Aflevering 3

Technische standaardisatie speelt een belangrijke rol voor de innovatie van nieuwe technieken alsook voor de consumenten die hiermee de mogelijkheid krijgen verschillende producten van verschillende aanbieders voor dezelfde diensten te gebruiken. Tegelijkertijd heeft standaardisatie tot gevolg dat houders van octrooien die deel uitmaken van de gestandaardiseerde technologie in een machtpositie terechtkomen. Zij kunnen immers bepalen of en, zo ja, onder wel voorwaarden hun octrooien kunnen worden gebruikt. Om een misbruik van macht te voorkomen zijn de octrooihouders verplicht zgn. FRAND-licenties aan geïnteresseerde gebruikers te verlenen. De volgende bijdrage geeft een overzicht over enige aspecten van de totstandkoming van dergelijke FRAND-licenties.

Vanwege de economische crisis heeft het leerstuk van de onvoorziene omstandigheden de afgelopen periode veel aandacht gekregen in de literatuur. Partijen proberen regelmatig van hun verplichtingen af te komen en brengen daarvoor artikel 6:258 BW in stelling. Veelal zonder succes. Artikel 6:258 BW wordt met de nodige terughoudendheid toegepast. Voor wie met een ander heeft gecontracteerd, geldt als uitgangspunt pacta sunt servanda. Onvoorziene omstandigheden kunnen zich ook in de precontractuele fase voordoen. Deze omstandigheden zouden voor een partij een reden kunnen zijn om de onderhandelingen af te breken. De maatstaf van de Hoge raad om aansprakelijkheid voor afgebroken onderhandelingen te beoordelen, noemt expliciet het element ‘onvoorziene omstandigheden’. In dit artikel zullen wij onderzoeken op welke wijze deze onvoorziene omstandigheden een rol spelen bij afgebroken onderhandelingen.

Girale incassobetaling rondom faillissement, vooral met betrekking tot de rol en positie van banken, is een complex vraagstuk waarover de Hoge raad zich reeds meerdere malen heeft uitgelaten. Indien sprake is van stornering, speelt ook het rechtskarakter van stornering een belangrijke rol. De (verhaals)positie van banken is met deze ontwikkelingen in de rechtspraak gaandeweg steeds verder uitgekristalliseerd, en daarmee ook de positie van overige crediteuren.

M en V hebben A BV opdracht gegeven een badkamer te plaatsen en een aantal bijkomende werkzaamheden te verrichten. M en V hebben, na eerste opname, de werkzaamheden niet geaccepteerd. A BV heeft daarop herstelwerkzaamheden verricht. Na een tweede opname weigeren M en V de oplevering opnieuw en stellen dat er acht gebreken zijn. A BV stelt dat zij niet in de gelegenheid is gesteld om de punten die bij de oplevering naar voren kwamen te herstellen. In rechte vorderen M en V aanvankelijk herstel. Bij pleidooi in hoger beroep hebben M en V aangevoerd dat zij geen herstelwerkzaamheden van A BV meer wensen, doch schadevergoeding, zodat zij in staat zijn om een andere deskundige in te schakelen om de herstelwerkzaamheden uit te voeren. Het hof oordeelt dat de tussen M en V en A BV gesloten overeenkomst als aanneming van werk gekwalificeerd moet worden. A BV beroept zich niet op algemene voorwaarden. Op grond van artikel 7:758 lid 1 BW wordt het werk als opgeleverd beschouwd na de aanvaarding daarvan door de opdrachtgever. Onder oplevering moet worden verstaan het in overeenstemming met de inhoud en strekking van de overeenkomst ter beschikking stellen van het werk aan de opdrachtgever. Een werk als het onderhavige zal, aldus het hof, in beginsel ook onmiddellijk na het tot stand brengen kunnen worden geïnspecteerd door de opdrachtgever en – bij akkoordbevinding – worden aanvaard. Het hof oordeelt dat bij het onderhavige werk slechts plaats is voor weigering van de oplevering, wanneer de geconstateerde gebreken van dien aard zijn dat zij in de weg staan aan de ingebruikneming. Dat is gesteld noch gebleken. De badkamer is door M en V in gebruik genomen. Verder heeft bij een werk als het onderhavige te gelden dat alle gebreken, aan onvoorwaardelijke oplevering in de weg staand, ten tijde van de inspectie door de opdrachtgevers aan A BV moesten zijn gemeld. Het werk was niet van dien aard, dat er nog sprake kon zijn van pas na langere tijd ontdekte gebreken, die alsnog aan de oplevering in de weg zouden kunnen staan. Uit de reactie van A BV op een brief van M en V lijkt voort te vloeien dat de in die brief extra genoemde gebreken inderdaad al tijdens de inspectie met A BV waren besproken. Voor het hof staat vast dat M en V het werk niet onvoorwaardelijk hebben aanvaard, maar onder voorbehoud van herstel van de gebreken. Dat blijkt uit een brief van M en V. Dit strookt ook met het feit dat M en V de badkamer in gebruik hadden genomen. Daarnaast is het hof van oordeel dat de gestelde punten niet van dien aard waren dat zij maakten dat M en V naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid de oplevering wederom zouden kunnen weigeren, nu A BV immers (schriftelijk) duidelijk had toegezegd de punten te herstellen en met betrekking tot één punt de fabrikant in te schakelen. Ten aanzien van drie overblijvende punten, waarvan A BV de gebrekkigheid niet had erkend en daarom ook geen herstelwerkzaamheden had toegezegd, heeft te gelden dat ook deze niet van dien aard zijn, dat daardoor de ingebruikname van het werk werd belemmerd. Dus ook als komt vast te staan dat hier sprake is van gebreken, hadden M en V hierom niet de oplevering geheel mogen weigeren, maar hadden zij ook wat dit betreft hooguit onder voorbehoud van reparatie dienen te aanvaarden. M en V krijgen wel de gelegenheid nader bewijs te leveren om de conclusie te rechtvaardigen dat A BV tekort is geschoten. Het hof oordeelt dat er sprake is van schuldeisersverzuim als bedoeld in artikel 6:58 BW aan de zijde van M en V, omdat A BV meermalen tevergeefs heeft geprobeerd de gestelde gebreken conform toezegging te herstellen. M en V hebben het A BV onmogelijk gemaakt haar deel van de overeenkomst na te komen, terwijl A BV daartoe wel bereid was. Ten aanzien van klachten die na de eerste gebreken nog werden aangevoerd, oordeelt het hof dat dit geen klachten meer zijn, die nog onder de vlag van de oplevering van het werk kunnen worden geschoven. Voor een deel van die latere klachten is gesteld noch gebleken, dat dit gebreken zijn die M en V niet redelijkerwijze reeds direct na oplevering hadden kunnen ontdekken. Deze klachten zijn derhalve te laat geuit en A BV is wat dit betreft conform het bepaalde in artikel 7:758 lid 3 BW van aansprakelijkheid ontslagen. Ten slotte staat ook niet vast dat partijen een onderhoudsperiode zijn overeengekomen. Er is niet gebleken dat één der partijen had behoren te begrijpen dat er sprake was van een bestendig gebruikelijk onderhoudsbeding.

X heeft een schuld bij ABN AMRO van € 8.150. ABN AMRO verleent hem finale kwijting voor zijn schuld wanneer hij een bedrag van € 2.700 voldoet. X vraagt daarop de Rabobank zijn doorlopend krediet van € 17.500 te verhogen tot € 20.000 teneinde een bedrag aan ABN AMRO te kunnen voldoen. Rabobank gaat (na enige discussie) met deze verhoging akkoord. Rabobank vult ten behoeve van X een ‘Inventarisformulier aanvullende klantgegevens voor het klantprofiel’ in en doet een BKR-toetsing voor de verhoging. Op dat moment heeft X geen BKR-registratie. Op het inventarisformulier is als bestedingsdoel van de financiering het hokje ‘betaling schuld elders’ aangekruist. X vraagt niet aan Rabobank wat de consequenties zijn van deze handeling. Nadat het krediet is verhoogd, voldoet X de afkoopsom aan ABN AMRO en is hem door ABN AMRO finale kwijting verleend voor het restant van zijn schuld. ABN AMRO bericht tevens X dat zij het BKR opdracht heeft gegeven om zijn registratie aan te passen met code 3. Code 3 houdt in dat bij het BKR is geregistreerd dat een bedrag van € 250 of meer is afgeboekt. Nadat deze registratie heeft plaatsgevonden, heeft Rabobank het doorlopend krediet geblokkeerd. Op grond van haar algemene voorwaarden bestaat een dergelijke bevoegdheid hiertoe indien de kredietgever hiertoe objectieve gronden aanwezig acht. X stelt zich op het standpunt dat Rabobank niet aan haar zorgplicht heeft voldaan, omdat zij toerekenbaar tekort is geschoten doordat Rabobank akkoord is gegaan met een verhoging van zijn bestaande doorlopende kredietfaciliteit en deze vervolgens kort na de verhoging heeft geblokkeerd, zonder daarover vooraf aan X mededeling te doen. Ook stelt X dat code 3 niet inhoudt dat Rabobank verplicht zou zijn om het krediet te blokkeren. X vordert schadevergoeding die het gevolg is van het feit dat Rabobank ten onrechte tot blokkering van de kredietfaciliteit is overgegaan. De kantonrechter heeft de vordering van X afgewezen. Het hof stelt vast dat Rabobank gebruik heeft gemaakt van de haar in de toepasselijke algemene voorwaarden toekomende bevoegdheid om het doorlopend krediet te blokkeren. Op grond van de algemene voorwaarden bestaat een dergelijke bevoegdheid indien de kredietgever hiertoe objectieve gronden aanwezig acht. Een BKR-notering is een objectieve grond. X stelt dat Rabobank, kort nadat zij de kredietruimte had verhoogd, niet van deze haar toekomende bevoegdheid gebruik had mogen maken zonder hem daarover vooraf te informeren. Het hof overweegt dat niet in rechte is komen vast te staan dat Rabobank X niet heeft geïnformeerd. Echter, ook in het geval dit wel zou komen vast te staan, betekent dit nog niet dat Rabobank om die reden niet bevoegd zou zijn om van deze overeengekomen bevoegdheid gebruik te maken en de kredietfaciliteit daarom niet zou mogen blokkeren. Rabobank zou immers ook bevoegd zijn geweest om de reeds bestaande doorlopende – niet verhoogde – kredietfaciliteit te blokkeren op grond van de A3-codering.

K koopt een woning van V. V heeft op dat moment de zaak twee maanden in eigendom en nimmer in gebruik gehad. In de koopakte is opgenomen dat ten aanzien van de locatie en de naburige gronden door de rechtsvoorgangster van V een verkennend bodemonderzoek is uitgevoerd en dat de koper een kopie van het rapport heeft ontvangen. Dit verkennende bodemonderzoek betreft een locatie om mogelijk nieuwbouw op te realiseren. Volgens het onderzoeksrapport is op de bodem van de locatie en in het opgeboorde materiaal geen asbestverdacht materiaal waargenomen en dient de hypothese ‘de gehele locatie is grootschalig onverdacht’ grotendeels te worden aangenomen. Volgens de bijlage vallen de woning en de grond van de woonboerderij buiten het onderzochte gedeelte. In de koopovereenkomst tussen V en K is verder opgenomen: ‘[K] verklaart ermee bekend te zijn dat in de woning en de bijgebouwen asbesthoudende materialen zijn verwerkt en vrijwaart [ V] voor alle aansprakelijkheid die uit de aanwezigheid van het voornoemde asbest in de onroerende zaak kan voortvloeien.’ K vindt asbest en puin in de bodem en eist hierop schadevergoeding. Volgens het hof moet het ter beschikking stellen van het rapport gezien worden als reactie van V op een voor K vanzelfsprekend relevante vraag omtrent de aan- of afwezigheid van verontreiniging van de onroerende zaak waarin hij geïnteresseerd was. Niet is gebleken dat de overhandiging van het rapport met een mondelinge toelichting gepaard is gegaan. Het rapport, in combinatie met het opnemen van bovenstaande artikelen in de koopakte, geeft zonder meer een verkeerde indruk, omdat zij K op het verkeerde spoort zet. De in de koopakte opgenomen zinsnede ‘voornoemde asbest in de onroerende zaak’ doet aan dit oordeel niet af. Die woorden wijzen immers terug naar de asbesthoudende materialen in de woning en de bijgebouwen. Aansprakelijkheid van V wegens asbest in de bodem wordt door deze bepaling dus niet uitgesloten. V voert aan dat zijn makelaar aan de makelaar van V telefonisch heeft meegedeeld dat het onderzoek geen betrekking had op het perceel met woonboerderij. Bovendien, zo stelt V, stond het K vrij om zelf een bodemonderzoek te laten uitvoeren als hij niet met het rapport uit de voeten kon. Omdat K en zijn makelaar een en ander betwisten, ziet het hof zich genoodzaakt beide situaties te beoordelen: (1) die waarin de makelaar van K wel is ingelicht en (2) die waarin zulks niet het geval is. Indien de makelaar niet op de hoogte was van de reikwijdte van het rapport mocht K ervan uitgaan dat hij een perceel kocht dat vrij was van asbest in de bodem en waar ook overigens geen noemenswaardige verontreinigingen zouden worden aangetroffen. Het enkele vóórkomen van asbest of een andere ‘noemenswaardige verontreiniging’ levert in die opvatting een tekortkoming op. Als juist is dat de makelaar van K voorafgaand aan de koop ervan op de hoogte is gebracht dat het verkennend bodemonderzoek geen betrekking had op het aan te kopen perceel, moet die kennis naar verkeersopvattingen aan K worden toegerekend. Die verkeersopvattingen brengen mee dat kennis van een bemiddelend makelaar van een koper omtrent voor die koper (kenbaar) van belang zijnde eigenschappen van een zaak, in de verhouding tot de verkoper als kennis van die koper heeft te gelden. Van de makelaar mag immers worden verwacht dat deze van belang zijnde gegevens aan de koper doorspeelt. Het had dan op de weg van de koper gelegen om, alvorens de koop aan te gaan, zo nodig zelf onderzoek te (laten) doen naar de grond. De aard van de onderhavige onroerende zaak (een voormalig agrarisch bedrijf met bedrijfsbebouwing), gecombineerd met het feit dat V de zaak slechts twee maanden in eigendom en nimmer in gebruik heeft gehad, maakt dat niet gezegd kan worden dat K de afwezigheid van asbest in de bodem niet behoefde te betwijfelen (artikel 7:17 lid 2 BW). Algemeen bekend is immers dat in het verleden bij de bouw van agrarische bedrijfsgebouwen veelvuldig asbest werd toegepast en dat die asbest in de loop der tijd, bij afbraak van die bedrijfsgebouwen, veelvuldig in de grond van de betreffende percelen terecht is gekomen. Het hof laat V toe tot het leveren van het bewijs dat de makelaar van K wel was ingelicht omtrent de reikwijdte van het bodemonderzoek.

B stelt zich op het standpunt dat tussen B en A VOF (recreatieontwikkeling) een overeenkomst tot stand is gekomen voor de afname van 102 schuurtjes in een periode van drie jaren. Wegens niet-nakoming van die overeenkomst door A VOF vordert B in eerste aanleg betaling van € 326.626, zijnde de koopsom voor de niet afgenomen 82 schuurtjes. De rechtbank heeft de vordering van B afgewezen, met veroordeling van B in de kosten van de procedure, omdat X niet gevolmachtigd was om A VOF te vertegenwoordigen en dat B evenmin goede gronden had om aan te nemen dat X toereikende volmacht was verleend om A VOF te vertegenwoordigen. Zodoende is er geen overeenkomst tussen B en A VOF tot stand gekomen. In hoger beroep stelt het hof de vraag voorop of, indien X wel bevoegd zou zijn geweest A VOF rechtsgeldig te vertegenwoordigen, tussen partijen een overeenkomst is tot stand gekomen. Daarbij staat voorop dat de B impliceert dat de brief van 9 oktober 2006 een aanbod inhoudt hetwelk op 13 oktober 2006 door X namens A VOF is aanvaard, zodat tussen partijen een overeenkomst tot stand is gekomen, inhoudend de levering en montage van 102 tuinhuisjes op het chaletpark van A VOF binnen een periode van drie jaren. Het hof is echter van oordeel dat de tekst van brief van 9 oktober 2006 niet meer inhoudt dan een vrijblijvende prijsaanbieding per tuinhuisje, geldend bij afname van 102 tuinhuisjes in drie jaren, bij een mix als in de brief aangegeven. Dat A VOF zich door ondertekening van de brief verplicht tot afname van 102 tuinhuisjes binnen een termijn van drie jaren in de voorgestelde mix, kan uit de tekst van de brief allerminst worden opgemaakt, nog daargelaten dat de termijn van drie jaren niet is gemarkeerd (is dat de datum van het aanbod, van de ondertekening of een andere datum?). Een dergelijke overeenkomst ligt overigens ook weinig voor de hand nu A VOF voor de afname van de tuinhuisjes afhankelijk was van de verkoop van de chalets en van de keuze van de kopers voor de aanschaf van een tuinhuisje van B en dan ook nog van welk type. Op grond van vaste jurisprudentie moet de vraag hoe in een schriftelijk contract als het onderhavige de verhouding tussen partijen is geregeld, niet worden beantwoord op grond van alleen maar een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van het contract. Voor de beantwoording van die vraag komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij dient rekening te worden gehouden met alle bijzondere omstandigheden van het gegeven geval (Haviltex-criterium) Nu echter in het onderhavige geval van de zijde van B niet is gesteld dat tussen partijen, in weerwil van de bewoordingen van de offerte van 9 oktober 2006, is overeengekomen hetgeen B aan haar vordering ten grondslag legt, ligt de hiervoor bedoelde vraag niet voor. Voor zover echter uit de stellingen van B zou moeten worden begrepen dat er wel sprake is van een uitlegkwestie, als hiervoor bedoeld, heeft het volgende te gelden. B kan niet bewijzen dat er een overeenkomst is gesloten. Het bewijsaanbod van B houdt op dit punt echter slechts in dat B met A VOF is overeengekomen hetgeen in de offerte van 9 oktober 2006 is neergelegd en niet dat het de bedoeling van partijen was, iets anders overeen te komen dan in die offerte is weergegeven. Het bewijsaanbod is derhalve niet ter zake doende, zodat aan bewijslevering niet kan worden toegekomen.

Een groep passagiers vliegt met Transavia van Amsterdam naar Antalya. Nadat het toestel is vertrokken, schiet de zekering van de linkervleugel en het antivriessysteem eruit. Daarop keert het toestel terug naar de gate. De vlucht raakt vertraagd met bijna vier uur. De passagiers stellen dat Transavia, op grond van artikel 7 Verordening (EG) nr. 261/2004, verplicht is hen te compenseren tot een bedrag van € 400 per passagier. Transavia voert aan dat zij geen compensatie verschuldigd is, omdat de vertraging het gevolg is van buitengewone omstandigheden die ondanks het treffen van alle redelijke maatregelen niet voorkomen konden worden. Passagiers hebben bij vertraging van een zekere duur recht op compensatie, tenzij sprake is van buitengewone omstandigheden als bedoeld in paragraaf 14 van de Verordening. In de considerans van de Verordening heeft de gemeenschapswetgever erop gewezen dat dergelijke omstandigheden zich met name kunnen voordoen in geval van politieke onstabiliteit, weersomstandigheden die uitvoering van de vlucht in kwestie verhinderen, beveiligingsproblemen, onverwachte vliegveiligheidsproblemen en stakingen die gevolgen hebben voor de vluchtuitvoering van de luchtvaartmaatschappij die de vlucht uitvoert. Niet alle buitengewone omstandigheden geven aanleiding tot vrijstelling van de compensatieverplichting. De luchtvaartmaatschappij moet stellen en aantonen dat deze omstandigheden hoe dan ook niet voorkomen hadden kunnen worden door het treffen van maatregelen die op het tijdstip van de buitengewone omstandigheden voldoen aan voor de luchtvaartmaatschappij aanvaardbare technische en economische voorwaarden. Het moet gaan om omstandigheden waarop de luchtvervoerder geen daadwerkelijke invloed kan uitoefenen. Het Europese Hof heeft in het Wallentin Herman-arrest de buitengewone omstandigheid ‘onverwachte vliegveiligheidsproblemen’ nader ingevuld. Het Hof heeft geoordeeld dat technische mankementen kunnen worden beschouwd als onverwachte vliegveiligheidsproblemen. Volgens het Hof kunnen de omstandigheden die een dergelijk voorval vergezellen alleen dan als uitzonderlijk worden aangemerkt, wanneer zij verband houden met een gebeurtenis die niet inherent is aan de normale uitoefening van de activiteit van de betrokken luchtvaartmaatschappij en de luchtvaartmaatschappij hierop geen invloed kan uitoefenen wegens de aard of de oorsprong van de gebeurtenis. De technische problemen inherent aan de normale uitvoering van de activiteit van een luchtvaartmaatschappij vormen geen uitzonderlijke omstandigheid. Dit zijn technische problemen die worden vastgesteld tijdens het onderhoud van luchtvaartuigen of die het gevolg zijn van onvolkomenheden bij een dergelijk onderhoud. Beoordeeld moet worden of de mankementen niet inherent aan (van nature innig verbonden met) noodzakelijk eigen aan, of zoals in de authentieke tekst van het arrest staat ‘Teil der normalen Ausübung der Tätigkeit des betroffenes Luftfahrtunternehmens’, zijn. Het Hof heeft in het Wallentin Herman-arrest niet uiteengezet welke technische problemen ‘niet inherent’ zijn aan de normale uitoefening van de activiteit van de betrokken luchtvaartmaatschappij en op welke technische problemen de luchtvaartmaatschappij geen daadwerkelijke invloed kan uitoefenen. Het Hof heeft slechts aangegeven dat ‘evenwel niet kan worden uitgesloten dat technische problemen uitzonderlijke omstandigheden vormen’ en het Hof heeft voorbeelden gegeven van wanneer dit het geval zou kunnen zijn, namelijk wanneer sprake is van verborgen fabricagefouten of luchtvaartuigen die werden beschadigd door sabotage of terrorisme. Gelet op (1) de tekst van het Wallentin Herman-arrest (‘kan niet worden uitgesloten’), (2) de aard van de door het Hof gegeven voorbeelden (het Hof noemt slechts van buitenkomende oorzaken, in samenhang met) en (3) de doelstelling van de Verordening (te weten een hoog niveau van consumentenbescherming) oordeelt de kantonrechter dat in zijn algemeenheid een technisch mankement of een indicatie daarvan dat zich voordoet nadat het toestel is vrijgegeven, in beginsel moet worden beschouwd als inherent aan de normale uitoefening van de activiteit van de luchtvaartmaatschappij en aldus geen buitengewone omstandigheid oplevert. De rechtbank oordeelt dat Transavia is gehouden tot het betalen van de vertragingscompensatie.

De auteurs bespreken het arrest Esmilo/Mediq (HR 1 juni 2012, RvdW 2012, 765), waarin de vraag speelt wanneer een overeenkomst die een verboden strekking heeft of verplicht tot een bij wet verboden prestatie op grond van artikel 3:40 lid 1 BW nietig is.

De Duitse vennootschap A is voornemens een onroerende zaak op Duits grondgebied te kopen, eigendom van een Nederlandse vennootschap B. Daartoe dient A de aandelen van B over te nemen. A schakelt advocaat- en notariskantoor D in om de overeenkomsten voor de aankoop van de aandelen B op te stellen. D verklaart haar algemene voorwaarden van toepassing en stelt deze aan A ter hand. A laat de door D verzonden facturen onbetaald. De rechtbank oordeelt dat de zaak een internationaal karakter heeft, gelet op de vestigingsplaats van A, en acht zich bevoegd nu D in haar toepasselijke algemene voorwaarden heeft opgenomen dat de rechtbank Arnhem bevoegd is en dat Nederlands recht van toepassing is. Bij de beantwoording van de vraag of D terecht aanspraak maakt op betaling van de facturen, is ten eerste van belang of de werkzaamheden waarop de facturen zien tussen partijen zijn overeengekomen en ten tweede of deze werkzaamheden ook daadwerkelijk door D zijn verricht. In dit kader is niet relevant het verweer van A dat D niet heeft voldaan aan de informatieplicht en de plicht tot het afleggen van rekening en verantwoording zoals die volgt uit de wet, doordat zij A – hoewel deze daarom bij herhaling heeft gevraagd – geen opheldering heeft verschaft over de in rekening gebrachte uren. Ook doet niet ter zake dat volgens A de door D verzonden declaraties en de nadien verzonden urenspecificaties niet transparant en niet begrijpelijk zijn en niet voldoen aan hetgeen daarvan mag worden verwacht. Zelfs al zouden deze verweren gegrond zijn, dan ontslaat dit A immers nog niet van haar betalingsverplichting. A stelt zich op het standpunt dat zij niet bekend is met een door D gehouden bespreking met de vennootschap die A beoogde over te nemen. Daarnaast voert zij aan dat zij geen opdracht heeft gegeven voor het opstellen van een legal opinion in verband met mogelijke tegenstrijdigheden met Nederlandse voorschriften ten aanzien van kapitaal, zodat deze werkzaamheden niet onder de opdracht vallen. Indien dergelijke werkzaamheden noodzakelijk waren, had D hiervan mededeling moeten doen zodat A er al dan niet mee zou hebben kunnen instemmen, aldus A. De rechtbank oordeelt dat het zonder nadere aanduiding, die A niet geeft, niet duidelijk is op welke factuur en specificatie de door A bedoelde werkzaamheden staan vermeld. Daar komt bij dat zonder nadere onderbouwing, die A evenmin heeft gegeven, niet kan worden geconcludeerd dat deze werkzaamheden niet onder de opdracht zouden vallen. De opdracht zag op het opstellen van de overeenkomsten voor de overname van de aandelen van de in Duitsland gevestigde vennootschap. Gesteld noch gebleken is dat partijen vooraf hebben gespecificeerd welke afzonderlijke werkzaamheden deze opdracht met zich mee zou brengen. Verder heeft A niet gesteld, en is ook overigens niet gebleken, dat zij met D was overeengekomen dat D voor alle afzonderlijke werkzaamheden vooraf met haar in overleg zou treden opdat A daaraan haar instemming zou kunnen verlenen of onthouden. De rechtbank wijst er in dit kader verder nog op dat D op de comparitie onweersproken heeft aangevoerd dat het feit dat de partijen bij de overeenkomst zelf ook advocaten hadden het er niet makkelijker op heeft gemaakt en dat zij zelfs problemen hebben veroorzaakt, onder andere doordat zij beweerden dat een betrokken Duitse partij een rechtspersoon was terwijl dit niet het geval was. Het verweer van A faalt dan ook bij gebreke van een deugdelijke onderbouwing. A heeft evenmin aangetoond dat de kosten van D buitenproportioneel en niet redelijk zijn. Daarnaast is niet gesteld of gebleken dat D toezeggingen heeft gedaan of een prognose heeft gegeven over de uiteindelijke kosten. Dat A met betrekking tot de uiteindelijke kosten een verwachting had die later onjuist is gebleken, moet dan ook voor haar eigen rekening blijven. Dat de uren per abuis op een verkeerd dossier zijn geboekt, is suggestief en niet geconcretiseerd of onderbouwd en bovendien door D afdoende weersproken.

X bezoekt regelmatig sauna A BV. De stenen vloer aldaar is gedeeltelijk bedekt met matten. Op enig moment bericht X aan A BV dat hij tijdens een saunabezoek een brandwond aan (de onderzijde van) zijn linkervoet heeft opgelopen. X stelt A BV aansprakelijk voor de door hem geleden en nog te lijden schade. A BV wijst erop dat zij huisregels heeft opgesteld, die op haar website staan vermeld en op een duidelijk zichtbare plaats (bij de hoofdingang) zijn opgehangen. X stelt dat hij niet op de hoogte is gesteld van de inhoud van de huisregels en van de algemene voorwaarden. Deze zijn hem niet overhandigd en waren in elk geval tot het moment van oplopen van het letsel niet in de Duitse taal in de gebouwen van A BV bekendgemaakt. Het hof stelt voorop dat A BV niet gemotiveerd heeft bestreden dat de algemene voorwaarden niet aan X zijn ter hand gesteld. Bovendien stelt A BV niet dat het voor haar redelijkerwijs niet mogelijk was geweest de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan X ter hand te stellen. Zodoende oordeelt het hof dat A BV geen redelijke mogelijkheid heeft geboden aan X om van deze voorwaarden kennis te nemen. Dat de voorwaarden via een link op haar website beschikbaar waren, doet daaraan niet af. Nog daargelaten of in dit geval de mogelijkheid tot kennisneming langs elektronische weg mag worden geboden, heeft de gebruiker nog niet aan zijn uit artikel 6:233 sub b BW voortvloeiende informatieplicht voldaan indien de desbetreffende voorwaarden (door een zoekopdracht) op internet kunnen worden gevonden. De gebruiker dient het initiatief tot bekendmaking van de algemene voorwaarden te nemen en wel op zodanige wijze dat voor de wederpartij duidelijk is welke voorwaarden op de rechtsverhouding van toepassing zijn en dat de wederpartij daarvan eenvoudig kennis kan nemen. Het beroep van X op de vernietigbaarheid van de voorwaarden slaagt dan ook. Vervolgens verschillen partijen van mening over de vraag of de huisregels van A BV, met de bepaling over het gebruik van de faciliteiten van de sauna ‘op eigen risico’, op een voor X toegankelijke wijze zijn aangebracht en, daarmee, over de vraag of ten aanzien van de huisregels wel aan de eis van terhandstelling is voldaan. Het hof laat deze vraag echter buiten beschouwing, omdat het beding, dat A BV moet bevrijden van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding onredelijk bezwarend is ex artikel 6:237 sub f BW. Een beding dat een exoneratie voor letselschade inhoudt, is een beding dat is vermeld op de bijlage bij Richtlijn 93/13/EG van de Raad van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten. Zodoende moet het hof verder oordelen over het geschil. Het hof meent dat X de feitelijke grondslag van zijn vordering voldoende heeft onderbouwd en een duidelijke lezing heeft gegeven van de toedracht van het ongeval. Het hof acht het van belang dat eerst wordt vastgesteld of de vloer van de sauna zo heet kan worden dat het mogelijk is dat iemand die kort op de vloer staat een brandwond (onder) aan de voet oploopt. Het hof gelast een deskundigenonderzoek.

M en V sluiten een geldleningsovereenkomst met de bank voor een flexibel krediet van € 10.500. Na beëindiging van hun affectieve relatie wenden zij zich tot een mediator, die een overeenkomst opstelt die beide partijen ondertekenen. In de overeenkomst komen partijen overeen dat V € 5.000 betaalt aan M en dat M een aantal nader genoemde zaken teruggeeft aan V. Daarnaast verlenen partijen elkaar finale kwijting. Als V niet betaalt, vordert M het bedrag in rechte. V beroept zich onder meer op dwaling. Het hof oordeelt dat, anders dan V betoogt, de verdeling van de schuld uit het flexibel krediet bij de beëindiging van de relatie heeft plaatsgevonden. Partijen hebben immers op dit punt een vaststellingsovereenkomst gesloten, waarin is bepaald dat V – in verband met het flexibel krediet dat zij met M is aangegaan – aan M een bedrag zal betalen van € 5.000. Uit de overeenkomst blijkt volgens het hof voldoende dat M en V ten tijde van het sluiten van de overeenkomst een geschil hadden over de verdeling van de leenschuld en dat zij op dit punt hun rechtsverhouding bindend hebben vastgesteld. Dit betekent dat hier sprake van een vaststellingsovereenkomst in de zin van artikel 7:900 BW. Volgens lid 1 van dat artikel geldt deze tussen partijen overeengekomen vaststelling ook voor zover zij van de tevoren bestaande rechtsverhouding mocht afwijken. Het hof overweegt dat de aard van de vaststellingsovereenkomst meebrengt dat partijen geen beroep op dwaling kunnen doen ter zake van hetgeen waarover onzekerheid of een geschil bestond. Dit betekent dat V geen beroep op dwaling toekomt voor zover zij stelt (zoals hier het geval is) dat zij heeft gedwaald over (de hoogte van) het flexibel krediet en de vordering die M in dat verband op haar heeft. Er is gesteld noch gebleken dat sprake zou zijn geweest van een onjuiste voorstelling van zaken die geen betrekking heeft op de onzekerheid die door de zekerheid in de vaststellingsovereenkomst is vervangen. Voor zover V bedoelt te betogen dat M vóór het sluiten van de overeenkomst ten onrechte informatie met betrekking tot het flexibel krediet (en de besteding daarvan) voor zich heeft gehouden, valt voor deze (door M gemotiveerd betwiste) stelling in de stukken onvoldoende steun te vinden. Het hof merkt tot slot (ten overvloede) nog op dat nu het hier gaat om een verdeling ook om die reden een beroep op dwaling in beginsel is uitgesloten. Anders dan V betoogt, is niet komen vast te staan dat V bij de verdeling voor meer dan een vierde is benadeeld, zodat haar beroep op artikel 3:196 BW niet opgaat. Dat de vaststellingsovereenkomst onder misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen, omdat V onder druk zou zijn gezet door de mediator, is eveneens onvoldoende aangetoond. Op grond van artikel 3:44 lid 1 BW is misbruik van omstandigheden aanwezig, wanneer iemand die weet of moet begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden, zoals noodtoestand, afhankelijkheid, lichtzinnigheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid, bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling, het tot stand komen van die rechtshandeling bevordert, ofschoon hetgeen hij weet of moet begrijpen hem daarvan zou behoren te weerhouden. Hiervan is niet gebleken.

Een groep boeren exploiteerde in 2006 elk een landbouwbedrijf in de nabijheid van de polder Noordplas. In augustus 2006 is in en rond de Noordplas totaal meer dan 255 mm neerslag (normaal in die periode is 30 mm) gevallen. De watergangen worden beheerd door het hoogheemraadschap, dat zich bezighoudt met de waterkwaliteit en het waterpeil. De boeren klagen over de sloten, omdat de stuwen zijn verstopt door vuil wegens de vele neerslag. Het hoogheemraadschap reageert hierop door onder meer een kraan in te zetten om slootvuil te verwijderen, de hoofdwatergang een keer extra te schonen, de frequentie van het toezicht te verhogen en een aantal malen de stuw op een lager waterpeil te zetten. Wanneer het water erg hoog oploopt, geeft het hoogheemraadschap diezelfde dag nog een aannemer opdracht het vuil voor het krooshek te verwijderen. ’s Avonds raakt het krooshek opnieuw verstopt, waarop de boeren vijf spijlen uit het krooshek verwijderen. Dit heeft echter nauwelijks invloed op het waterpeil. De boeren vorderen bij de rechtbank (kort samengevat) dat deze voor recht zal verklaren dat het hoogheemraadschap tekort is geschoten in zijn verplichtingen jegens hen, onrechtmatig en verwijtbaar heeft gehandeld, en het hoogheemraadschap zal veroordelen tot schadevergoeding. Volgens de boeren is door onvoldoende schoonhouden van het krooshek en de te lang hooggehouden waterstand in het peilgebied schade ontstaan aan de door hen geteelde landbouwgewassen. Het hof stelt dat de aansprakelijkheid van het hoogheemraadschap van verschillende factoren afhangt, waaronder het aantal, de aard en de lengte van de waterwegen waarvan het onderhoud ten laste van het hoogheemraadschap komt, en de middelen – financiële en andere – die het hoogheemraadschap voor het nakomen van zijn verplichtingen ten dienste staan. Welke betekenis aan deze en andere factoren in een gegeven geval moet worden toegekend, zal veelal slechts met behulp van deskundigen kunnen worden vastgesteld, terwijl dienaangaande een zekere mate van beleidsvrijheid aan het hoogheemraadschap niet kan worden ontzegd. Het hof concludeert dat het hoogheemraadschap in de relevante periode telkenmale op klachten van de boeren heeft gereageerd, de situatie ter plaatse heeft opgenomen en maatregelen heeft genomen: het heeft het zich voor het krooshek telkens ophopende vuil meerdere malen laten verwijderen en de stuw meerdere malen in een lagere peilstand gezet teneinde een vergrote waterafvoer te bewerkstelligen. Gelet op het belang van het krooshek voor de veiligheid en voor het voorkomen van verstopping behoefde het hoogheemraadschap het krooshek niet met het oog op een vergroting van de waterafvoer weg te halen. Bovendien bleek het vuil niet de enige reden te zijn voor het hoge waterpeil, nu het weghalen van de spijlen voor het krooshek niet of nauwelijks effect had op het waterpeil. Bij de te verrichten belangenafweging in situaties als de onderhavige, komt het hoogheemraadschap een grote mate van beleidsvrijheid toe. Het hof is hierbij van oordeel dat met name bij het voorbereiden en nemen van structurele maatregelen rekening moet worden gehouden met de totale omvang van het beheersgebied van het hoogheemraadschap en met de beperkte beschikbaarheid van financiële en personele capaciteit. De boeren hebben onvoldoende feiten en omstandigheden naar voren gebracht om het hof te brengen tot het oordeel dat het hoogheemraadschap zodanig verkeerde keuzes heeft gemaakt dat onrechtmatig jegens de boeren is gehandeld.

X heeft aan Y (professioneel filmmaakster) en twee anderen gevraagd om te brainstormen over een te maken documentaire. X besluit na enige tijd echter geen gebruik te maken van de diensten van Y. Wel is X bereid onkosten van Y te vergoeden. Y stelt X aansprakelijk voor haar schade. De rechtbank beoordeelt of er sprake is geweest van een overeenkomst van opdracht, nu partijen van mening verschillen over het antwoord op de vraag of X aan Y opdracht heeft gegeven een documentaire over de eerste generatie Molukkers in Nederland te maken. Met betrekking tot de vraag of er een overeenkomst tot stand is gekomen, gelden als uitgangspunt de regels van aanbod en aanvaarding ex artikel 6:217 BW, in combinatie met de wilsvertrouwensleer ex artikel 3:33 jo. 3:35 BW (ofwel: mocht Y uit de gedragingen van X in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs begrijpen dat haar een opdracht werd verstrekt, casu quo mocht zij daarop gerechtvaardigd vertrouwen?). Bij deze beoordeling moet rekening worden gehouden met alle relevante omstandigheden van het geval, zoals (1) de aard van de rechtshandeling, (2) de aard van de desbetreffende overeenkomst, (3) hetgeen ten aanzien van overeenkomsten als de onderhavige in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk is, (4) de eventuele bijzondere deskundigheid van de partijen en (5) de aan de handeling klevende voor- en nadelen voor de partijen. De rechtbank is van oordeel dat Y er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat er een overeenkomst van opdracht als bedoeld in artikel 7:400 BW tot stand was gekomen, onder de opschortende voorwaarde dat er subsidie zou worden verstrekt. De rechtbank acht daarbij de volgende omstandigheden relevant acht: - Y is door X benaderd over het filmproject; - Y is betrokken bij de subsidieaanvraag voor het filmproject; - haar prijsopgave is gebruikt in de subsidieaanvraag voor het filmproject; - de naam van Y is weliswaar niet letterlijk in de subsidieaanvraag en het plan van aanpak genoemd, maar uit de omschrijving door X van de door haar in de arm genomen ‘deskundige filmster van Molukse origine’ en ‘Molukse regisseuse’ blijkt dat X hier wel degelijk Y bedoelde, en: - Y is niet teruggefloten toen zij met filmen begon, terwijl X hier onbetwist van op de hoogte was. Door de subsidieverstrekking is de opschortende voorwaarde vervuld en heeft de overeenkomst van opdracht werking gekregen. Dat X dit zich wel degelijk moet hebben gerealiseerd, blijkt uit haar e-mails, waarin de bereidheid tot het vergoeden van gemaakte kosten wordt genoemd. De gevorderde verklaring voor recht dat partijen een overeenkomst hebben gesloten wordt daarom toegewezen. Echter, de rechtbank oordeelt vervolgens dat X de overeenkomst van opdracht met Y rechtsgeldig heeft opgezegd op grond van artikel 7:408 lid 1 BW. In lid 3 van dat artikel is bepaald dat een natuurlijk persoon die een opdracht heeft verstrekt anders dan in de uitoefening van een beroep of bedrijf, onverminderd artikel 7:406 BW, ter zake van een opzegging géén schadevergoeding verschuldigd is. X hoeft dus als natuurlijk persoon geen schadevergoeding aan Y te betalen. Wel is X, gelet op het bepaalde in artikel 7:406 BW, als opdrachtgever verplicht de onkosten die zijn verbonden aan de uitvoering van de opdracht aan Y te vergoeden.

De bedrijfsactiviteit van kaasmakerij De Oorsprong bestaat (onder meer) uit het maken en affineren van kaas op een natuurlijke en authentieke wijze. Via een assurantiemakelaar sluit zij een allrisk-polis af bij China Taiping. In de voorwaarden staat dat de omvang van de dekking is ‘plotseling ontstane materiële schade aan en/of verlies van de verzekerde gevaarsobjecten, onverschillig door welke oorzaak ontstaan.’ Onder de uitsluitingen staan normale slijtage, onder andere door geleidelijk werkende weersinvloeden, en schade veroorzaakt door ongedierte. Het is een warme zomer in 2010. Op 9 juli komt een inspecteur langs, die de kaasopslag controleert op aanwezigheid van de kaasmijt-bacterie. Kaasmijt wordt gebruikt in het natuurlijke rijpingsproces, maar wanneer er teveel van is, zal de kaasmijt de kaas beschadigen door aanvreting. De opslagplekken blijken prima in orde. Een dag later echter, op 10 en 11 juli, als de temperatuur ‘s nachts ook ongewoon hoog is, heeft De Oorsprong last van een kaasmijtexplosie. Door de hoge temperaturen kan de kaasmijt zich namelijk explosief vermenigvuldigen. Er is veel schade aan de kazen. De schade is volgens De Oorsprong plotseling, als gevolg van een onverwachte explosie van kaasmijt in de kazen, ontstaan. Een dergelijke gebeurtenis heeft zich nooit eerder in Europa voorgedaan. Nu daarnaast de schade aan de kazen het gevolg is van een gebeurtenis welke ten tijde van het sluiten van de overeenkomst onzeker was, is China Taiping volgens De Oorsprong gehouden tot vergoeding. China Taiping betwist op haar beurt dat sprake is van ‘plotseling ontstane materiële schade’. China Taiping heeft voorts aangevoerd dat de door De Oorsprong geleden vermogensschade aan de kazen niet voor vergoeding in aanmerking komt nu de schade is veroorzaakt door geleidelijk werkende (weers)invloeden en dergelijke schade is uitgesloten. China Taiping stelt zich verder op het standpunt dat ongedierte ziet op schadelijk gedierte en stelt dat mijten onder die definitie vallen. De voorzieningenrechter stelt voorop dat bij de uitleg van de polisvoorwaarden van belang is wat partijen met de voorwaarde hebben beoogd. In dit geval gaat het om een makelaarspolis, waardoor er geen reden is om bij onduidelijkheid de polis zonder meer in het nadeel van China Taiping uit te leggen. Volgens de voorzieningenrechter heeft het woord ‘plotseling’ in de onderhavige allrisk-dekking betrekking op het in zeer korte tijd ontstaan van de schade en ziet – anders dan China Taiping betoogt – niet op de oorzaak van de ontstane schade. Dit brengt met zich mee dat de al langer heersende afwijkende weersomstandigheden in de zomer van 2010, die mogelijk (mede) de oorzaak waren van de kaasmijtexplosie, niet doorslaggevend zijn voor de vraag of de schade ‘plotseling’ is ontstaan. Het komt er op aan dat de materiële beschadiging (en daarmee de schade zelf; het aangevreten zijn van de kaas) plotseling is ontstaan. Dat acht de voorzieningenrechter aannemelijk. De voorzieningenrechter is van oordeel dat de weeruitsluiting niet van toepassing is. Het is immers niet de uitzonderlijk warme zomer van 2010 die de schade heeft veroorzaakt, maar de mijt. Een redelijke en op de praktijk afgestemde uitleg van deze polisvoorwaarde brengt met zich mee dat deze ziet op de directe oorzaak van de schade, niet op één van de indirecte oorzaken. Het betreft hier immers een allrisk-dekking; uitsluitingen dienen volgens vaste jurisprudentie beperkt te worden uitgelegd. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter brengt een redelijke uitleg van ‘ongedierte’ uit de polisvoorwaarden met zich mee dat – mede gelet op de aard en strekking van de verzekering – hieronder niet moet worden verstaan de op de kaas aanwezige kaasmijt, die onderdeel is van het rijpingsproces van de kazen en van invloed is op de specifieke smaak van de kaas. Indien China Taiping dit ten tijde van het sluiten van de verzekeringsovereenkomst anders zag, dan had het op haar weg gelegen om dit expliciet aan De Oorsprong kenbaar te maken. De mijt is geen ongedierte, doordat deze onderdeel van het beoogde proces is. Als zou komen vast te staan dat de mijt die de schade heeft veroorzaakt andere mijt is dan de beoogde soort, zou dat (waarschijnlijk) anders zijn, maar daarvoor ontbreekt tot dusver elk aanknopingspunt. Dat China Taiping dat te zijner tijd zal kunnen bewijzen, acht de voorzieningenrechter onwaarschijnlijk. China Taiping is – althans naar het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter – gehouden de schade te vergoeden.

Er kunnen zich gevallen voordoen waarin de koper krachtens de rechtsverhouding met de verkoper gerechtigd is, vooruitlopend op de levering van het verkochte, zich over het verkochte de feitelijke macht te verschaffen en deze op zodanige wijze uit te oefenen dat naar de in het verkeer geldende opvattingen de koper moet worden beschouwd als bezitter van het verkochte (HR 9 september 2011, LJN BQ5989).

X en Y zijn maatschap M aangegaan. Ieder van hen brengt in de maatschap zijn arbeidskracht en een geldbedrag in. In december 2011 ontstaat wrijving tussen partijen. X en Y gaan in gesprek met een coach en komen tot een verdeling van taken. Wanneer echter onenigheid over diverse zaken blijft opkomen, trekt Y de autorisaties van X in. X protesteert daartegen. Het staat voorop dat een maatschap een overeenkomst is tot samenwerking van twee of meer personen die is gericht op het behalen van vermogensrechtelijk voordeel van alle vennoten door middel van inbreng van iedere vennoot. De vennoten zijn daarbij verplicht tot samenwerking en moeten zich tegenover elkaar gedragen zoals een goed vennoot betaamt. In casu is de maatschapsovereenkomst door geen van beide partijen opgezegd, noch in onderling overleg beëindigd. Uitgangspunt is dus dat partijen in beginsel zijn gebonden aan de maatschapsovereenkomst. Ten aanzien van nakoming van bevoegdheidsafspraken in de maatschapsovereenkomst oordeelt de voorzieningenrechter dat partijen van mening verschillen over welke uitgeverij de derde druk van het boek dat X en Y hebben geschreven, zou uitgeven. Ook was er een meningsverschil over de te werken uren in de maatschap, wie welke werkzaamheden zou doen en over de rol van de partner van Y in de maatschap en zijn vergoeding daarvoor. Partijen waren hierover nog in onderhandeling. Vooropgesteld zij dat uit de omstandigheden blijkt, en dat had Y ook had moeten begrijpen uit de e-mail van X, dat X er niet mee akkoord was dat Y de bedrijfsvoering alleen zou gaan voeren en alle autorisaties van X zou intrekken. Belangenbehartiging tegen de wil van degene wiens belang wordt behartigd, kan niet gelden als zaakwaarneming in de zin der wet, behoudens uitzonderlijke omstandigheden die zich in deze zaak niet voordoen. Aan de voorwaarden voor zaakwaarneming als bedoeld in artikel 6:198 BW is aldus niet voldaan. Van een noodsituatie van de maatschap waarin direct gehandeld moest worden, is eveneens niet gebleken. De omstandigheid dat X, zoals Y stelt, door de handelwijze van Y alleen maar bevoordeeld is omdat hierdoor de derde druk van het boek snel is verschenen, de verkoop daarvan goed gaat en inkomen voor de maatschap genereert, doet daar niet aan af, althans het levert geen redelijke grond voor zaakwaarneming op. Y kan niet eenzijdig bepalen dat zij voortaan alleen de exploitatie van het boek zal verrichten, behoudens wellicht uitzonderlijke omstandigheden. De omstandigheden die Y naar voren heeft gebracht, zijn naar het voorshands oordeel van de voorzieningenrechter onvoldoende zwaarwegend. Nu de maatschapsovereenkomst niet is opgezegd en ook nog niet is ontbonden, wijst de voorzieningenrechter de vordering van X tot nakoming van de bevoegdheidsafspraken zoals vervat in de maatschapsovereenkomst, dan ook toe.

Vennootschappen X en Y hebben op 11 november 1998 een vaststellingsovereenkomst gesloten waarin zij afspreken dat Y verontreiniging op het perceel van X en voor zover de verontreiniging zich heeft verspreid op de aanpalende percelen zal (doen) saneren conform een goed te keuren saneringsplan. Gedeputeerde Staten stemt op 19 augustus 2002 in met het saneringsplan en de beschikking wordt op 2 oktober 2002 definitief. In 2009 vordert X dat Z (de rechtsopvolgster van Y) wordt veroordeeld haar onvoorwaardelijke medewerking te verlenen aan de vaststellingsovereenkomst. Z stelt echter dat de vordering van X vijf jaar na het sluiten van de vaststellingsovereenkomst (derhalve op 11 november 2003) is verjaard. Ingevolge artikel 3:307 lid 1 BW verjaart een rechtsvordering tot nakoming van een verbintenis uit een overeenkomst tot een doen door verloop van vijf jaren na aanvang van de dag, volgende op die waarop de vordering opeisbaar is geworden. Gelet op het bepaalde in de vaststellingsovereenkomst diende Y 30 dagen na ontvangst van de goedkeuring van het saneringsplan door de Provincie aan te vangen met de saneringswerkzaamheden. Er was dan ook sprake van een verbintenis onder tijdsbepaling. De termijn van verjaring van de verbintenis tot saneren is derhalve 30 dagen na het definitief worden van de beschikking van Gedeputeerde Staten van 2 oktober 2002 gaan lopen (dat wil zeggen op 2 november 2002) en was vanaf dat moment opeisbaar. De vordering is dan ook vijf jaar daarna, op 2 november 2007, verjaard. Zelfs indien wordt uitgegaan van de datum van aanvang van de feitelijke sanering (16 juni 2003), geldt dat de vordering is verjaard (nl. op 16 juni 2008). Immers, vaststaat dat X vóór 23 april 2012 (betekening dagvaarding) geen stuitingshandelingen heeft verricht. De vordering van X wordt aldus afgewezen.

A sluit een verzekering voor drie jaar af bij Interpolis. In de algemene voorwaarden staat dat de verzekeringnemer de verzekering een maand voor de termijn moet opzeggen, anders wordt de verzekering verlengd met dezelfde periode. Enkele dagen voor de uiterste opzegdatum stuurt Interpolis een nieuwe polis naar A. A stuurt hierop, drie dagen voor de opzegdatum, een opzegging per gewone post naar Interpolis. Deze brief arriveert een dag te laat bij Interpolis. Die verlengt de verzekering. A eist alsnog opzegging. De kantonrechter heeft de vordering afgewezen. A stelt dat de brief op de dag zelf voor 07.30 uur in de postbus zal zijn achtergelaten, omdat op dat tijdstip de postbussen worden geleegd door de gebruikers daarvan. Dit betekent dat geen sprake is van een overschrijding van één dag (24 uur), maar van hooguit 7,5 uur, aldus A. Het hof oordeelt als volgt. Artikel 3:37 lid 3 BW bepaalt dat een tot een bepaalde persoon gerichte verklaring die persoon moet hebben bereikt om haar werking te hebben. Of de niet tijdigheid een korte periode beslaat maakt voor de vaststelling dat de opzegging niet tijdig is gedaan geen verschil. Dit kan mogelijk anders zijn bij de beoordeling of het beroep van Interpolis op de niet tijdige opzegging in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. A voert aan dat het beroep van Interpolis op de overeengekomen opzegtermijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, wegens de relatief korte overschrijding (7,5 tot maximaal 24 uur) van de opzegtermijn en de lange periode (drie jaar) waarmee A weer aan een kostbare verzekering zou zijn verbonden. Toepassing van de in artikel 6:248 lid 2 BW neergelegde beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid bij de uitoefening van contractuele rechten dient volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad met terughoudendheid te geschieden. Juist is dat A de opzegtermijn slechts met een geringe termijn van maximaal 24 uur heeft overschreden. De enkele omstandigheid dat Interpolis geen nadeel heeft geleden door de niet tijdige opzegging is onvoldoende om het beroep van Interpolis op de overeengekomen opzegtermijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar te achten. Het had op de weg van A gelegen om deze tussen twee professionele partijen overeengekomen opzegtermijn na te leven. Juist bij een opzegging van verzekering, waarvan in de polis duidelijk stond vermeld dat de verzekering automatisch zou worden verlengd voor telkens 36 maanden en een opzegtermijn van één maand gold, had A er belang bij om te zorgen dat zij het bewijs zou kunnen leveren dat haar opzegging Interpolis tijdig had bereikt, door bijvoorbeeld de opzegging per aangetekende post te verzenden. Waarom A dit niet heeft gedaan, heeft zij niet toegelicht. Het hof bekrachtigt het vonnis van de kantonrechter.

X sluit een verzekering af bij Y, met een driemaandelijkse plicht tot premiebetaling. In de algemene verzekeringsvoorwaarden is bepaald dat gedurende de schorsing van de verzekering de verplichtingen van de verzekerde integraal in stand blijven, terwijl diens rechten even integraal vervallen. Als tussen partijen een geschil ontstaat of een bepaalde schade al dan niet onder de dekking valt, betaalt X haar premie niet meer. Y stuurt vanaf enig gegeven moment geen facturen meer. X sluit een verzekering af bij een ander, in de veronderstelling dat Y de verzekering heeft opgezegd. Y vordert echter betaling van de premie tot het einde van het jaar 2013. In een tussenvonnis is overwogen dat zolang de verzekeringsovereenkomst niet is beëindigd de verplichting tot premiebetaling onverkort blijft bestaan voor X, óók wanneer partijen van mening verschillen over aanspraak op de vergoeding. Gesteld noch gebleken is dat X de verzekeringsovereenkomst heeft opgezegd, zodat de overeenkomst tussen partijen nog steeds gelding heeft. X stelt dat hij niet hoeft te betalen, omdat Y geen facturen meer heeft toegezonden. Dat verweer houdt geen stand. De verplichting tot premiebetaling vloeit voort uit de verzekeringsovereenkomst en ontstaat niet eerst door de facturering. Omtrent het hierboven beschreven beding in de algemene voorwaarden stelt de kantonrechter dat niet kan worden gezegd dat die onredelijk bezwarend zijn. De consequenties ervan zijn echter wel zodanig bezwarend voor X, dat de redelijkheid en billijkheid meebrengen dat Y – als professionele partij – deze situatie niet voor onbepaalde tijd mag laten voortduren (vgl. Rb Zwolle 18 februari 1987, NJ 1988, 274). Voor X was het blijkbaar niet duidelijk wat het verschil is tussen het schorsen en het beëindigen van een verzekering, nu hij bij een andere partij dezelfde verzekering heeft afgesloten. Die onduidelijkheid is in de hand gewerkt doordat Y na de factuur voor het eerste kwartaal van 2011 geen facturen heeft gestuurd voor volgende kwartalen. Van Y had mogen worden verwacht duidelijkheid te scheppen door hetzij met redelijke voortvarendheid tot facturering en invordering van de premies, hetzij tot opzegging van de verzekering over te gaan. Nu Y geen van beide heeft gedaan, is zij in dit opzicht tekortgeschoten jegens X en komt haar vordering niet voor toewijzing in aanmerking, voor zover deze de termijn overschrijdt waarbinnen van Y redelijkerwijs actie verwacht had mogen worden. Voor het bepalen van deze termijn knoopt de kantonrechter aan bij de mededelingen van Y, zoals vermeld in de brief van haar gemachtigde van 10 november 2011. Daar wordt X voorgehouden dat hij, ondanks het vervallen van de dekking, verplicht blijft ‘het restant van het op jaarbasis verschuldigde bedrag te betalen’. Waar de verplichting tot doorbetaling van de premie in de visie van Y kennelijk het einde van het verzekeringsjaar als horizon heeft, ligt het in de rede de hiervoor bedoelde periode daarmee te laten samenvallen. Dat betekent dat Y aanspraak kan maken op betaling van de premies over het verzekeringsjaar lopend van 6 januari 2011 tot 6 januari 2012, derhalve vier kwartalen.

V sluit in augustus 2007 een koopovereenkomst met K betreffende een perceel onbebouwde grond. K heeft tot zekerheid voor de nakoming van zijn verplichtingen een waarborgsom van € 178.500 aan V betaald. De overeenkomst bevat een ontbindende voorwaarde, namelijk dat alle vergunningen die voor de bouw en het gebruik van het door K beoogde bouwplan nodig zijn, afgegeven en onherroepelijk geworden zijn. K maakt er haar bedrijf van om door het hele land locaties te vinden en te ontwikkelen waar haar op expansie gerichte relaties zich kunnen vestigen. Tot haar relaties behoren ketens als Leen Bakker, MacDonalds en Gamma, die geschikte locaties op basis van huur of koop plegen te gaan gebruiken. K gaat met vijftien gegadigden in gesprek om hen voor het onderhavige perceel te interesseren. Telkens blijkt de bestaande ‘officiële’ ontsluiting een struikelblok te zijn. Dit komt doordat op deze weg zeer frequent vrachtwagens gelost worden, die daarbij deels op de weg geparkeerd zijn, waardoor verkeer van en naar het onderhavige perceel gehinderd wordt. K verzoekt hierop de gemeente een vergunning te verlenen voor een extra inrit. De gemeente willigt dit verzoek niet in wegens veiligheidsafwegingen. K vordert terugbetaling van de waarborgsom. Zij stelt dat zij van de gemeente geen vergunning heeft kunnen verkrijgen om een geschikte inrit naar het perceel te maken en dat zij daarom geen gegadigde voor verhuur en/of verkoop van de te stichten bebouwing heeft kunnen vinden. V stelt dat een dergelijke vergunning niet gerekend kan worden tot de vergunningen die in de ontbindende voorwaarde worden genoemd. Het hof overweegt dat in de tekst van de ontbindende voorwaarde wordt gerefereerd aan vergunningen voor de bouw en het gebruik van het door K beoogde bouwplan. De term ‘gebruik’ is uit zichzelf veelomvattend, maar wordt ingekaderd door de verbinding met het door K ‘beoogde bouwplan’. K heeft voor de realisering van haar bouwplan met circa vijftien relaties besprekingen gevoerd, maar werd telkens met de eis geconfronteerd dat een extra inrit nodig zou zijn, waarvoor de gemeente vergunning zou moeten verlenen. Aldus moet aangenomen worden dat een vergunde extra inrit onderdeel uitmaakte, althans ging uitmaken, van het door K beoogde bouwplan, aangezien een bouwplan dat uitging van een ontsluiting via de parallelweg voor K geen realiteitswaarde had. Voorts blijkt al in de contractsonderhandelingen tussen V en K aan de zijde van K op een meer dan terloopse manier gesproken is over de wenselijkheid van een extra inrit. V kon dan ook, ten tijde van de ondertekening van het koopcontract, verwachten dat de inspanning van K zou uitgaan naar een zodanige ontsluiting. Met betrekking tot de ontbindende voorwaarde moet dan ook geoordeeld worden dat K daarbij mede het oog heeft gehad op een gemeentelijke inritvergunning en dat V begrepen moet hebben dat de inspanningen van K mede daarop gericht zouden zijn. Het hof concludeert dat K op goede gronden de ontbindende voorwaarde heeft ingeroepen en aanspraak kan maken op terugbetaling van de waarborgsom.

Aannemer A zal de woning van B gaan verbouwen. B vraagt een bouwvergunning aan, waarin de begrote kosten worden gesteld op € 105.000. Bij de vergunningsaanvraag zijn tekeningen gevoegd die betrekking hebben op de uitwendige en constructieve werkzaamheden. B stelt dat hij na de vergunningsaanvraag een brief heeft gestuurd naar A waarin het maximale budget wordt gesteld op € 105.000. In de brief staat dat de aanvang van de bouw betekent dat de prijs is overeengekomen. A stelt deze brief niet ontvangen te hebben. Ook B stelt een brief van A niet te hebben ontvangen, te weten een prijsopgave aan B, voor de uitwendige werkzaamheden (‘casco’) aan de woning tegen een prijs van € 175.000. De brief bevat een uitvoerige beschrijving van de uit te voeren werken en toe te passen materialen. A doet ook werkzaamheden aan de binnenkant van de woning. A stelt dat hij met B heeft afgesproken dat hij de nodige werkzaamheden aan het inwendige van de woning zou uitvoeren, waarbij afgerekend zou worden op basis van verwerkte materialen en werkuren. De afspraak is niet op schrift gezet. B betwist dat deze afspraak gemaakt is. A vordert in totaal vergoeding van de gemaakte kosten ad € 292.600 van B. Nadat onderzoek door een deskundige heeft plaatsgevonden, heeft de rechtbank de vordering van A toegewezen tot een bedrag van € 209.526. De rechtbank heeft dit oordeel gebaseerd op de uitvoering van het werk in regie. B gaat hiertegen in hoger beroep. Het hof constateert dat A gaande de procedure in eerste aanleg niet eraan is blijven vasthouden dat B hem de door A als overeengekomen gestelde sommen zou moeten voldoen, maar zich op het standpunt heeft gesteld dat hij voor het werk aanspraak kan maken op een redelijke prijs als bedoeld in artikel 7:752 BW. Dit volgt uit het feit dat A zich tijdens de in eerste aanleg gehouden comparitie van partijen bereid heeft verklaard tot het aangaan van dading, waarvan B zich gedistantieerd heeft. A grieft voorts niet incidenteel tegen het feit dat de rechtbank geconcludeerd heeft dat geen vaste prijs is overeengekomen en in het eindvonnis een lager bedrag heeft toegewezen dan hij had gevorderd. Ter adstructie van zijn stellingen dat een vaste prijs is overeengekomen wijst B op zijn eerst verzonden brief, waarvan de verzending en ontvangst door A is betwist. Verder wijst hij op het feit dat in de aanvraag van de bouwvergunning een aanneemsom van € 105.000 is genoemd, hetgeen in overeenstemming zou zijn met een door A in eerder overleg genoemde prijsindicatie. De rechtbank heeft in deze, hier beknopt weergegeven, argumenten onvoldoende grond aanwezig geacht om te concluderen tot het bestaan van een aannemingsovereenkomst met de door B gestelde vaste prijs. Indien aangenomen wordt dat B de door hem in het geding gebrachte brief heeft gezonden, kan daaraan naar het oordeel van het hof niet de betekenis toegekend worden die B wenst. Die brief zegt een opdrachtverlening te zijn, maar daaraan is geen gespecificeerde offerte van A vooraf gegaan, inhoudende dat hij aanbiedt de gehele verbouwing (uit- en inwendig) voor een bedrag van € 105.000 exclusief btw uit te voeren. Deze brief is dan ook op zijn best slechts te beschouwen als een aanbod van B om een overeenkomst tegen de in het document uitgedrukte prijs aan te gaan. B heeft onvoldoende onderbouwd gesteld dat en op welke wijze A zijn aanbod heeft aanvaard. B heeft in dit verband slechts genoemd dat A na zijn brief de verbouwingswerkzaamheden is gestart. Dat is echter onvoldoende om als een daad van aanvaarding van de door hem gestelde aanneemsom uitgelegd te worden. B had derhalve zijn stelling over de aanvaarding van zijn aanbod nader moeten onderbouwen. B stelt dat het bedrag ook voortvloeit uit de aanvraag voor de bouwvergunning. Noch uit de aanvraag noch uit de bouwvergunning valt echter op te maken dat A zich aan dit bedrag heeft geconformeerd voor wat betreft alle door hem te verrichten werkzaamheden. Aan de vermelding van het bedrag in de aanvraag (en de vergunning) kan geen betekenis worden gehecht ten aanzien van hetgeen partijen met betrekking tot de prijs van het werk als geheel overeengekomen zijn. Dat betekent dat A op de voet van artikel 7:752 BW aanspraak kan maken op een redelijke prijs. Het bedrag zoals vastgesteld door de rechtbank komt het hof (grotendeels) als redelijk over.

Voor de voltooiing van extinctieve verjaring is nodig dat de toestand dat een ander dan de rechthebbende bezitter is gedurende de hele termijn heeft voortgeduurd. Het is niet van belang of opvolgende bezitters te goeder trouw in de zin van artikel 3:102 lid 2 BW waren.

V en K sluiten op 30 oktober 2009 een mondelinge overeenkomst tot de verkoop door V aan K van een woning voor € 170.000. Partijen hebben hiertoe de kernbepalingen van hun overeenkomst diezelfde dag nog op schrift gesteld in een ‘Inlichtingenformulier t.b.v. koopakte’. Vervolgens stuurt de makelaar van V aan K een koopakte waarin een groot aantal aanvullende bepalingen voorkomt, onder meer over ingebrekestelling, verzuim, ontbinding en boete. Het boetebeding is opgenomen in artikel 13 van de koopovereenkomst. K heeft de koopakte in december 2009 aan de makelaar van V geretourneerd met een paraaf rechts onderaan iedere pagina van de koopakte, inclusief de laatste daarvan, maar zonder handtekening op die laatste pagina. Voorts heeft hij met pen bij artikel 1 en artikel 15 wijzigingen aangebracht. Bij brief van 30 december 2009 laat V aan K weten niet akkoord te gaan met de wijzigingen en K aan de eerdere overeenkomst (van 30 oktober) te zullen houden. De door K aangewezen notaris heeft de makelaar van V op 18 januari 2010 laten weten van K telefonisch te hebben vernomen dat het bedrag dat hij voor hem in depot had staan (€ 17.000) beschouwd mag worden als waarborgsom. V vordert betaling van het boetebedrag uit de overeenkomst. V stelt dat het toegezonden contract geldig is vanwege de door K onder iedere pagina van de koopakte geplaatste paraaf, waarop V gerechtvaardigd mocht vertrouwen dat er overeenstemming was omtrent de koopakte. Voorts beroept V zich op het standaardmatige karakter van een bepaling als artikel 13 van de koopakte, dat K wijzigingen heeft aangebracht bij de artikelen 1 en 15, en niet bij artikel 13 en dat K een waarborgsom heeft gestort. De rechtbank heeft overwogen dat uit het ontbreken van de handtekening van K onder de koopakte kan worden afgeleid dat K het aanbod van V niet heeft aanvaard. De enkele omstandigheid dat hij iedere pagina rechts onderaan heeft geparafeerd, maakt dat niet anders. Voorts oordeelde de rechtbank dat V op grond daarvan redelijkerwijs evenmin heeft mogen aannemen dat K zijn aanbod accepteerde. V gaat in hoger beroep. Het hof overweegt dat na retournering van de koopakte de makelaar van V aan K heeft laten weten, dat V de door hem in de koopakte aangebrachte wijzigingen niet aanvaardde en hem ‘aan de eerdere overeenkomst (van 30 oktober)’ hield. K heeft die opstelling van V redelijkerwijs kunnen opvatten zoals hij deze heeft opgevat, namelijk in die zin dat de koopakte tussen partijen ‘van de baan’ was en dat werd teruggevallen op de overeenkomst van 30 oktober 2009. De vraag welke waarde moet worden toegedicht aan de parafen blijft in het midden. V heeft de koopakte tevens niet ondertekend en teruggezonden aan K. Dit leidt ertoe dat de aangebrachte wijzigingen van K ook niet zullen worden beoordeeld door het hof, evenals de door K jegens zijn notaris uitgesproken welwillendheid de waarborgsom te storten.

X koopt na verbreding van een straat delen van een strook van de provincie. Hiervoor betalen zij € 150 per m² aan de provincie. Tussen partijen is over de verkoop van de grond twee jaar onderhandeld. Van de zijde van de provincie is tijdens de onderhandelingen bericht dat de aangeboden prijs van de grond berust op een taxatie. De provincie is hierbij vasthoudend in de door haar gevraagde prijs van € 150 per m². Twee jaar later, in 2011, kopen andere huiseigenaren stroken grond tegen een prijs van € 40 per m². Initieel had de provincie een hogere prijs gevraagd. Deze huiseigenaren hebben hierop een tegentaxatierapport laten opstellen, waarin wordt bepaald dat er sprake is van een ander, minder waardevol, grondtype dan de reeds verkochte grondtypen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een woon-, tuin- of bosbestemming. In augustus 2009 maakt X bezwaar gemaakt tegen het hanteren van verschillende prijzen en vraagt tijdens een overleg met de provincie – met een beroep op het gelijkheidsbeginsel – om correctie, zodanig dat ook voor hem een prijs van € 40 per m² zal gelden vanaf het moment van koop. De provincie heeft dit verzoek afgewezen, omdat volgens haar geen sprake is van gelijke gevallen en alle aspecten bij de diverse grondprijzen zijn afgewogen. De rechtbank dient te beoordelen of de provincie onrechtmatig jegens X heeft gehandeld door in 2011 ten opzichte van de latere kopers een lagere grondprijs te hanteren dan in 2008/2009. Bij de beoordeling van onderhavig geschil hecht de rechtbank betekenis aan het feit dat de provincie heeft gehandeld vanuit haar privaatrechtelijke bevoegdheid als eigenaar van de gronden. Vanuit deze privaatrechtelijke context heeft te gelden dat ongewijzigde instandhouding van een reeds gesloten overeenkomst alleen dan niet kan worden verlangd, wanneer dat naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Aan dit vereiste wordt niet spoedig voldaan. Redelijkheid en billijkheid verlangen immers in de eerste plaats trouw aan het gegeven woord en laten afwijking bij hoge uitzondering toe. In de onderhavige zaak blijkt uit de overgelegde producties dat tussen partijen over de verkoop van de grond langdurig is onderhandeld. Van de zijde van de provincie is tijdens de onderhandelingen bericht dat de aangeboden prijs van de grond berust op een taxatie. De provincie is zeer vasthoudend geweest met betrekking tot de door haar aangeboden prijs van € 150 per m². Tegelijkertijd heeft te gelden dat van de zijde van X geen onderzoek is verricht naar de waarde van de grond. Ook had X, net als de andere kopers de vrije keuze om al dan niet tegen die prijs tot koop over te gaan. Door in 2009 tegen de prijs van € 150 per m² de grond te kopen, heeft X zich verzekerd van de verwerving van de gronden. Daarmee heeft hij het risico afgewend dat de provincie haar standpunt met betrekking tot de grond zou wijzigen en bijvoorbeeld zou besluiten de grond niet te verkopen, maar in eigendom te houden. Dat nu achteraf beschouwd blijkt dat X niet de optimale koopprijs heeft bedongen, is dan ook een omstandigheid die in beginsel voor zijn risico komt. De rechtbank concludeert dat niet kan worden vastgesteld dat de provincie jegens X onrechtmatig heeft gehandeld.

Na enkele inleidende opmerkingen over de wijze van schadevaststelling bij zaaksbeschadiging en een bespreking van de zaak Reaal/Athlon (HR 26 oktober 2012, LJN BX0357), zoekt de auteur naar aanknopingspunten in de wet, rechtspraak en literatuur op grond waarvan in bepaalde situaties een meer concrete wijze van schadevaststelling bij zaaksbeschadiging zou kunnen worden verdedigd.

V verkoopt op 18 augustus 2010 zijn huis aan K. De leveringsdatum wordt bepaald op 1 december 2010. In de schriftelijke koopovereenkomst is een boeteregeling bij verzuim van een van de partijen opgenomen. In oktober hebben partijen e-mailcontact over een mogelijke vervroeging van de leveringsdatum. Partijen spreken af dat de levering plaats zal vinden op 15 november 2010, mits dit niet op bezwaren stuit van de hypotheekverstrekker van K. Op 21 oktober 2010 stuurt K de volgende sms aan V: ‘Ben net terug van trip naar Dtsl. Tel. Vergeten, kon niet bellen. Bank gaf aan 3 tot 4 weken nodig te hebben. Mijn voorstel is transport op 18 nov. Gr’. Een dag later sms’t V terug dat deze datum akkoord is en of K een vinger aan de pols wil houden bij de bank, omdat vertraagde levering hem in de problemen zal brengen wegens de aankoop van een nieuw huis. K reageert niet op dit sms-bericht. Een dag voor de levering laat K aan V weten dat de levering niet door kan gaan. Uiteindelijk vindt de levering op 10 december 2010 plaats. De notaris stuurt partijen op diezelfde dag een concept-afrekening, waarin aan K een boete in rekening wordt gebracht van € 19.500, conform het boetebeding in de koopovereenkomst. Deze som is door K gedeponeerd bij de notaris. Zowel K als V vordert uitkering door de notaris van het boetebedrag. De rechtbank heeft K veroordeeld om aan V te voldoen een bedrag van € 19.500 ter zake van verbeurde boetes, omdat partijen overeenstemming hebben bereikt over een (onvoorwaardelijke) vervroeging van de leveringsdatum tot 18 november 2010. K gaat in hoger beroep. Volgens hem was van overeenstemming over vervroeging van de leveringsdatum geen sprake, zodat hij ook niet in verzuim is geraakt. K wijst erop dat hij aan vervroeging van de leveringstermijn naar 15 november 2010 een opschortende voorwaarde heeft verbonden, namelijk dat de financiering rond moest komen. Diezelfde opschortende voorwaarde is volgens K verbonden aan zijn sms van 21 oktober 2010, waarin hij aangaf dat de bank nog drie tot vier weken nodig dacht te hebben om de financiering rond te krijgen en waarin hij voorstelde om het transport op 18 november 2010 te laten plaatsvinden. Het hof stelt dat, in tegenstelling tot de e-mail van 8 oktober 2010, het sms-bericht geen voorbehoud bevat omtrent de financiering bij transport op 18 november 2010. De beoogde transportdatum was ook precies vier weken gelegen na de verzending van het bericht waarin K aan V aangaf dat de hypotheekverstrekker nog drie à vier weken dacht nodig te hebben. V behoefden – mede gezien het uitblijven van een reactie zijdens K op de aanvaarding per sms van V – met een dergelijk voorbehoud niet langer rekening te houden. Het hof concludeert dat vast is komen te staan dat K in verzuim is geraakt en dat hij de geclaimde boete verschuldigd is. K beroept zich op matiging, wegens de verhouding tussen de werkelijke kosten en de omvang van de boete. Het hof verwerpt deze stellingname. Het gaat hier om een gebruikelijk boetebeding bij onroerend goed-transacties tussen particulieren. Het is niet buitensporig van V de boete op te vorderen. Hij is immers geconfronteerd met een vertraging in de afwikkeling van de verkoop van zijn appartement terwijl hij zijn nieuwe woning al moest afnemen, met alle kosten en dubbele lasten van dien.

verklaringen) en de omvang en het einde van de vertegenwoordigingsbevoegdheid. Kernvraag is hoe ver de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de advocaat reikt en wanneer deze ontbreekt, in welk geval het verstandiger is om de stuitingsbrief toch (ook) rechtstreeks aan de wederpartij te sturen.

Expediteur Y BV is klant bij assurantietussenpersoon X BV en heeft in 1992 een aanvraagformulier voor een goederentransportverzekering ingediend bij verzekeraar V. Aan Y is een verzekeringspolis verstrekt. In 1996 is diverse malen vochtschade ontstaan aan lading van Y, waarvoor geen dekking onder de polis werd verleend. Op verzoek van Y heeft X de verzekeraar benaderd en de dekking van de polis uitgebreid met de bepaling: ‘Ten aanzien van zendingen welke nat/beschimmeld aankomen en waarvan niet zeker is waar de schade zich heeft voorgedaan, zal ervan worden uitgegaan, dat deze zich tijdens de verzekerde reis heeft voorgedaan.’ Y regelt in opdracht van Z het vervoer van tassen, waarvoor door V een verzekeringscertificaat is afgegeven. Op enig moment is schimmelschade aan de lading ontstaan. V weigert vergoeding van de schade uit te keren. Y en Z menen dat X onjuist heeft geadviseerd en stellen X als tussenpersoon aansprakelijk voor de schade die zij lijden nu V weigert dekking onder de polis te geven, terwijl juist – na eerdere problemen rondom schimmelschade – om een uitgebreidere polisdekking was verzocht. Volgens Y en Z mochten zij ervan uitgaan dat de schimmelschade zonder restricties was gedekt nu X ter zake van de dekking van schimmelschade verder geen restricties aan de orde heeft gesteld en het bovendien een transportverzekering met allrisk-dekking betrof. De rechtbank hoeft niet te oordelen over de overeenkomst die tussen Y en verzekeraar V tot stand is gekomen. Daarover is in een andere procedure geoordeeld. De vraag die de rechtbank moet beantwoorden, is of X zich afdoende van haar taak als assurantietussenpersoon heeft gekweten. De overeenkomst tussen een verzekeringnemer en een zelfstandige assurantietussenpersoon is een overeenkomst van opdracht. Een opdrachtnemer moet bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen, waarbij de concrete omstandigheden van het individuele geval, met name van de aard en de inhoud van de opdracht en de belangen van de cliënt, voor zover bekend bij de tussenpersoon, van belang zijn. Y en Z gingen er van uit dat met het in 1996 overeengekomen bijzondere beding de schade in 2006 onder de dekking van de polis viel. In de procedure tussen Y en Z en verzekeraar V werden zij in het ongelijk gesteld, omdat schade waarvan wél kon worden vastgesteld dat deze was veroorzaakt door eigen gebrek aan de lading, (nog steeds) niet onder de dekking van de polis viel. Volgens Y had X hen daar destijds, in 1996, voor moeten waarschuwen. De rechtbank volgt Y en Z niet en ziet geen aanleiding om tot het oordeel te komen dat X wanprestatie heeft gepleegd wegens schending van haar informatieplicht omdat vaststaat dat destijds niet is gesproken over dekking voor eigen gebrek. Het staat vast dat er slechts is gesproken over dekking voor vocht-/schimmelschade waarvan niet kon worden vastgesteld of deze zich tijdens de reis heeft voorgedaan. Er was geen volledige allrisk-dekking overeengekomen. Er was een allrisk-clausule overeengekomen, met daarin nog steeds uitsluiting van eigen gebrek. Met enige oplettendheid hadden Y en Z dat kunnen onderkennen. Relevant is de stelling van X dat er, nog steeds, een onderscheid geldt tussen schade die is ontstaan tijdens het transport en schade die elders is ontstaan. Voorts is van belang dat aan de wijziging van de polis in 1996 geen verhoging van de verzekeringspremie verbonden was, terwijl dekking voor eigen gebrek tot een veel hogere premie zou hebben geleid. Y en Z hadden niet mogen menen dat zij zonder premieverhoging een volledige dekking voor eigen gebrek hadden verkregen.

K koopt een huis uit 1927 van V. Volgens de verkoopbrochure gaat het om een uitstekend onderhouden, van binnen in nieuwbouwstaat verkerend tussenhuis. De koopovereenkomst bevat een ouderdomsclausule en een niet-zelfbewoningsclausule. V gebruikte de woning als beleggingspand. Voorafgaand aan de koop heeft K met de makelaar van V de woning bezichtigd. Er is geen bouwkundige inspectie uitgevoerd. Als na de levering de elektrische installatie gebreken vertoont, vordert K van V schadevergoeding. Volgens het hof had K vragen moeten stellen nu in het koopcontract wel een ouderdoms- en een niet-zelfbewoningsclausule zijn opgenomen, maar niets is vermeld over de renovatie. K mocht niet zonder meer ervan uitgaan dat de clausules geen enkele betekenis zouden hebben voor de vraag wat hij van de renovatie mocht verwachten. Hetgeen in de verkoopbrochure over renovatie is vermeld, hetgeen daarover bij de bezichtiging aan K is medegedeeld en hetgeen K daarover redelijkerwijs mocht afleiden uit de visuele staat van de woning bij de bezichtiging, doet daaraan op zichzelf niets af. Onvoldoende is gebleken dat V redelijkerwijs van de door K gestelde ondeugdelijkheid van de renovatie op de hoogte was. Het hof wijst de vordering van K af.

X, eigenaar van een auto, is WAM-verzekerd bij V. De polisvoorwaarden van V bepalen dat indien het motorrijtuig wegens reparatiedoeleinden tijdelijk vervangen wordt door een (naar type en prijsklasse) gelijksoortig en niet aan een verzekerde toebehorend motorrijtuig, ook dit vervangende motorrijtuig gedurende deze vervangingstermijn op dezelfde voorwaarden verzekerd is, ‘voor zover geen beroep kan worden gedaan op een andere verzekering’. X brengt de auto ter reparatie bij de garage. De garage stelt aan X een auto uit haar bedrijfsvoorraad ter beschikking. De garage heeft bij verzekeraar W een garageverzekering afgesloten, waarin is bepaald dat ‘de dekking niet geldt indien blijkt dat de aansprakelijkheid eveneens op (een) andere verzekering(en) is gedekt, of daarop zou zijn gedekt indien dekking onder de garageverzekering niet zou hebben bestaan’. X rijdt met de vervangende auto een motorrijder aan, die daardoor overlijdt. Verzekeraars V en W geraken kort na het ongeval in discussie over de vraag wie van partijen de afhandeling van de schade van de nabestaanden van het slachtoffer op zich dient te nemen. W neemt de afwikkeling met de nabestaanden op zich en vordert van V vergoeding van de uitgekeerde schade, omdat W een zogenaamde harde samenloopclausule hanteert en V een zachte. V voert een aantal verweren, waaronder dat niet alleen van belang is wie van partijen de hardste samenloopclausule hanteert, maar ook welke van de polissen de sterkste dekkingsaanspraken biedt. V beroept zich op een uitsluiting in haar polisvoorwaarden Tussen partijen staat vast dat W een ‘harde samenloopclausule’ hanteert en V een zachte. De clausule van W sluit niet alleen de dekking door de verzekeringsovereenkomst waarin zij is opgenomen uit, maar bepaalt tevens dat die verzekering in het geval van samenloop geheel moet worden weggedacht. Dit betekent dat V in beginsel gehouden is dekking te verlenen op haar verzekering (vgl. HR 13 januari 2006, LJN AU3715). V stelt nog dat de polis van W sterkere dekkingsaanspraken biedt omdat de vader van X bij het aangaan van de verzekering relevante omstandigheden zou hebben verzwegen, zodat W de schade dient te dragen. Het hof oordeelt echter dat V de uitsluitingsgrond die zij meent te kunnen inroepen tegen haar verzekerde redelijkerwijs niet kan inroepen tegen W omdat dit niet in het stelsel van artikel 7:961 lid 3 BW past. De verzekeraar op wie regres wordt genomen heeft niet alle weren tot zijn beschikking die hij wel aan zijn verzekerde had kunnen tegenwerpen. Dit zou anders kunnen zijn wanneer de verzekeraar wordt aangesproken tot betaling door haar verzekerde. In een dergelijk geval kan de verzekeraar een uitsluitingsgrond die zij tegen haar verzekerde kan inroepen onder omstandigheden ook tegen de regres nemende verzekeraar inroepen. Nu het in het onderhavige geval echter gaat om schade van de benadeelden, gaat het beroep op de uitsluitingsgrond niet op. Dit neemt niet weg dat het V vrijstaat om te trachten de bedragen die zij aan de nabestaanden moet uitkeren te verhalen op X. Nu W de hardste samenloopclausule hanteert en, zoals uit het voorgaande volgt, V zich tegenover W niet kan beroepen op de betreffende uitsluitingsgrond, is het hof van oordeel dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld dat V gehouden is de schadeafwikkeling van W over te nemen en de door W aan de nabestaanden betaalde bedragen aan haar te vergoeden.

V sluit een koopovereenkomst met K over een pand. K is voornemens het pand te herontwikkelen, waarvoor een clausule is opgenomen: ‘Als uit het door koper nader uit te voeren onderzoek naar de mogelijkheden om het verkochte mee te nemen in het thans voorliggende plan met betrekking tot de ontwikkeling van bedoeld appartementencomplex, niet uiterlijk op 15 oktober 2011 is gebleken dat het verkochte kan worden meegenomen in het thans voorliggende plan kan deze overeenkomst worden ontbonden.’ In de koopovereenkomst is voorts een contractuele boete opgenomen bij niet naleving van de overeenkomst. K heeft goedkeuring van de gemeente nodig. K dient hiertoe een verzoek in bij de gemeente, maar voegt daarbij geen tekening. De gemeente vraagt K om een plan op papier te zetten. K vraagt hierop om uiterste datum van de ontbindende voorwaarde uit te stellen tot 15 november, omdat de gemeente nog geen besluit heeft kunnen nemen over het meenemen van de onroerende zaak in de plannen. Voorts is in de brief vermeld ‘indien dit niet akkoord is, zal de overeenkomst moeten worden ontbonden.’ V gaat akkoord, mits K instemt met inzage door V in de plannen die K heeft voorgelegd aan de gemeente en K instemt met betaling van € 3.500 vanwege de maand uitstel. K antwoordt dat hij niet akkoord gaat met de kosten, wel met de inzage. V antwoordt hierop dat hij ‘het voorstel nog in beraad heeft’. Een maand later vraagt K wederom uitstel, ditmaal tot 31 januari 2012, nu het aangepaste plan gereed is om met de gemeente besproken te worden. K zegt hierbij: ‘Indien dit voor u onacceptabel is, rest niets anders dan de eerder genoemde overeenkomst te ontbinden.’ De gemeente geeft geen toestemming voor de plannen van K. V stelt dat K de boete dient te betalen. De rechtbank beoordeelt allereerst de centrale vraag of met de eerste brief waarin K uitstel vraagt (tot 15 november 2011) al de overeenkomst is ontbonden. De brief bevat een verzoek om de termijn van de ontbindende voorwaarde te verlengen met een maand. V is akkoord gegaan met de termijnverlening, maar verbond daaraan een aantal voorwaarden. Die voorwaarden zijn door K niet aanvaard, althans niet volledig. V antwoordde hierop dat hij het voorstel nog in beraad had, waarmee hij kennelijk bedoelde dat hij zich nog wilde beraden over de toen ontstane situatie (waarin K zijn voorstel niet geheel had aanvaard). Nadien is van een aanvaarding door V van het tegenvoorstel van K niet gebleken. Op grond hiervan moet worden geconcludeerd dat door de brief van 14 oktober 2011 de ontbindende voorwaarde door K is ingeroepen. Hieraan doet niet af dat K andermaal heeft verzocht om een verlenging van de termijn. Immers, verlenging was – gelet op de eerder ingeroepen ontbindende voorwaarde – toen al niet meer mogelijk. De vraag resteert of K de overeenkomst had mogen ontbinden, gelet op de in de overeenkomst vermelde verplichting dat partijen het nodige zullen doen om een beroep op de ontbindende voorwaarde te voorkomen. V stelt dat K eerder met een tekening had moeten komen bij de gemeente. K is uiteindelijk wel met een tekening gekomen, maar kreeg zij ook daarna de gewenste toestemming van de gemeente niet. Van enig verband tussen een verlate aanlevering van een tekening en de geweigerde toestemming door de gemeente is dus niet gebleken. Hieruit volgt dat K op goede gronden de ontbindende voorwaarde van de overeenkomst heeft ingeroepen en daarmee niet meer aan de overeenkomst was gebonden.