht kunnen worden weggenomen als een tweede taxateur was ingeschakeld. Voorts hebben X c.s. erop gewezen dat in het recente verleden door (nadien afgehaakte) geïnteresseerden aanmerkelijk hogere bedragen zijn geboden. Dat vier jaar lang vergeefs is getracht de onroerende zaak te verkopen, wil nog niet zeggen dat moet worden uitgesloten dat na aankondiging van een veiling geïnteresseerden worden bereikt die tot dan toe onbekend zijn met het object en de bouwmogelijkheden.

Canal Digitaal BV vordert een veroordeling van gedaagde tot betaling van een bedrag van € 352,24 met rente en kosten, stellende dat gedaagde haar contractuele betalingsverplichtingen niet is nagekomen. Gedaagde voert aan dat zij door haar verhuizing naar Terschelling geen gebruik meer kan maken van de diensten van Canal Digitaal. De kantonrechter stelt voorop dat de door gedaagde gestelde schriftelijke opzegging van de abonnementen niet is komen vast te staan, nu Canal Digitaal de ontvangst van een zodanige opzegging heeft betwist en gedaagde deze opzegging vervolgens niet nader heeft onderbouwd; zij heeft niet eens een kopie van de vermeende opzeggingsbrief in het geding gebracht. Derhalve gaat de kantonrechter ervan uit dat er geen opzegging zijdens gedaagde heeft plaatsgevonden. Op grond van de tussen partijen gesloten overeenkomsten, is gedaagde abonnementsgelden verschuldigd aan Canal Digitaal. Vaststaat dat zij met de betaling daarvan in gebreke is gebleven. Canal Digitaal vordert echter niet alleen achterstallige abonnementsgelden, maar ook van resterende abonnementsgelden op grond van artikel 66 van haar algemene voorwaarden. Gedaagde is consument. Canal Digitaal beroept zich op een beding dat is opgesteld om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen. De kantonrechter dient daarom, op grond van de rechtspraak van het Hof van Justitie EG, ambtshalve te beoordelen of het beding onredelijk bezwarend is. Bij de richtlijn 93/13/EEG van de Raad van 5 april 1993 inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten, is een indicatieve lijst gevoegd van mogelijk oneerlijke bedingen. Het boetebeding is daarop vermeld als onderdeel e. Gelet op de door Canal Digitaal in het geding gebrachte gegevens moet worden geoordeeld dat het in rekening brengen van de resterende maandtermijnen, terwijl gedaagde geen gebruik meer kan maken van de dienstverlening van Canal Digitaal, in beginsel moet worden beschouwd als een boete die niet in redelijke verhouding staat tot het nadeel dat Canal Digitaal lijdt. Dit leidt tot de conclusie dat het beding onredelijk bezwarend is. Het beding moet daarom op grond van artikel 3:40 BW jo. artikel 6:233, sub a BW als nietig worden beschouwd. Dit neemt echter niet weg dat voldoende vaststaat dat gedaagde tekortgeschoten is in de nakoming van de beide abonnementen en aan Canal Digitaal op grond van artikel 6:277 BW de schade moet vergoeden die deze lijdt doordat ontbinding van de overeenkomsten heeft plaatsgevonden.

Echtgenoten A en B hebben hun huis verkocht aan de echtgenoten C en D. De overeengekomen passeerdatum verstrijkt zonder dat de leveringsakte is gepasseerd. M (makelaar van A en B) stelt C en D schriftelijk in gebreke en geeft hen een week respijt. M behoudt zich namens A en B het recht op schadevergoeding voor. Een week later zijn C en D de leveringsovereenkomst nog niet nagekomen, waarna M – namens A en B – nakoming vordert met een boete zoals in de koopovereenkomst is opgenomen. A en B verklaren zich bereid de boete vast te stellen op € 10.000, mits de levering dan uiteindelijk op door hen gestelde datum x plaatsvindt. Twee dagen na datum x deelt de advocaat van A en B aan C en D mee dat het voorstel met de gemaximeerde boeteclausule is vervallen en dat C en D alsnog in de gelegenheid worden gesteld om mee te werken aan de levering waarbij een nieuwe boetetermijn zal gaan lopen. De akte van levering wordt uiteindelijk op datum y gepasseerd. A en B maken aanspraak op een boete van € 22.050. C en D stellen dat hun hypothecaire lening niet eerder rond was. De rechtbank matigt de boete tot € 10.000. Het hof echter stelt voorop dat de rechter zijn bevoegdheid tot matiging terughoudend dient toe te passen. Matiging is slechts billijk als de toepassing van het boetebeding tot een buitensporig en onaanvaardbaar resultaat leidt. Gelet dient te worden op de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, alsook op de aard van de overeenkomst, de inhoud en strekking van het beding en de omstandigheden waaronder het beding is ingeroepen. Het enkele uiteenlopen van schade en boete is onvoldoende grond voor matiging. Het hof ziet in de argumenten van C en D geen aanleiding om de verschuldigde boete te matigen. Het feit dat A en B hebben gekozen voor nakoming in plaats van ontbinding, betekent niet dat zij geen recht hebben op de boete. Het hof wijst de gevorderde boete van € 22.050 toe. C en D richten hun pijlen vervolgens op hypotheekadviseur H, die bij het realiseren van de hypothecaire geldlening tekort zou zijn geschoten in zijn verplichtingen om de kredietaanvraag zodanig te begeleiden dat deze tijdig zou worden afgehandeld. H verstrekte, zo stellen C en D, verkeerde salarisgegevens aan de bank, waardoor over de hoogte van het te verstrekken krediet en de vorm waarin dat zou gebeuren onjuiste voorstellen werden gedaan door de bank. De bank heeft zelf ontdekt dat haar advies op basis van onjuiste gegevens werd gedaan. H heeft op de mededeling van de bank dienaangaande geen actie ondernomen. Pas na herinnering door de bank is H tot actie overgegaan. C en D stellen dat hierdoor de hypothecaire lening niet tijdig (lees: voor de overeengekomen datum van levering) uitbetaald was. Het hof overweegt dat H moet worden gezien als een professionele dienstverlener, zodat hij uit dien hoofde gehouden was de vereiste zorg in acht te nemen in zijn contacten met consumenten C en D. Het had op de weg van H gelegen om C en D op de consequenties van de vertraagde aanlevering van gegevens te wijzen en maatregelen te treffen teneinde de belangen van C en D zoveel als mogelijk veilig te stellen. Op H rust een verzwaarde stelplicht bij het weerspreken van de door C en D gestelde feiten en omstandigheden. H heeft zijn stelling nauwelijks onderbouwd. Het hof acht H aansprakelijk voor de door C en D geleden schade, zijnde de boete van € 22.050 vermeerderd met buitengerechtelijke incassokosten.

Bedrijven in de EU die hun rekeningen te laat betalen, moeten een boeterente van 8% gaan betalen. De EU-lidstaten zijn het hierover op 24 januari eens geworden. De maatregel is bedoeld om de betalingsmoraal bij bedrijven te verbeteren. Volgens de nieuwe regel moeten bedrijven 30 dagen na ontvangst van een factuur betalen. In sommige gevallen geldt een termijn van 60 dagen. Als een bedrijf de rekening niet op tijd voldoet, heeft de gedupeerde bovendien recht op een onkostenvergoeding van € 40. De EU-lidstaten hebben twee jaar de tijd om de nieuwe regel in nationale wetgeving om te zetten.

X heeft een besloten vennootschap (A BV) opgericht. In verband met de overname van aandelen in een andere vennootschap (B BV) heeft A BV een lening van € 300.000 van een bank ontvangen. X heeft zich, tot zekerheid voor terugbetaling van de lening, borg gesteld jegens de bank. A BV failleert en X wordt als borg aangesproken door de bank. X stelt evenwel dat hij ten tijde van de borgstelling was gehuwd en dat zijn echtgenote de borgstelling heeft vernietigd wegens het ontbreken van de toestemming ex artikel 1:88, lid 1 sub c BW. De bank betwist dat deze toestemming nodig was, aangezien de lening werd aangegaan in de normale bedrijfsuitoefening van A BV, waarvan X de bestuurder was (artikel 1:88, lid 5 BW). Volgens de rechtbank is de onderhavige borgtochtovereenkomst er zonder meer één als waarvoor de uitzondering van artikel 1:88, lid 5 BW op het toestemmingsvereiste van artikel 1:88, lid 1, sub c BW is bedoeld. Reeds uit de stelling van X dat A BV is opgericht met als doel het verwerven van de aandelen in B BV, volgt dat X zich als borg heeft verbonden voor een overeenkomst die A BV is aangegaan in de normale uitoefening van haar bedrijf. Kennelijk vond X dat ook, blijkens het beding in de overeenkomst: ‘De borg verklaart deze borgtocht te hebben gesteld ten behoeve van de normale uitoefening van het bedrijf van de debiteur.’

V levert in 1997 aan K1 een huis met twee percelen grond. In de leveringsakte is een voorkeursrecht van koop opgenomen ter zake de resterende percelen grond van V. Begin 2002 levert K1 de percelen aan K2 met het voorkeursrecht op de resterende percelen. De notaris bericht aan V dat de percelen met het voorkeursrecht aan K2 zijn geleverd. K2 laat V weten geïnteresseerd te zijn in de aankoop van de resterende percelen. V levert in 2007 de resterende percelen aan X met de garantie dat er op de percelen geen contractuele voorkeursrechten rusten. K1 en K2 leggen conservatoir beslag tot levering op een van de resterende percelen. Volgens de rechtbank is het voorkeursrecht bij de levering van de percelen in 2002 aan K2 tot het vermogen van K2 blijven behoren. V moet het perceel eerst aanbieden aan K2 alvorens tot verkoop over te kunnen gaan. X legt conservatoir beslag tot levering op het desbetreffende perceel en vordert veroordeling van K2 om mee te werken aan de levering aan X krachtens artikel 3:298 BW (het oudste recht), c.q. ontbinding van de koopovereenkomst. In reconventie vordert K2 opheffing van het beslag. Nu vaststaat dat X in 2007 jegens V een recht op levering van het perceel heeft gekregen en K2 een recht op levering van het bewuste perceel uit hoofde van de in 2009 met V gesloten koopovereenkomst, is er voorafgaande aan de levering door V aan K2 sprake geweest van de situatie als bedoeld in artikel 3:298 BW, waarin twee schuldeisers ten aanzien van een goed met elkaar botsende rechten op levering hadden. Ex artikel 3:298 BW gaat het oudste recht voor, tenzij uit de wet, de aard van de rechten of uit de eisen van redelijkheid en billijkheid anders voorvloeit. Het leveringsrecht van X is ouder dan dat van K2. Echter, nu het voorkeursrecht ouder is dan het leveringsrecht van X, wijkt de rechtbank van de hoofdregel af. Het recht van K2 moet aangemerkt worden als een sterker recht. Levering aan K2 brengt geen onrechtmatig handelen van K2 jegens X mee. De rechter ontbindt de koopovereenkomst tussen V en X, waardoor V aan X de koopprijs moet terugbetalen.

In september 2003 heeft ondernemer A bij zijn klant B een nieuwe cv-ketel van het merk Bosch geïnstalleerd. Op deze ketel werd twee jaar fabrieksgarantie gegeven. De ketel is op 26 mei 2006 (derhalve na afloop van de garantietermijn) door A gerepareerd. De kosten van deze reparatie zijn bij factuur van 27 mei 2006 bij B in rekening gebracht. Op de factuur staat vermeld dat een ventilator is vervangen. De waarde van deze ventilator bedroeg € 167,89. B laat de rekening onbetaald. A vordert thans betaling. De vraag die beantwoord moet worden, is of het hier een non-conforme zaak betreft als bedoeld in de artikelen 7:17 en 7:18 BW. Immers, slechts onder die omstandigheden zou B (op grond van artikel 7:21, lid 1, sub b BW) kunnen verlangen dat A tot kosteloos herstel van de cv-ketel overgaat. De kantonrechter merkt allereerst op dat A met zijn stelling dat de garantietermijn van twee jaar was verstreken, miskent dat de wettelijke rechten van een consumentkoper in geval van de koop van een non-conforme zaak niet worden bepaald door een ‘blokgarantie’ als de onderhavige en dat de rechten van de consument niet ophouden na het verstrijken van de garantietermijn. Bij de beoordeling van de vraag of een op grond van een consumentenkoop afgeleverde zaak aan de overeenkomst beantwoordt, moeten alle omstandigheden van het geval worden afgewogen. Op grond van artikel 7:18, lid 1 BW mogen daarbij tevens worden betrokken de uitlatingen die Bosch ter zake de verkochte cv-ketel doet in de door haar gepubliceerde – aan de consument gerichte – brochures. Het gaat in dit geval om een nieuwe cv-ketel, met een adviesprijs van € 1.780. Met betrekking tot de duurzaamheid van het product is het, aldus de kantonrechter, een feit van algemene bekendheid dat een cv-ketel bedoeld is om gedurende een lange periode te functioneren. A heeft B ook laten weten dat deze cv-ketel lang mee zou gaan. In de door B overgelegde brochure van de fabrikant van de cv-ketel staat vermeld: ‘Door het gebruik van duurzame materialen en technieken gaan de HR-ketels van Bosch lang mee. Probleemloos. Weer zo’n voordeel van het wereldmerk Bosch!’ De kantonrechter overweegt dat een en ander zich niet verhoudt met de omstandigheid dat de ventilator van de cv-ketel na ongeveer tweeënhalf jaar de geest geeft. Naar het oordeel van de kantonrechter moet derhalve worden geconcludeerd dat de cv-ketel niet aan de overeenkomst beantwoordt. B heeft op goede gronden A mogen verzoeken tot kosteloos herstel van het gebrek over te gaan.

De auteur betoogt dat aard en strekking van artikel 3:310, lid 1 BW meebrengen dat binnen de context daarvan het risico van een verschoonbare rechtsdwaling niet te vanzelfsprekend bij de dwalende partij moet worden neergelegd.

K en V hebben een koopovereenkomst gesloten met betrekking tot het recht van erfpacht van percelen cultuurgrond met daarop een woonhuis. K en zijn makelaar M raken in conflict over het al dan niet verschuldigd zijn van makelaarscourtage. M legt daarom conservatoir (derden)beslag onder K tot zekerheid van verhaal voor zijn vordering op K. Iets later stort K de koopsom onder de notaris, waarna deze de akte van levering passeert. Op het bedrag dat de notaris na aflossing van de hypotheek in depot onder zich houdt, legt M beslag. De rechtbank veroordeelt V om aan M courtage te betalen. V betaalt echter niet. Wanneer M wil overgaan tot uitwinning van het onder K gelegde beslag, heeft K al aan de notaris betaald en derhalve het uit te winnen bedrag niet meer onder zich. M vraagt de rechter K te veroordelen tot betaling van het bedrag dat M op V te vorderen heeft. Het hof oordeelt dat tegen de koper van een registergoed wiens koop is ingeschreven in de openbare registers (zoals in casu) een executoriaal of conservatoir beslag, waarvan het procesverbaal na de inschrijving van de koop is ingeschreven, niet kan worden ingeroepen. Dit om te voorkomen dat afwikkeling van de koopovereenkomst wordt gefrustreerd door een later gelegd beslag. Zou de koper een deel van de koopsom niet mogen betalen, dan heeft dat mogelijk tot gevolg dat de levering niet kan plaatsvinden, hetgeen indruist tegen de door de wet beoogde bescherming van de koper (artikel 7:3, lid 3, sub f BW). Het hof overweegt dat dit artikel beoogt gedurende zes maanden na de inschrijving van de koop te voorkomen dat een beslag op de verkochte zaak, na het tot stand komen van de koopovereenkomst, de afwikkeling van deze overeenkomst frustreert. De bescherming geldt volgens het hof ook ingeval onder de koper derdenbeslag is gelegd. Het door M onder K gelegde derdenbeslag kan, aldus het hof, niet aan K worden tegengeworpen. De Hoge Raad laat de uitspraak van het hof niet in stand en volgt de conclusie van de advocaat-generaal. In artikel 7:3, lid 3, sub a t/m g BW is bepaald welke rechtsfeiten niet tegen de koper kunnen worden ingeroepen. In deze opsomming is niet opgenomen een derdenbeslag onder de koper op de koopsom. De wetgever heeft met lid 3 een precieze en limitatieve regeling gegeven, zodat vergelijkbare rechtsfeiten (in casu het derdenbeslag onder de koper) niet onder het bereik van het artikel vallen. De Vormerkung is niet bedoeld om de koper te vrijwaren voor elk probleem dat zich kan voordoen bij de levering van het gekochte registergoed. De wetgever heeft juist derdenbeslag onder de koper voor de schuldeiser bedoeld als alternatieve verhaalsmogelijkheid in plaats van beslag op het registergoed wanneer een inschrijving in de registers heeft plaatsgevonden. Enige oplossing zou zijn een wetswijziging waardoor derdenbeslag onder de koper onder de werking van artikel 7:3 BW wordt gebracht. Vooralsnog laat de Hoge Raad extensieve toepassing van artikel 7:3, lid 3 BW niet toe.

V heeft samen met aan hem gelieerde vennootschappen een aantal onroerende zaken verkocht aan K. Een schuldeiser van V (X) heeft derdenbeslag laten leggen op de koopsom. V stelt dat het beslag geen doel heeft getroffen en dat het moet worden opgeheven, omdat de door K verschuldigde koopsom valt in een gemeenschap tussen V en zijn vennootschappen. De rechtbank stelt V in het gelijk. Zowel in HR 30 maart 2001 als in HR 19 december 2008 is geoordeeld dat het aandeel van een deelgenoot in een gemeenschap een vermogensrecht van andere aard is dan de eigendom van de tot de gemeenschap behorende zaken. Deze opvatting heeft tot gevolg dat een beslag op een vordering niet kan worden geconverteerd in een beslag op een vordering op een aandeel daarin. Op het oordeel van de Hoge Raad uit 2002 is vanuit de wetenschap kritiek geleverd. Zo is erop gewezen dat het voor de praktijk bezwarend is om op voorhand te bepalen of de geëxecuteerde enig rechthebbende is of slechts aanspraak op een aandeel in het beslagene maakt. Volgens de rechtbank is er in de literatuur echter ook op gewezen dat dit probleem te ondervangen is door beslagstukken aldus te formuleren dat beslag wordt gelegd op goed A, B enzovoort, althans op het aandeel in dit goed van de schuldenaar. Nu dit arrest (met deze aanbeveling) is gepubliceerd ruim voordat het onderhavige beslag is gelegd (in 2007), had van X mogen worden verwacht dat zij het risico van eventuele gemeenschappelijkheid van de vordering van V had ondervangen door subsidiair beslag op zijn aandeel in de vordering te leggen. Nu dit niet is gebeurd, moet X de gevolgen daarvan dragen. De rechtbank verwerpt het betoog van X dat de vordering van V niet als een gemeenschap is aan te merken, omdat de delen van de koopprijs waarop de verschillende verkopers aanspraak maken, eenvoudig zijn te bepalen. In artikel 3:166 BW wordt een gemeenschap aanwezig geacht als een goed aan twee of meer deelgenoten toebehoort. Bij de betreffende koopsom is daarvan sprake. Dat de omvang van de aandelen daarin bepaald is en de gemeenschap eenvoudig is te splitsen, heft het karakter van de gemeenschap niet op.

V verkoopt zijn woning aan K. In een door V ingevulde vragenlijst antwoordt hij dat er vochtoverlast is geweest in de woning, maar dat dit probleem is verholpen en dat de riolering in de gehele wijk is vernieuwd. K heeft voorafgaand aan de koopovereenkomst de woning door een bouwkundige laten keuren. Vóór de levering mocht K via een sleutelverklaring zijn inboedel in de woning zetten. Na hevige regenval een week later ontstaat wateroverlast in de woning, waarop K de koopovereenkomst wil ontbinden. V vordert nakoming van de koopovereenkomst. Partijen verschillen van mening over de vraag of V inzake de wateroverlast K afdoende heeft geïnformeerd. Uit de door K ingewonnen informatie bij de gemeente blijkt dat de desbetreffende woonwijk wordt aangemerkt als ‘wateroverlast locatie’. Het rioolstelsel in de desbetreffende straat is niet vervangen of verbeterd, en maatregelen voor vervanging of verbetering zijn niet bekend. De voorzieningenrechter oordeelt het beroep van K op dwaling (artikel 6:228, lid 1 BW) gegrond. K is bij het aangaan van de koopovereenkomst niet correct geïnformeerd over de wateroverlastproblematiek. Voldoende aannemelijk is voorts dat K, als V hem daarover juist had geïnformeerd, zou hebben afgezien van de koop.

V heeft zijn woning verkocht aan K. De echtgenote van V heeft de koopovereenkomst mede ondertekend. In verband met mogelijke bodemverontreiniging hebben V en K acht maanden later een aanvullende overeenkomst gesloten, waarin is bepaald dat de notaris een bedrag ad € 57.000 in depot zal houden totdat uit onderzoek is gebleken dat het perceel geschikt is voor woningbouw en dat de gemeente dat oordeel onderschrijft. Thans is voor de rechtbank in geschil of V voor de aanvullende overeenkomst de toestemming van zijn echtgenote nodig had (ex artikel 1:88, lid 1, sub a of sub c BW). De rechtbank oordeelt dat de aanvullende overeenkomst niet strekt tot vervreemding, bezwaring of ingebruikgeving van een door de echtgenoten tezamen of door de andere echtgenoot alleen bewoonde woning, zodat artikel 1:88, lid 1, sub a BW niet van toepassing is. V had dus niet krachtens dit artikel de toestemming nodig van zijn echtgenote. Ingevolge artikel 1:88, lid 1, sub c BW behoeft een echtgenoot de toestemming van de andere echtgenoot voor overeenkomsten die ertoe strekken dat hij zich als borg of hoofdelijk medeschuldenaar verbindt, zich voor een derde sterk maakt, of zich tot zekerheidstelling voor een schuld van de derde verbindt. In de aanvullende overeenkomst is bepaald dat een deel van de koopsom bij de notaris in depot zal blijven en voorts dat eventueel noodzakelijke saneringskosten voor rekening van V zullen zijn. Het gaat mitsdien niet om een geval als bedoeld in artikel 1:88, lid 1, sub c BW, zodat de toestemming niet nodig was.

De nieuwe regeling rond griffierechtheffing veroorzaakt problemen bij de rechtspraak. De nota’s kunnen fouten bevatten. Ook kan er vertraging in de griffierechtheffing ontstaan. ‘De problemen worden veroorzaakt doordat de primaire systemen moesten worden aangepast’, vertelt voorlichter Michiel Boer van de Raad voor de Rechtspraak. ‘Het kan zijn dat er onjuiste zaaksoorten of teksten op de nota’s voorkomen, en de roljournalen geven geen actuele betaalstatus aan. De NAW-gegevens en de bedragen zijn wel correct.’ Op grond van de nieuwe Wet griffierechten burgerlijke zaken moeten partijen sinds 1 januari in vrijwel alle civiele zaken het griffierecht tijdig voldoen op straffe van verval van instantie voor eiser of veroordeling bij verstek voor gedaagde. De regeling kent een hardheidsclausule. ‘Uiteraard zullen de problemen er niet toe leiden dat partijen zich niet mogen stellen’, aldus Boer. Hij verwacht dat de problemen op korte termijn verholpen zullen zijn.

B koopt zonder bouwkundige inspectie een woonboerderij van A. Na overdracht blijkt dat de boerderij niet volledig is geïsoleerd. B stelt A aansprakelijk. Volgens het hof dient een geleverde zaak aan de overeenkomst te beantwoorden. Wat kopers mochten verwachten, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval en wordt ingevuld onder meer met een verwijzing naar hetgeen koper reeds wist omtrent de gekochte woning en naar hetgeen verkopers hebben medegedeeld of juist niet hebben medegedeeld. Daarbij zijn de aard van de zaak en de hoedanigheid van partijen van belang. In casu hebben partijen in de koopovereenkomst een exoneratie opgenomen voor zichtbare en onzichtbare gebreken, alsmede de garantie dat de woning voor normaal gebruik geschikt is (uitgezonderd de voor het normale gebruik belemmerende gebreken die aan koper kenbaar zijn). Het hof concludeert dan ook dat A alleen aansprakelijk kan worden gehouden voor gebreken die naar objectieve maatstaven normaal gebruik van de woning in de weg staan en niet kenbaar voor B waren. ‘Normaal gebruik’ betekent volgens het hof dat in de woning gewoond moet kunnen worden op een veilige manier en met een bepaalde mate van duurzaamheid. Volgens het hof moet bij de koop van een woning uit 1930 rekening worden gehouden met enig achterstallig onderhoud en verouderde installaties. Men mag er niet zonder meer vanuit gaan dat de woning (geheel) geïsoleerd is, omdat woningen in 1930 niet pleegden te worden geïsoleerd zoals heden ten dage gebeurt. Dit zou anders zijn als B op grond van mededelingen van A meer mocht verwachten dan hetgeen naar objectieve maatstaven voor normaal gebruik van de woning nodig is. B moet dan wel bewijzen dat A in strijd met haar mededelingsplicht heeft gehandeld. Het hof meent dat de mededelingsplicht aan de zijde van A zou kunnen worden aangenomen, indien A wist (danwel diende te begrijpen) dat B van de onjuiste veronderstelling uitging dat het dak van de woning geheel geïsoleerd was, hetgeen dan impliceert dat A wist of behoorde te begrijpen dat het dak niet geheel was geïsoleerd. Het hof meent echter dat bij een boerderij uit de jaren dertig isolatie van het (gehele) dak niet zonder meer verwacht mag worden. Ook oordeelt het hof dat de door A ingevulde ‘vragenlijst voor de verkoop van een woning’ geen garanties geeft, maar een informatieve strekking heeft, zodat A niet aansprakelijk is ten opzichte van B. Ten aanzien van een niet-aangesloten radiator oordeelt het hof dat het er op grond van de koopovereenkomst niet om gaat of enig deel van het verkochte niet voor normaal gebruik geschikt is, maar de boerderij in het geheel. Wel vindt het hof dat A een mededelingsplicht had, omdat zij wist dat de radiator niet aangesloten was en zij diende te beseffen dat B daar wel van uitging. Nu echter B niet kan bewijzen dat A haar niet op de niet-aangesloten radiator heeft gewezen, neemt het hof aan dat A haar daar wel op heeft gewezen. Voor wat betreft een rioollucht in het huis, oordeelt het hof dat deze lucht normaal gebruik van de woning in de weg staat, zodat A hiervoor aansprakelijk is.

M en V zijn in 1988 met elkaar gehuwd op huwelijkse voorwaarden. Op 10 juli 2001 is het huwelijk ontbonden. Partijen zijn op 13 mei 2001 een echtscheidingsconvenant overeengekomen, waarin de (vermogensrechtelijke) gevolgen van hun echtscheiding zijn neergelegd. De volgende bepaling is in dit geschil van belang: ‘De overbedelingsschuld van de vrouw aan de man uit hoofde van de verdeling [...] bedraagt aldus f 155.000,00. Deze schuld is gedurende zes jaar na de datum, waarop de notariële overdracht van de echtelijke woning aan de vrouw heeft plaatsgevonden niet opeisbaar. Na ommekomst van de termijn van zes jaar is de vrouw verplicht om met inachtneming van een opzegtermijn van drie maanden de schuld aan de man terug te betalen, tenzij partijen in onderling overleg de termijn van niet-opeisbaarheid van de lening verlengen met een minimale termijn van telkens één jaar.’ Twee maanden later wordt de echtelijke woning aan V geleverd. M spreekt V na zes jaar aan op betaling van de overbedelingsvordering. V betaalt niet, waarop M in rechte nakoming vordert. V beroept zich op overmacht: omdat de woning nog steeds niet verkocht is, heeft zij niet de financiële middelen om M te betalen. Dit verweer slaagt niet. Op grond van artikel 6:75 BW wordt een tekortkoming de debiteur niet toegerekend indien de tekortkoming niet aan zijn schuld te wijten is en deze bovendien niet krachtens wet, rechtshandeling, of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. Financieel onvermogen van de schuldenaar (in dit geval V) komt krachtens de in het verkeer geldende opvattingen voor rekening van de schuldenaar. De rechtbank wijst het beroep op dwaling eveneens af. V heeft haar stelling – dat sprake is van wederzijdse dwaling ex artikel 6:228 aanhef en sub b BW – onvoldoende gemotiveerd. Aangezien M heeft verklaard dat hij bij het sluiten van het convenant niet heeft stilgestaan bij het feit dat V de overbedelingsvordering na zes jaar slechts zou kunnen betalen als de woning verkocht zou zijn, doch dat zulks wel voor de hand lag, had V haar stelling meer moeten onderbouwen. Volgens de rechtbank is niet komen vast te staan dat sprake is van een van de in artikel 6:228 BW genoemde dwalingsgevallen. Daarnaast stelt de rechtbank vast dat de verwachting dat de woning na zes jaar verkocht zou zijn geen ten tijde van het sluiten van het convenant bestaande omstandigheid betreft, doch een toekomstverwachting, hetgeen op zichzelf al een beroep op dwaling uitsluit. M en V zijn bij convenant onder meer de verdeling van de vermogensrechtelijke boedelbestanddelen, waaronder de woning, overeengekomen. De woning is in dit convenant aan V toebedeeld. Dit heeft ertoe geleid dat de aan de eigendom verbonden risico’s, zoals een (naar het oordeel van de rechtbank) niet buitengewone omstandigheid als verbetering of verslechtering van de huizenmarkt, bij V zijn gelegd. De door V aangevoerde omstandigheden (onder andere de kredietcrisis) komen dan ook voor haar rekening. Op grond van het voorgaande oordeelt de rechtbank dat het beroep van V op artikel 6:248, lid 2 BW niet slaagt. De door M en V gemaakte afspraken zijn onder de door V genoemde omstandigheden (instorting van de huizenmarkt) naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar. Partijen hebben immers gekozen voor toedeling van de woning aan V, inclusief de voordelen en risico’s die daaraan zijn verbonden.

A heeft in december 1999 een effectenleaseovereenkomst gesloten met (een rechtsvoorganger van) Dexia. Zijn echtgenote (B) heeft de overeenkomst niet mede-ondertekend en deze in maart 2003 schriftelijk (ex artikel 1:88 BW en artikel 1:89 BW) vernietigd. Dexia heeft de vernietigbaarheid betwist en de overeenkomst in juli 2006 voortijdig beëindigd wegens een betalingsachterstand van A. In februari 2007 stelt Dexia A op de hoogte van de beschikking van het Hof Amsterdam van 25 januari 2007, waarin de schikking tussen Dexia en een aantal belangenorganisaties (de ‘WCAM-overeenkomst’) op grond van artikel 7:907 BW algemeen verbindend is verklaard. Ook heeft zij A geïnformeerd over de zogenaamde ‘opt-outregeling’. A en B hebben een dergelijk verklaring niet afgelegd en menen niet aan de WCAM-overeenkomst gebonden te zijn. In kort geding hebben A en B een verklaring gevorderd dat de effectenleaseovereenkomst rechtsgeldig door B is vernietigd. De kantonrechter heeft deze vordering afgewezen en het hof heeft dat vonnis bekrachtigd. Het hof heeft het verweer van Dexia (dat A en B aan de WCAM-overeenkomst gebonden zijn) gehonoreerd. De WCAM-overeenkomst bepaalt dat de gerechtigden aan Dexia kwijting verlenen voor alle vorderingen die verband houden met de geldigheid en het aangaan van de effectenleaseovereenkomsten. Het hof heeft bij de algemeen verbindend verklaring overwogen dat uit deze kwijting volgt dat gerechtigden die geen gebruik hebben gemaakt van de opt-outregeling, ook hun vorderingen met betrekking tot reeds buitengerechtelijk vernietigde overeenkomsten, hebben prijsgegeven. De WCAM-overeenkomst is een vaststellingsovereenkomst (een overeenkomst waarbij partijen een onzekerheid of geschil over wat tussen hen rechtens geldt, beëindigen door zich te binden aan een vaststelling daarvan). Volgens het hof bestond tussen partijen verschil van mening over de vraag of de overeenkomst rechtsgeldig door B is vernietigd. Tussen partijen was dus van onzekerheid sprake. Dexia heeft A en B op de voorgeschreven wijze mededeling gedaan van de verbindendverklaring van de WCAM-overeenkomst en van de mogelijkheid zich daaraan te onttrekken. A en B hebben daarvan geen gebruikgemaakt. Zij zijn daarom aan de WCAM-overeenkomst gebonden, aldus het hof. A en B klagen in cassatie dat het hof heeft miskend dat de overeenkomst reeds bij brief was vernietigd en dat hun vordering een verklaring voor recht betrof. Het hof had eerst moeten onderzoeken of de overeenkomst was vernietigd en zou tot het oordeel zijn gekomen dat dit het geval was. Vernietiging heeft terugwerkende kracht en de overeenkomst zou daarom vanaf het begin niet hebben bestaan. A en B zouden daardoor niet gebonden zijn aan de WCAM-overeenkomst. Aan deze klacht ligt volgens de Hoge Raad de misvatting ten grondslag dat met de verklaring van B dat zij de effectenleaseovereenkomst heeft vernietigd, de vernietiging van die overeenkomst rechtens ook vaststond. Dexia heeft echter te kennen gegeven dat zij de vernietiging niet aanvaardde. De vernietiging is ook niet in rechte of anderszins komen vast te staan. Tussen partijen bestond tijdens de verbindendverklaring van de WCAM-overeenkomst dus onzekerheid in de zin van artikel 7:900, lid 1 BW. Deze onzekerheid was vatbaar voor beëindiging door een vaststellingsovereenkomst als de WCAM-overeenkomst. A en B hebben geen gebruikgemaakt van de opt-outregeling en gelden als gerechtigden in de zin van de WCAM-overeenkomst. Het hof heeft hen dan ook terecht aan de WCAM-overeenkomst gebonden geacht.

Benevia vordert van X voldoening van een aantal facturen ter zake de premiebetaling van een autoverzekering. De vordering van Benevia is gegrond op de stelling dat door haar bemiddeling een verzekeringsovereenkomst tot stand is gekomen, met als ingangsdatum 26 juli 2002, tegen een premie van € 4.650,87 per jaar. X bestrijdt dat er sprake is van een overeenkomst. Het hof stelt voorop dat volgens vaste rechtspraak het antwoord op de vraag of een overeenkomst tot stand is gekomen, afhankelijk is van hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen hebben afgeleid, en onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten afleiden. Aanbod en aanvaarding hoeven niet uitdrukkelijk plaats te vinden; zij kunnen in elke vorm geschieden en kunnen besloten liggen in een of meer gedragingen. Het hof leidt uit de getuigenverklaringen en de gang van zaken rond het aanvraagformulier en het polisblad af dat in dit geval geen verzekeringsovereenkomst tot stand is gekomen. Anders dan Benevia betoogt, kan uit de enkele omstandigheid dat het polisblad van 26 februari 2003 vermeldt dat de verzekering is ingegaan op 26 juli 2002 niet worden afgeleid dat er op die datum inderdaad een verzekeringsovereenkomst tot stand is gekomen. Ten aanzien van de hoogte van de premie overweegt het hof als volgt. Volgens Benevia blijkt uit het polisblad dat een premie van € 4.650,87 per jaar is overeengekomen. Het hof is van oordeel dat – gelet op de omstandigheid dat het polisblad pas op 26 februari 2003 is afgegeven – uit de enkele vermelding van deze premie op het polisblad niet kan worden afgeleid dat deze premie inderdaad in juli 2002 is overeengekomen. Ook uit de getuigenverklaringen kan niet worden afgeleid dat een premie van € 4.650,87 per jaar is overeengekomen. De financieel directeur van Benevia heeft ter zitting slechts verklaard dat de hoogte van de premie hem niet vreemd voorkomt, omdat het om een Jaguar gaat. Het hof is evenwel van oordeel dat zulks – zeker in het licht van het feit dat X later voor dezelfde auto een jaarpremie, inclusief kosten, van € 2.981,83 is gaan betalen – onvoldoende is om te kunnen vaststellen dat een dergelijke premie is overeengekomen.

V verkoopt een koloniehuis aan stichting X. In de leveringsakte is een meerwaardeclausule opgenomen, inhoudende dat indien X binnen tien jaar na de datum van levering overgaat tot vervreemding van het verkochte aan een koper die het onroerend goed niet voor hetzelfde doel als X gebruikt, zij een vergoeding moet betalen aan V. Na acht maanden levert X het huis aan de door haar opgerichte stichting Y. Y is een bij X aangesloten rechtspersoon met ongeveer dezelfde doelstelling als X. V beroept zich op de meerwaardeclausule. De rechtbank wijst de vordering van V toe. X gaat in hoger beroep, stellende dat er geen sprake is van ‘vervreemding’ in de zin van de meerwaardeclausule, aangezien er geen sprake is van tegenstrijdige activiteiten en Y te vereenzelvigen is met X. Volgens het hof komt het bij de uitleg van het begrip ‘vervreemding’ aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de clausule mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Een tekstuele uitleg van de meerwaardeclausule dwingt niet noodzakelijkerwijs tot de gevolgtrekking dat bij iedere juridische overdracht van het verkochte de meerwaardeclausule toepassing vindt, zo stelt het hof. De tekst spreekt immers niet over ‘overdracht’ maar over ‘vervreemding’. V heeft niet bestreden dat hieronder dient te worden verstaan ‘het in andere handen brengen’, zoals X stelt. De tekst biedt daarmee ruimte voor een andere uitleg dan die van V, namelijk die van X, welke uitleg meebrengt dat de clausule niet van toepassing is in een geval als het onderhavige. V had nader moeten onderbouwen (bijvoorbeeld aan de hand van uitlatingen of gedragingen van partijen) op grond waarvan X had moeten begrijpen dat ook een ‘intern doorschuiven’ van het verkochte, zoals in het onderhavige geval heeft plaatsgevonden, onder het bereik van de meerwaardeclausule valt. Bovendien staat iedere situatie op zichzelf en zal uitleg te allen tijde geschieden met inachtneming van de redelijkheid en billijkheid. In casu leidt de uitleg van X niet tot een onredelijk of onbillijk resultaat. Volgens het hof is de meerwaardeclausule niet van toepassing.

Keukenstudio Van der Woude BV heeft met K een koopovereenkomst afgesloten inzake de levering en montage van een keuken. In de overeenkomst is vermeld dat de algemene voorwaarden van de Centrale Branchevereniging Wonen (CBW) van toepassing zijn. K annuleert de koop, waarna hij, overeenkomstig de algemene voorwaarden, een rekening krijgt voor annuleringskosten, zijnde 30% van de koopsom. K betwist de totstandkoming van de koopovereenkomst en de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden. De kantonrechter overweegt dat er tussen partijen een definitieve koopovereenkomst tot stand is gekomen. Het door hen getekende document voldoet aan alle essentiële kenmerken van een koopovereenkomst: bovenaan de overeenkomst staat duidelijk vermeld dat het een koopovereenkomst betreft, terwijl in de overeenkomst voorts staat aangegeven wat het koopobject is (het type keuken). Ook de koopprijs is vermeld. De kantonrechter oordeelt dat de toepasselijkheid van de door Van der Woude gehanteerde algemene voorwaarden op de koopovereenkomst door K is aanvaard. In de koopovereenkomst staat immers vermeld dat de algemene voorwaarden van de CBW op de overeenkomst van toepassing zijn. K beroept zich, naar de kantonrechter begrijpt, op de vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden, nu deze hem niet vóór of bij het sluiten van de koopovereenkomst ter hand zouden zijn gesteld, waarmee hem niet een redelijke mogelijkheid zou zijn geboden om van deze voorwaarden kennis te nemen (artikel 6:233, sub b BW jo. artikel 6:234, lid 1, sub 1 BW). De bewijslast ter zake de terhandstelling rust op de gebruiker van de algemene voorwaarden, in casu Van der Woude. Naar het oordeel van de kantonrechter is in dit geval aan de eis van terhandstelling voldaan, nu in de koopovereenkomst staat vermeld dat de klant door ondertekening van de koopovereenkomst verklaart een kopie van de toepasselijke algemene voorwaarden te hebben ontvangen. Het beroep op de vernietigbaarheid van (bedingen uit) de algemene voorwaarden faalt. Vervolgens dient de vraag te worden beantwoord of Van der Woude recht heeft op vergoeding van annuleringskosten, welke vordering is gebaseerd op de algemene voorwaarden. K is consument. Van der Woude beroept zich op een beding uit de algemene voorwaarden dat is opgesteld om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen. De kantonrechter dient daarom op grond van de rechtspraak van het Hof van Justitie EG (onder andere 4 juni 2009, C-243/08) ambtshalve te beoordelen of het beding onredelijk bezwarend is. Het onderhavige annuleringskostenbeding valt naar het oordeel van de kantonrechter onder het toepassingsbereik van artikel 6:237 aanhef en onder i BW. Ingevolge dit artikel wordt een beding dat de consument verplicht tot het betalen van een geldsom indien de overeenkomst anders dan door wanprestatie van de koper wordt beëindigd, vermoed onredelijk bezwarend te zijn, behoudens voor zover het een redelijke vergoeding voor door de verkoper geleden verlies of gederfde winst betreft. Van der Woude wordt in de gelegenheid gesteld om omstandigheden aan te voeren waaruit kan worden afgeleid dat het beding in de gegeven omstandigheden niet onredelijk bezwarend is. Zij dient in dat kader in te gaan op de vraag in hoeverre het door haar gevorderde percentage van 30% van de koopsom van de keuken een redelijke vergoeding voor het door de annulering geleden verlies of gederfde winst betreft.

Eiser, een inwoner van Steenbergen, had zijn huis te koop gezet en bij de gemeente geïnformeerd of deze belangstelling had. Volgens de gemeente bestond er op dat moment geen actief verwervingsbeleid. Een paar maanden later koopt de gemeente zijn pand voor de vraagprijs. Weer enige tijd later worden vier andere panden in dezelfde straat voor de marktwaarde aangekocht door de gemeente. De eigenaren daarvan ontvangen bovendien diverse vergoedingen. Eiser is van mening dat de gemeente onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld, stellende dat de gemeente al voordat hij zijn woning aan de gemeente verkocht, haar beleid met betrekking tot de aankoop van de woningen aan de betreffende straat had gewijzigd van een passief naar een actief verwervingsbeleid, doch dat de gemeente heeft nagelaten dat aan hem mede te delen. Eiser heeft hierdoor ingestemd met een verkoop tegen de toen geldende vraagprijs en is hierdoor de bijkomende vergoedingen misgelopen die de gemeente later wel aan zijn voormalige buren heeft betaald. De gemeente stelt dat zij haar beleid ter zake de aankoop van de woningen pas anderhalve maand na de verkoop door eiser heeft gewijzigd. Er was geen opzet om het beleid pas te wijzigen of de wijziging pas bekend te maken nadat de koopovereenkomst met eiser was gesloten. Het besluit viel, aldus de gemeente, ‘ad hoc’ toen duidelijk werd dat de overige eigenaren niet binnen afzienbare tijd tot verkoop zouden overgaan. De rechtbank acht niet bewezen dat de gemeente haar beleidskeuze al had gemaakt op het moment van de verkoop door eiser. De gemeente kan dan ook niet worden verweten dat hem niet voorafgaand aan het sluiten van de koopovereenkomst heeft geïnformeerd over de beleidswijziging, omdat die nog niet had plaatsgevonden. De rechtbank ziet bovendien niet in op welke grond de gemeente verplicht zou zijn geweest eiser over een mogelijk toekomstige beleidswijziging te informeren tijdens de onderhandelingen over de koop van de woning van eiser, zodat de gemeente, indien zij al wist dat zij het beleid zou gaan wijzigen, ter zake geen verwijt treft. Het kan van een potentiële koper in het algemeen niet worden verwacht dat hij bij gesprekken over een transactie aan de verkoper volledige openheid geeft over wat hij op dat moment of mogelijk in de toekomst bereid is maximaal te betalen voor het aan te kopen goed. Dat wordt niet anders als de koper een overheid is en het goed een onroerend zaak is, die onder andere omstandigheden of op een ander moment eventueel met toepassing van andere vergoedingsregels aangekocht zou (kunnen) worden.

Hoe strenger een boeteclausule is, hoe kritischer er door de advocaat van de debiteur en door de rechter naar gekeken zal worden. En dat betekent dat op elke slak zout gelegd kan worden. De auteur stelt vast dat het de taak van de notaris is om te voorkomen dat er ‘slakken in de akte rondkruipen’. De auteur concludeert (onder andere aan de hand van Hof Den Bosch 19 oktober 2010, LJN BO1442) dat wanneer een notaris in een akte een overeenkomst neerlegt waarvan het de bedoeling is dat de grosse executoriale kracht heeft, extra precisie van de bewoordingen gevraagd mag worden. De notaris mag er in dat geval namelijk niet op rekenen dat niet geheel waterdicht geformuleerde afspraken op de ‘gewone’ manier (aan de hand van de kennelijke bedoeling) zullen worden uitgelegd.

In juni 2005 is X een arbeidsongeschiktheidsverzekering aangegaan met Ohra. Hij heeft daartoe een gezondheidsverklaring ingevuld en een medische keuring ondergaan. In 2009 heeft hij zich arbeidsongeschikt gemeld vanwege functieverlies in zijn voeten. Kort voor het afsluiten van de verzekering is hij met problemen aan zijn voeten naar de huisarts gegaan. Als X nakoming van de overeenkomst vordert, doet Ohra een beroep op artikel 7:928 en 7:930, lid 4 BW, althans artikel 251 WvK. Ohra stelt dat X bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst ten onrechte geen melding heeft gemaakt van de klachten die hij sinds ongeveer 2001 had aan zijn voeten en van de klachten die hij vanaf begin juni 2005 had aan zijn rechtervoet. Had zij die informatie wel gekregen, zo stelt Ohra, dan zou zij de overeenkomst in het geheel niet zijn aangegaan. Daarom is zij ingevolge artikel 7:930, lid 4 BW geen uitkering verschuldigd. Titel 7.17 BW is in werking getreden op 1 januari 2006. Op grond van het overgangsrecht is artikel 7:928, lid 1 BW op deze overeenkomst (gesloten juni 2005) niet van toepassing. Het beroep van Ohra op schending van de mededelingsplicht van dat wetsartikel wordt daarom opgevat als een beroep op (toen geldende) artikel 251 WvK. Ook ingevolge dat wetsartikel is de verzekeringnemer in beginsel verplicht vóór het sluiten van de overeenkomst aan de verzekeraar alle feiten mede te delen die hij kent of behoort te kennen en waarvan – naar hij weet of behoort te begrijpen – de beslissing van de verzekeraar afhangt dan wel kan afhangen of, en zo ja op welke voorwaarden, deze de verzekering zal willen sluiten. De stelling dat X niet aan zijn mededelingsplicht heeft voldaan, is een bevrijdend verweer. De bewijslast van de feiten en omstandigheden die ten grondslag liggen aan die stelling rust dan ook (op grond van artikel 150 Rv) op Ohra. De rechtbank stelt voorop dat bij de beoordeling van de vraag wat X aan Ohra diende mede te delen, dient te worden uitgegaan van de situatie in de periode van de aanvraag van de verzekering, dus van april 2005 tot 27 juni 2005. De vraag is nu of het X in april 2005 duidelijk had behoren te zijn dat hij Ohra diende mede te delen dat hij sinds 2001 bij grote vermoeidheid met zijn voet sleepte, mede gezien het feit dat dit onder de mannen van de familie veel voorkwam. Volgens de rechtbank dient deze vraag ontkennend te worden beantwoord. De term ‘aandoeningen’ in de vragenlijst van Ohra houdt naar het oordeel van de rechtbank wel iets zwaarders in dan een enkel verschijnsel dat weliswaar in de familie voorkomt, maar dat de verzekeringnemer niet als klacht ervaart, waardoor hij niet wordt beperkt en waarvoor hij nooit naar de dokter is geweest. Resteert dat Ohra heeft gevraagd: ‘Is er sprake (geweest) van enige andere ziekte of afwijking, verschijnsel, klacht of gebrek anders dan hiervoor genoemd?’ De rechtbank is van oordeel dat X evenmin hoefde te begrijpen dat hij het slepen van de voet bij de beantwoording van deze vraag moest mededelen. De verzekeringnemer mag deze restvraag redelijkerwijs immers zo opvatten dat daarop alleen verschijnselen, klachten en dergelijke met een zekere ernst behoeven te worden vermeld.

Consumenten worden voortaan beter beschermd als zij een zogeheten timeshare-overeenkomst sluiten of lid worden van een vakantieclub. Dit blijkt uit wetsvoorstel 32 422, waarmee de Eerste Kamer op 25 januari instemde. Het gaat om een nieuwe EU-richtlijn over timeshare die in Nederlandse wetgeving is omgezet. De regeling is op 23 februari 2011 in werking getreden. Bij timesharing krijgt de consument het recht om elk jaar een week of langer in een vakantiehuisje of een andere accommodatie te verblijven. Vooral in Spanje en Italië, maar ook in Engeland en Ierland, liggen veel vakantieparken waar accommodaties op basis van timesharing worden aangeboden. Consumenten die lid zijn van een vakantieclub komen in aanmerking voor korting op vakanties. De oude richtlijn uit 1994 biedt weliswaar bescherming tegen agressieve verkoopmethodes van handelaren in timeshares door de consument bedenktijd te geven en vooruitbetalingen te verbieden, maar sluit niet meer aan bij de huidige praktijk. Zo zijn er in de afgelopen jaren nieuwe vormen van timesharing op de markt gekomen, die het noodzakelijk maakten de bescherming van consumenten uit te breiden. Daarom vallen niet langer alleen vakantiehuisjes onder de nieuwe regeling, maar ook de timeshare van boten, caravans of het lidmaatschap van een vakantieclub. Verder is de bescherming uitgebreid naar aan timeshare gerelateerde diensten, zoals assistentie bij de verkoop en uitwisseling van timeshares. In die gevallen ondersteunt de handelaar de consument bij de overdracht of overname van een timeshare of een vakantieproduct van lange duur. Daarnaast komen er standaardinformatieformulieren, die het de handelaar eenvoudiger maken om aan zijn informatieverplichtingen te voldoen en de kwaliteit van de informatievoorziening aan de consument te bevorderen. Ook hebben consumenten meer bedenktijd na het sluiten van een overeenkomst: veertien in plaats van tien dagen. De Consumentenautoriteit let op de naleving van de nieuwe regels.

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) gaat akkoord met een toezegging van verzekeringsmaatschappijen en verzekeringsmakelaars om vier verzekeringspools op te heffen of aan te passen aan de mededingingsregels. In een pool bieden verzekeraars gezamenlijk een product aan; hierdoor kan de concurrentie tussen de verzekeraars worden beperkt. In deze zaak gaat het om pools voor de aansprakelijkheidsverzekering voor notarissen, advocaten, accountants en assurantietussenpersonen en makelaars. Door de toezegging komt er meer ruimte voor concurrentie tussen verzekeraars. De NMa had mogelijke mededingingsproblemen geconstateerd bij de pool voor de aansprakelijkheidsverzekering voor notarissen. Deze pool verkocht ongeveer 60% van de verzekeringen; lange tijd bood slechts één andere verzekeraar deze verzekering aan. De NMa was daardoor voorlopig van oordeel dat de mededinging werd beperkt. De betrokken ondernemingen hebben naar aanleiding van het onderzoeksrapport van de NMa over de notarispool toegezegd de pool aan te passen. Dit betekent dat de pool wordt stopgezet of voortaan een marktaandeel heeft van maximaal 20%. Voor de pools voor de advocaten, accountants en de assurantietussenpersonen en makelaars hebben de verzekeringsmaatschappijen en verzekeringsmakelaars op eigen initiatief een vergelijkbare toezegging gedaan. De NMa heeft deze toezegging geaccepteerd en geeft daarom geen vervolg aan het onderzoeksrapport over de notarispool. Het Verbond van Verzekeraars heeft een protocol opgesteld waarmee verzekeraars kunnen beoordelen of een pool in overeenstemming is met de mededingingsregels. Dit moet er voor zorgen dat voor de toekomst alle verzekeringspools binnen de geldende regels blijven.

Elke architect, stedenbouwkundige, interieurarchitect en tuin- en landschapsarchitect moet na 1 januari 2011 bij het uitbrengen van een offerte de opdrachtgever informeren over zijn deskundigheid. Het doel daarvan: betere kwaliteit. Deze verplichting is een van de gevolgen van de herziene Wet op de architectentitel, die op 1 januari in werking is getreden. De wijziging van de oorspronkelijk uit 1988 daterende wet heeft als doel de kwaliteit van architecten te verbeteren. Ook wordt de Nederlandse wetgeving in lijn gebracht met Europese eisen op het gebied van bij- en nascholing en consumentenbescherming. Bij- en nascholing was al na een eerdere wijziging van de wet sinds 2008 verplicht voor architecten, maar die verplichting geldt vanaf 1 januari ook voor stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten. Zij moeten minimaal zestien uur per jaar besteden aan het bijhouden van de relevante informatie op hun vakgebied. Dat draagt bij tot de – aan de opdrachtgever te tonen – deskundigheid. Een van de ingrijpendste veranderingen is de eis dat iemand voortaan twee jaar beroepservaring moet hebben voor hij zich kan inschrijven in het Architectenregister. Dat betekent na de opleiding eerst twee jaar werken onder leiding van een architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect die als mentor fungeert. Vrijwel elke afgestudeerde doet dit al, maar de wet formaliseert het nu. ‘Deze twee jaar vormen de voltooiing van het onderwijs’, licht de woordvoerder van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) toe. Dit onderdeel van de wetswijziging treedt overigens pas in 2012 in werking en geldt dan voor degenen die hun getuigschrift voor een masteropleiding na 1 januari 2015 behalen. Voor degenen die tot en met december 2014 afstuderen, geldt de beroepservaringsperiode nog niet. Met de invoering van zo’n periode loopt Nederland in de pas met de omringende landen die dit al langer hebben.

Gemeente G verkoopt en levert in 2005 aan K een rijksmonument, waartoe onder andere een wagenschuur, drie hooibergen en stallen behoren. K wil de wagenschuur en één hooiberg verbouwen tot restaurant en een andere hooiberg tot demonstratieruimte. K begint met de verbouwing van de wagenschuur en de hooiberg voordat een monumentenvergunning was afgegeven op basis van een gemeentelijk ‘vooruit-akkoord’, dat in juli 2006 is verleend. In augustus 2006 zijn in de dakconstructies van de wagenschuur en de hooibergen boktorren aangetroffen. K informeert in september 2006 G hierover en vordert schadevergoeding wegens non-conformiteit. De rechtbank wijst de vordering gedeeltelijk toe. In hoger beroep verwerpt het hof het verweer van G dat K niet tijdig geklaagd heeft. Vaststaat dat K bij brief van 6 september 2006 G heeft bericht over de ontdekking van boktorren in de houten dakconstructies, waardoor een normaal gebruik van het pand en de hooibergen volgens K niet meer mogelijk was. De tijd tussen medio augustus 2006 en 6 september 2006 voldoet ruimschoots aan het vereiste van ‘bekwame tijd’ ex artikel 7:23 BW. K heeft, aldus het hof, zijn onderzoeksplicht niet geschonden. Hij mocht zich in beginsel op het standpunt stellen dat hij op grond van de Monumentenwet pas onderzoek naar de aanwezigheid van boktorren kon doen nadat de bouw- en monumentenvergunning door G was afgegeven c.q. een vooruit-akkoord was gegeven. Er zijn onvoldoende bijzondere omstandigheden gesteld of gebleken om een uitzondering op dat beginsel te aanvaarden. Verder volgt het hof de uitleg die de rechtbank aan ‘normaal gebruik’ heeft gegeven: bepalend is het gebruik ten tijde van de totstandkoming van de koopovereenkomst en niet het door K voorgenomen gebruik. Twee van de drie hooibergen werden gebruikt als opslag- en toiletruimte, de derde had geen functie meer. Ook voor gebruik als opslag- of toiletruimte dienen constructies als hooibergen aan een minimum van stabiliteit en bestendigheid tegen weersinvloeden te voldoen. Voldoende is komen vast te staan dat de houten delen waaruit de hooibergen waren opgebouwd dusdanig door houtborende insecten waren aangetast dat voor het behoud van bedoelde delen minimum herstelwerkzaamheden zouden moeten worden uitgevoerd die in verhouding tot de eenvoudige constructie van de hooibergen aanzienlijk zijn. Het hof oordeelt dan ook dat inzake de opslag- en toilethooiberg niet aan de conformiteitseis is voldaan. De wagenschuur, gebruikt als woning, was niet geschikt voor gebruik als woning en derhalve eveneens non-conform.

X is sinds 1999 eigenaar van een bungalow op een recreatiepark. Hij is toen tevens lid geworden van de vereniging van bungaloweigenaren. Deze vereniging is eigenaar van twee percelen die de infrastructuur en de collectieve voorzieningen op het park bevatten. X heeft zijn lidmaatschap bij de vereniging opgezegd. Naar aanleiding hiervan is onder meer een geschil ontstaan over de park- en beheerkosten die de vereniging op X wil verhalen. In hoger beroep oordeelt het hof dat het bungalowpark niet is gesplitst in appartementsrechten. De vereniging, waarvan een bungaloweigenaar volgens de toepasselijke algemene bepalingen verplicht lid is, is derhalve een gewone vereniging en geen vereniging als bedoeld in artikel 5:124 BW. Aldus is er geen onlosmakelijk verband tussen de eigendom van een bungalow en het lidmaatschap van de vereniging. Het verplichte lidmaatschap van de vereniging is op grond van artikel 2:35 BW opzegbaar. Met inachtneming van artikel 2:36 BW oordeelt het hof dat het lidmaatschap van X per 31 december 2008 is geëindigd. Desondanks blijft X profiteren van het onderhoud en het beheer van het bungalowpark. Zijn kavel maakt deel uit van een groter geheel en de waarde ervan wordt mede daardoor bepaald. De omslag van de door de vereniging gemaakte onderhouds- en beheerkosten is geregeld via de bijdrageverplichting van de leden van de vereniging. Met deze regeling wordt een doelmatig beheer van het bungalowpark bereikt. De bungaloweigenaren kunnen via hun lidmaatschap van de vereniging invloed uitoefenen op het beheer en inzicht krijgen in de kosten daarvan. Bij de aankoop van zijn kavel op het bungalowpark was X bekend met deze regeling en is hij ook lid geworden van de vereniging. Door de beëindiging van zijn lidmaatschap is een einde gekomen aan zijn bijdrageverplichting. De algemene bepalingen, de statuten van de vereniging noch de leveringsakte geven een voorziening voor de omslag van de kosten van onderhoud en beheer voor het geval een bungaloweigenaar geen lid is van de vereniging. Dit is blijkens de algemene bepalingen slechts anders voor de kosten van het onderhoud van de tuin van het gehele bungalowpark. Voor wat betreft deze kosten kan de vereniging haar vordering op X daarop baseren. Nu verder – behalve het lidmaatschap van de vereniging – geen regeling is getroffen voor de bijdrage aan de vereniging in de kosten van het onderhoud en het beheer, kan ook een eventueel derdenbeding in de akte van levering de vereniging niet baten. Zoals hiervoor is overwogen, profiteert X van het door de vereniging verrichte onderhoud en beheer. De kosten daarvan komen ten laste van de vereniging. Aldus staat tegenover de verarming van de vereniging een verrijking van X. Voor deze verrijking bestaat geen rechtvaardiging in de omstandigheid dat mede ten behoeve van de kavel van X erfdienstbaarheden zijn gevestigd zonder dat daarbij vergoedingen zijn bedongen, omdat bij de opzet van het bungalowpark is gekozen voor een omslag van de kosten via een vereniging. X was daarmee bekend bij de verkrijging van zijn kavel en hij is lid geworden van de vereniging zodat hij deze opzet heeft aanvaard. Hieruit volgt tevens dat de verrijking niet aan X wordt opgedrongen. Dit betekent dat de vereniging door ongerechtvaardigde verrijking (artikel 6:212 BW) een vordering heeft op X.

Rabobank verschilt met X van mening over twee vragen. Moet de door X getekende offerte voor een aanvullend hypothecair krediet (mede) gekwalificeerd worden als een vaststellingsovereenkomst, waarmee hij afstand heeft gedaan van een mogelijke claim op Rabobank ter zake een volgens hem onjuiste verdeling van de verkoopopbrengst van zijn voormalige appartement te Zoetermeer? Ten tweede: is Rabobank toerekenbaar tekortgeschoten en/of heeft de bank onrechtmatig jegens X gehandeld door de kredietrelatie met onmiddellijke ingang op te zeggen bij brief van 17 oktober 2005? De rechtbank heeft de eerste vraag bevestigend en de tweede vraag ontkennend beantwoord. Het hof komt tot het oordeel dat de door X op 9 maart 2004 voor akkoord getekende offerte het karakter van een standaardofferte ontbeert en (mede) gekwalificeerd moet worden als een vaststellingsovereenkomst. De in deze overeenkomst neergelegde afspraken zijn niet afhankelijk (gemaakt) van vereisten anders dan de verklaringen van partijen die reeds in de overeenkomst besloten kunnen worden geacht, zodat het beroep dat X nog heeft gedaan op artikel 7:901 BW hem niet kan baten. Met betrekking tot de tweede vraag stelt het hof voorop dat als uitgangspunt heeft te gelden dat op grond van de toepasselijke algemene bankvoorwaarden een kredietrelatie als de onderhavige in beginsel te allen tijde door een bank kan worden opgezegd. Het staat een bank echter niet vrij dit naar willekeur te doen. Evenals bij andere duurovereenkomsten kunnen de eisen van redelijkheid en billijkheid in verband met de concrete omstandigheden van het geval meebrengen dat opzegging slechts dan tot een rechtsgeldige beëindiging van de overeenkomst leidt indien een voldoende zwaarwegende grond voor opzegging bestaat. Voor een bank geldt daarenboven dat zij in verband met de maatschappelijke functie van banken een bijzondere zorgplicht heeft, zowel jegens haar cliënten uit hoofde van de met hen bestaande contractuele verhouding, als ten opzichte van derden met wier belangen zij rekening behoort te houden op grond van hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Ook de reikwijdte van die zorgplicht hangt af van de concrete omstandigheden van het geval. Voor een kredietopzegging impliceert dit dat deze ten minste in overeenstemming zal moeten zijn met eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Ten slotte heeft te gelden dat de rechter de beslissing van de bank in beginsel terughoudend zal dienen te toetsen, omdat hij niet de plaats van bankier kan innemen. Het hof komt op grond van de feitelijke gang van zaken tot het oordeel, dat niet gezegd kan worden dat Rabobank bij de uiteindelijke opzegging met onmiddellijke ingang, niet een redelijke termijn in acht heeft genomen of anderszins heeft gehandeld in strijd met de redelijkheid en billijkheid. Een en ander rechtvaardigt evenmin de conclusie dat het handelen van Rabobank jegens X buitenproportioneel of anderszins in strijd met de op haar rustende zorgplicht moet worden geacht en/of dat de bank misbruik gemaakt zou hebben van haar bevoegdheid om de overeenkomst met X op te zeggen.

X BV heeft een bedrijfspand gehuurd van Y BV. In 2008 heeft X haar rechten van intellectuele eigendom aan Y verpand. Ook heeft X haar inventaris aan Y verkocht, om deze vervolgens van Y te huren. Er is een huurachterstand ontstaan. Vervolgens is X gefailleerd. De curator in het faillissement van X daagt Y teneinde de blokkade op te heffen van de toegangsdeuren van het laboratorium van X. Volgens de curator duurt de huurovereenkomst nog voort, omdat hij de beëindigingsovereenkomst heeft vernietigd. De curator voert aan dat er geen rechtsgeldige beëindigingsovereenkomst tot stand is gekomen, omdat X onbevoegd vertegenwoordigd is geweest. De bestuurder (bestuurder 2) van X was op het moment van het sluiten van de overeenkomst feitelijke bestuurder van zowel X als Y. Dit terwijl bij X bestuurder 1 en bestuurder 2 alleen gezamenlijk bevoegd waren. Gevolg hiervan is een tegenstrijdig belang in de zin van artikel 2:256 BW, hetgeen externe werking heeft. Men had derhalve op dit heikel punt van het beëindigen van de huur zo vlak voor faillissement op grond van artikel 2:256 BW de commissarissen moeten laten besturen. Daar komt bij, zo stelt de curator, dat uit de statuten volgt dat een besluit van het bestuur aan de goedkeuring van de Raad van Commissarissen is onderworpen waar het gaat om huur en opzeggen van huur. Derhalve kan ook betoogd worden dat de beëindigingsovereenkomst nietig is ex artikel 2:14 BW (strijd met de statuten), dan wel vernietigbaar is op grond van artikel 2:15 BW. Ook is de beëindigingsovereenkomst volgens de curator rechtmatig vernietigd, aangezien sprake is van een paulianeuze rechtshandeling. De overeenkomst is binnen één jaar voor faillissement onverplicht aangegaan tussen partijen als bedoeld in artikel 43, lid 1, sub 4 Fw, waarbij feitelijk sprake was van een zekerheidstelling voor een niet-opeisbare schuld. Immers, er was geen huurachterstand en men wilde voorkomen dat die in de toekomst zouden gaan ontstaan. Als gevolg hiervan wordt de voor artikel 42 Fw vereiste wetenschap vermoed aanwezig te zijn. Nu het gevolg van de rechtshandeling benadeling van de schuldeisers met zich mee brengt (namelijk het niet te gelde kunnen maken van diverse activa), is de pauliana een feit. Ten slotte is de beëindigingsovereenkomst vernietigbaar op grond van een wilsgebrek aan de zijde van X. Er is sprake van misbruik van omstandigheden (artikel 3:44 BW), aldus de curator. De curator heeft gemotiveerd gesteld dat hij de tussen partijen overeengekomen beëindigingsovereenkomst op grond van artikel 42 Fw heeft vernietigd, zodat de huurovereenkomst thans nog voortduurt. Y heeft slechts aangevoerd dat zij zich verzet tegen deze vernietiging en heeft aangevoerd dat het een liberatoire overeenkomst betreft. Y heeft geen feiten en omstandigheden aangevoerd waaruit de voorzieningenrechter zou kunnen afleiden dat de curator de beëindigingsovereenkomst niet kon vernietigen op grond van artikel 42 Fw. De voorzieningenrechter is dan ook van oordeel dat Y op dit punt niet dan wel onvoldoende de stellingen van de curator heeft weersproken. Hierdoor acht de voorzieningenrechter het nu voldoende aannemelijk dat de rechter in een bodemprocedure zal oordelen dat de vernietiging van de beëindigingsovereenkomst door de curator rechtmatig is.

Eisers en gedaagden zijn buren in een bungalowpark, dat is gelegen in een (voormalig) bos. Eisers stellen overlast te ondervinden van bomen op het perceel van gedaagden, die binnen twee meter van de erfgrens staan. Het gaat om eiken die deel uitmaakten van het oorspronkelijke bosgebied en om door gedaagden aangeplante appelbomen. Eisers vorderen verwijdering van de bomen, alsmede het beperken van de hinder door het snoeien van de bomen. Gedaagden beroepen zich op verjaring. De verjaringstermijn van een rechtsvordering tot opheffing van een onrechtmatige toestand begint ingevolge artikel 3:314, lid 1 BW met de aanvang van de dag volgende op de dag waarop de onmiddellijke opheffing van die toestand gevorderd kan worden. In de jurisprudentie wordt veelal aangenomen dat de verjaringstermijn aanvangt op het moment waarop de bomen zijn geplant. In het onderhavige geval ligt dit, zo stelt de kantonrechter, echter anders. Als tijdstip waarop de huidige (potentieel) onrechtmatige toestand is aangevangen, dient in aanmerking te worden genomen het tijdstip waarop, na de opsplitsing van het bosperceel in kavels, de erven zijn uitgegeven en in gebruik zijn genomen. Vanaf dat moment konden de bomen een bezwaar vormen voor de (eigenaren van de) aangrenzende percelen. Nu sedert die periode nog geen twintig jaren zijn verlopen, faalt het beroep op verjaring.

Het verbod op provisies op complexe financiële producten zal begin 2013 ingaan. Dit heeft minister De Jager van Financiën aangekondigd. Met het verbod ontvangt de financieel adviseur niet langer provisie van de aanbieder van het financiële product. Volgens de minister wordt daarmee definitief duidelijk dat de adviseur aan de kant van de klant staat. De klant betaalt dan rechtstreeks aan de adviseur voor het uitgebrachte advies. Sowieso roept De Jager de financiële sector op grotere stappen te zetten voor het herwinnen van vertrouwen bij de consument. Om dat goed te doen, is er volgens hem ‘niet meer en niet minder’ dan een cultuurverandering noodzakelijk: ‘van agent naar adviseur en van tussenpersoon naar vertrouwenspersoon.’ De bewindsman zegt gemerkt te hebben dat het voor velen in de sector niet gemakkelijk is om zich los te maken van de banken of verzekeraars.

A heeft een serre gebouwd voor B en stuurt daarvoor eind december 2002 drie facturen in euro’s. B betaalt begin 2003 alleen de laatste van de drie facturen en laat de eerder verzonden exemplaren onbetaald. A vordert betaling van de eerste twee facturen. B stelt dat er tussen hen een vaste prijs in guldens was overeengekomen. Het hof oordeelt dat de rechtbank er onterecht vanuit is gegaan dat op B bewijslast rust dat er een vaste prijs van ƒ15.000,- is afgesproken. Waar A juist betaling van haar facturen vordert, rust op haar de bewijslast van de stelling dat partijen een prijs van € 15.000 zijn overeengekomen. Het staat vast dat partijen de prijsafspraak mondeling maakten en niet hebben vastgelegd. Voor mondelinge afspraken geldt eveneens de algemene regel dat het bij uitleg ervan op aankomt wat partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan hun verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Uit de stukken blijkt dat de bouwvergunningen voor de serre werden aangevraagd in januari 2002. De bestektekening dateert van januari 2001, de bouw is medio 2002 aangevangen. Het staat vast dat de afspraak is gemaakt in de periode waarin de euro op korte termijn zou worden ingevoerd dan wel net was ingevoerd. Vaststaat ook dat de werkzaamheden en facturering zouden plaats vinden na invoering van de euro. Het hof concludeert dat het aan beide partijen was om duidelijkheid te scheppen over de valuta. Niet is gebleken dat A haar kostprijs met B heeft besproken of dat het B duidelijk had moeten zijn dat, zoals A stelt, het bedrag in guldens onder de daadwerkelijke kostprijs zou liggen. Bovendien acht het hof het niet uitgesloten dat A een prijs onder de kostprijs zou hebben aangeboden gezien de (vriendschappelijke) relatie tussen de partijen. Dat buurman C, die door A een gelijksoortige serre heeft laten bouwen, het bedrag in euro’s wel heeft betaald, leidt volgens het hof niet direct tot de conclusie dat de prijsafspraak tussen A en B in euro’s was. Het hof concludeert dat niet zonder meer kan worden aangenomen dat de door A gestelde prijsafspraak is bewezen.

In 1962 heeft X om niet een perceel grond, grenzend aan zijn huis, aan gemeente G geleverd. Het perceel is ingericht als openbare weg met een strook groen. De groenstrook grenst aan de achtertuinen van de woningen aan de B-straat. In de leveringsakte heeft X bedongen dat G de grond nimmer zal bestemmen als achteruitgang van de panden aan de B-straat. In 2007-2009 heeft G gedeelten van de groenstrook verkocht aan eigenaren van woningen aan de B-straat. X wijst G erop dat zij wanprestatie heeft gepleegd nu zij de betreffende grond deels als tuin heeft verkocht aan derden. X vraagt G schriftelijk te bevestigen dat zij het beding uit de overeenkomst zal respecteren en dat hij niet zal worden geconfronteerd met een wijziging van de bestaande situatie. G stelt dat de grond in 1974 de bestemming ‘erf’ heeft gekregen, op grond waarvan een achteruitgang is toegestaan. De vordering tot nakoming van het in 1962 overeengekomen beding is volgens G verjaard. Hoewel G volgens de rechtbank terecht betoogt dat het beding haar niet verbiedt het perceel te verkopen en dat geen kwalitatieve verplichting op het perceel rust, moet het beding aldus worden uitgelegd dat G ervoor heeft in te staan dat het perceel niet als achteruitgang van de woningen aan de B-straat kan worden gebruikt en blijvend als openbare weg en plantsoen moet worden ingericht. De in de overeenkomst door G gedane toezegging ten aanzien van het gebruik als achteruitgang kan G behalve langs publiekrechtelijke weg ook effectueren als eigenaar. Het gebruik van het woord ‘nimmer’ duidt volgens de rechtbank op het aangaan van een resultaatsverbintenis door G in elk geval ten aanzien van het gebruik van het perceel als achteruitgang. Dit brengt mee dat G, als eigenaar in privaatrechtelijke zin, de afdwingbare toezegging heeft gedaan te bewerkstelligen dat het perceel als openbare weg en plantsoen en niet als achteruitgang zou worden aangewend. Nu G geen maatregelen heeft getroffen om te voorkomen dat het perceel (door de verkoop) als achteruitgang zou worden gebruikt en zij evenmin maatregelen heeft genomen om te bewerkstelligen dat het perceel als plantsoen in gebruik bleef, heeft zij met de verkoop in strijd gehandeld met de overeenkomst uit 1962. Aangezien dit handelen eerst in 2007 plaatsvond, is van verjaring van de vordering geen sprake. Ten aanzien van de verkochte delen van het perceel kan G de inrichting daarvan niet beïnvloeden anders dan door wijziging van het bestemmingsplan. Tot de onverkochte delen van het perceel behoort nog een smalle strook plantsoen, waardoor G als eigenaar in beginsel feitelijk kan voorkomen dat ook de reeds verkochte delen als achteruitgang worden gebruikt. Indien (bijvoorbeeld in rechte) zou blijken dat het G niet zou vrijstaan het gebruik van het perceel als achteruitgang te belemmeren, zal de daarin gelegen wanprestatie van G jegens X langs de weg van een schadevergoeding moeten worden afgewikkeld.

K heeft bij schriftelijke koopakte een nog te bouwen bungalow gekocht van bedrijf A, dat bungalows fabriceert en bemiddelt bij verkoop van kavels op bungalowparken. Tegelijkertijd heeft K een mondelinge koopovereenkomst met A gesloten ten aanzien van een kavel op een recreatiepark waarvan B eigenaar is. Thans stelt K dat hij niet gebonden is aan beide koopovereenkomsten. Volgens K had de koopovereenkomst met betrekking tot de kavel (op grond van artikel 7:2 BW) schriftelijk moeten worden aangegaan. Omdat dit niet is gebeurd, is deze koopovereenkomst nietig. Weliswaar is de koopovereenkomst met betrekking tot de bungalow wél schriftelijk gesloten, maar dit contract is zo nauw verweven met de koop van de kavel dat het ook nietig is, zo stelt K. Volgens de rechtbank is het duidelijk dat K het perceel en de (te bouwen) bungalow had gekocht om gedurende lange tijd op het recreatiepark van B te gaan verblijven. De gemeente gedoogt permanent verblijf. Tevens is van belang dat K zeer forse bedragen investeert (de koopprijs voor de bungalow bedraagt € 111.000), vergelijkbaar met de bedragen die particulieren besteden bij de aankoop van een eigen huis. Uitgaande daarvan geldt dat de mondelinge koopovereenkomst betreffende het perceel schriftelijk had moeten worden gesloten. De tekst van artikel 7:2, lid 1 BW rept immers van een tot bewoning bestemde onroerende zaak. Het onderhavige perceel voldoet aan deze definitie. Niet relevant is dat de ratio van het schriftelijkheidsvereiste onder meer is dat de koper drie dagen bedenktijd heeft en dat (volgens A en B) uit de gedragingen van K blijkt, met name zijn aanbetaling, dat hij een dergelijke bescherming niet nodig heeft. Uitgaande van de hoofdregel van artikel 3:39 BW en de stand van de jurisprudentie (onder andere LJN BI3816) geldt dat geoordeeld moet worden dat de mondelinge koopovereenkomst met betrekking tot de kavel nietig is. K stelt dat de schriftelijke koopovereenkomst van de bungalow het lot van de koopovereenkomst met betrekking tot de kavel volgt, omdat deze nauw met elkaar zijn verbonden. K verwijst hierbij naar HR 23 januari 1998 (NJ 1999, 97) en HR 29 mei 1998 (NJ 1999, 98). De rechtbank oordeelt dat partijen, bij de min of meer tegelijkertijd gesloten overeenkomsten, de kavel van B op het oog hadden. Hierop zou de bungalow worden geplaatst. K was verplicht met zowel A als B zaken te doen. Hij kon niet de kavel kopen van B en de bungalow van een andere fabrikant dan A. Zonder kavel kon de bungalow niet op het recreatiepark worden geplaatst. K heeft niets aan een bungalow zonder kavel. Niet is uit te sluiten dat een ander recreatiepark van K zou eisen zaken te doen met een fabrikant die door dit recreatiepark is geselecteerd. Bovendien zou aan de bescherming van artikel 7:2 BW afbreuk worden gedaan indien niet de grond, maar wel de bungalow zou moeten worden afgenomen. Aldus is de rechtbank van oordeel dat hier sprake is van een driepartijenverhouding die, rekening houdende met deze omstandigheden, met zich brengt dat nietigheid van de koop van de kavel zich ook uitstrekt over de koopovereenkomst betreffende de bungalow.

Misschien blijkt een uitbreiding van de vergoeding van shockschade en de vergoeding van affectieschade toch alsnog mogelijk. Een eigenwijze rechtbank en eigenzinnige (straf)wetgever effenen wellicht nieuwe paden, zo betogen de auteurs.

De besloten vennootschappen A en B zijn een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met betrekking tot de ontwikkeling van software. B heeft deze overeenkomst buitengerechtelijk ontbonden. Daarbij heeft zij voor A de toegang afgesloten tot de in kader van de samenwerkingsovereenkomst ontwikkelde softwareapplicatie. A heeft in kort geding een bevel gevorderd dat B het exclusieve gebruiksrecht van A op de gezamenlijk ontwikkelde softwareapplicatie zou eerbiedigen en de werking daarvan zou herstellen. B meent dat zij door A schadeloos gesteld zal moeten worden: wegens het niet doorgaan van de samenwerking kan zij haar investeringen niet terugverdienen. In reconventie heeft B daarom, voor het geval de vordering van A wordt toegewezen, een zekerheidstelling in de vorm van een bankgarantie gevorderd. In eerste instantie is het door A gevorderde bevel toegewezen en de vordering van B afgewezen. In tweede instantie wijst het hof ook de vordering van B tot zekerheidstelling toe. De Hoge Raad begrijpt het arrest van het hof zo, dat de redelijkheid en billijkheid van artikel 6:2, lid 1 BW of 6:248, lid 1 BW met zich brengen dat A verplicht is een bankgarantie te stellen, aangezien B – bij het niet doorgaan van de samenwerking – haar investeringen in het project niet kan terugverdienen. B moet hiervoor op de een of andere manier schadeloos worden gesteld. Dit oordeel is niet juist, zo concludeert de Hoge Raad. Het burgerlijk recht kent een gesloten stelsel van dwangmiddelen en middelen tot bewaring van recht. Bij de toepassing daarvan moet het uitgangspunt zijn dat schuldeisers, behoudens een door de wet erkende reden van voorrang, een gelijk recht van verhaal hebben op het vermogen van de schuldenaar (artikel 3:277, lid 1 BW). Het verlenen van een bankgarantie strekt er echter naar zijn aard toe, die gelijkheid te doorbreken. De garantie strekt er immers toe B volledige betaling ten laste van het vermogen van de schuldenaar te garanderen. De bank zal de garantie in beginsel slechts verlenen als zij de zekerheid heeft dat haar vordering ter zake hetgeen zij ter voldoening aan de garantie heeft betaald, volledig door de schuldenaar, of bij voorrang ten laste van diens vermogen, zal worden voldaan. De bank zal dan verlangen dat haar zekerheid wordt (of reeds is) verleend, voordat zij de garantie verstrekt. Om deze reden kan noch artikel 6:2 BW noch artikel 6:248 BW een grondslag bieden voor een verplichting tot het stellen van de zekerheid door middel van een bankgarantie.

M en V houden alle aandelen in A Holding BV, die alle aandelen in B BV houdt. M is enig bestuurder van A Holding en van B BV. X verstrekt een lening en een rekening-courant faciliteit aan B BV. Ten gunste van X is een recht van tweede hypotheek gevestigd op de woning van M. M sluit met B BV een overeenkomst waarin is bepaald dat B BV zekerheid stelt voor de vordering die M op B BV zal krijgen wanneer V de woning op grond van haar hypotheekrecht zal uitwinnen. Vijf jaar later verzoekt M aan B BV die zekerheden te stellen. B BV verpandt haar huidige en toekomstige vorderingen aan M. Wanneer B BV failliet gaat, betwist de curator de geldigheid van het pandrecht van M. De curator vernietigt de verpanding van de vorderingen van B BV aan M buitengerechtelijk. X maakt gebruik van haar hypotheekrecht. M op haar beurt vordert dat de rechtbank voor recht verklaart dat de vorderingen door B BV rechtsgeldig werden verpand aan M. De curator stelt echter dat de verpanding van de vorderingen door B BV aan M ingevolge artikel 47 Fw vernietigbaar waren. De rechtbank beoordeelt of de curator met recht de verpanding heeft vernietigd. Volgens de rechtbank slaagt het beroep van de curator op artikel 47 Fw niet. In dat artikel zijn twee gronden opgenomen voor de vernietiging van een verplichte rechtshandeling: (1) indien de begunstigde van de rechtshandeling wist dat het faillissement al was aangevraagd of (2) indien de rechtshandeling het gevolg was van overleg tussen schuldeiser en schuldenaar dat tot doel had de schuldeiser te bevoordelen boven andere schuldeisers. De rechtbank concludeert dat het pandrecht werd gevestigd voordat het faillissement was aangevraagd. Het betoog van de curator dat een faillissement onvermijdelijk was en dat dit gelijkgesteld moet worden met wetenschap van een faillissementsaanvraag slaagt niet. Voorts concludeert de rechtbank dat niet in geschil is dat de vestiging van het pandrecht leidt tot benadeling van de overige crediteuren van B BV. Als het pandrecht niet zou zijn gevestigd, was het bedrag ten gunste gekomen van de boedel en daarmee van de overige crediteuren. Vraag is alleen of M en B BV deze bevoordeling voor ogen hadden. De rechtbank concludeert dat dit het geval is nu M zes weken voor het aanvragen van surseance van betaling (toen het financieel al slecht ging met B BV) zichzelf zekerheid heeft laten verstrekken door B BV. Hieraan doet niet af dat de halfjaarcijfers pas bekend werden na het vestigen van het pandrecht. De rechtbank meent dat M als bestuurder van B BV heeft geweten wat de financiële situatie was. M wist dat er reëel rekening moest worden gehouden met een faillissement, zodat hij moet hebben begrepen dat er een reële kans was dat de vestiging van het pandrecht zou leiden tot benadeling van de overige crediteuren van B BV. Omdat deze kennis M niet heeft weerhouden van het vestigen van pandrecht, acht de rechtbank bewezen dat M beoogd heeft zichzelf te bevoordelen boven de overige crediteuren.

A is een scheepsbouwbedrijf. In opdracht van een afnemer heeft A een elders gekocht casco afgebouwd. A zou het schip vervolgens mogen tentoonstellen op de ‘Hiswa te water’, een belangrijke botenbeurs. Kort daarvoor blijkt dat het casco nooit notarieel is overgedragen, terwijl dit wel had gemoeten. Dit betekent dat de eigendom nog toebehoort aan verkoper B. Vervolgens is beslag gelegd op het schip voor een schuld van B. Ondanks een verklaring van de directie van B wordt er geen bankgarantie gesteld, en het schip wordt van de stand van A op de beurs weggesleept. A stelt een vordering tot schadevergoeding in jegens B. B stelt dat A, als ervaren scheepsbouwer, had kunnen en behoren te weten dat het schip was geregistreerd en dat de levering dan ook slechts met een notariële akte, gevolgd door inschrijving, kon plaatsvinden. De rechtbank stelt voorop dat de verplichting tot levering niet op de verkrijger, maar op de vervreemder rust. Op B rustte daarom de verplichting om het casco aan A te leveren. Aan die verplichting heeft zij niet voldaan. Dat komt voor haar rekening. Daaraan kan niet afdoen dat A mogelijk had kunnen weten dat het casco slechts met een notariële akte, gevolgd door inschrijving, geleverd kon worden. Het betreft immers niet de prestatie van A. B is volgens de rechtbank dan ook tekortgeschoten in de nakoming van de verplichting tot levering van het casco. Zij dient de schade die A door het gebrek in de levering heeft geleden te vergoeden. De rechtbank is van oordeel dat de kosten van de deelname aan de Hiswa als schade zijn toe te rekenen voor zover zij zien op de periode ná het wegslepen van het jacht. Deze zijn te beschouwen als een gevolg van het leveringsgebrek. Deelname aan deze beurs zonder schip is immers niet goed denkbaar, terwijl de afvoer van het schip door de gerechtelijk bewaarder ten overstaan van beursdeelnemers en publiek geen positieve bijdrage zal hebben geleverd aan de naam en faam van A. Ook komt volgens de rechtbank voor vergoeding in aanmerking het bedrag waarvoor A haar afnemer heeft gecrediteerd in verband met problemen rond de oplevering van het schip. Of (en zo ja: welke) schade A heeft geleden, omdat zij omzet heeft gemist door deze gebeurtenissen op de Hiswa is volgens de rechtbank moeilijk te beoordelen. A stelt dat zij tijdens elke voorgaande beurs een schip heeft verkocht, maar dat dat in 2009 niet is gebeurd als gevolg van de perikelen rondom dit jacht. A stelt een winst te zijn misgelopen van tenminste € 350.000. Gelet op de specifieke onderbouwing van de stellingen van A en de slechts algemene betwisting daarvan door B wijst de rechtbank de vordering toe.

Aan het eind van 2011 zullen Nederlandse ondernemers bij elkaar naar schatting € 59 miljoen kwijt zijn aan kosten voor het oplossen van zakelijke geschillen door juristen en advocaten. Dit blijkt uit onderzoek van juridisch adviesbureau Avenir Advies onder enkele honderden ondernemers. De redenen voor deze hoge kosten zijn de claimcultuur: in tijden van recessie worden er meer zaken aanhangig gemaakt, omdat het bedrijfsleven kritischer wordt. Daarnaast blijkt dat 25% van de zelfstandigen geen of slechte algemene voorwaarden hanteert, waardoor zij onnodig aansprakelijk zijn bij het ontstaan van een conflict. ‘Met name ZZP’ers en MKB’ers bezuinigen op juridisch advies alvorens zij hun onderneming starten of een overeenkomst aangaan’, aldus mr. T. Rijnen, oprichter van Avenir Advies. ‘Het blijkt dat in bijna een derde van de gevallen waarbij een ondernemer zich verplicht voelt een jurist of een advocaat in te schakelen bij een geschil, dit eenvoudig voorkomen had kunnen worden met sluitende algemene en leveringsvoorwaarden.’

Voetbalbond KNVB heeft aan X een stadionverbod opgelegd. Dit verbod is door de KNVB nog eens verlengd. X heeft het verbod overtreden. De bond vorderde daarop van X de betaling van boetes die hij in zo’n geval op grond van de Standaardvoorwaarden van de KNVB verschuldigd is. De kantonrechter heeft toewijzend beslist. In hoger beroep voert X aan dat de KNVB zich niet kan beroepen op de Standaardvoorwaarden, omdat deze niet van toepassing zijn dan wel zijn vernietigd. Bij het beantwoorden van de vraag of er een contractuele band bestaat tussen partijen komt doorslaggevende betekenis toe aan het toegangskaartje, waarop vermeld is dat de Standaardvoorwaarden van toepassing zijn. X stelt dat hij geen toegangsbewijs had gekocht, maar dat hij tegen zijn wil ‘door de politie het stadion is ingedreven’. Het hof laat X toe in het bewijs van deze stelling. Als hij daarin slaagt, dient ervan te worden uitgegaan dat hij geen toegangsbewijs had, zodat uit dien hoofde geen beroep kan worden gedaan op de Standaardvoorwaarden waarnaar op dat toegangskaartje wordt verwezen. De KNVB beroept zich tevens op de aanwezigheid van borden bij het stadion waarop de Standaardvoorwaarden zijn vermeld. Als X slaagt in zijn tegenbewijs, kan de bond KNVB zich daarop volgens het hof niet beroepen. X heeft dan het stadion immers niet vrijwillig betreden, maar werd daartoe gedwongen. Indien hij niet slaagt in het bewijs, dient er van te worden uitgegaan dat hij beschikte over een toegangsbewijs en dat dus de Standaardvoorwaarden tussen partijen van toepassing waren. De KNVB dient echter op haar beurt de (door X betwiste) aanwezigheid van de borden te bewijzen. X stelt dat hem de Standaardvoorwaarden niet ter hand zijn gesteld en doet op die grond een beroep op vernietiging daarvan. Deze grief faalt. Het gaat hier immers om overeenkomsten, zeker bij losse kaartverkoop, die massaal worden gesloten en waarbij terhandstelling van de Standaardvoorwaarden bij ieder individueel verkocht toegangsbewijs redelijkerwijs niet van de KNVB gevergd kan worden. Daarom kan de KNVB volstaan met de tweeledige mededeling dat (a) de voorwaarden bij haar ter inzage liggen en (b) dat deze op verzoek zullen worden toegezonden (artikel 6:234, lid 1, sub b BW). Volgens X heeft de kantonrechter de Standaardvoorwaarden ten onrechte niet ambtshalve getoetst. Het hof stelt vast dat het juist is dat de rechter algemene voorwaarden ambtshalve moet toetsen op oneerlijkheid in het licht van de richtlijn 93/13/EG (Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten) als de gebruiker bedrijfsmatig optreedt en de wederpartij een consument is. Dat betekent echter niet dat de rechter in zijn uitspraak steeds dient te overwegen dat (en hoe) hij die toets daadwerkelijk heeft uitgevoerd als hij, op grond van de door partijen gestelde feiten en omstandigheden, geen aanleiding heeft gezien een of meer oneerlijke bedingen als oneerlijk aan te merken. Evenals de rechtbank heeft het hof in de Standaardvoorwaarden geen aanleiding gezien, in het licht van de stellingen van partijen, ambtshalve te oordelen dat sprake is van een of meer oneerlijke bedingen. X klaagt voorts dat de kantonrechter artikel 2 in samenhang met artikel 10.2 Standaardvoorwaarden ambtshalve had moeten toetsen aan artikel 6:238, lid 2 BW (de contra proferentemregel). Volgens het hof miskent X met die stelling dat artikel 6:238, lid 2 BW een regel van uitleg voor algemene voorwaarden is. Van een toetsing aan een in dit artikel besloten norm kan daarmee geen sprake zijn. X stelt voorts dat hij, omdat hij woont in de omgeving van het stadion, door het stadionverbod in zijn bewegingsvrijheid wordt beperkt. Hij stelt dat slechts de overheid dit recht mag inperken. De KNVB mag dat niet. Het hof acht dat op zichzelf juist, maar zulks neemt niet weg dat het een ieder in beginsel vrijstaat om jegens een ander de civielrechtelijke verplichting op zich te nemen om zich te onthouden van bepaalde gedragingen (artikel 10.2. Standaardvoorwaarden). Ook staat het hen vrij overeen te komen dat als die verplichting wordt geschonden, de overtreder zich verplicht gedurende een zekere periode niet in een bepaald gebied te komen op bepaalde tijdstippen (een stadionverbod), alsmede dat hij bij overtreding een boete verschuldigd is. Het enkele feit dat die verplichting openbare wegen omvat, maakt dit niet anders.

Volgens de Hoge Raad is het oordeel van het hof (dat aan de norm van artikel 6:233, sub BW niet reeds is voldaan indien de wederpartij de mogelijkheid heeft zelf door gebruikmaking van internet de toepasselijke voorwaarden te raadplegen) juist. Uit het systeem van artikel 6:234 (oud) BW volgt immers – net zoals onder het huidige artikel 6:234 BW het geval is – dat de gebruiker het initiatief tot bekendmaking van de algemene voorwaarden moet nemen en wel op zodanige wijze dat voor de wederpartij duidelijk is welke voorwaarden op de rechtsverhouding van toepassing zijn en dat de wederpartij daarvan eenvoudig kennis kan nemen.

Regelmatig sluiten belastingplichtigen vaststellingsovereenkomsten met de fiscus. Veelal gaat het om overeenkomsten die beogen zuivere onzekerheid in de uitleg of toepassing van wettelijke bepalingen weg te nemen. Het is evenwel niet ongebruikelijk dat overeenkomsten worden aangegaan om bepaalde fiscale regelingen toepassing te laten vinden waar daar volgens de letter der wet geen grond voor is. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer faciliteiten met het oog op bepaalde categorieën van situaties in het leven zijn geroepen en (beoogde) transacties daar in wezenlijk opzicht toe behoren, maar waarbij deze faciliteiten bij letterlijke toepassing van de wet niet beschikbaar zijn. Ook is mogelijk dat een belastingplichtige recht heeft op toepassing van bepaalde faciliteiten, maar strikte toepassing van de wet dit onnodig complex maakt. Of een belastingplichtige zich uiteindelijk niet kan beroepen op de nakoming van een overeenkomst met de belastingdienst wegens de nietigheid daarvan door strijd met de goede zeden of openbare orde hangt af van de vraag of partijen jegens elkaar mochten rekenen op deze nakoming. Van belang hierbij is dat een fiscale vaststellingsovereenkomst wordt aangegaan met de belastingdienst en laatstgenoemde gebonden is aan beginselen van behoorlijk bestuur. Een belastingplichtige mag er dan ook in beginsel op vertrouwen dat de belastingdienst door haar aangegane verplichtingen nakomt. In dat kader is noemenswaardig dat het ministerie van Financiën beleidsregels heeft opgesteld over het aangaan van convenanten en vaststellingsovereenkomsten en de inspecteur ook daaraan gebonden is. In het besluit bepaalt het ministerie onder andere en in algemene bewoordingen dat vaststellingsovereenkomsten niet in strijd met de wet gesloten mogen worden (Besluit van 1 december 1997, nr. AFZ97/2412). Dit doet echter niet af aan het voorgaande. De vraag is steeds of de strijdigheid met de wet – ook als partijen zich van de strijdigheid bewust waren – overheersend is, aldus de Rechtbank ’s-Hertogenbosch op 21 juli 2010. De enkele omstandigheid dat de fiscale vaststellingsovereenkomst ook een bewust van de wet afwijkende afspraak bevat, is onvoldoende om te kunnen oordelen dat de overeenkomst zozeer in strijd is met hetgeen de wet – over het geheel bezien – bepaalt met betrekking tot de verrekening van belastingclaims dat partijen niet op de nakoming van de vaststellingsovereenkomst mochten rekenen. De rechtbank geeft geen algemene gezichtspunten wanneer van een overheersende strijdigheid wel sprake is. Onvoldoende is het in ieder geval wanneer slechts een praktische invulling van een regel betrekking hebbende op de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, die weliswaar strijdt met de letter van de wet, wordt gegeven.

K koopt in 1991 een perceel grond dat aan de zijkant is begrensd door een bomenrij. K brengt in 1994 een schutting aan in het verlengde van de binnenzijde van de bomenrij. In 2007 vervangt K de schutting door een muur. Gemeente G, eigenares van het naastgelegen perceel, stelt dat K grensoverschrijdend heeft gebouwd en vordert verwijdering van het gebouwde. K vordert een verklaring voor recht dat hij door verkrijgende verjaring rechthebbende van de strook grond is geworden (artikel 3:99 BW). Volgens de rechtbank slaagt een beroep op verkrijgende verjaring als sprake is van onafgebroken bezit te goeder trouw gedurende tien jaar. Gelet op de door het kadaster vastgestelde erfgrens dateert de grensoverschrijdende bebouwing sinds 1994 door plaatsing van de schutting. K heeft de grond dus meer dan tien jaar onafgebroken in bezit gehad. De rechtbank stelt dat het feit dat K (door raadpleging van de situatie- en/of bouwtekening) had kunnen weten dat de kadastrale grens niet samenvalt met de feitelijke grens, niet automatisch de goede trouw van K uitsluit. Van belang is immers de feitelijke situatie ten tijde van de aankoop van het perceel. Nu uit overgelegde foto’s blijkt dat destijds, behalve de bomenrij, enige andere zichtbare vorm van erfafscheiding ontbrak en de maatvoering in de aan de leveringsakte gehechte situatietekening niet zo afwijkend was dat K nader onderzoek had moeten doen, mocht K deze bomenrij ook redelijkerwijs als afbakening van de erfgrens beschouwen.

Vanaf 1 april moeten rechtsbijstandverzekeraars zich houden aan de Kwaliteitscode Rechtsbijstand. De code is bindend voor rechtsbijstandverzekeraars en zelfstandige schaderegelingskantoren. De code is over het recht op vrije advocatenkeuze onduidelijk. Volgens artikel 4.5 moet de klant voor de ‘regels rondom het inschakelen van een advocaat en het recht op vrije advocaatkeuze’ de website en de polisvoorwaarden van zijn rechtsbijstandverzekeraar raadplegen. En volgens artikel 5.7 bepaalt de rechtsbijstandverzekeraar wanneer het dossier in handen wordt gegeven aan een andere rechtshulpverlener of een advocaat. ‘Zodra de rechtsbijstandverzekeraar besluit de zaak uit te besteden, informeert hij de klant over de vrije advocaatkeuze.’ Het Verbond van Verzekeraars zegt de bepalingen desgevraagd helder te vinden. ‘Rechtsbijstandverzekeraars moeten open zijn over de advocaatkeuze. Dat betekent dat ze bijvoorbeeld informatie beschikbaar moeten maken op hun website. En op het moment dat een advocaat wordt ingeschakeld, dient de verzekeraar ook te wijzen op het recht van de vrije advocaatkeus.’

De ouders van X hebben bij notariële akte uit vrijgevigheid een bedrag aan X schuldig erkend. Volgens artikel 1 van de akte moet de rente over de vordering uiterlijk op 31 december van ieder jaar worden voldaan. Volgens artikel 4 is de vordering direct opeisbaar bij overtreding of niet-nakoming van een of meer bepalingen van de notariële akte. X heeft executoriaal beslag gelegd, omdat zijn ouders niet hebben voldaan aan de rentebepaling. Volgens de rechtbank is het executoriale beslag ondeugdelijk, omdat de vordering niet opeisbaar is. Algemeen bekend is dat de verschuldigdheid van rente in de akte wordt opgenomen in verband met de fiscale regelgeving. Uit artikel 4 van de akte volgt, gelezen in de context van het gehele stuk, daarom niet dat overtreding van artikel 1 leidt tot opeisbaarheid van de vordering bij leven van (een van) de ouders.

Een Vormerkung beoogt het recht van de koper op daadwerkelijke nakoming door de verkoper van een registergoed te beschermen door toekenning van zakelijke werking aan de ingeschreven koop. HR 8 oktober 2010 (LJN BN1252) besliste dat de opsomming van de feiten waartegen de koper beschermd wordt, limitatief is. Daaronder valt uitdrukkelijk niet het beslag op de koopsom onder de koper, gelegd door een schuldeiser van de verkoper. Dit beslag treft doel, hoezeer ook in een dergelijke beslag een hindernis gelegen kan zijn voor de effectuering van het recht van de koper op daadwerkelijke nakoming van de koopovereenkomst. Inschrijving van de koopovereenkomst beschermt hiertegen niet, zo stelt de auteur vast.

Lagere rechters kunnen straks de Hoge Raad een rechtsvraag voorleggen over een belangrijke juridische kwestie, zoals een massaschadezaak. Een voorbeeld van een zaak die zich hiervoor zou hebben geleend was de aandelenlease-affaire bij Dexia. Dit blijkt uit een wetsvoorstel van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie dat bij de Tweede Kamer is ingediend. In de affaire van de Belgisch-Franse bank Dexia ging het om gewraakte aandelenlease-producten die eind jaren negentig in de markt werden gezet. Beleggers konden met geleend geld aandelen kopen en die gebruiken als onderpand voor de lening. Doordat het beursklimaat verslechterde, kwamen honderdduizenden mensen toen met grote schulden te zitten. Tienduizenden procedeerden in deze affaire om hun geld terug te krijgen. Volgens het wetsvoorstel kunnen lagere rechters niet alleen in een geschil waarbij veel gedupeerden betrokken zijn, maar ook in een zaak waarvan het antwoord op de rechtsvraag van belang is voor talrijke andere, vergelijkbare zaken, naar de Hoge Raad gaan. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan over de uitleg van een nieuwe wet. Met het wetsvoorstel wordt beoogd dat zaken met grote maatschappelijke belangen zich niet eindeloos voortslepen. Zo kan een tijdig antwoord van de Hoge Raad bijdragen aan de bereidheid van de veroorzaker van de schade om over een collectieve schikking te praten. De nieuwe regeling, ook wel ‘prejudiciële procedure’ genoemd, is voorgesteld door de commissie-Hammerstein die adviseerde over de versterking van de cassatierechtspraak door de Hoge Raad. Een prejudiciële vraag heeft vooral zin als bij een massavordering een collectieve actie is ingesteld of in een individuele procedure het antwoord van betekenis is voor vele andere identieke zaken met dezelfde of soortgelijke oorzaken. Dit laatste geldt ook voor een zaak waar massaschade niet speelt, maar waarvan het oordeel van de Hoge Raad een grote betekenis heeft voor vergelijkbare zaken. Bijvoorbeeld het antwoord op de vraag of en onder welke omstandigheden een beroep van een werkgever van een asbestslachtoffer op de absolute verjaringstermijn nog wel redelijk en billijk is. Omdat de maatschappelijke behoefte aan een snel antwoord groot kan zijn, is er voor gekozen om niet alleen de rechter in hoger beroep, maar ook de rechter in eerste aanleg de bevoegdheid te geven een prejudiciële vraag te stellen. Het is vervolgens aan de Hoge Raad om te beslissen of een zaak zich leent voor zo’n procedure en daarover een uitspraak te doen.

Het aantal ondernemers in de zakelijke dienstverlening dat verwacht dat de omzet in de komende drie maanden zal toenemen was in januari groter dan het aantal dat een afname voorzag. Het saldo kwam uit op +18. Dit is vier punten hoger dan in december. De zakelijke dienstverleners zijn al een halfjaar lang optimistisch over hun toekomstige omzet. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op 24 januari bekend. Het aantal ondernemers dat een toename van de werkgelegenheid in de komende drie maanden verwacht, was in januari ongeveer even groot als het aantal dat op een afname rekent. In de voorgaande twee maanden hielden beide groepen elkaar ook al vrijwel in evenwicht. Ook het oordeel van de zakelijke dienstverleners over het economisch klimaat veranderde nauwelijks. Het aantal zakelijke dienstverleners dat een stijging van de verkoopprijzen verwachtte, was echter veel groter dan in de voorgaande maanden. Onvoldoende vraag werd door 35% van de zakelijke dienstverleners als een productiebelemmering beschouwd. Dit percentage was iets lager dan in oktober 2010, toen 40% van de zakelijke dienstverleners onvoldoende vraag als een productiebelemmering zag. Architecten en ingenieursbureaus waren in januari veel minder pessimistisch over de toekomstige omzet, het economisch klimaat en de toekomstige personeelssterkte dan in december 2010. Uitzendbureaus waren nog steeds zeer positief, maar iets minder dan een maand eerder.