Aflevering 6

Kan een onbenoemde duurovereenkomst die voor onbepaalde tijd is afgesloten worden beëindigd door opzegging, en zo ja, welke opzegtermijn moet in acht worden genomen?1 Deze vragen worden geregeld gesteld en vormen onderwerp van gerechtelijke procedures. Om de advies- en procespraktijk op weg te helpen, biedt dit artikel concrete handvatten ter beantwoording van voornoemde vragen.

In dit tweede deel van het artikel over de elektronische overeenkomst worden de informatieplichten behandeld die rusten op een ondernemer die langs elektronische weg een overeenkomst wil sluiten. Deze voorschriften dienen enerzijds ter bevordering van het vertrouwen in de elektronische handel en anderzijds ter bescherming van (vooral) consumenten tegen misleiding. De Wet oneerlijke handelstransacties voegt daar, ter bescherming van consumenten, een aantal verboden aan toe. De Consumentenautoriteit is aangewezen om al deze bepalingen te handhaven.

Op 17 december 2009 is de Rome I-Vo in werking getreden. Samen met de Rome II-Vo vormt de Rome I-Vo het nieuwe wettelijke kader van conflictregels op het gebied van het verbintenissenrecht. De Rome I-Vo volgt het Europese Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, het EVO. Onder het regime van het EVO was het vaststellen van het toepasselijke recht op licentieovereenkomsten niet eenvoudig, in het bijzonder in gevallen waarin partijen geen rechtskeuze hebben gemaakt. Immers, in de licentieovereenkomst kan de kenmerkende prestatie vaak niet zonder moeite worden vastgesteld, nu zij veelal een combinatie van verplichtingen bevat. Daardoor was ook het vaststellen van het toepasselijke recht ingewikkeld. De vraag rijst derhalve welke rechtsgevolgen de invoering van de Rome I-Vo heeft op het vaststellen van het toepasselijk recht bij licentieovereenkomsten inzake intellectuele eigendomsrechten. Deze bijdrage zal deze vraag nader uitwerken.

Nog lang niet alle aanbieders van flitskredieten houden zich aan de nieuwe regels die daarvoor gelden. Een aantal van hen biedt de snelle leningen mogelijk zelfs aan zonder vergunning en rekent in sommige gevallen hele hoge tarieven. Dat maakte de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op 22 juli bekend. De partijen zijn door de AFM inmiddels gewezen op de regels en de vergunningseisen. Als ze zich hier niet aan houden, dreigen er sancties. De AFM raadt consumenten aan om alleen financiële diensten af te nemen van bedrijven met de juiste vergunning. Mensen moeten daarnaast goed nadenken voordat ze een krediet aangaan, aldus de autoriteit. Sinds 1 juni zijn de regels voor consumentenkredieten aangepast. Hierdoor moeten ondernemingen die leningen verstrekken met een looptijd van minder dan 3 maanden, voortaan ook een vergunning hebben. Daarnaast mag er voor deze kredieten niet meer in rekening worden gebracht dan 12% plus de wettelijke rente (op dit moment in totaal 15%). Als reactie hierop hebben verstrekkers van flitskredieten hun aanbod aangepast. Ze vragen nu (extra) geld voor bepaalde diensten en rekenen een forse boete wanneer te laat wordt afgelost, ook als dit maar één dag is, zo meldde het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD). Flitskredieten worden vaak via internet afgesloten, hebben een korte looptijd en kenden tot nu nog hoge kosten. Door implementatie van de Europese richtlijn consumentenkrediet gelden vanaf 1 juni voor deze kredieten de normale kredietregels. Zo zijn er voorwaarden aan reclame-uitingen, een verplichte kredietwaardigheidtoets en is transparante informatie vooraf over onder meer de jaarlijkse kosten een eis. Reclame moet bijvoorbeeld transparanter worden en de aanbieder moet toetsen of het krediet past bij de financiële positie van de consument. Kortlopende kredieten kunnen dus nog steeds worden aangeboden. Alleen mag een te groot risico van wanbetaling niet meer volledig op de consument worden afgewenteld en moet de consument dezelfde bescherming krijgen als bij reguliere kredieten.

Melchemie heeft als eigenaar van chemische stoffen – waaronder de gevaarlijke stof calciumhypochloriet – stoffen in bewaring gegeven bij CMI. Bij een inspectie op 13 juni 1995 heeft de Milieudienst Rijnmond schendingen van veiligheidsvoorschriften geconstateerd. CMI is opgedragen met onmiddellijke ingang de voorschriften na te leven. CMI heeft Melchemie hiervan op de hoogte gesteld. Op 28 februari 1996 is in de betreffende loods brand ontstaan doordat een vat met chemicaliën op vaten hypochloriet is gevallen. De vaten stonden – in strijd met de veiligheidsvoorschriften – nabij elkaar. Bij de brand is een partij paardenhaar van Delbanco, die was opgeslagen in de naastgelegen loods, geheel verloren gegaan. Delbanco vordert verklaring voor recht dat Melchemie aansprakelijk is voor de daardoor geleden schade, stellende dat Melchemie toerekenbaar onrechtmatig heeft gehandeld door na te laten de stoffen elders in bewaring te geven en andere maatregelen ter voorkoming van het gevaar te treffen, maar in plaats daarvan de hoeveelheid bij CMI in bewaring gegeven stoffen juist te vergroten. Het hof heeft de vorderingen toegewezen. In cassatie heeft de Hoge Raad het arrest van het hof vernietigd wegens ontoereikende motivering. De Hoge Raad stelt voorop dat degene die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf een gevaarlijke stof gebruikt of onder zich heeft, waarvan bekend is dat die zodanige eigenschappen bezit, dat zij een bijzonder gevaar van ernstige aard voor personen of zaken oplevert, aansprakelijk is wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt (artikel 6:175 lid 1 BW). Bevindt deze stof zich echter in de macht van een bewaarder die er zijn bedrijf van maakt een zodanige stof op te slaan, dan rust deze aansprakelijkheid op de bewaarder (artikel 6:175 lid 2 BW). De aldus door de wet bewerkstelligde verlegging van de risicoaansprakelijkheid van de gebruiker naar de bewaarder staat echter niet eraan in de weg dat de gebruiker wegens een in zijn eigen onrechtmatig handelen of nalaten bestaande schending van een op hem rustende zorgplicht met betrekking tot de in bewaring gegeven gevaarlijke stof, op grond van artikel 6:162 BW aansprakelijk is indien het in artikel 6:175 lid 1 BW genoemde gevaar zich verwezenlijkt. Of de bewaargever in dat opzicht heeft gehandeld in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, door na te laten de zorg te betrachten die in de gegeven situatie van hem mocht worden verlangd, hangt af van de omstandigheden van het geval. De afweging daarvan dient te geschieden in het licht van de aard van de onderhavige zorgplicht welke erop is gericht zo veel mogelijk te voorkomen dat het aan de in bewaring gegeven stof inherente gevaar van ernstige aard voor personen of zaken zich verwezenlijkt. Daarbij moet in het bijzonder acht worden geslagen op de kans op schade, de aard en ernst van de eventuele schade en de bezwaarlijkheid van te nemen voorzorgsmaatregelen, maar ook op de bij de bewaargever als beroeps- of bedrijfsmatig gebruiker aanwezig te achten kennis omtrent veiligheidsvoorschriften en de risico’s van overtreding daarvan, alsook van de (specifieke) overtreding.

Op 19 juni 2000 is tussen de VVE (als aanbesteder) en Hemubo (als aannemer) een afstandsovereenkomst gesloten, inhoudende dat uitsluitend met Hemubo zal worden onderhandeld over de voorwaarden van een door de VVE te verstrekken opdracht tot het uitvoeren van bepaalde renovatiewerkzaamheden. De ledenvergadering van de VVE heeft in november 2001 de offerte van Hemubo niet aanvaard en geen toestemming aan het VVE-bestuur gegeven om de onderhandelingen met Hemubo voort te zetten. De VVE heeft de afstandsovereenkomst bij brief van 5 september 2003 opgezegd en aan Hemubo geen vergoeding van haar kosten aangeboden. Het hof oordeelde dat de VVE zich voldoende heeft ingespannen om te komen tot een voor beide partijen aanvaardbare aannemingsovereenkomst met betrekking tot het aan Hemubo op te dragen werk. Daarbij heeft het hof klaarblijkelijk alle door partijen aangevoerde omstandigheden betrokken en gewogen. Volgens het hof heeft ‘Hemubo onvoldoende concrete feiten gesteld waaruit valt af te leiden dat en waarom nadere onderhandelingen tussen partijen ook na 5 september 2003 nog zinvol en kansrijk konden worden geacht.’ Deze aan het hof, als rechter die over de feiten oordeelt, voorbehouden oordelen kunnen in cassatie niet op juistheid worden onderzocht. Onbegrijpelijk zijn zij niet, aldus de Hoge Raad. Het hof heeft aan die oordelen de conclusie verbonden dat van een onrechtmatig afbreken van de onderhandelingen geen sprake was. Dit oordeel getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk. Interessant hierbij is de overweging van de A-G op dit punt: ‘Ik begrijp de klacht aldus, dat zij probeert de rechtspraak over afgebroken onderhandelingen te laten weerspiegelen in de afspraak van de Afstandsovereenkomst om te goeder trouw te onderhandelen. De klacht veronderstelt dat het hof aan het 'totstandkomingsvertrouwen' heeft getoetst (de ene poot uit die rechtspraak) en verwijt het hof niet aan de 'andere omstandigheden' (de tweede poot uit die rechtspraak) te hebben getoetst. De klacht mist feitelijke grondslag. Het hof heeft het gedrag van de VVE getoetst aan de in artikel 2 van de Afstandsovereenkomst vervatte afspraak (…). Het onderdeel geeft voorts niet aan waarom in die afspraak de tweede poot uit de rechtspraak over afgebroken onderhandelingen zou moeten weerspiegelen. De enkele verwijzing naar het bestaan van die rechtspraak en de redelijkheid en billijkheid volstaat daartoe niet. De verwijzing naar Asser/Van den Berg nr. 277 maakt dit niet anders. Aldaar onderzoekt de auteur of er een onderhandelingsplicht bestaat met de aannemer in het bouwteam op grond van de in de precontractuele fase geldende maatstaven van redelijkheid en billijkheid (dus de Plas/Valburg jurisprudentie); zie ook nr 61. In nr. 278 bespreekt hij echter - afzonderlijk - de situatie dat de onderhandelingsplicht berust op een overeenkomst. Een afspraak om te onderhandelen, wordt wel geschaard onder de categorie 'andere omstandigheden' van de Plas/Valburg-rechtspraak. Daarmee zegt men m.i. niet meer, dan dat in zo'n geval totstandkomingsvertrouwen niet vereist is om toch een plicht tot onderhandelen aan te nemen. Waarom echter een onderhandelingsplicht aan deze tweede poot van de Plas/Valburg-rechtspraak zou moet worden gerelateerd (laat staan: daarop zou moeten worden gebaseerd) zie ik niet in, nu zij reeds besloten ligt in de afspraak om te onderhandelen. Het onderdeel faalt.’ Onderdeel II keert zich tegen het oordeel van het hof dat inhoudt dat partijen geen ruimte hebben gelaten voor de mogelijkheid dat Hemubo op een andere grond dan een daartoe tussen partijen gesloten overeenkomst, recht kan doen gelden op vergoeding van kosten. Dit volgt, naar het hof heeft geoordeeld en in het onderdeel als juist wordt erkend, zonder meer uit de tekst van de voormelde contractuele bepaling. Het hof heeft niet alleen op de tekst van de bepaling gelet, maar ook op de strekking ervan, zodat geen reden bestaat aan te nemen dat het hof een onjuiste maatstaf bij de uitleg hiervan heeft aangelegd door alleen op de tekst acht te slaan. Tenslotte heeft het hof klaarblijkelijk niet miskend dat partijen een van de tekst van de overeenkomst afwijkende bedoeling kunnen hebben gehad, doch het hof heeft in de daartoe door Hemubo aangevoerde omstandigheden (waaronder het bestaan van een ‘bouwteam’) niet voldoende grond gezien om die bedoeling aan te nemen. Deze oordelen zijn niet onbegrijpelijk en kunnen, verweven als zij zijn met waarderingen van feitelijke aard, in cassatie niet op juistheid worden onderzocht. Voor zover het onderdeel strekt ten betoge dat het hof eraan heeft voorbijgezien dat ook aan de redelijkheid en billijkheid te ontlenen gronden voor vergoeding van kosten kunnen bestaan, kan het bij gebrek aan feitelijke grondslag niet tot cassatie leiden.

De Vrijzinnig-Religieuze Stichting Seniorenhuisvesting “Zuid-Veluwe” heeft bij de SNS Bank een aantal hypothecaire geldleningen uitstaan. Ten aanzien van één van deze leningen raken partijen in conflict. In de lening is een boeteclausule opgenomen ingeval van vervroegde aflossing. De Stichting wil de verhypothekeerde zaken verkopen. Om niet vervroegd af te hoeven lossen biedt zij de bank een vervangende zekerheid: een bankgarantie bij een triple-A bank. SNS Bank slaat dit aanbod af en doet een beroep op de boeteclausule. De stichting lost daarop de lening vervroegd af en voldoet onder protest de boete. Daarna stapt zij naar de rechter. De stichting meent dat SNS Bank onrechtmatig, dan wel naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar heeft gehandeld door het aanbod van de vervangende zekerheid af te wijzen, terwijl de zekerheid van een gelijke of zelfs hogere kwaliteit is dan een hypothecaire zekerheid. Zij betoogt dat niet het zekerheidsrecht de kern is van de overeenkomst van geldlening tussen haar en de bank, maar slechts een accessoir recht. De rechtbank stelt voorop dat SNS Bank het recht had zich tegenover de stichting op de overeenkomst tussen partijen te beroepen. Dit is pas onrechtmatig als het beroep is op te vatten als misbruik van recht (artikel 3:13 BW). In de stellingen van de stichting ligt besloten dat van een dergelijk misbruik sprake is. SNS Bank heeft niet betwist dat zij ongeveer 2,4 keer zoveel zou ontvangen (zij het over een periode van 21 maanden, zodat de contante waarde van deze som lager) als zij het aanbod van de Stichting zou hebben aanvaard. Zij heeft wel gesteld dat er dingen mis kunnen gaan bij bankgaranties, maar die stelling heeft zij niet voldoende onderbouwd. De stelling dat sprake was van een financiële crisis en dat banken elkaar in die periode niet meer vertrouwden is, gelet op de omvang van de aan de orde zijnde bedragen in relatie tot de door de stichting voorgestelde bank die de garantie zou afgeven, niet serieus te nemen. Het verweer dat de SNS Bank haar bedrijfsprocessen heeft afgestemd op hypothecaire financieringen om zo kostenefficiënt te werken, acht de rechtbank niet sterk. Het is nauwelijks voorstelbaar dat de vervanging van de hypothecaire zekerheid door een bankgarantie in enige relevante mate voor SNS Bank kostenverhogend zou werken. Bovendien hadden die kosten nog verlegd kunnen worden naar de Stichting. De rechter is van oordeel dat de verweren van SNS Bank niet sterk zijn, laat staan doorslaggevend. Ter zitting heeft SNS Bank de argumenten zelf ‘bijkomend’ genoemd. Wat het (mogelijke) hoofdargument van de bank is geweest om, ondanks haar financiële nadeel, vast te houden aan de hypothecaire zekerheid en daarmee de Stichting te houden aan de boeteclausule, is niet duidelijk geworden. Daaraan kan de rechter slechts de conclusie verbinden dat SNS Bank, in aanmerking nemende het belang bij de uitoefening van haar recht en het belang van de Stichting dat daardoor werd geschaad, naar redelijkheid niet tot de uitoefening van haar recht kon komen. Aldus heeft SNS Bank jegens de Stichting een onrechtmatige daad gepleegd.

B en C hebben een koop-/aannemingsovereenkomstgesloten met betrekking tot een appartement. De toepasselijke gemeentelijke verkoopvoorwaarden bepalen onder meer dat kopers het appartement op straffe van een boete zelf dienen te gaan bewonen, en dat doorverkoop pas na vijf jaar eigen bewoning is toegestaan. De gemeente kan onder omstandigheden een ontheffing verlenen. B en C hebben hun appartement niet zelf betrokken maar verhuurd, en de gemeente vordert de contractuele boete op. Het geschil draait om de vraag of B en C, door zelf geen intrek te nemen in het appartement, maar het te verhuren, zijn tekortgeschoten in de nakoming van de contractuele verplichtingen. De gemeente is van mening dat de verhuur impliceert dat de bewoningsverplichting wordt geschonden, waarmee sprake is van een toerekenbare tekortkoming. B en C zijn echter van mening dat bewoningsverplichting slechts dan relevant is indien niet-nakoming daarvan gepaard gaat met verkoop. De rechtbank stelt voorop, dat het recht van eigendom het meest omvattende recht is dat een persoon op een zaak kan hebben (artikel 5:1 lid 1 BW). Daarbij staat het de eigenaar (ingevolge artikel 5:1 lid 2 BW) in beginsel vrij van de zaak gebruik te maken op een wijze die hem goeddunkt. Bij dit wettelijk uitgangspunt behoren de beperkingen op dat gebruik, waar het slot van artikel 5:1 lid 2 BW ruimte voor laat, restrictief te worden uitgelegd. De hier gebruikte antispeculatiebepalingen vormen een beperking van het recht van eigendom. Derhalve moeten ook deze bepalingen restrictief worden uitgelegd. De rechtbank overweegt dat de antispeculatiebepalingen ertoe strekken om te voorkomen dat door de gemeente geboden woningbouwmogelijkheden (zij heeft immers de bouwgrond geleverd) onderwerp van speculatie worden. In dit geval is de regeling er specifiek op gericht om vroegtijdige verkoop tegen te gaan. Aan de verplichting tot zelfbewoning komt dan ook alleen in dat kader betekenis toe. De regeling voorziet immers slechts in het tegengaan van schendingen van de verplichting tot zelfbewoning door vroegtijdige verkoop. De situatie van vroegtijdige verkoop doet zich hier echter niet voor. In zoverre kan het (nog) geen invulling geven aan de verplichting tot zelfbewoning niet als een tekortkoming worden aangemerkt. Daarbij komt dat de gemeente geen feiten heeft gesteld, die de conclusie kunnen dragen dat B en C door tot verhuur over te gaan op een met (voortijdige) doorverkoop gelijk te stellen wijze speculatief gehandeld heeft. Onder deze omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank van een toerekenbare tekortkoming geen sprake en kan de gemeente geen aanspraak maken op de boetebepaling en op nakoming van de bewoningsverplichting.

De Rabobank had een financieringsrelatie met vennootschappen van gedaagde. De bank heeft de relatie opgezegd en gesommeerd dat schuldenlast van in totaal € 2.849.545,94 aan de bank te voldoen. Die betaling is niet geschied en de vennootschappen zijn failliet gegaan. Gedaagde was als mededebiteur aansprakelijk. Ook had hij zich borg gesteld. De bank heeft gedaagde aangesproken tot betaling. Gedaagde verweert zich met de stelling dat de bank onrechtmatig heeft gehandeld door hem keer op keer krediet te verstrekken, hetgeen, naar de bank wist, tot problemen kon leiden. De verwijten van gedaagde hebben betrekking op de advisering en de financiering van de verschillende ondernemingen van gedaagde. De rechtbank begrijp dat gedaagde zich erop beroept dat aan de verschillende vennootschappen, voor wier schulden hij zich gedeeltelijk heeft medeverbonden als hoofdelijk medeschuldenaar en als borg, jegens Rabobank verweermiddelen toekomen wegens schending van haar zorgplicht en dat hij, gedaagde, als de door Rabobank aangesproken borg op grond van artikel 7:852 BW diezelfde verweermiddelen kan inroepen. Het betreft, zo begrijpt de rechtbank, in het bijzonder de opschortingsbevoegdheid van het derde lid van dit artikel. Denkbaar is dat Gedaagde Groep BV c.s. een opschortingsrecht toekomt ten aanzien van de nakoming van hun verbintenissen in verband met tekortkomingen van Rabobank in haar contractuele zorgplicht dan wel ter verrekening met een opeisbare tegenvordering uit onrechtmatige daad. De rechtbank stelt voorop dat gedaagde handelde als ondernemer en dat het hier ging om de zakelijke begeleiding en de financiering van een conglomeraat van vennootschappen en niet om de verstrekking van een of meer kredieten aan particulieren, waarbij de institutionele kredietverstrekker in beginsel ervoor moet waken dat geen kredieten worden verstrekt die de draagkracht van de consument te boven gaan. Om te kunnen spreken van tot schadeplichtigheid leidende schending van de zorgplicht door Rabobank in deze zakelijke relatie, had gedaagde meer moeten stellen dan hij heeft gedaan. Gedaagde kan de bank niet verantwoordelijk houden voor zijn eigen beslissingen als ondernemer. Hetgeen gedaagde Rabobank probeert aan te rekenen kwalificeert niet als een relevante schending van haar zorgplicht. Evenmin valt Rabobank te verwijten dat zij geweigerd heeft om op enig moment extra kredieten te verstrekken teneinde achterstallige salarissen te betalen. Tenslotte kan Rabobank geen relevant verwijt worden gemaakt voor het feit dat zij gelijktijdig met de (mondelinge) opzegging van alle kredieten vanwege de wanbetaling door Gedaagde Groep BV, een teruggegeven bankgarantie voor het bedrag van € 90.000 heeft afgeboekt en het (opgezegde) geldkrediet niet met dit bedrag heeft verhoogd.

B verkoopt na uitgebreide onderhandelingen een aantal percelen, grenzend aan het perceel waar hij woont, aan A senior (A sr). Volgens plan levert A sr (een deel van) het door hem gekochte aan zijn zoon, A jr. In de koopovereenkomst tussen B en A sr is het beding opgenomen dat B geen bezwaar zal maken tegen de plannen om een vergunning aan te vragen voor een garage/botenhuis en het plaatsen van een woonark. B tekent tegen de plannen van A jr bezwaar aan bij de gemeente. A jr maakt aanspraak op de contractuele boete. B betwist dat A jr rechten kan ontlenen aan de tussen B en A sr gemaakte afspraken. B voert aan dat het beding in strijd is met de goede zeden en/of de openbare orde en dus nietig, zulks onder verwijzing naar Gerechtshof Amsterdam 16 augustus 2007 (LJN BC1167). De rechtbank overweegt dat zich hier een andere situatie voordoet. Weliswaar is bepaald dat B (of zijn rechtsopvolgers) nimmer bezwaar mogen maken tegen de vergunning, maar niet is bepaald dat B deze beperking bij wijze van kettingbeding moet doorgeven aan al zijn rechtsopvolgers, zodat (ook) derden het perceel niet zullen kunnen verkrijgen zonder bij voorbaat afstand te doen van de in het beding genoemde rechten. Het gaat derhalve in casu niet om een beding dat ertoe strekt om derden af te houden van de rechten die hen toekomt. Voorts geldt dat het beding niet té verstrekkend is geformuleerd, zoals in het aangehaalde arrest wel het geval was. In casu blijkt duidelijk met betrekking tot welke plannen afstand werd gedaan. Verder is niet gesteld noch gebleken dat B niet wist wat de plannen waren ten aanzien van de woonark. Uit hetgeen is opgenomen in de koopovereenkomst en de leveringsakte tussen A sr en B blijkt juist dat de voorwaarden waaronder de woonark zou worden geplaatst tussen partijen zijn besproken en vastgelegd. Nu zich niet een situatie voordoet als die waar B zich op heeft beroepen en ook overigens niets is gesteld of gebleken dat tot de conclusie zou kunnen leiden dat het onderhavige beding nietig zou zijn, gaat de rechtbank voorbij aan de stelling dat het hier een nietig beding betreft. B stelt zich voorts op het standpunt dat aan de verbeurde boete een grondslag ontbreekt, aangezien het boetebeding niet in leveringsakte tussen A jr en A sr is opgenomen. De rechtbank oordeelt echter dat hiervoor de leveringsakte niet bepalend is. Het recht dat geen bezwaar wordt gemaakt tegen de onderhavige vergunning is een kwalitatief recht in de zin van artikel 6:251 BW, zodat dat recht van rechtswege is overgegaan op degene die het goed onder bijzondere titel heeft verkregen, te weten A jr. Derhalve geldt in de verhouding B en A jr het bepaalde in de bijzondere bepalingen van de leveringsakte tussen B en A sr dat, indien een ligplaatsvergunning voor een woonark met botenloods, annex garage wordt verkregen, B hiertegen nimmer bezwaar zal maken. De rechtbank concludeert dat B met het indienen van een bezwaarschrift het bepaalde in de bijzondere bepalingen van leveringsakte B-A heeft overtreden, waardoor hij ten behoeve van A jr een opeisbare boete verbeurt.

B BV biedt per advertentie de overgenomen inventaris van vijf failliete beddenwinkels ter verkoop aan. Particulier A koopt een bed, een matras en een dekmatras. Na levering klaagt A over gebreken aan het bed. B deelt aan A mee dat zij geen dealer van de betreffende bedden meer is en daardoor de service-aanvraag van A niet kan afhandelen. B legt de klacht neer bij C, die aan A bericht dat het bed weliswaar technisch in orde is, maar dat het matras minimaal elf jaar oud is, de onderbakken van een later stadium zijn en het dekmatras twee jaar oud is. A vernietigt de koopovereenkomst met B op grond van bedrog dan wel dwaling, omdat hij bij een juiste voorstelling van zaken de koopovereenkomst niet, althans niet onder dezelfde voorwaarden, zou hebben gesloten. B zou het bed als nieuw zou hebben verkocht. Ten aanzien van het beroep op bedrog oordeelt de rechtbank dat ingevolge artikel 3:44 lid 3 BW moet komen vast te staan dat B opzettelijk, derhalve willens en wetens, onjuiste mededelingen heeft gedaan dan wel feiten heeft verzwegen die zij verplicht was mede te delen. Of B moet een andere kunstgreep hebben gebruikt om A te bewegen tot het aangaan van de koopovereenkomst. Er kan slechts sprake zijn van bedrog als B de gestelde gebreken daadwerkelijk kende. A heeft geen feiten en omstandigheden aangevoerd waaruit blijkt dat B op de hoogte was van de leeftijd van de verschillende onderdelen. Van een opzettelijke onjuiste mededeling, of het verzwijgen van een feit, is dan ook geen sprake, zodat de rechtbank het beroep op bedrog verwerpt. Ten aanzien van het beroep op dwaling oordeelt de rechtbank dat ingevolge artikel 6:228 lid 1 sub b BW een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, vernietigbaar is indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten. Het staat vast dat A bij het sluiten van de koopovereenkomst een onjuiste voorstelling van zaken had ten aanzien van de leeftijd van de onderdelen van het bed en dat A heeft gedwaald omdat hij het bed niet zou hebben gekocht, althans niet voor dezelfde prijs, als hij hiervan wel op de hoogte was geweest. A voert echter geen feiten en omstandigheden aan waaruit blijkt dat B op de hoogte was van de productiejaren van de verschillende onderdelen. Naar het oordeel van de rechtbank betreft het hier geen omstandigheid die B in dit geval behoorde te weten. Relevant is tevens dat de onderdelen van het bed uit faillissementsboedels afkomstig waren (hetgeen A wist) en dat het geen onderdelen betreffen die enkel en alleen onder B zijn geweest. Bij een dergelijke overname uit een faillissementsboedel zal veelal de achtergrond van de over te nemen goederen (zoals de besteldatum, het productiejaar en de periode van opslag) niet of niet volledig bekend zijn. Een verkoper die bij de verkoop van de overgenomen goederen kenbaar maakt dat het gaat om een zogenoemde faillissementsverkoop en korting op de prijzen verleent, behoeft naar het oordeel van de rechtbank ook geen uitgebreid onderzoek naar de achtergrond van de goederen te doen. Een koper die bij zo’n faillissementsverkoop goederen koopt, behoort dit ook te begrijpen. De rechtbank oordeelt dat denkbare uitzonderingen hierop in casu niet van toepassing zijn, nu niet aangenomen kan worden dat B behoorde te weten dat de onderdelen niet van recente productiejaren waren. De dwaling van A is dan ook niet te wijten aan een schending van de mededelingsplicht van B.

V en K bereiken mondeling overeenstemming over de koop van het huis van V. Op 14 juli tekent V de NVM-koopakte, die bij brief van 19 juli 2010 aan K wordt verstuurd. K parafeert alle pagina’s, maar op de laatste pagina ontbreekt per abuis zijn handtekening. V ontvangt de koopakte op 23 juli 2010 retour. Als V aan K verzoekt alsnog zijn handtekening te zetten, meldt K per e-mail van 25 juli 2010 dat de koop niet doorgaat wegens gebrek aan financiering. V vordert de contractuele boete. Over de vraag of de koopovereenkomst rechtsgeldig tot stand is gekomen, oordeelt de rechtbank als volgt. Ex artikel 7:2 lid 1 BW moet de koop van een woonhuis door een natuurlijk persoon schriftelijk worden aangegaan, teneinde eenduidigheid te bereiken over de vraag of en zo ja, vanaf wanneer wilsovereenstemming bestaat. De handtekening dient slechts als bewijs dat de (ver)koper van de inhoud van de overeenkomst op de hoogte is en hiermee instemt. Zonder nadere toelichting valt volgens de rechtbank niet in te zien waarom het paraferen van de bladzijden van de koopovereenkomst door K niet eenzelfde bewijskracht heeft als het plaatsen van zijn handtekening. Zeker nu K heeft verklaard dat hij gewoonweg is vergeten zijn handtekening te plaatsen. Met het paraferen van de koopakte is derhalve aan het schriftelijkheidsvereiste voldaan. Verder oordeelt de rechtbank dat K met de e-mail van 25 juli 2010 de door hem gestelde bedoeling om de koopovereenkomst binnen de bedenktijd te ontbinden niet kenbaar heeft gemaakt. Hij had dit ondubbelzinnig en duidelijk moeten verklaren. Het beroep op de ontbindende voorwaarde wegens het niet verkrijgen van financiering wijst de rechtbank af nu K niet tijdig minimaal twee afwijzingsverklaringen van de bank heeft overgelegd. De rechtbank wijst de door V gevorderde contractuele boete toe.

A verkoopt zijn auto aan B en verklaart op de overeenkomst de algemene voorwaarden van de BOVAG van toepassing. Veertien maanden nadat levering heeft plaatsgevonden, vraagt A B om betaling van de koopsom. B stelt dat hij de koopsom al bij levering in contanten heeft voldaan. Niet ter discussie staat dat B maatregelen heeft getroffen om financiering voor de koopsom te verkrijgen, namelijk door het aantoonbaar afsluiten van een aanvullende hypotheek kort na de koop van de auto, terwijl het geleende bedrag op de dag van levering van de auto voor opname ter beschikking is gesteld. De rechtbank acht het zeer aannemelijk dat B de verkregen financiële ruimte daadwerkelijk voor betaling van de koopsom wilde gebruiken. Het argument van A dat B giraal zou betalen, honoreert de rechtbank niet. Weliswaar is door het verkrijgen van de financiële ruimte niet zozeer bewezen dat de koopsom daadwerkelijk is overhandigd, maar B heeft hiertoe een aannemelijke schriftelijke verklaring overhandigd van een derde. Bovendien impliceren de van toepassing verklaarde algemene voorwaarden dat een autoverkoper in de regel niet akkoord gaat met het meegeven van een auto zonder enig bewijs van (aan)betaling of van externe financiering. Niet gebleken is dat A kort na de verkoop in actie is gekomen: hij heeft zich pas veertien maanden na de levering bij B gemeld. Tenslotte oordeelt de rechtbank dat uit een bankafschrift blijkt van een afboeking van het afgesproken bedrag. Voor het leveren van tegenbewijs van de voorshands bewezen geachte stelling dat B de koopsom voor de auto heeft betaald, houdt de rechtbank iedere verdere beslissing aan.

De kantonrechter heeft bij tussenvonnis A opgedragen te bewijzen dat B een DVD heeft gehuurd. A heeft daarop een aantal (sub)schermen laten zien op de computer, die een weergave geven van de administratie van A. Volgens de kantonrechter is daarmee voldoende aangetoond dat B de DVD heeft gehuurd. Op grond van de huurovereenkomst is A in beginsel gerechtigd de huurprijs over de periode van de huuroverschrijding in rekening te brengen. Ten aanzien van de door A gevorderde kosten (€ 512,51) doet B een beroep op artikel 6:248 lid 2 BW. De kantonrechter kan zich hierin vinden omdat A, toen B niet reageerde op de (schriftelijke) verzoeken van A om de film terug te brengen, eerder dan pas na 81 dagen moeten begrijpen dat B de DVD niet meer terug zou brengen. Door 81 dagen te wachten heeft A de boete als bedoeld in de huurovereenkomst onnodig laten oplopen. Een wachttijd van 30 dagen acht de kantonrechter meer redelijk, zodat zij B verlengingskosten over 30 dagen (€ 120) en de vervangingskosten van de DVD (€ 40) oplegt. B stelt vervolgens nog dat hij niet in verzuim verkeerde omdat hij de sommaties van A wegens een verkeerde adressering niet ontvangen had. A heeft weliswaar een adres uit de gemeentelijke basisadministratie gebruikt, maar ingevolge artikel 3:37 lid 3 BW moet een tot een bepaalde persoon gerichte verklaring die persoon hebben bereikt om haar werking te hebben (ontvangsttheorie). Niet staat vast dat de sommaties B hebben bereikt. Op het juiste adres heeft B wel een andere sommatiebrief ontvangen, zodat B vanaf datum van ontvangst in verzuim is en wettelijke rente in rekening gebracht wordt.

In casu is de borgstelling niet verleend ten behoeve van de normale bedrijfsuitoefening als bedoeld in artikel 1:88 lid 5 BW. Nu geen toestemming door de echtgenote is verleend, kan laatstgenoemde de borgstelling vernietigen. Het hof stelt voorop dat aan de hand van alle in aanmerking komende omstandigheden dient te worden vastgesteld of de rechtshandeling, waarop de borgstelling van de bestuurder betrekking heeft, valt binnen de ‘normale bedrijfsuitoefening’ in de zin van artikel 1:88 lid 5 BW. Bij het waarderen van die omstandigheden zal uitgangspunt moeten zijn, zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, dat de wetgever met het opnemen van de woorden ‘normale bedrijfsuitoefening’ een wezenlijke beperking heeft beoogd van de reikwijdte van de in artikel 1:88 lid 5 BW opgenomen uitzondering op het toestemmingsvereiste. Daargelaten dat ABN AMRO Bank de overeenkomst van 3 juni 2004 is aangegaan met X en nog twee andere vennootschappen als ‘kredietnemer’, terwijl in de overeenkomst van 22 juni 2006 naast X acht andere vennootschappen als ‘kredietnemer’ zijn aangemerkt, is in de beide overeenkomsten telkens vermeld: ‘Het krediet dient ter financiering van de bedrijfsuitoefening van de kredietnemer’ en ‘Met de beschikbare faciliteit worden geen acquisities gefinancierd’. In de kredietovereenkomst van 7 september 2006 zijn deze beperkingen niet opgenomen. Integendeel, tussen partijen staat vast dat deze kredietovereenkomst ‘een herfinanciering van de gehele onderneming inhield’, ‘een groeistrategie mogelijk moest maken, die erop neerkwam dat X ontbrekende gedeelten in de door haar geleverde laboratoriumdiensten trachtte te verwerven door ondernemingen te kopen’ en ‘een sterke groei werd beoogd, terwijl X slechts over beperkte activa beschikte’. In dit verband kent het hof, net als de rechtbank, betekenis toe aan de omstandigheid dat ABN AMRO aan de in de overeenkomst van 7 september 2006 belichaamde kredietverlening, tot een bedrag dat meer dan het dubbele bedroeg van de in juni van dat jaar reeds verruimde kredietfaciliteit, bijzondere voorwaarden heeft gesteld die in de voorafgaande overeenkomsten niet waren opgenomen, zoals een vergroting van het risicodragend kapitaal, waartoe een andere aandeelhouder is aangetrokken, en de eis dat de bestaande aandeelhouders achtergestelde leningen aan X moesten verstrekken. Op grond van deze omstandigheden stelt het hof vast dat de kredietovereenkomst van 7 september 2006 betrekking had op (voorgenomen) activiteiten die buiten de ‘normale bedrijfsuitoefening’ van de (middellijk) door de man bestuurde vennootschap vielen, zodat artikel 1:88 lid 5 BW toepassing mist. Ten overvloede merkt het hof nog op dat reeds uit de omstandigheid dat ABN AMRO Bank de vrouw bij brief van 22 november 2006 heeft verzocht de akte van borgstelling mee te tekenen ten blijke van haar toestemming, valt af te leiden dat ABN AMRO Bank zich ervan bewust is geweest dat het aangaan van de kredietovereenkomst van 7 september 2006 niet viel onder de ‘normale bedrijfsuitoefening’ van X.

Buitengerechtelijke ontbinding huurovereenkomst nadat de gehuurde bedrijfsruimte door brand was verwoest. Volgens de Hoge Raad heeft de wetgever aan de buitengerechtelijke ontbindingsverklaring geen verdere eisen willen verbinden dan de schriftelijkheidseis (Parl. Gesch. Boek 6, blz. 1015). Naar moet worden aangenomen, ligt hieraan ten grondslag dat de buitengerechtelijke ontbinding een eenvoudig te hanteren instrument moet zijn. Daarom kan in zijn algemeenheid niet de eis gesteld worden dat een dergelijke verklaring de gronden voor de ontbinding dient te vermelden teneinde rechtsgevolg te kunnen hebben. Dat brengt tevens mee dat de schuldeiser die in zijn ontbindingsverklaring wel een of meer gronden voor de ontbinding heeft genoemd (of die, eventueel desverlangd, alsnog gronden daarvoor heeft opgegeven) in rechte ook andere gronden aan de ontbinding ten grondslag mag leggen dan de reeds eerder door hem vermelde (vlg. HR 11 juli 2008, LJN BD2410). In casu was op het moment van uitbrengen van de buitengerechtelijke ontbindingsverklaring verzuim ingetreden, aangezien nakoming van de verplichting tot herstel ‘zonder vertraging’ inmiddels blijvend onmogelijk was geworden (vgl. HR 20 januari 2006, LJN AU4122).

De auteur bespreekt de uitspraak van de Hoge Raad van 3 december 2010 (curatoren/Vliegers Air Holland). Het gaat hierin om de vernietiging van een vaststellingsovereenkomst, gesloten aan de vooravond van het faillissement van Air Holland, op grond van de faillissementspauliana van artikel 42 Fw.

X is directeur-grootaandeelhouder van H BV. H bezit 25% van de aandelen in D BV. De overige aandelen van D worden via een persoonlijke holding gehouden door Y. Om inmenging van derden te vermijden, hebben X en Y ‘ten deze handelende voor zich en als enig bestuurder’ van hun persoonlijke holdings een aandeelhoudersovereenkomst gesloten, met daarin de volgende passage: ‘Indien een ondergetekende (vervreemder) overgaat tot vervreemding van aandelen in zijn persoonlijke holding, is die holding vooraf verplicht de door haar gehouden aandelen in [D] te koop aan te bieden aan de andere persoonlijke holding(s).’ X heeft enige jaren later zijn aandelen in H vervreemd aan een derde. Omdat H de aandelen in D toen niet aan op de voorgeschreven wijze aan Y heeft aangeboden, stelt Y dat X de contractuele boete is verschuldigd. X voert onder meer aan dat de aanbiedingsplicht slechts op H rustte en niet op X in privé. Voor het geval hij zich in privé als borg of medeschuldenaar voor de nakoming van de verplichting van H verbonden mocht hebben, stelt X dat zijn echtgenote hiervoor geen toestemming (ex artikel 1:88 lid 1 sub c BW) heeft gegeven. In navolging van de rechtbank oordeelt het hof dat X in privé de boete is verschuldigd. Het hof overweegt dat blijkens de aanhef de aandeelhoudersovereenkomst is aangegaan door X en Y ‘handelende voor zich en als enig bestuurder’ van hun persoonlijke holdings. Hiermee strookt niet de stelling van X dat de overeenkomst slechts door genoemde personen als bestuurders namens hun persoonlijke holdings is ondertekend en aangegaan. Het hof verenigt zich met het oordeel van de rechtbank dat op grond van de tekst van de akte ook genoemde natuurlijke personen naast hun persoonlijke holdings als partij bij die overeenkomst dienen te worden aangemerkt en onderschrijft bijgevolg het oordeel van de rechtbank dat de in de aandeelhoudersovereenkomst opgenomen aanbiedingsverplichting voor X in privé, als enig aandeelhouder en bestuurder van H, de verplichting impliceerde ervoor te zorgen dat H overeenkomstig voormelde regeling zou handelen. Volgens het hof heeft X onvoldoende bewezen dat partijen destijds uitdrukkelijk hebben bedoeld dat de bestuurders niet in persoon tot de aandeelhoudersovereenkomst zouden toetreden. Wat betreft het beroep op artikel 1:88 lid 1 sub c BW overweegt het hof dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld dat onjuist is de stelling van X dat hij zich bij de aandeelhoudersovereenkomst als medeschuldenaar dan wel als borg heeft verbonden voor een toekomstige schuld van H. Het hof onderschrijft het oordeel van de rechtbank dat het bij de uit hoofde van de aandeelhoudersovereenkomst verschuldigde boete niet om een verbintenis/schuld van H gaat die door X geheel of mede wordt gedragen, maar om een eigen verbintenis/schuld van X wegens niet-nakomen van zijn verbintenis tot het doen aanbieden door H van de door haar gehouden aandelen in D. Dit betekent dat de door de echtgenote van X ingeroepen nietigheid van het litigieuze boetebeding in de aandeelhoudersovereenkomst ingevolge artikel 1:89 BW geen doel heeft getroffen.

Erflater had, mede voor zijn Pensioen BV en Exploitatie BV, een beleggingsadviesrelatie met ABN AMRO. Na enkele riskante transacties is er sprake van een groot verlies. Volgens de erfgenamen van erflater (hierna: de erven) moet het handelen van de bank worden gekwalificeerd als strijdig met hetgeen een redelijk handelend en redelijk bekwaam beleggingsadviseur betaamt. De bank stelt dat de erven niet binnen bekwame tijd hebben geklaagd. Dit verweer wordt verworpen. De verwijten die de erven aan ABN AMRO maken, hebben betrekking op de periode 1997-2002. De portefeuille van Exploitatie BV is in augustus 2001 verkocht en de portefeuilles van erflater en van Pensioen BV in 2002. Het hof is van oordeel dat de erven de door hen gestelde gebreken in de prestaties in ieder geval eind augustus 2001, toen de effectenportefeuille van Exploitatie BV was verkocht en de grootste verliezen waren geleden, redelijkerwijze hebben moeten ontdekken. Het hof is van oordeel dat de bezwaren/klachten die geuit zijn bij brief van 12 juli 2002 kunnen worden beschouwd als protest in de zin van artikel 6:89 BW en dat de erven binnen bekwame tijd nadat zij de door hen gestelde gebreken redelijkerwijze hadden moeten ontdekken, bij ABN AMRO hebben geprotesteerd. Het beroep van ABN AMRO op rechtsverwerking faalt ook. Onvoldoende gesteld of gebleken is dat de erven bij ABN AMRO het gerechtvaardigd vertrouwen hebben gewekt dat zij hun aanspraken op schadevergoeding niet meer geldend zouden maken. Het beroep van ABN ARMO op verjaring faalt eveneens. Op grond van artikel 3:310 BW verjaart een rechtsvordering tot vergoeding van schade door verloop van vijf jaren na de aanvang van de dag, volgend op die waarop de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden. Vast staat dat de erven bij brief van 12 juli 2002 de verjaring van de rechtsvordering tot schadevergoeding tijdig hebben gestuit. Anders dan ABN AMRO betoogt, behoefden de erven in genoemde brief op straffe van verjaring nog niet alle feiten te noemen die zij aan de vordering tot schadevergoeding ten grondslag leggen. Het hof is van oordeel dat, indien komt vast te staan dat erflater volledig op de adviezen van ABN AMRO heeft vertrouwd en deze ook steeds heeft opgevolgd, daarmee ook vast staat dat ABN AMRO niet heeft gehandeld als een redelijk handelend en redelijk bekwaam adviseur.

Makelaar M heeft met A een overeenkomst van opdracht tot dienstverlening gesloten met betrekking tot de aankoop van een woning door A. In de overeenkomst is bepaald dat de dienstverlening van M bestaat uit het selecteren van geschikte woningen, het bezichtigen van woningen met A, het voeren van onderhandelingen, het controleren van het koopcontract en - op verzoek - het helpen met het regelen van de financiering. A sluit - na bemiddeling door M - een koopovereenkomst met B, waarin is bepaald dat A uiterlijk 23 april 2007 een schriftelijke bankgarantie zal stellen van 10% van de koopprijs. De koop geschiedt onder de ontbindende voorwaarde dat A uiterlijk op 23 april 2007 een toezegging heeft van een erkende geldverstrekkende instelling voor één of meer geldleningen. Op advies van M heeft A een aanvraag garantiestelling en contragarantie ingediend bij V, die daarop aan A een waarborgsom verstrekt. M bemiddelt eveneens bij het verkrijgen van een hypothecaire lening door het inschakelen van financieel adviseur X. Bank H verstrekt A een offerte voor een hypothecaire lening. Na verstrijken van de door H gestelde acceptatietermijn trekt H de offerte in en verstrekt geen hypothecaire lening aan A. De termijn voor het inroepen van de ontbindende voorwaarde is dan al verstreken. Verkoper ontbindt de koopovereenkomst omdat A de woning niet binnen de overeengekomen termijn heeft afgenomen. V heeft de waarborgsom uit hoofde van de garantiestelling op verzoek van de betrokken notaris uitgekeerd en vordert deze terug van A ter nakoming van zijn verplichting uit hoofde van de contragarantie. A betaalt niet. V spreekt A aan tot betaling van de waarborgsom. A roept M in vrijwaring op. De rechtbank wijst de vordering van A op M toe. Volgens de rechtbank is M tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen jegens A door hem niet tijdig op de hoogte te stellen dat hij ontbinding van de koopovereenkomst diende in te roepen. In hoger beroep oordeelt het hof dat de rechtbank terecht heeft overwogen dat M, als tussenpersoon met een dubbelrol (makelaar en hypotheekbemiddelaar), een expliciete waarschuwingsplicht heeft ten aanzien van het verstrijken van de termijn van het financieringsvoorbehoud. M heeft onvoldoende gesteld om een ander oordeel te rechtvaardigen. De rechtbank heeft niet zozeer geoordeeld dat M aansprakelijk is omdat hij A in de aanloop naar en tijdens de ondertekening van de koopovereenkomst niet op het financieringsvoorbehoud zou hebben gewezen, echter M heeft onvoldoende gesteld en bewezen dat hij A expliciet heeft gewaarschuwd voor het verstrijken van de termijn en het voorbehoud. Net als de rechtbank oordeelt het hof dat M is tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst. Een en ander leidt niet tot een ander oordeel wanneer A op de hoogte zou zijn geweest van de consequenties van het laten verlopen van de termijnen. Dat A door eigen toedoen geen financiering zou hebben verkregen, acht het hof niet relevant, aangezien het niet gaat om de gevolgen van het al dan niet verkrijgen van financiering, maar om de gevolgen van het laten verstrijken van de termijn van het financieringsvoorbehoud (waardoor de koopovereenkomst kon worden ontbonden). Zelfs al zou A door eigen toedoen geen financiering hebben verkregen, was M onverkort gehouden expliciet te waarschuwen voor het verstrijken van de termijn van het financieringsvoorbehoud.

De coöperatie Primera heeft een overeenkomst voor het gebruik van pinautomaten afgesloten met Payzone. In een Primera-filiaal in Breda is (na een bezoek van een monteur van Payzone) de pinautomaat abusievelijk gekoppeld aan de bankrekening van ene C. Alle pinbetalingen verricht met de betreffende automaat in een periode van circa drie maanden zijn op de bankrekening van C gestort; in totaal bijna € 150.000. C is jegens Payzone tot terugbetaling veroordeeld. Hij heeft niet betaald en is inmiddels failliet. A, die het Primera-filiaal in Breda drijft, vordert nu een veroordeling van Payzone tot betaling van het volledige bedrag met rente en kosten. Payzone beroept zich op artikel 11 en 12 van de algemene voorwaarden, waarin onder meer de aansprakelijkheid is beperkt tot € 50.000. De vraag is allereerst of A de algemene voorwaarden van Payzone heeft aanvaard, nu de overeenkomst ten aanzien van de pinapparatuur is afgesloten met Primera. De rechtbank beantwoordt deze vraag bevestigend. Vervolgens dient te worden beoordeeld of A deze tegen zich moet laten gelden. Hierbij stelt de rechtbank voorop dat overeenkomsten in beginsel alleen tussen partijen gelden. Voor een uitzondering op dit uitgangspunt moet een voldoende rechtvaardiging bestaan. Die rechtvaardiging kan voortvloeien uit de aard van de overeenkomst en van het betreffende beding in verband met de bijzondere relatie van de betrokkenen. Met betrekking tot artikel 12 van de algemene voorwaarden geldt dat de servicewerkzaamheden door Payzone worden verricht ten behoeve van Primera-winkeliers, voor wie de storingsservice is bedoeld. De coöperatie betaalt hiervoor een vergoeding aan Payzone en de winkelier betaalt op zijn beurt een vergoeding aan de coöperatie. Dit rechtvaardigt dat A de omtrent die servicewerkzaamheden bedongen exoneratie tegen zich moet laten gelden, ook als hij niet op de hoogte was van dit beding. Anders dan Payzone meent, geldt die derdenwerking evenwel uitsluitend voor het exoneratiebeding en niet voor artikel 11 van de algemene voorwaarden. Met A is de rechtbank van oordeel dat hem als derde niet een dergelijk vervalbeding tegengeworpen kan worden, nu hij onweersproken naar voren heeft gebracht dat hij niet bekend was met de algemene voorwaarden en derhalve niet met het beding dat hij op straffe van verval van alle rechten binnen een maand diende te reclameren. De aard van dit beding brengt met zich mee dat bekendheid daarmee van essentieel belang is. Nu A daarvan niet op de hoogte was, kan dit beding A in dit geval niet worden tegengeworpen. A moet artikel 12 van de algemene voorwaarden in beginsel tegen zich laten gelden. De vraag is vervolgens of een beroep op dit beding onredelijk bezwarend of naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Aangezien A geen consument is, is het bepaalde in artikel 6:237 sub f BW niet van toepassing. De rechtbank is van oordeel dat A, als eigenaar van een winkel, niet zodanig vergelijkbaar is met een consument om aan artikel 6:237 BW reflexwerking toe te kennen. Toepassing van de open norm zoals neergelegd in artikel 6:233 BW leidt tot de conclusie dat het beding in dit geval niet als onredelijk bezwarend moet worden aangemerkt. Daartoe is redengevend dat de exoneratie een gebruikelijk beding bij een overeenkomst tussen professionele partijen betreft en Payzone onweersproken naar voren heeft gebracht een redelijk belang, ter bescherming van Payzone tegen onvoorzichtige wederpartijen, te hebben bij het opnemen van een dergelijke bepaling in haar algemene voorwaarden.

A koopt een auto van B met garantie van drie maanden. Wanneer de auto waterschade oploopt, blijkt uit onderzoek dat de schade gevolg is van het onjuist monteren en/of kitten van de voorruit. A stelt B aansprakelijk voor de schade wegens non conformiteit. De rechtbank oordeelt dat B onvoldoende heeft onderbouwd waarom het bestaan van een gebrek en het door A gestelde causaal verband tussen het gebrek en de schade moet worden betwist. Onvoldoende is de stelling van B dat de auto voorheen nooit dit probleem heeft gekend. Ook oordeelt de rechtbank dat A aan haar onderzoeksplicht heeft voldaan door de auto in het kader van de koop APK te laten keuren. In het algemeen kan worden aangenomen dat een auto die bedoeld is om aan het verkeer deel te nemen niet aan de overeenkomst beantwoordt als door een gebrek dat niet op eenvoudige wijze kan worden ontdekt en hersteld, het gebruik van de auto gevaar voor de verkeersveiligheid oplevert (HR 15 april 1994, NJ 1995, 614). Dat de auto aan het verkeer kan deelnemen wil echter niet zeggen dat deze per definitie aan de overeenkomst beantwoordt (HR 8 juli 2005, NJ 2006,22). Volgens de rechtbank kan niet zonder meer worden aangenomen dat de auto niet aan de overeenkomst beantwoordt omdat deze een gevaar voor de verkeersveiligheid oplevert. Nu de auto bij aankoop APK is goedgekeurd, mag men ervan uitgaan dat de auto voldoet aan de eisen die de verkeersveiligheid stelt. Daarnaast mag een particulier bij de koop van een tweedehands auto bij een professionele autohandelaar verwachten dat met de auto veilig aan het verkeer kan worden deelgenomen. Partijen zijn het er over eens dat bij de koop van de auto een garantie voor drie maanden is gegeven. B heeft ook niet betwist dat het gebrek dat zich heeft geopenbaard niet onder de garantie zou vallen, hetgeen betekent dat als vast komt te staan dat de garantie liep op het moment dat het gebrek zich manifesteerde de auto niet aan de overeenkomst beantwoordt. Partijen hebben steeds dezelfde datum genoemd als aankoopdatum en B heeft volgens de rechtbank niet aannemelijk gemaakt dat toch van een andere datum moet worden uitgegaan zodat de rechtbank van oordeel is dat ervan dient te worden uitgegaan dat het gebrek binnen de garantieperiode valt.

Kopers sluiten een koopovereenkomst met gemeente G inzake percelen bouwgrond tegen een bepaalde prijs per vierkante meter. Kopers hebben over de koop overleg gevoerd met M, accountmanager van G en belast met de verkoop van kavels in het betreffende bestemmingsplan. Kopers mailen met M over een mogelijke grondprijsverlaging als de resterende kavels voor een lagere prijs zouden worden verkocht en willen dit opgenomen zien in hun koopcontract. M mailt dat dit niet zal gebeuren en laat bovendien weten dat de mailwisseling dezelfde rechtswaarde heeft als een passage in de koopovereenkomst. Drie maanden later verlaagt G de grondprijs. De kopers vorderen het verschil met de door hen betaalde grondprijs. Volgens de kantonrechter mochten kopers uit de mailwisseling met M afleiden dat gedurende de periode van uitgifte de eerste jaren na aankoop van hun kavel, de prijs niet verlaagd zou worden. Dat de toezegging alleen voor 2008 zou gelden, blijkt nergens uit. M had dit onomwonden aan kopers moeten meedelen. Verder mochten kopers erop vertrouwen dat M bevoegd namens G handelde, nu hij alle contacten en onderhandelingen met kopers heeft gevoerd. Omdat M namens een professionele partij optrad tegenover niet professionele burgers, had van hem verwacht mogen worden dat hij, nu kopers zo duidelijk en vasthoudend waren inzake de garantie omtrent de grondprijs, hen erop gewezen zou hebben dat hij niet bevoegd was daarover toezeggingen te doen en hen naar de bevoegde ambtenaar moeten verwijzen. Het handelen van M moet vanuit maatschappelijk oogpunt bezien, worden toegerekend aan G. Nu er sprake is van een toerekenbare tekortkoming van G, wijst de rechter de vordering toe.

Gemeente G verkoopt en levert in 2004 aan projectontwikkelaar P meerdere bouwterreinen. Volgens de van toepassing verklaarde algemene voorwaarden is P verplicht om met de kopers van de te bouwen woningen een koop-/aannemingsovereenkomst te sluiten naar het model van de Stichting Garantie Instituut Woningen (GIW) of een gelijkwaardig instituut. In afwijking van deze verplichting is bij de doorverkoop aan derden geen gebruik gemaakt van een koop-/aannemingscontract overeenkomstig het model van de GIW. Hierdoor zijn de huizen niet onder GIW-garantie gebouwd. G stelt dat P de contractuele boete is verschuldigd, maar P meent dat de opgelegde verplichting nietig is wegens strijd met artikel 122 Woningwet. In tegenstelling tot de rechtbank heeft het hof geoordeeld dat P wel een boete aan G is verschuldigd. Volgens artikel 122 Woningwet kan een gemeente geen rechtshandelingen naar burgerlijk recht verrichten ten aanzien van de onderwerpen waarin bij of krachtens het Bouwbesluit is voorzien. De GIW-regeling bevat onder meer garantietermijnen en eisen ten aanzien van verwarminginstallaties. Deze laatste eisen zien rechtstreeks op de bruikbaarheid van woningen en betreffen dus onderwerpen die in het Bouwbesluit zijn geregeld. Ook de extra garantietermijnen raken de kwaliteit van het bouwplan, omdat de garanties meebrengen dat materialen van een hogere kwaliteit worden toegepast. Ten aanzien van voornoemde onderdelen is de door G gehanteerde algemene voorwaarde krachtens artikel 3:40 lid 2 BW nietig wegens strijd met artikel 122 Woningwet. Ten aanzien van andere onderdelen van de GIW-regeling, te weten de insolventiewaarborg en de arbitrageregeling, geldt evenwel dat dit geen terreinen zijn die door het Bouwbesluit worden bestreken, zodat artikel 122 Woningwet voor wat betreft deze onderdelen van de GIW-regeling niet aan geldigheid van de door G gehanteerde algemene voorwaarde in de weg staat. De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het hof en wijst de vordering van G af. Op grond van de litigieuze algemene voorwaarde was P verplicht met de kopers van de door hem te bouwen woningen een overeenkomst te sluiten naar het model van de GIW. Het kennelijke oordeel van het hof dat dit beding kan worden gesplitst in een ‘geldig deel’, dat kan worden nagekomen, en een ‘niet-geldig deel’ waarvoor dit niet geldt, berust op een onjuiste rechtsopvatting. Het gaat bij de beoordeling van de nietigheid van dit beding niet erom of onderdelen van de voorgeschreven modelovereenkomst zich voor splitsing in een geldig en een nietig deel lenen, maar om de vraag of de bedongen verplichting tot het sluiten van de modelovereenkomst zélf op de voet van artikel 3:40 lid 2 BW nietig is wegens strijd met artikel 122 Woningwet. Waar de GIW-modelovereenkomst mede raakt aan onderwerpen ten aanzien waarvan het G niet vrijstaat rechtshandelingen naar burgerlijk recht te verrichten, kan G ten aanzien van die onderwerpen niet bedingen dat P conform de GIW-regeling moet contracteren met zijn kopers. De nietigheid van dit beding ten aanzien van de bedoelde onderwerpen brengt de nietigheid van het beding in zijn geheel mee. Het beding verplicht immers tot het sluiten van overeenkomsten op voorwaarden die bij artikel 122 Woningwet verboden onderwerpen betreffen, ten aanzien van welke onderwerpen niet is gebleken dat deze voor het ongeoorloofde karakter van het beding van ondergeschikte betekenis zijn.

Het Hangmat-arrest kan beschouwd worden als een van de meest opmerkelijke beslissingen op het terrein van het aansprakelijkheidsrecht in het afgelopen jaar. Centraal staat de vraag of een medebezitter die slachtoffer is geworden van een gebrek in een opstal zijn schade geheel zelf dient te dragen, of een andere medebezitter daarvoor geheel of gedeeltelijk aansprakelijk kan stellen. De vraag wordt door de Hoge Raad in laatstbedoelde zin beantwoord, wat geleid heeft tot vele uiteenlopende reacties, zowel in de landelijke pers als in de doctrine. In dit artikel wordt de discussie nader geanalyseerd.

Binnenkort kunnen we het twintigjarig bestaan vieren van de Tijdelijke Regeling Verhaalsrechten (TRV), neergelegd in artikel 6:197 BW. Deze bepaling introduceert een tweedeling in ons aansprakelijkheidsrecht, waardoor schadeverzekeraars niet langer dezelfde mogelijkheden hebben als het slachtoffer zelf zou hebben gehad. De auteur beargumenteert dat de TRV een achterhaald en overbodig relict is van een debat over de wenselijkheid van verhaalsrechten dat in de vorige eeuw is gevoerd. Volgens hem is er geen enkel argument meer om de regeling nog langer te handhaven en dient de wetgever artikel 6:197 BW op korte termijn te schrappen.

In deze zaak gaat het in cassatie om de vraag of de Nederlandse rechter internationaal bevoegd is tot kennisneming van het hierna te noemen geschil, en in het bijzonder om de vraag of de in de algemene voorwaarden van Demerara opgenomen forumkeuze voldoet aan de ingevolge artikel 23 lid 1 sub b en/of c van de EEX-verordening daaraan te stellen vormvereisten. Tegen de achtergrond van het streven naar versoepeling van het voorheen geldende vormvoorschrift, maar met behoud van de waarborg dat tussen partijen daadwerkelijk wilsovereenstemming bestaat over de forumkeuze, moet worden aangenomen dat onder ‘een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen partijen gebruikelijk zijn geworden’ is te begrijpen het geval dat, indien partijen regelmatig zaken met elkaar doen (waardoor sprake is van een lopende handelsbetrekking) en zij hun relatie steeds hebben geregeld op grond van algemene voorwaarden van de ene partij waarin een forumkeuzebeding is opgenomen welke voorwaarden deze aan de andere partij heeft medegedeeld, deze laatste partij daardoor is gebonden, ook al heeft zij op die mededeling niet uitdrukkelijk gereageerd. Daarmee strookt dat het stilzwijgen van die partij haar slechts als instemming met de forumkeuze kan worden toegerekend, wanneer haar de door de andere partij gehanteerde algemene voorwaarden waarin het forumkeuzebeding is opgenomen, zijn medegedeeld, en wel op een zodanige wijze dat deze het forumkeuzebeding kende of heeft kunnen kennen. De vraag of aan deze eis is voldaan, kan slechts worden beantwoord aan de hand van alle omstandigheden van het geval. Het ligt op de weg van de partij die zich op het forumkeuzebeding beroept, te stellen en zo nodig te bewijzen dat de mededeling op een zodanige wijze heeft plaatsgevonden dat de wederpartij het forumkeuzebeding kende of heeft kunnen kennen. Uit het arrest van het HvJEG van 20 februari 1997, zaak C-106/95 (MSG/Gravières Rhénanes), moet worden afgeleid dat indien een forumkeuzebeding voldoet aan het vormvoorschrift van artikel 23 lid 1 sub c en niet is geprotesteerd tegen de forumkeuze, wilsovereenstemming tussen partijen met betrekking tot de forumkeuze wordt vermoed te bestaan, behoudens tegenbewijs. Daartoe is vereist dat de gehanteerde vorm overeenstemt met een gewoonte waarvan partijen op de hoogte zijn of hadden behoren te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is en door partijen bij dergelijke overeenkomsten in de betrokken handelsbranche doorgaans in acht wordt genomen.

De in verband met een stroomstoring door de netbeheerder betaalde compensatievergoedingen kunnen als voorzienbaar gevolg van de kabelbeschadigingen aan de uitvoerder van de graafwerkzaamheden worden toegerekend ex artikel 6:98 BW. Uit artikel 31 Elektriciteitswet 1998, de artikelen 6.3.1 en 6.3.2 Netcode en de op die artikelen gegeven toelichtingen kan niet worden afgeleid dat op de netbeheerder de verplichting rust stroomstoringen binnen vier uur te verhelpen, maar slechts de verplichting zijn elektriciteitsnetten goed te onderhouden en een adequate organisatie voor herstel op te zetten. Dat in de Netcode is gekozen voor een termijn van vier uur voor het verschuldigd worden van compensatievergoedingen, laat nog niet de gevolgtrekking toe dat in gevallen waarin die termijn is overschreden, in beginsel ervan moet worden uitgegaan dat de netbeheerder zijn organisatie niet adequaat heeft ingericht. De verplichting tot voldoening van een compensatievergoeding is niet erop gebaseerd dat de netbeheerder, reeds door de enkele overschrijding van de vier-uren-norm, wanprestatie pleegt tegenover de afnemer. Zij is gebaseerd op de in de voormelde regelingen neergelegde bedoeling van de wetgever de afnemer een redelijke compensatie te verschaffen voor de door hem geleden schade, ongeacht het antwoord op de vraag of de netbeheerder tegenover hem civielrechtelijk aansprakelijk is. De aangevoerde onderdelen komen erop neer dat het hof heeft miskend dat in een geval als het onderhavige, waarin de stroomstoring meer dan vier uur heeft geduurd, de schade bestaande in de betaalde compensatievergoedingen het gevolg is van een inadequate organisatie van de netbeheerder en om die reden niet aan de veroorzaker van de kabelbeschadiging kan worden toegerekend in de zin van artikel 6:98 BW. De onderdelen falen nu zij eraan voorbijzien dat het hof – terecht – heeft geoordeeld dat de omstandigheid dat een stroomstoring niet binnen vier uur is verholpen, niet betekent dat de netbeheerder zijn organisatie niet adequaat heeft ingericht. Het oordeel van het hof dat het onderhavige verweer moet worden aangemerkt als een beroep op eigen schuld in de zin van artikel 6:101 BW geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting, is niet onbegrijpelijk en is toereikend gemotiveerd.

Het kabinet gaat concrete stappen zetten om vanaf 2012 een eenvoudige, informele en snelle digitale procedure voor consumenten en ondernemers mogelijk te maken. Partijen kunnen dan hun geschil in een beveiligde elektronische omgeving aan de kantonrechter voorleggen. Dat heeft minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) aan de SER-Commissie voor Consumentenaangelegenheden (CCA) Geschreven. Hij reageerde daarmee op een advies van de CCA van maart 2011 over de toegang tot het recht voor de consument en de ondernemer. In dit advies dringt de CCA aan op spoedige invoering van een eenvoudige procedure voor eenvoudige zaken, waarvoor zij al in 2007 voorstellen heeft gedaan. Dat deze procedure nog niet mogelijk is, begint volgens de CCA steeds meer te knellen, omdat het kabinet enkele maatregelen heeft aangekondigd die van invloed kunnen zijn op de toegang tot de rechter, zoals kostendekkende griffierechten en besparingen op de gefinancierde rechtsbijstand. Opstelten zal in september 2011 een innovatieprogramma naar de Tweede Kamer sturen waarin de nieuwe eenvoudige procedure wordt aangekondigd.

Aanbieders van hypotheken worden verplicht om drie maanden voor het aflopen van de rentevaste periode de consument hierover te informeren. Ook moeten zij op tijd een nieuw aanbod doen. Dat hebben ministers Verhagen en De Jager op 30 juni in een brief aan de Tweede Kamer geschreven. De maatregelen volgen na een recente studie naar de hypotheekmarkt door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). De minister van Financiën zal, indien nodig, de wet- en regelgeving aanpassen om dit te bereiken. Een periode van drie maanden stelt de consument in de gelegenheid zich goed te oriënteren op alternatieven. Ook een afsluitprovisie kan bij het oversluiten van een hypotheek een drempel opwerpen voor de consument. Daarom wordt bekeken in hoeverre afsluitprovisies, die geen advies- en distributiekosten zijn, bij het afsluiten van een hypotheekproduct weg te nemen zijn. Daarnaast zijn er maatregelen nodig die ervoor zorgen dat kredietverstrekkers bij variabele hypotheekproducten de consument beter voorlichten. Meer openheid bijvoorbeeld over welke componenten variabel zijn maar ook over veranderingen in het rentetarief. In het najaar informeert minister De Jager de Tweede Kamer over de voorgenomen maatregelen.

V verkoopt op 4 oktober 2007 een appartement aan K onder de ontbindende voorwaarde dat V niet uiterlijk op 1 december 2007 een onherroepelijke splitsingsvergunning heeft verkregen. In het koopcontract is de wettelijke bedenktijd ex artikel 7:2 BW opgenomen. Als op 1 december 2007 de splitsingsvergunning nog niet is afgegeven, tekenen partijen op 13 december 2007 ten overstaan van de notaris een nieuw koopcontract. Het nieuwe contract vermeldt dat de eerste koopovereenkomst, vanwege het verstrijken van de datum van 1 december 2007, van rechtswege is ontbonden en dat partijen opnieuw een overeenkomst hebben bereikt met een ontbindende voorwaarde tot 31 december 2007. Verder is bepaald is dat K thans afstand doet van zijn recht op drie dagen bedenktijd. Op 17 december 2007 bericht K, met een beroep op de wettelijke bedenktijd, aan de notaris dat hij afziet van de tweede koopovereenkomst. V vordert een verklaring voor recht dat K toerekenbaar is tekort geschoten in de nakoming van de overeenkomst en verplicht is de schade te vergoeden. De rechtbank wijst het gevorderde af. Het hof overweegt dat de wetgever met de bedenktijd en ontbindingsrecht heeft beoogd de consument-koper de gelegenheid te geven deskundige(n) over het contract te raadplegen en een, wellicht gedwongen, overhaaste koopbeslissing te herstellen. Tegen deze achtergrond is het gerechtvaardigd dat V de vraag stelt of K, na het sluiten van de tweede koopovereenkomst, nog het recht toekwam met een beroep op artikel 7:2 BW de koop te ontbinden. Aangenomen wordt dat zich hier niet een door de wetgever bij de invoering van de bedenktijd beoogd geval voordeed. Volgens de wetgever moest de bedenktijd slechts eenmaal kunnen worden benut, welke beperking in een nauwkeurig omschreven uitzondering in de laatste volzin van artikel 7:2 lid 2 BW werd vormgegeven: het recht van de koper om de overeenkomst te ontbinden ontstaat niet opnieuw indien binnen zes maanden nadat de koper van dit recht gebruik heeft gemaakt, tussen partijen met betrekking tot dezelfde zaak opnieuw een koop tot stand komt. Het geschil tussen partijen of deze zaak op één lijn gesteld moet worden met de in artikel 7:2 lid 2 BW geregelde uitzondering, beslist het hof in het voordeel van K. Voor het hof weegt het zwaarst dat de praktijk bij de toepassing van de wettelijke bedenktijd gediend is met een duidelijk hanteerbare regel en dat het toelaten van uitzonderingen op de regels van artikel 7:2 BW te zeer ten koste zou gaan van de rechtszekerheid.

Bank H heeft als executerend hypotheekhouder een woning onderhands verkocht aan K onder de ontbindende voorwaarde dat de vereiste goedkeuring van de voorzieningenrechter niet wordt verkregen of lossing door de hypotheekgever plaatsvindt. Tijdens de mondelinge behandeling van het verzoek tot goedkeuring van de onderhandse verkoop door de voorzieningenrechter is tussen H en eigenaar E overeengekomen dat E binnen één week de achterstallige betalingen en (executie)kosten voldoet, waarna H de executie zal beëindigen. Omdat E zijn afspraak met H is nagekomen, is H vervolgens niet-ontvankelijk verklaard in het verzoek. K vordert daarop schadevergoeding van H. Volgens K is H tekortgeschoten in haar verplichting om al het nodige te doen om de koopovereenkomst met K gestand te doen. De betaling door E kan niet worden geduid als lossing in de zin van artikel 3:269 BW. Volgens K stond het H niet vrij om een regeling met E te treffen. Krachtens artikel 6:23 lid 2 BW geldt de ontbindende voorwaarde als niet vervuld nu H deze heeft teweeggebracht. Het hof heeft de vordering van K toegewezen, overwegende dat H, door het opnemen van de ontbindende voorwaarde, verplicht was zich in te spannen voor het verkrijgen van de toestemming. Dit brengt mee dat H niet met E een minnelijke regeling mocht aangaan. Dat de relatie tussen H en E wordt beheerst door de redelijkheid en de billijkheid, doet hieraan niet af, aldus het hof. De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het hof en verwijst de zaak naar een ander hof. Wanneer een partij belang heeft bij het vervullen van een voorwaarde en deze heeft teweeggebracht, geldt (blijkens artikel 6:23 lid 2 BW) de voorwaarde als niet vervuld indien de redelijkheid en billijkheid dit verlangen. Volgens de Hoge Raad moeten hierbij alle relevante omstandigheden in aanmerking worden genomen. In casu behoren tot deze omstandigheden in het bijzonder dat: - H gebruik maakte van haar recht tot parate executie als bedoeld in artikel 3:268 lid 1 BW; - de ontbindende voorwaarde was opgenomen in een onderhandse koopovereenkomst als bedoeld in artikel 3:268 lid 2 BW en: - H mede rekening diende te houden met de belangen van E. In het algemeen is het belang van de eigenaar ermee gediend zijn tot de executie aanleiding gevende verzuim te zuiveren om daarmee de executoriale verkoop van het goed, met alle daaruit voor hem voortvloeiende nadelen, te voorkomen. Deze mogelijkheid is aanwezig zo lang de executie niet is voltooid. De voorzieningenrechter zal dan ook zijn toestemmingvoor een onderhandse verkoop in beginsel weigeren als de schuldenaar alsnog bereid en in staat is hetgeen hij aan de hypothecaire schuldeiser is verschuldigd, te voldoen. In casu heeft het hof ten onrechte niet beoordeeld of de redelijkheid en billijkheid verlangen dat de ontbindende voorwaarde als niet vervuld gold, doch is ervan uitgegaan dat H verplicht was om de gesloten koopovereenkomst na te komen. Bovendien heeft het Hof miskend dat de koop is gesloten in het kader van een parate executie waarbij H rekening moest houden met de belangen van E. Ten slotte is het oordeel van het hof dat het H niet vrijstond een regeling met E aan te gaan in zijn algemeenheid onjuist nu H in beginsel de mogelijkheid om de executie van het verbonden goed te voorkomen E niet zonder meer mocht onthouden.

V heeft een koopovereenkomst afgesloten met K ten aanzien van een woonhuis. Er is een ontbindende voorwaarde overeengekomen ten aanzien van het verkrijgen van financiering door K. Het inroepen van de ontbinding dient ‘goed gedocumenteerd’ te geschieden. Volgens V heeft K niet aan die voorwaarde voldaan, aangezien zij slechts een enkele afwijzing heeft overgelegd. Nu K nalaat tijdig een tweede afwijzing te verstrekken, doet V een beroep op de contractuele boete van 10% van de koopsom. Wat ‘goed gedocumenteerd’ inhoudt, is afhankelijk van de inhoud van de ontbindende voorwaarde, zo stelt de rechtbank. Het gaat erom dat de wederpartij zich een beeld kan vormen of er terecht een beroep op de ontbindende voorwaarde wordt gedaan. Als koper ontbinding inroept omdat hij geen financiering heeft verkregen, dan dient hij in ieder geval afschriften van de afwijzingen met het bericht van ontbinding mee te sturen. Of hij daarmee kan volstaan, zal mede afhankelijk zijn van de inhoud van de afwijzing. Volgens de rechtbank heeft K onvoldoende blijk gegeven van haar inspanningen om een financiering te krijgen. Zij heeft een enkele afwijzing overgelegd, zonder dat duidelijk is wat de inhoud van de aanvraag is geweest. Daarmee is voor V niet vast te stellen of het om een reële aanvraag ging. Een tweede afwijzing is te laat overgelegd, en ook de inhoud daarvan wordt op dezelfde gronden als onvoldoende aangemerkt, nu ook deze afwijzingen slechts bestaan uit een enkele korte brief van de bank waarin de aanvraag voor een lening wordt afgewezen (vgl. Gerechtshof Leeuwarden 26 oktober 2010, LJN BO2040). K heeft zich volgens de rechtbank niet op goede gronden op de ontbindende voorwaarde beroepen. Dat zij er geen belang bij had dat de koop geen doorgang kon vinden, doet hier niet aan af. Ook de omstandigheid dat K wellicht, ook als ze zich tot het uiterste had ingespannen, geen financiering had kunnen krijgen, kan haar niet baten, omdat het financieringsvoorbehoud in het algemeen juist om die reden in koopovereenkomsten van onroerende zaken wordt opgenomen. Dat K bij het inroepen van het financieringsvoorbehoud onvoldoende documentatie heeft overgelegd om de overeenkomst succesvol te kunnen ontbinden, is in dat verband een omstandigheid die voor haar rekening komt. K doet nog een beroep op matiging van de boete, mede omdat de schade van V niet in verhouding zou staan met de hoogte van de boete. De rechtbank stelt voorop dat de rechter de bevoegdheid tot matiging terughoudend dient te hanteren. Matiging is pas aan de orde als toepassing van een boetebeding in de gegeven omstandigheden tot een buitensporig en daarom onaanvaardbaar resultaat leidt. Daartoe is onvoldoende dat boete en schade uiteenlopen; er moet ook gelet worden op de aard van de overeenkomst, de inhoud en de strekking van het boetebeding en de omstandigheden waaronder het is ingeroepen (vgl. HR 27 april 2007, LJN AZ6638). Het betreffende boetebeding is gebruikelijk in koopovereenkomsten betreffende onroerende zaken tussen particulieren en is bovendien helder geformuleerd. De feitelijke schade is weliswaar niet aangetoond, maar daar staat tegenover dat een verkoper door toerekenbare tekortkoming van een koper met aanzienlijke ongemakken en onzekerheden kan worden geconfronteerd. Gelet op deze omstandigheden leidt het onverkort toepassen van het boetebeding naar het oordeel van de rechtbank niet tot een onaanvaardbaar resultaat. De rechtbank ziet dan ook geen reden de boete te matigen.

Het Europees Parlement heeft op 23 juni de overeenkomst over de EU Consumentenrechten Richtlijn aangenomen. Na lange onderhandelingen hebben de Raad, de Commissie en het EP een overeenkomst verkregen over de regels om consumenten beter te beschermen en om duidelijke voorwaarden voor bedrijven die in één markt concurreren vast te leggen. Wat krijgen EU-consumenten? - 14-daagse bedenktijd voor koopjes (online, telefonisch of via mail, aan deur verkoop). - Als producten teruggestuurd worden, moet de prijs binnen de 14 dagen terugbetaald worden. - Als de verkoper de consument niet informeert over het recht om producten terug te sturen, dan heeft de koper 1 jaar de tijd om het product terug te sturen. - Levering moet binnen de 30 dagen gebeuren. Als dat langer is, kan de koper de bestelling annuleren. - De verkoper is verantwoordelijk voor het verlies of schade aan producten. - Geen verborgen kosten meer en vooraf gepointeerde dozen worden afgeschaft. Als je online betaalt, dan zal er een pop-up box verschijnen met de finale prijs aan het einde van de procedure, waarop je zal moeten klikken om dit te accepteren. Kosten die er nadien bijkomen zijn voor de verkoper. Wat wordt niet gedekt? - Consumenten moeten de kosten van een teruggestuurd product betalen. - Digitale producten, zoals muziek, films of softwareprogramma's, zijn uitzonderingen en kunnen niet teruggestuurd worden: ze worden beschouwd als verkocht vanaf wanneer het downloaden begint. - Op maat gemaakte producten zijn ook een uitzondering, bijvoorbeeld een speciaal ontworpen jurk of sofa. - Wanneer u een bestelling annuleert, moet u de kosten van de gebruikte diensten betalen. De nieuwe wetgeving moet nog aangenomen worden door de Europese Raad en moet daarna binnen een periode van 2 jaar geïmplementeerd worden door de EU-lidstaten.

Op 1 juli is de Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen voor zakelijke verzekeringen in werking getreden. Voor nieuwe verzekeringen is de maximale contractstermijn drie jaar. Vanaf 1 juli vallen nieuw afgesloten zakelijke schade- en inkomensverzekeringen direct onder de regels uit de Gedragscode. Voor verzekeringen die al liepen voor 1 juli 2011 geldt dat de gedragscode op deze verzekeringen van toepassing wordt per eerstkomende verlenging na 1 juli 2011. Als de einddatum van de verzekering in zicht komt, krijgt de klant de keuze of zijn verzekering automatisch wordt voorgezet als een direct opzegbaar jaarcontract of dat hij een nieuwe verzekering afsluit met zijn verzekeraar voor een bepaalde periode. Voor de particuliere klant zijn soortgelijke regels op 1 januari 2010 in werking getreden.

K verwijt notaris N dat hij een akte van schuldigerkenning heeft gepasseerd waarbij curator C een gefailleerde vennootschap vertegenwoordigde. N wist dat er onzekerheid bestond over de bevoegdheid van C om de vennootschap in Nederland te vertegenwoordigen vanwege meerdere kort gedingen hierover. Volgens K had N zijn ministerie moeten weigeren. De Kamer van Toezicht over de Notarissen en de Kandidaat-notarissen verklaart de klacht ongegrond. In hoger beroep oordeelt het hof dat in de kort gedingvonnissen onomwonden wordt geoordeeld dat de vraag of C de vennootschap in Nederland kan vertegenwoordigen pas kan worden beantwoord nadat er een gedegen feitelijk onderzoek naar is gedaan. Nu N dit wist, had hij niet zonder een dergelijk onderzoek ervan uit mogen gaan dat C bevoegd was de vennootschap bij het passeren van de akte te vertegenwoordigen. Niet gebleken is dat N een dergelijk deugdelijk onderzoek heeft ingesteld. Dat N vooraf een legal opinion heeft verkregen, leidt niet tot een ander oordeel, reeds daarom niet nu niet blijkt dat in die opinion ook de inhoud van de kort gedingvonnissen is betrokken. Hetzelfde geldt voor het verweer van N dat hij vooraf een seniorpartner om diens mening heeft gevraagd. N heeft immers niet nader toegelicht welke vragen hij precies aan deze seniorpartner heeft voorgelegd, welk onderzoek deze laatste heeft ingesteld om die vragen te kunnen beantwoorden en wat die seniorpartner - van wie geen schriftelijke verklaring is overgelegd - precies heeft geantwoord en op welke gronden. Door te lichtvaardig aan te nemen dat C bevoegd was de vennootschap te vertegenwoordigen, heeft N ook bijgedragen aan een situatie van onzekerheid bij derden. Het hof oordeelt de klacht gegrond.

Notaris N heeft een akte gepasseerd waarbij ten gunste van X een tweede hypotheekrecht is gevestigd op percelen landbouwgrond in verband met een geldlening van € 1 mln die X had verstrekt. Enkele weken later heeft N een leveringsakte gepasseerd waarbij de grond - onder bezwaar van voormeld hypotheekrecht van X - werd overgedragen. Later zijn de schuldenaren failliet gegaan en heeft X, wegens oninbaarheid, verlies geleden op de lening. Naar aanleiding hiervan is N door X aansprakelijk gesteld voor de schade. Volgens X heeft een medewerker van N hem onjuist geïnformeerd over de waarde van de grond. Voorts stelt X dat de grond niet zonder zijn toestemming mocht worden overgedragen, omdat in de hypotheek-akte is bepaald dat het onderpand ‘zonder schriftelijke toestemming van de hypotheekhouder niet mag worden verhuurd of verpacht of onder enige andere titel in gebruik of genot mag worden afgestaan, behoudens […] voor eventuele recreatieve verhuur.’ Naar het oordeel van de rechtbank is niet gebleken dat X aan N heeft opgedragen onderzoek te doen en/of te adviseren over de waarde van de grond. Het behoort ook niet tot de algemene zorgplicht van een notaris onderzoek te doen naar de waarde van in zekerheid te verstrekken goederen. Mocht de medewerker van N aan X hebben medegedeeld dat de grond een hoge waarde had wegens een te verwachten bestemmingswijziging van landbouwgrond in recreatiegrond, dan had X moeten begrijpen dat die medewerker vanwege zijn functie niet een positie had om te kunnen garanderen dat die verwachting gerechtvaardigd was. De rechtbank acht het ook niet geloofwaardig dat X zijn investeringsbeslissing uitsluitend (of in belangrijke mate) heeft gebaseerd op de door X gestelde uitspraken van deze medewerker. N wijst er volgens de rechtbank terecht op dat X met betrekking tot de waarde van de door hem in onderpand te aanvaarden grond een eigen onderzoeksplicht had en zich daarbij bovendien had kunnen laten adviseren door zijn eigen bij de onderhavige transactie ingeschakelde deskundige adviseurs, waaronder zijn advocaten en zijn eigen notaris. X speculeerde in zogeheten ‘warme gronden’ door leningen te verstrekken tegen uitzonderlijk hoge rentepercentages en tegen hypothecaire zekerheden op diezelfde grond. Omdat X wist dat hij grond met een speculatieve waarde financierde, droeg hij zelf de verantwoordelijkheid voor het doen van grondig onderzoek naar zijn goede en kwade kansen. Verder had X zich in casu niet alleen ingedekt met een hypotheek maar ook door te contracteren met meerdere hoofdelijk verbonden schuldenaren. Mede daarom kan X zijn verlies niet op N afwentelen op grond van enkele misschien te stellig geformuleerde opmerkingen van een van diens medewerkers over de verwachte waarde van de grond. Een eventuele fout van die medewerker valt te verwaarlozen naast de schuld van X zelf. Wat betreft de stelling van X dat de grond niet zonder zijn toestemming had mogen worden overgedragen, is de rechtbank van oordeel dat X de hypotheek-akte verkeerd uitlegt. Uit bedoeld citaat volgt slechts dat er geen sprake mag zijn van waardedrukkende rechtshandelingen, zoals het aangaan van een verhuur- of pachtovereenkomst. Met de overdracht van de grond is de onderhavige bepaling niet geschonden.

Eiser heeft de gegevens van (het bedrijf van) gedaagde gedurende een jaar gratis opgenomen op een website. Vervolgens heeft eiser telefonisch aan gedaagde laten weten dat deze registratie € 95 per maand zou gaan kosten. Eiser heeft gedaagde toen verzocht om een door eiser aan gedaagde gezonden fax te ondertekenen en retourneren als gedaagde niet langer van zijn diensten gebruik wilde maken. Op deze door eiser opgestelde fax is echter vermeld dat gedaagde wél interesse heeft in de vermelding op de website van eiser. Gedaagde heeft de fax ondertekend en geretourneerd. Eiser vordert nu betaling. De vraag is of aan de getekende en teruggezonden offerte het vermoeden kan worden ontleend dat er sprake was van wilsovereenstemming, die ingevolge artikel 3:35 BW vereist is voor de totstandkoming van een overeenkomst. In beginsel kan aan het tekenen en terugzenden van de offerte, die immers een aanbod was tot het aangaan van een overeenkomst, het vermoeden van wilsovereenstemming worden ontleend. Maar die overeenkomst is niet tot stand gekomen indien eiser had moeten begrijpen dat de overeenkomst niet in overeenstemming was met de wil van gedaagde. Of eiser dat had moeten begrijpen, dient te worden beoordeeld naar de omstandigheden van het geval. De kantonrechter oordeelt dat eiser uit de door gedaagde teruggezonden fax niet heeft mogen begrijpen dat hij het aanbod tot vermelding tegen betaling alsnog aanvaardde. Sterker nog, gelet op de wijze waarop eiser de fax heeft opgesteld, heeft hij er klaarblijkelijk op gespeculeerd dat in het geval gedaagde de kleine lettertjes gemakshalve voor gezien zou houden, hij zou tekenen voor iets wat hij niet wilde. In de fax wordt niet alleen de aandacht getrokken naar de in een kader geplaatste, vetgedrukte nietszeggende tekstgedeelten in normale lettergrootte, terwijl de essentialia klein en niet vet zijn gedrukt, maar ook lijkt de te maken keuze (wel of geen automatische verlenging) te verwijzen naar het telefoongesprek waarin is gevraagd of gedaagde de gratis vermelding wel of niet tegen betaling wilde voortzetten. Ook neemt de kantonrechter in aanmerking dat tegenover en zeer geringe inspanning van eiser een maandelijks door gedaagde te betalen aanzienlijk bedrag zou staan, en dat gedurende drie jaar. Uit gegevens van Tros Radar blijkt bovendien dat deze handelwijze van eiser tot tientallen klachten heeft geleid. Als al niet geconcludeerd zou moeten worden dat sprake is van een bewuste poging tot misleiding door eiser, dan moet onder de omstandigheden de gevolgtrekking in elk geval zijn dat het vertrouwen van eiser, dat gedaagde zijn offerte had aanvaard, niet gerechtvaardigd was.

Stichting Misrekening behartigt de belangen van houders van een zogeheten Toprekening, een door de Postbank (thans ING Bank) aangeboden spaarproduct. De stichting is van mening dat de bank onrechtmatig heeft gehandeld bij de informatieverstrekking over de Toprekening, met name over het rentetarief. Volgens de stichting werd een rentepercentage van 4% voorgespiegeld, terwijl de rente in feite variabel was. Daarmee heeft Postbank en/of ING, zo stelt de Stichting, een oneerlijke handelspraktijk verricht als bedoeld in artikel 6:193b BW. Zij heeft immers over de Toprekening feitelijk onjuiste informatie verstrekt (artikel 6:193b lid 3 BW jo artikel 6:193c BW), dan wel essentiële informatie niet verstrekt (artikel 6:193b lid 3 BW jo artikel 6:193d lid 2 BW), althans deze essentiële informatie op onduidelijke wijze verstrekt (art. 6:193b lid 3 jo 6:193d lid 3 BW). Ook heeft Postbank (later ING) aldus gehandeld in strijd met de vereiste professionele toewijding, waardoor het vermogen van de gemiddelde consument om een geïnformeerd besluit over de Toprekening te nemen merkbaar is beperkt of kon worden beperkt (artikel 6:193b lid 2 BW). Tot slot heeft Postbank, later ING, door de vergelijking met andere spaarproducten in de folder verwarring geschapen ten aanzien van de kenmerken van de spaarproducten van haar concurrenten (artikel 6:193c lid 2 BW), waardoor, telkens, de gemiddelde consument een besluit over het afsluiten van de Toprekening heeft genomen, of kunnen nemen, dat hij anders niet had genomen. De rechtbank ziet zich gesteld voor de vraag of de bank ten onrechte heeft nagelaten aan de spaarders voldoende (duidelijke) informatie te verschaffen. Bij de beoordeling van de vraag of essentiële informatie is weggelaten of verborgen is gehouden, worden (ex artikel 6:193d lid 4 BW) de feitelijke context en de maatregelen die zijn genomen om de informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen, in aanmerking genomen. Vast staat dat in de folder, in de begeleidende brief en op de website niet uitdrukkelijk is vermeld dat de 4% rente op de Toprekening een variabele rente is en door de bank op ieder moment kan worden gewijzigd. Wel is telkens onderaan de (web)pagina in een voetnoot vermeld: ‘Alle in deze folder genoemde tarieven zijn onder voorbehoud van wijzigingen.’ De bank voert aan dat zij er aldus op heeft gewezen dat de vermelde 4% rente aan wijzigingen onderhevig is, omdat onder ‘tarieven’ in de gebruikelijke betekenis ook ‘rente’ valt. De stichting betwist dit gebruik van de term in die betekenis. De rechtbank is van oordeel dat zelfs indien met ING wordt aangenomen dat het begrip ‘tarieven’ is gebruikt in de betekenis van provisies, kosten en rente, de in de folder, de begeleidende brief en op de website over de Toprekening verstrekte informatie over de te vergoeden rente - een essentieel onderdeel van de overeenkomst - niet (voldoende) duidelijk is. Dit betekent echter nog niet dat ING de spaarders heeft misleid. Voor de beantwoording van de vraag of essentiële informatie is weggelaten of verborgen gehouden, moet immers ook rekening worden gehouden met de feitelijke context waarin de mededeling wordt gedaan en de maatregelen die zijn genomen om de informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen. De rechtbank is van oordeel dat het voor de gemiddelde consument - zeker tegen de achtergrond van de kredietcrisis - duidelijk moet zijn geweest dat de aangeboden spaarrente van 4% niet tot in lengte van dagen ongewijzigd zou blijven. De rechtbank is gelet op deze omstandigheden van oordeel dat, hoewel de in de folder, de begeleidende brief en op de website opgenomen informatie over de te vergoeden rente op zichzelf genomen niet duidelijk is, de gemiddelde consument desondanks, op basis van de toegezonden Handleiding en de Voorwaarden Toprekening over voldoende informatie over de aard en omvang van de te vergoeden rente heeft kunnen beschikken om een geïnformeerd besluit te nemen al dan niet op de Toprekening te gaan sparen.

Het kabinet zal de definitieve wettelijke inkleding van het toezicht door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op het productontwikkelingsproces van financiële ondernemingen nog vóór de zomer van 2012 uit de doeken doen. Hier zal minister De Jager van Financiën naar streven, zo schreef hij op 20 juni aan de Tweede Kamer. De bewindsman kwam daarmee tegemoet aan een motie van PvdA’er Plasterk, die om een dergelijk toezicht had gevraagd. Wel deelde de minister mee dat de uitvoering van deze wens ongeveer twaalf maanden voorbereiding zal vergen, omdat het onderzoek naar en de vormgeving van een wettelijke grondslag én de verdere invulling op besluitniveau ‘een zorgvuldige aanpak vereist’. Ook wees hij erop dat het belangrijk is om in deze rekening te houden met de Europese ontwikkelingen op dit vlak. ‘Zodoende zal de wettelijke grondslag van de uitgevoerde motie naar verwachting in het voorjaar van 2012 bij uw Kamer worden ingediend.’ Het achterliggende doel van toezicht op het productontwikkelingsproces door AFM is het voorkomen van massaschade voor consument en maatschappij door pertinent slechte financiële producten. ‘Enkele grootschalige affaires uit het recente verleden hebben het vertrouwen in de financiële sector namelijk danig ondermijnd’, schreef De Jager. ‘Financiële producten die aansluiten bij de behoeften van de klant en doen wat ze beloven, dragen bij aan het herstel van dit vertrouwen.’ Straks zal de AFM op basis van de voorgestelde wettelijke bevoegdheid toezicht kunnen houden op het productontwikkelingsproces van financiële ondernemingen en indien nodig eisen kunnen stellen aan dit proces. De financiële onderneming blijft verantwoordelijk voor haar interne proces van productontwikkeling en voor de producten die hieruit voortkomen. Overigens zal de AFM nauw betrokken worden bij de vormgeving van haar ‘nieuwe’, toekomstige bevoegdheid. Bovendien worden de bevindingen van de Monitoring Commissie Code Banken in de uitwerking van de motie meegenomen om, aldus de minister, ‘de bevoegdheid zo goed als mogelijk te laten aansluiten bij de praktijk’.

A verkoopt haar makelaarsportefeuille aan B. Partijen spreken af dat de koopprijs in vier gelijke termijn zal worden voldaan. In een side letter, in aanvulling op de overeenkomst, nemen partijen op dat B geen medewerkers van A in dienst zal hoeven nemen. Zowel A als B heeft het recht om de overeenkomst eenzijdig te ontbinden indien A voor zekere datum geen overeenstemming bereikt met haar werknemer(s). A verplicht zich B volledig te informeren over de stand van zaken met betrekking tot de regelingen met haar werknemers. B betaalt de eerste drie termijnen en vraagt A vervolgens om de stand van zaken met betrekking tot de beëindiging van de arbeidsovereenkomsten van de medewerkers. A bericht dat er nog geen duidelijkheid is. Met een beroep op de bepalingen in de side letter ontbindt B de overeenkomst eenzijdig. A vordert betaling van de vierde termijn door B. De rechtbank oordeelt dat er over de ratio en achtergrond van de side letter tussen partijen geen discussie is. Verder is tijdens de comparitie gebleken dat de overeenkomst en de side letter in een tijdsbestek van een week tot stand zijn gekomen en dat over de tekst van de side letter tussen partijen niet is onderhandeld. A heeft bevestigd dat de beoogde afvloeiing van de werknemers van haar vestiging op de afgesproken datum niet rond was. A heeft haar eigen faillissement aangevraagd, waarna haar werknemers vervolgens door de curator zijn ontslagen. Geen van de werknemers van A heeft zich op het standpunt gesteld dat zij een arbeidsovereenkomst had met B, zoals A en B met de side letter hadden beoogd. A heeft haar portefeuille zoals overeengekomen aan B geleverd en daarmee voldaan aan al haar verplichtingen onder de Overeenkomst jegens B. De rechtbank concludeert dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat B wel de van A gekochte portefeuille houdt zonder daarvoor de volledige koopprijs te betalen. De rechtbank is van oordeel dat B daarom geen rechtens te respecteren belang heeft bij ontbinding van de Overeenkomst. B dient de laatste termijn van de koopprijs alsnog aan A te voldoen.

Omdat het bij de gevorderde buitengerechtelijke kosten gaat om schade die voortspruit uit dezelfde gebeurtenis als eerdere door de benadeelde geleden schade, zoals de geleden inkomensschade waarop het oude recht van toepassing is, geldt dit ook voor de buitengerechtelijke kosten en de daarover verschuldigde wettelijke rente. Op die buitengerechtelijke kosten en de daarover verschuldigde wettelijke rente is het oude recht van toepassing. Onderdeel 1 van het middel, dat met het hof ervan uitgaat dat de wettelijke rente over de buitengerechtelijke kosten verschuldigd is met ingang van 2 februari 1992, komt op tegen het oordeel van het hof dat die rente verschuldigd is ‘ex artikel 6:119 BW’. Uit artikel 173 Overgangswet Nieuw BW volgt dat wanneer sprake is van een onrechtmatige daad waarvan de schadelijke gevolgen zich na 1 januari 1992 hebben voortgezet, het oude recht op deze later ingetreden schade(lijke gevolgen) van toepassing blijft. Bij de gevorderde buitengerechtelijke kosten gaat het om schade die voortspruit uit dezelfde gebeurtenis als eerdere door de benadeelde geleden schade zoals de door verweerster geleden inkomensschade. Nu op deze laatstbedoelde schade het oude recht van toepassing is, geldt dit ook voor de buitengerechtelijke kosten en de daarover verschuldigde wettelijke rente. Het feit dat de buitengerechtelijke kosten volgens de vaststelling van het hof pas zijn gemaakt vanaf 2 februari 1992, en derhalve na inwerkingtreding van het huidige recht, brengt niet mee dat op deze kosten en de daarover verschuldigde wettelijke rente het huidige recht van toepassing is (vgl. HR 24 oktober 1997, LJN ZC2465). Het oordeel van het hof geeft derhalve blijk van een onjuiste rechtsopvatting, zodat de klacht slaagt. Het eindarrest van het hof kan niet in stand blijven voor zover daarin is bepaald dat de wettelijke rente verschuldigd is ‘ex artikel 6:119 BW’. Onderdeel 2 van het middel behoeft geen behandeling nu dit is voorgesteld voor het (zich niet voordoende) geval dat het hof heeft geoordeeld dat de wettelijke rente voor alle schadeposten wordt beheerst door het huidige recht. De Hoge Raad kan zelf de zaak afdoen door het eindarrest in zoverre te vernietigen en te bepalen dat de wettelijke rente over de buitengerechtelijke kosten moet worden berekend naar het recht zoals dat gold vóór inwerkingtreding van artikel 6:119 BW, zulks met ingang van 2 februari 1992.

A heeft aan B twee panden verkocht voor een gezamenlijke prijs van € 350.000. Notaris N weigert evenwel om de leveringsakte te passeren omdat hij van een andere notaris heeft gehoord dat B de twee panden inmiddels aan een derde (C) heeft verkocht voor € 500.000. Vanwege dit enorme prijsverschil is N van mening dat hij zijn diensten dient te weigeren. A vordert in kort geding dat N gedwongen wordt om de leveringsakte te passeren. Volgens de voorzieningenrechter is het een notaris niet toegestaan mee te werken aan een ABC-transactie waarbij in de elkaar opvolgende transacties sprake is van op het eerste oog onverklaarbare prijs- of waardeverschillen. Bij een ABC-transactie brengt een zorgvuldige ambtsuitoefening mee dat de notaris nagaat of het prijsverschil tussen de transacties op goede gronden verklaarbaar is. Indien dit niet het geval is, geeft dit de notaris gegronde reden voor het weigeren van zijn dienst. Indien sprake is van een AB-BC-transactie kunnen deze regels naar analogie worden toegepast. Volgens de voorzieningenrechter levert de enkele omstandigheid dat bij de doorverkoop van de panden sprake is van een waardevermeerdering van € 150.000 voor N geen gegronde reden op om zijn dienst te weigeren. Immers, voor die waardevermeerdering kan een goede verklaring zijn. N was als notaris gehouden daar gedegen onderzoek naar te doen. N heeft evenwel aangegeven geen onderzoek te hebben gedaan naar deze transactie anders dan de casus telefonisch voor te leggen aan de KNB. Hij heeft geen taxatierapporten opgevraagd of gezien, weet niet wat de WOZ-waarde van de panden is en weet ook niet of € 350.000 een reële koopprijs is. Dat betekent dat moet worden uitgegaan van de juistheid van de door A gegeven verklaring voor de winst die B bij de doorverkoop heeft behaald, te weten: - B heeft van A een gunstige koopprijs kunnen bedingen omdat A in financieel zwaar weer verkeert en hij op aandringen van de hypotheekhouder de panden moest verkopen; - B heeft een ‘kwantumkorting’ gekregen omdat de twee panden onderdeel uitmaken van een omvangrijker pakket vastgoedtransacties tussen A en B; - beide panden hebben meer dan een jaar te koop gestaan zonder dat een andere gegadigde dan B zich bij A heeft gemeld; - de taxatiewaarde van de twee panden is (in een door de makelaar van de hypotheekbank van A opgestelde taxatierapport) bepaald op € 350.000; - de hypotheekbank van A is akkoord met verkoop van de twee panden tegen een koopprijs van € 350.000. Nu N onvoldoende onderzoek heeft gedaan of het prijsverschil verklaarbaar is, terwijl A voor het prijsverschil een niet per definitie onaannemelijke verklaring heeft gegeven en N verder niet aannemelijk heeft gemaakt dat er een andere grond is voor dienstweigering, wordt N veroordeeld zijn medewerking te verlenen aan het passeren van de leveringsakte tussen A en B. Dit betekent overigens niet, zo benadrukt de voorzieningenrechter, dat de andere notaris op zijn beurt moet meewerken aan de levering tussen B en C, omdat die notaris in de verhouding B-C andere belangen moet afwegen dan N in de verhouding A-B. Tenslotte merkt de rechter op dat de veroordeling van N hem niet vrijwaart van enige aansprakelijkheid indien achteraf vast komt te staan dat de in geschil zijnde AB-BC-transactie in strijd is met de antimisbruikbepalingen.

Rechters kijken voortaan kritischer naar een verzoek tot het leggen van beslag. Met ingang van 1 juli gelden er striktere voorwaarden voor de onderbouwing van het verzoek door de aanvrager. De nieuwe regels moeten voorkomen dat ten onrechte verlof wordt verleend door de rechter om beslag te mogen leggen. Wie beslag wil leggen, heeft een verlof van de rechter nodig. Als gevolg van wetgeving wordt dat verlof in vrijwel alle gevallen gegeven zonder dat degene ten laste van wie beslag gelegd, wordt gehoord. Toename van het aantal beslagrekesten maakte aanpassing van de bestaande praktijkregels noodzakelijk. Op 20 juni 2011 heeft het Landelijk Overleg van Voorzitters van de rechtbanksectoren Civiel en Kanton (LOVCK) een aantal aanbevelingen aanvaard waardoor er hogere eisen worden gesteld aan de onderbouwing van de verzoeken om beslag te mogen leggen. De aanbevelingen omschrijven welke bewijsstukken bij een verzoek tot beslagverlof moeten worden gevoegd. Daarbij wordt voortaan een onderscheid gemaakt tussen ‘vorderingen uit hoofde van onbetaalde facturen’, ‘andere vorderingen uit overeenkomst’ en ‘vorderingen uit onrechtmatige daad of andere grondslag’. Ook zal voortaan moeten worden vermeld of de vordering waarvoor men beslag wil leggen, wordt erkend of betwist en welk verweer wordt gevoerd. In het beslagrekest zal de verzoeker moeten motiveren: 1. waarom het beslag nodig is; 2. waarom is gekozen voor beslag op de in het beslagrekest genoemde goederen en: 3. waarom niet een minder bezwarend beslagobject mogelijk is (bijvoorbeeld beslag op een onroerende zaak in plaats van derdenbeslag onder de bank). De aanbevelingen gaan deel uitmaken van de beslagsyllabus en zijn een reactie op het in opdracht van de Raad voor de Rechtspraak uitgebrachte Conservatoir beslag in Nederland van M. Meijsen en A.W. Jongbloed. De aanbevelingen worden toegepast vanaf 1 juli.

A heeft zich in januari 2008 via internet aangemeld bij opleidingsinstituut NCOI voor het volgen van een driejarige HBO Bachelor Bedrijfskunde. Daarbij heeft hij aangevinkt dat hij de kosten van de studie via een automatische incasso zal betalen. A heeft de opleiding niet gevolgd en het is NCOI niet gelukt om het collegegeld te incasseren van de rekening van A. NCOI vordert betaling. A betwist dat er een overeenkomst tot stand is gekomen. Een medewerker van NCOI zou hem gezegd hebben dat aanmelding via internet vrijblijvend was. Kort na de aanmelding via internet heeft NCOI aan A een brief gestuurd met als onderwerp: ‘Betreft: voorlopige toelating Hogeschool NCOI’. Daarbij is A verzocht enkele aanvullende gegevens en documenten te sturen. In de brief is vermeld: ‘Wij ontvangen deze gegevens graag zo spoedig mogelijk, zodat wij u definitief kunnen toelaten’. A stelt dat hij nooit de wil heeft gehad om zich daadwerkelijk in te schrijven voor de studie. Een medewerker van NCOI (wiens identiteit A niet meer heeft kunnen achterhalen) heeft hem telefonisch medegedeeld dat hij zich via de website vrijblijvend kon aanmelden voor een intakegesprek. Dat heeft hij vervolgens gedaan. A heeft de brief van NCOI van 8 januari 2008 ontvangen, maar een intakegesprek heeft nooit meer plaatsgevonden en hij heeft ook de benodigde stukken voor het toelatingsonderzoek niet opgestuurd. A ging er van uit, en mocht daar redelijkerwijs van uitgaan, zo stelt hij, dat hij nergens aan gebonden was. A heeft nadien nog wel post van NCOI ontvangen, maar dacht dat dit reclamemateriaal was en heeft deze post ongeopend gelaten, aldus A. De rechtbank stelt voorop dat van een betalingsverplichting van A slechts sprake kan zijn indien tussen hem en NCOI een overeenkomst tot stand is gekomen. Daarvoor is nodig dat A zich heeft ingeschreven voor de studie en dat hij door NCOI als student is toegelaten. Volgens NCOI verloopt de inschrijving zodanig dat iemand meerdere malen wordt gevraagd de inschrijving te bevestigen. NCOI stelt weliswaar dat A zijn inschrijving meerdere malen heeft bevestigd, maar heeft daarover niets concreets gesteld, terwijl dat, in het licht van de betwisting door A, wel geboden was. Er is slechts vast komen te staan dat A online een inschrijvingsformulier heeft ingevuld, terwijl A in dit verband onweersproken heeft gesteld dat hem zijdens NCOI te kennen was gegeven dat dit vrijblijvend zou zijn. Van een (herhaalde) inschrijving is dan ook geen sprake. Bij gebreke van een rechtsgeldige inschrijving is geen overeenkomst tussen partijen tot stand gekomen. De vordering stuit reeds hierop af. De rechtbank overweegt nog ten overvloede dat ook indien er wel sprake was van een rechtsgeldige inschrijving, er nog steeds geen overeenkomst tot stand was gekomen. Daarvoor is namelijk nodig dat A als student is toegelaten. Uit de brief van NCOI valt dit niet op te maken. Volgens NCOI stond het niet ter discussie of A aan de toelatingseisen voldeed, zodat – aldus NCOI - wel degelijk van een definitieve toelating sprake was. Deze (niet onderbouwde) stelling van NCOI volstaat volgens de rechtbank niet. Immers, gesteld noch gebleken is dat daadwerkelijk is getoetst of A aan de toelatingseisen voldeed, laat staan dat de bevestiging hiervan op enig moment expliciet aan A is medegedeeld. In het licht van de tekst van de brief, waarin staat dat de inschrijving slechts voorlopig is, alsmede in het licht van het feit dat A nooit documenten heeft opgestuurd ten behoeve van het toelatingsonderzoek, had het op de weg van NCOI gelegen om te onderbouwen waarom voormelde brief als een definitieve toelating zou moeten worden beschouwd. Dit heeft NCOI niet, althans onvoldoende gedaan, zodat ervan uit moet worden gegaan dat NCOI A nooit definitief als student heeft toegelaten. Ook om die reden is van een overeenkomst tussen partijen geen sprake.

Op 21 juni heeft de Tweede Kamer ingestemd met Implementatie richtlijn bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken. Dit wetsvoorstel (32.555) wijzigt Boek 3 BW en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering ter implementatie van EG-richtlijn 2008/52/EG over aspecten van bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken. Mediation is een methode van oplossing van geschillen buiten de echtbank. De richtlijn mediation geeft regels voor mediations tussen lidstaten. De aspecten waarvoor implementatie nodig is betreffen vooral de relatie tussen een mediation en de civiele procedure. Het voorstel geeft regels voor het getuigen door een mediator en voor de verjaring van een vordering tijdens het mediationproces.

A sluit een aannemingsovereenkomst met G BV voor de bouw van een woning op zijn perceel. De bouwwerkzaamheden worden uitgevoerd door onderaannemer X. Als G BV de vordering van X niet betaalt, roept X een retentierecht in jegens A, die vervolgens opheffing van het retentierecht vordert. De voorzieningenrechter oordeelt dat X schuldeiser is van de inmiddels failliet verklaarde G BV. A, die ten opzichte van die rechtsverhouding derde is, heeft een ouder (eigendoms)recht met betrekking tot de onroerende zaak. Ex artikel 3:291 lid 2 BW kan een schuldeiser het retentierecht inroepen jegens derden met een ouder recht, als zijn vordering voortspruit uit een overeenkomst die de schuldenaar bevoegd was met betrekking tot de zaak aan te gaan, of hij geen reden had om aan de bevoegdheid van de schuldenaar te twijfelen. De derde met een ouder recht moet het retentierecht tegen zich dulden, ongeacht of de vordering al dan niet in verhouding staat tot de waarde van de teruggehouden zaak. G BV mocht de onderaannemingsovereenkomst met X aangaan. Een retentierecht moet voldoen aan drie voorwaarden: 1. de vordering moet opeisbaar zijn; 2. er moet voldoende samenhang bestaan tussen de vordering en de verplichting tot afgifte van andermans zaak en: 3. de zaak moet zich in de macht van de schuldeiser bevinden. Voor de uitoefening van een retentierecht tegen een derde op een onroerende zaak is tevens vereist dat de schuldeiser (X) op een ook voor de derde (A) voldoende duidelijke wijze de feitelijke macht uitoefent. X heeft deze feitelijke macht, indien ontruiming nodig is om het bouwwerk weer in de macht van de opdrachtgever te brengen. X oefent de feitelijke macht uit nu hij het perceel heeft omheind en op borden aan het hek en op de ramen heeft vermeld dat het retentierecht wordt uitgeoefend. Nu volgens de rechter deze omstandigheden voldoende zijn voor de uitoefening van de feitelijke macht, kan X een retentierecht inroepen jegens A. Volgens de rechter is ook het faillissement van G BV geen beletsel voor de uitoefening van het retentierecht.

Hanzevast was met projectontwikkelaar G4 in gesprek over de aankoop van kantoren in het door G4 ontwikkelde Euroborg-project. De koop gaat niet door. G4 vordert schadevergoeding van Hanzevast. Volgens G4 heeft Hanzevast wanprestatie gepleegd door haar weigering de kantoorruimte tegen de overeengekomen voorwaarden af te nemen. Hanzevast stelt dat van een koopovereenkomst geen sprake was. De rechtbank oordeelde dat tussen partijen een koopovereenkomst tot stand is gekomen en dat Hanzevast de overeenkomst op onvoldoende gronden heeft ontbonden. Hanzevast heeft ten onrechte geweigerd haar contractuele verplichtingen na te komen, zodat zij wanprestatie heeft gepleegd. Het hof heeft dit vonnis vernietigd en de vorderingen van G4 afgewezen. Het hof is daarbij uitgegaan van de juistheid van de stellingen van G4, onder meer dat tussen partijen een bindende koopovereenkomst tot stand is gekomen, en dat Hanzevast wanprestatie heeft gepleegd door deze overeenkomst te ontbinden. De door G4 gevorderde schade was volgens het hof echter slechts toewijsbaar als de overeenkomst ontbonden zou zijn. In dat geval biedt artikel 6:277 lid 1 BW grondslag voor vergoeding van het zogeheten positief contractsbelang. Zonder ontbinding ontbreekt een toereikende grondslag voor een veroordeling tot vergoeding van die schade. De tekortschietende wederpartij kan immers, zolang niet is ontbonden, ingevolge artikel 6:86 BW haar verzuim zuiveren. Het hof heeft volgens de Hoge Raad ten onrechte overwogen dat schade wegens ‘het niet doorgaan van de overeenkomst’ - waarmee kennelijk is gedoeld op het feit dat de overeenkomst (wederzijds) niet verder is uitgevoerd - slechts toewijsbaar is wanneer de overeenkomst is ontbonden. Weliswaar is op zichzelf juist dat de vordering van een partij bij een wederkerige overeenkomst tot vergoeding van het positief contractsbelang op de grond dat haar wederpartij als schuldenaar in verzuim verkeert, kan afstuiten op het in artikel 6:86 BW besloten recht op zuivering van het verzuim van die wederpartij. Maar indien deze laatste van die mogelijkheid geen gebruik heeft gemaakt (zoals ten aanzien van Hanzevast het geval is), kan zij aan de vordering tot vergoeding van het positief contractsbelang niet tegenwerpen dat de overeenkomst niet is ontbonden. In aanmerking genomen dat G4 een groot aantal vindplaatsen heeft genoemd uit de stukken waarin zowel zijzelf als Hanzevast zich op het standpunt heeft gesteld dat beide partijen zich tegenover elkaar hebben gedragen alsof de overeenkomst door de ontbindingsverklaring van Hanzevast was beëindigd, heeft het hof volgens de Hoge Raad blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.

Hanzevast was met projectontwikkelaar G4 in gesprek over de aankoop van kantoren in het door G4 ontwikkelde Euroborg-project. De koop gaat niet door. G4 vordert schadevergoeding van Hanzevast. Volgens G4 heeft Hanzevast wanprestatie gepleegd door haar weigering de kantoorruimte tegen de overeengekomen voorwaarden af te nemen. Hanzevast stelt dat van een koopovereenkomst geen sprake was. Deze uitspraak wordt verder besproken in de rubriek Niet-nakoming en schadevergoeding.

Aan de orde is de vraag of op 23 december 2005 een overeenkomst tot stand is gekomen tussen A BV en G. Als die vraag voorshands bevestigend moet worden beantwoord, dient – gezien de stellingen van partijen – vervolgens te worden beoordeeld of de kennelijk bestaande beperking in de vertegenwoordigingsbevoegdheid van G aan gebondenheid van B BV aan die overeenkomst in de weg staat. In het kader van eerstgenoemde vraag, heeft B BV betwist dat de bespreking op 23 december 2005 heeft plaatsgevonden op de door A BV gestelde wijze. Volgens B BV heeft G tijdens die bespreking met A BV een uitdrukkelijk mondeling voorbehoud gemaakt, inhoudende dat het document dat partijen op dat moment hebben besproken, de goedkeuring behoefde van de directie van B BV. Volgens B BV heeft G slechts om door A BV ondertekende exemplaren van het document gevraagd, om zich voor de in dat document opgenomen afspraken sterk te kunnen maken bij de directie van B BV en op die manier de onderhandelingen van de zijde van B BV te bespoedigen. Naar het voorlopig oordeel van de rechter is de lezing van B BV van de bespreking van 23 december 2005 het meeste aannemelijk, althans die lezing vindt meer dan de stellingen van A BV hieromtrent bevestiging in de omstandigheden van het voorliggende geval. De volgende punten zijn – in onderlinge samenhang bezien – daarbij van belang. Bovenaan het document dat op 23 december 2005 door A BV is ondertekend, staat vermeld: ‘B BV, ten deze vertegenwoordigd door de directeur S, verder te noemen ‘B’.’Op de laatste pagina van het document staat onder contractspartij B BV, op de plaats waar getekend moet worden, ook de naam van S getypt. Voorts heeft G aan het eind van de bespreking het door A BV ondertekende document zelf niet getekend. Niet valt in te zien waarom hij dat op dat moment niet direct heeft gedaan, als hij wel de bevoegdheid zou hebben gehad om B BV aan de overeenkomst te binden. Tenslotte is door A BV niet betwist de stelling van B BV dat uit het handelsregister blijkt dat de heren S en X (binnen bepaalde grenzen) bevoegd zijn om B BV te vertegenwoordigen. Hoewel aan dit gegeven geen doorslaggevende betekenis kan worden toegekend, onderschrijft het – mede gezien de andere hiervoor genoemde omstandigheden – in beperkte mate de stellingen van B BV in dezen. De hiervoor genoemde omstandigheden sluiten naar het voorlopig oordeel van de rechter het meest aan bij de stellingen van B BV, dat G tijdens de bespreking een voorbehoud heeft gemaakt van goedkeuring door de directie van B BV en dat er van de zijde van B BV op dat moment geen onvoorwaardelijk aanbod is gedaan. Gezien de beperkte kaders van het kort geding, waarbinnen geen plaats is voor een uitgebreid feitenonderzoek, moet het er daarom thans voor worden gehouden dat op 23 december 2005 geen overeenkomst tot stand is gekomen. De rechter komt daarmee niet toe aan het leerstuk van de onbevoegde vertegenwoordiging, zodat de stellingen van partijen op dat punt verder onbesproken kunnen blijven.

Het gaat in deze zaak om de bewaarneming van een partij cacao. Nadat het vermoeden was ontstaan dat de cacao vervuild was door asbest, heeft bewaarnemer SGS de cacao laten reinigen en naar andere loodsen verplaatst. In deze procedure vordert SGS vergoeding van de met die maatregel gepaard gegane kosten (in totaal € 708.247,18) van haar verzekeraars (HDI c.s.) als bereddingskosten. In cassatie staan twee vragen centraal. Ten eerste of de kosten waarvan vergoeding wordt gevorderd zijn gemaakt in verband met een de verzekeraars gedekte (potentiële) aansprakelijkheid van SGS onder de logistieke aansprakelijkheidsverzekering. De verzekeraars stelden in dat verband dat SGS vanaf 1 juli 1999, en in elk geval ten tijde van de getroffen maatregelen in 2001, geen bewaarnemer meer was en dus ook geen, onder de polis gedekte, aansprakelijkheid jegens de bewaargevers behoefde te vrezen. Het hof heeft dit verweer verworpen. Uitgangspunt moet zijn dat SGS haar vordering jegens HDI c.s. onder de voormelde polis heeft gebaseerd op de omstandigheden dat een aantal celen op haar naam was gesteld en dat zij ook voor het overige heeft te gelden als de contractuele wederpartij van de bewaargevers van de opgeslagen cacao. HDI c.s. hebben deze grondslag betwist door aan te voeren dat SGS weliswaar aanvankelijk de bewaarnemer is geweest, maar dat de rechten en verplichtingen uit de bewaarnemingovereenkomsten zijn overgedragen aan joint venture-onderneming B van (o.a.) SGS en dat B naderhand celen heeft uitgegeven. Het hof heeft deze stellingen onvoldoende (aannemelijk) geacht. Dit oordeel is mede gebaseerd op een aan het hof als feitenrechter voorbehouden uitleg van de gedingstukken, die in cassatie niet op juistheid kan worden onderzocht. De tweede vraag die centraal staat is of het hof op toereikende gronden heeft geoordeeld dat sprake was van een ‘onmiddellijk dreigend gevaar’ in de zin van artikel 283 K (oud) (vgl. HR 20 november 2007, LJN BA7560). Het hof kwalificeerde de omstandigheden als een onmiddellijk dreigend gevaar, omdat (1) de bewaargevers op ieder moment om afgifte van de cacao konden vragen en SGS aansprakelijk zouden stellen omdat zij daaraan niet kon voldoen en (2) de bewaargevers op ieder moment konden ontdekken dat de opgeslagen cacao met asbest was vervuild en daaruit claims en reputatieschade zou kunnen voortvloeien. De Hoge Raad acht dit oordeel onvoldoende begrijpelijk, in het licht van de stelling van verzekeraars dat de asbestbesmetting van de zakken gering was en beperkt was tot de bovenste laag, dat deze besmetting restloos verwijderbaar was en dat met de verplaatsing van de zakken naar elders geen bijzondere haast geïndiceerd was. Bovendien was geen afgifte van de cacao gevraagd. Tegen de achtergrond van deze stellingen acht de Hoge Raad in het bijzonder niet duidelijk op grond waarvan het hof heeft geoordeeld dat afgifte van de cacao – indien daarom was gevraagd – niet mogelijk was. De Hoge Raad acht de motiveringsklacht derhalve gegrond.

V is eigenaar van een gebouw dat is gesplitst in drie appartementsrechten. In 2005 heeft V de drie appartementen overgedragen aan K. Nadat K de drie appartementen heeft doorgeleverd aan drie verschillende kopers, verneemt K dat de gemeente in 1991, op verzoek van de toenmalige eigenaren, twee appartementen tot publiekrechtelijke beperking heeft samengevoegd en dat het niet is toegestaan die twee appartementen afzonderlijk te bewonen. K heeft bepaalde werkzaamheden moeten verrichten om afzonderlijke bewoning door de kopers mogelijk te maken en wil de geleden schade op V verhalen. Hij stelt daartoe dat aan het geleverde een beperking kleeft als bedoeld in artikel 7:15 BW. Volgens de rechtbank is de verkoper krachtens artikel 7:15 BW verplicht de verkochte zaak in eigendom over te dragen vrij van alle bijzondere lasten en beperkingen, met uitzondering van die welke de koper uitdrukkelijk heeft aanvaard. Het gaat hier om rechtsgebreken zoals zakelijke rechten van derden of beperkingen die voortvloeien uit een huurovereenkomst. Ook kunnen lasten en beperkingen publiekrechtelijk van aard zijn. Het moet dan wel gaan om bijzondere lasten en beperkingen, dat wil zeggen lasten en beperkingen die op deze zaak in het bijzonder rusten. Niet voldoende is dus dat het gaat om lasten en beperkingen die drukken op alle zaken van dezelfde soort. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat in dit geval sprake is van een bijzondere beperking (van publiekrechtelijke aard) als bedoeld in artikel 7:15 BW, althans voor wat betreft de twee appartementen die niet juridisch maar wel feitelijk waren samengevoegd. De samenvoeging heeft er immers toe geleid dat de twee appartementen niet als afzonderlijke woningen gebruikt mogen worden, althans niet zonder het (met vergunning) verrichten van bouwkundige aanpassingen. Aldus rust zonder meer een beperking op de hier bedoelde appartementsrechten. Duidelijk is dat dit een beperking is die op deze specifieke zaken rust. Dit betekent dat V heeft gehandeld in strijd met zijn verplichting de twee appartementen te leveren vrij van bijzondere lasten en beperkingen. Niet gebleken is immers dat K de beperking uitdrukkelijk heeft aanvaard. De rechtbank verwerpt V’s verweer dat K, als professionele speler in de vastgoedbranche, vooraf een onderzoek had moeten instellen naar de publiekrechtelijke stand van zaken. De regeling van artikel 7:15 BW brengt mee dat de verplichting van de verkoper het verkochte vrij van beperkingen te leveren alleen dan niet aan de orde is als de koper met de beperking uitdrukkelijk heeft ingestemd. Binnen dit stelsel past niet dat daarnaast nog betekenis zou toekomen aan de vraag of de koper onderzoek had moeten verrichten. Bovendien kan van een (al dan niet professionele) koper niet worden verwacht zonder enige aanleiding te onderzoeken of wellicht sprake is van beperkingen van publiekrechtelijke aard. Daarbij komt dat ook volgens V zelf feitelijk sprake was van drie afzonderlijke woningen, namelijk met eigen voordeuren, drie aparte opgangen en eigen keukens, badkamers, toiletten en energiemeters. Ook in feitelijk opzicht bestond voor K dus geen aanleiding onderzoek te doen naar mogelijke beperkingen als bedoeld in artikel 7:15 BW. Wel merkt de rechtbank op dat K mogelijk te laat bij V geklaagd heeft (artikel 6:89 BW). In verband hiermee krijgt K de gelegenheid te bewijzen dat hij kort na ontdekking van het gebrek heeft geklaagd.