Aflevering 4

Op 28 december 2009 werd de Dienstenrichtlijn geïmplementeerd in artikel 6:230a t/m f BW. In dat kader werden ook andere regelingen, zoals artikel 6:234 BW aangepast. sinds de invoering van de Dienstenrichtlijn in het nederlands Burgerlijk Wetboek, is het onduidelijkheid troef. niet in de laatste plaats in artikel 6:234 BW, dat sinds 28 december 2009 nog twee keer is gewijzigd. In de recente literatuur zijn de opeenvolgende wijzigingen van artikel 6:234 BW bekritiseerd.4 alle goede bedoelingen van de wetgever ten spijt om duidelijkheid te scheppen, blijven algemene voorwaarden en dienstverrichters voor de wetgever een moeilijk te matchen koppel. Daarbij is de eerste rechtspraak over artikel 6:230a t/m f BW een feit, wat een hernieuwde bespreking van het onderwerp de moeite waard maakt.

In dit overzichtsartikel worden de meest voorkomende manieren besproken om agentuurovereenkomsten te laten eindigen en beëindigen.

In Nederland bestaat geen opleiding gericht op het schrijven van contracten. Misschien hangt dit samen met de – traditioneel – wat ondergeschikte rol die de vastlegging van het gegeven woord in de nederlandse rechtspleging kent. Wie daarvan het ultieme voorbeeld zoekt, komt al snel uit bij het spreekwoordelijke bierviltje waarmee zakenlieden hun deals zouden plegen te bezegelen. Zonder een oorzakelijk verband te willen suggereren, zou men ook kunnen zeggen dat de wat losse benadering die rechters en andere geschilbeslechters hanteren met betrekking tot contractuele teksten, een uitvloeisel is van die ondergeschikte betekenis; zij plegen nogal eens anders te worden uitgelegd dan naar de taalkundige of gangbare betekenis voor de hand zou liggen.

Complexe transacties of intentieovereenkomsten leiden regelmatig tot een discussie over de juridische duiding van voorbehouden. De beoordeling van de vraag of een voorbehoud opschortend of ontbindend is of als louter potestatief moet worden beschouwd, betreft een eerste hobbel die genomen moet worden. Potestatief is het voorbehoud dat niet voldoet aan de vereisten die artikel 6:21 BW aan een voorwaardelijke verbintenis stellen.

Het gaat in dit artikel om de vraag onder welke omstandigheden onjuiste informatieverstrekking aansprakelijkheid kan vestigen ten opzichte van contractspartijen of willekeurige derden. De auteur schetst, uitgaande van het dwalingsleerstuk (artikel 6:228 lid 1 sub a BW), een model voor de aanvaarding van ongeschreven ‘waarheidsplichten’ als grondslag voor pre- en buitencontractuele aansprakelijkheid. De auteur betoogt dat onjuiste informatieverstrekking (slechts) aansprakelijkheid kan vestigen indien de daardoor benadeelde partij onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mocht vertrouwen op de juistheid daarvan.

A is sinds 1990 de advocaat van onderneming B. B koopt in 2004 van C twee boerderijen met landerijen in Uithuizen, waarop C emigreert naar Nieuw-Zeeland. B laat op 20 mei 2006 drainagewerkzaamheden op het door haar aangekochte land uitvoeren. Op enig moment loopt de drainagemachine vast vanwege enkele kubieke meters huis-, bouw- en sloopafval. In de weken nadien treft B soortgelijk afval aan over een afstand van enkele honderden meters. Hij meldt dit niet formeel aan A of C. Pas bij brief van 30 mei 2007 geeft B het dossier omtrent de vastgelopen drainagewerkzaamheden in behandeling bij A. Bij brief van 6 juli 2007 geeft A advies aan B over de kwestie van de aangetroffen vervuiling. Het advies stelt dat C is tekortgeschoten in de nakoming van de koopovereenkomst en dat C daarom de kosten van de bodemsanering dient te vergoeden. De begeleidende brief vermeldt dat ‘de volgende stap’ is het verzenden van een ‘formele aansprakelijkstelling’. Noch de brief noch het advies bevat een opmerking over of referte aan de klachtplicht van artikel 7:23 BW. Op 20 december 2007 stelt A de heer C aansprakelijk. Op 1 augustus 2009 brengt A een dagvaarding uit, waarin B stelt door toedoen van C een schade van ongeveer € 1,85 miljoen te hebben geleden. C stelt dat B te laat heeft geklaagd omtrent de vervuiling. Op 29 juni 2010 vindt een comparitie van partijen plaats. De comparitierechter wijst op het tijdsverloop in deze zaak en werpt de vraag op of B binnen bekwame tijd heeft geklaagd. Uiteindelijk treffen partijen een schikking, inhoudende dat B van C een bedrag van € 30.000 ontvangt. In de onderhavige procedure verwijt B dat A niet heeft zorggedragen voor een tijdige melding aan C van de aangetroffen vervuiling vanaf het moment dat zij daarvan op de hoogte geraakten, althans dat zij zich van de klachtplicht van artikel 7:23 BW onvoldoende rekenschap heeft gegeven. De klachttermijn van artikel 7:23 BW is gaan lopen bij het ontdekken van de vervuiling in mei 2006. Reeds het eerste aantreffen van enkele kubieke meters afval vormde immers een aanwijzing dat het met de conformiteit van de geleverde grond niet in orde was, hetgeen in de weken nadien, met het aantreffen van soortgelijk afval over een afstand van enkele honderden meters, alleen maar werd bevestigd. Voor het antwoord op de vraag of A in dit verband een fout heeft gemaakt, is van belang vanaf wanneer van hem kon worden verwacht B ter zake van advies te dienen. Van A had mogen worden verwacht B te vragen wanneer de verontreiniging was ontdekt om, vanwege het tijdsverloop, negatief te adviseren over de slagingskans van enigerlei juridische actie, althans B nadrukkelijk te wijzen op de risico’s van dergelijke maatregelen. Voorts stelt de rechtbank dat van A mocht worden verwacht met de nodige voortvarendheid – na ontvangst van de opdracht – B te adviseren een klacht aan C te sturen, dan wel zelf namens B een dergelijke klacht te versturen. Uit de processtukken kan niet worden afgeleid dat A daadwerkelijk met de hier vereiste urgentie heeft geopereerd. Tussen de ontvangst van de opdracht (uiterlijk 30 mei 2007) en het versturen van het advies (7 juli 2007) was al meer dan een maand verstreken, zonder dat in dat advies werd gewezen op de noodzaak zo snel mogelijk bij C te klagen. Voorts blijkt dat C pas een half jaar later in gebreke is gesteld. De rechtbank stelt dat op het moment dat B de schade meldde bij A al een vol jaar was verstreken sinds de ontdekking van de verontreiniging. Dat betekent dat ook als toen direct een klacht bij C zou zijn neergelegd, de klachttermijn een serieus probleem zou hebben gevormd om in rechte nog enigerlei vordering jegens C toegewezen te krijgen. Dat laat echter onverlet dat de tekortkoming van A de vennootschap B in elk geval de kans heeft ontnomen dat in rechte het tijdsverloop op een voor B gunstiger wijze zou zijn beoordeeld. Weliswaar moet op grond van de geldende rechtspraak over de klachttermijn voorshands worden aangenomen dat die kans klein is, maar dat betekent niet zonder meer dat die kans verwaarloosbaar is. In dat geval rijst de vraag of en, zo ja, tot welk bedrag A tot het betalen van schadevergoeding aan B zou zijn veroordeeld. De rechtbank verwijst hiertoe naar een schadestaatprocedure.

Reisorganisatie HGI biedt als welkomstgeschenk een reis naar Turkije aan aan iedereen die een zogeheten HotelGroup Passport koopt. Dit ‘paspoort’ biedt recht op kortingen op de prijs voor overnachtingen in hotels waarmee HGI een regeling heeft. K koopt op 9 augustus 2011 een dergelijk ‘paspoort’ voor de duur van twee jaren. Eind juni, begin juli 2012 vindt e-mailcorrespondentie plaats tussen K en (de klantenservice van) HGI over het welkomstgeschenk. K wordt gevraagd zijn gegevens door te geven, maar ontvangt hierop geen informatie over de toegezegde gratis reis. In zijn brief van 10 oktober 2012 aan HGI schort de raadsman van K de betalingsverplichtingen van K op. Verder sommeert hij HGI binnen tien dagen mee te delen op welke datum, of in welke periode, de reis door K kan worden geboekt, bij gebreke waarvan K schadevergoeding in plaats van nakoming vordert. Op 30 november 2012 biedt HGI een alternatieve reis aan, onder de uitleg dat oorspronkelijk het aantal aanmeldingen tegenviel, maar dat de reis nu alsnog wordt aangeboden. K gaat niet op dit aanbod in en vordert schadevergoeding van HGI ter waarde van de kosten van een vakantie naar Turkije. Volgens K is HGI toerekenbaar tekortgeschoten in de nakoming van de op haar ingevolge de overeenkomst rustende verbintenis een gratis reis naar Antalya ter beschikking te stellen. HGI voert aan dat zij K op 30 november 2012 een alternatieve reis heeft aangeboden, welke reis hij niet heeft aanvaard. Daarmee is, aldus HGI, haar verzuim op de voet van artikel 6:86 BW gezuiverd. De kantonrechter is van oordeel dat de brief van 10 oktober 2012 als een omzettingsverklaring in de zin van artikel 6:87 BW is te beschouwen. Met deze brief heeft K aangegeven dat hij geen aanspraak meer maakt op nakoming door HGI, maar op vervangende schadevergoeding. Omzetting brengt mee dat de oorspronkelijke verbintenis tenietgaat en het verzuim eindigt, zodat zuivering niet meer mogelijk is. Het beroep van HGI op zuivering slaagt dan ook niet. Mede gelet op het feit dat HGI geen beroep op overmacht heeft gedaan en een dergelijk beroep ook niet uit haar stellingen is af te leiden, is de kantonrechter van oordeel dat HGI toerekenbaar tekort is geschoten doordat zij K de toegezegde reis naar Antalya niet ter beschikking heeft gesteld. Zij is dan ook gehouden vervangende schadevergoeding aan K te betalen.

X koopt een tweedehands auto van Y, professioneel autohandelaar. Twee dagen nadat X de auto heeft opgehaald, loopt de motor vast. X heeft op dat moment minder dan 250 km met de auto gereden. Y vervangt, na overleg met X, het motorblok. Wanneer X de auto weer mee wil nemen, verlangt Y betaling van (gedeeltelijke) reparatiekosten. X weigert, stelt Y in gebreke en gunt Y een termijn gunt om de auto alsnog zonder betaling vrij te geven. Y voldoet niet waarna X de koop ontbindt. Het hof moet beoordelen of het bewijs in eerste aanleg door de rechtbank op juiste wijze is beoordeeld. In eerste aanleg heeft de rechtbank Y toegelaten te bewijzen dat het gebrek aan de motor is ontstaan nadat X extreem hard of met teveel toeren met de auto heeft gereden. Het hof merkt op dat de rechtbank voldoende recht heeft gedaan aan het karakter en de Europeesrechtelijke herkomst van artikel 7:18 lid 2 BW. Immers, de rechtbank heeft Y niet toegelaten om ‘vrij’ tegenbewijs te leveren tegen genoemd wettelijk vermoeden: Y diende concreet tegendeelbewijs te leveren door zijn stellingen hard te maken dat de schade aan de motor door gedragingen van X is ontstaan. De rechtbank heeft volgens het hof terecht geoordeeld dat Y dat bewijs niet heeft geleverd. Geen van de voorgebrachte getuigen heeft X schakelfouten zien maken of anderszins verkeerd zien rijden in de auto. De kapotte motor is niet grondig onderzocht, terwijl X zelf, gedocumenteerd, heeft gewezen op een mogelijk andere oorzaak van de problemen met de motor dan een schakelfout, namelijk black sludge in het motorblok, waarvoor die specifieke motoren met bouwjaren tussen 1999 en 2003 bijzonder gevoelig zijn. Voor zover Y stelt dat de rechtbank meer waarde had moeten hechten aan de getuigenverklaringen, overweegt het hof dat Y uit het oog verliest dat niet X diende te bewijzen dat de oorzaak van de vastgelopen motor lag in het voorkomen van ‘black sludge’, maar dat Y diende te bewijzen dat de motor is vastgelopen als gevolg van schakel- c.q. rijfouten van X. De argumenten van X dat de motor kan zijn vastgelopen ten gevolge van ‘black sludge’ weerlegt Y in hoger beroep niet. Het hof acht Y niet geslaagd in diens bewijsopdracht en ziet ook geen redenen een nader bewijsaanbod te honoreren. Een deskundigenbericht behoort niet tot de mogelijkheden, omdat de oude motor er niet meer is. Voor zover de rechtbank Y heeft opgedragen te bewijzen dat hij met X is overeengekomen dat het motorblok vervangen zou worden tegen betaling door X oordeelt het hof dat artikel 7:18 lid 2 BW is bedoeld om consumenten te beschermen. Een dergelijke afspraak tussen verkoper en koper, waarbij de rechten van de koper worden verkort, is alleen maar geldig als de koper zich daarvan voldoende bewust was. Het hof merkt op dat, anders dan Y stelt, het feit dat X de wegenbelasting op een gegeven moment voor de auto niet langer heeft betaald en daarvan bij de rechtbank geen melding heeft gemaakt, nog niet maakt dat hij daarmee als een onbetrouwbare getuige moet worden aangemerkt. Uit de getuigenverklaringen kan het hof niet opmaken wat er precies omtrent betaling is besproken tussen partijen. In ieder geval wordt niet duidelijk dat X volmondig zou hebben ingestemd met reparatie. Bewijs dat X met de reparatieprijs zou hebben ingestemd, is daarmee niet geleverd. Het hof bekrachtigt het vonnis van de rechtbank en wijst de vordering van Y af.

A heeft een Opel Zafira die veel olie verbruikt. In 2012 ruilt hij de Opel in voor een Kia Venga bij een autobedrijf. A geeft daarbij aan dat de katalysator is vervangen en dat de Opel een importauto is die hij zonder Nationale Autopas in 2008 heeft gekocht. De verkoper in dienst van het autobedrijf maakt voorafgaand aan de inruil een korte proefrit, maar onderzoekt de auto niet op Het autobedrijf verkoopt de Opel aan een nieuwe eigenaar, die terugkomt met de klacht dat de motor erg veel olie verbruikt. Het autobedrijf test dit, constateert dat het verbruik 1 liter op 166 kilometer bedraagt en repareert de Opel voor € 3.138. Het autobedrijf vordert deze kosten van A. A repliceert hierop met het verweer dat gedurende de tijd dat hij de auto in bezit had het olieverbruik op 1 liter op 750 kilometer lag, hetgeen bevestigd wordt door zijn garagehouder. A stelt dat hij het verbruik hoog vond, maar niet vreemd voor een dergelijke wagen. Naar het oordeel van de kantonrechter kan een mededelingsplicht van een leek ten opzichte van een professional, zoals hier het geval, niet snel worden aangenomen. Indien het autobedrijf zeker had willen weten dat de motor geen mankementen vertoonde, had zij zelf nader onderzoek moeten verrichten. Dit mede gelet op de leeftijd van de auto en het feit dat deze was geïmporteerd, waardoor een deel van de historie van de auto ontbrak. Dat zij dit uit kostenoverwegingen achterwege heeft gelaten, komt voor haar eigen rekening en risico. Voorts is de kantonrechter van oordeel dat het autobedrijf A niet deugdelijk in gebreke heeft gesteld. Het autobedrijf heeft weliswaar aangevoerd dat zij de auto snel diende te repareren, omdat zij deze aan een particulier had doorverkocht, maar hieruit volgt niet dat redelijkerwijs geen ingebrekestelling mogelijk was. A had – in het hypothetische geval dat hij aansprakelijk zou zijn – in ieder geval deugdelijk in gebreke moeten worden gesteld. De kantonrechter wijst de vorderingen af.

X koopt op 16 april 2008 een woning in Vijfhuizen voor een koopprijs van € 270.500. De overdracht zal plaatsvinden op 1 december 2008. Op grond van de koopovereenkomst is X verplicht een bankgarantie te stellen voor een bedrag van € 27.050. In de overeenkomst is een financieringsvoorbehoud opgenomen en een contractuele boete van 10% die verbeurd wordt bij niet tijdig nakomen van de overeenkomst. X vraagt op 18 april 2008 een hypotheekofferte aan bij de ING Bank. ING stuurt X een offerte en verzoekt hem om nadere informatie, waarop X een werkgeversverklaring indient. Dit is onvoldoende informatie volgens de ING. Op 22 mei 2008 wijst de bank de hypotheekaanvraag af. X vraagt ING op 4 september 2008 een nieuwe hypotheekofferte. ING brengt hierop een offerte, waarin zij wederom aanvullende informatie vraagt. In de tekst is opgenomen dat ‘deze offerte is uitgebracht onder het voorbehoud dat alle informatie die wij hebben gekregen of nog zullen krijgen over het onderpand door ons wordt geaccepteerd’ en voorts: ‘In het kader van de Wet op het financieel toezicht (WFT) zijn wij verplicht uw klantprofiel te bepalen en te bewaren.’ ING verstrekt wel al een bankgarantie voor € 27.050. Op 19 november 2008 bericht ING aan X dat zij de hypotheekaanvraag niet kan honoreren, omdat zijn inkomen niet toereikend is. Als gevolg van de afwijzing van de aanvraag kan X de koopovereenkomst niet nakomen. De verkoper ontbindt hierop de koopovereenkomst en maakt aanspraak op de contractuele boete, waarop ING de bankgarantie uitkeert. Uit hoofde van de contragarantie spreekt ING daarop bij brief van 31 maart 2009 X tot terugbetaling van het op grond van de bankgarantie aan de verkoper betaalde bedrag. X weigert terugbetaling. X stelt ING aansprakelijk voor de geleden schade, namelijk de contractuele boete. ING voert aan dat de reden voor afwijzing van de aanvraag de discrepantie was tussen de inkomensgegevens in de werkgeversverklaring van X en die in het opgegeven klantprofiel. Het hof overweegt dat de afwijzing van de eerste hypotheekaanvraag plaatsvond op 22 mei 2008. De werkgeversverklaring was daarom reeds voorhanden ten tijde van het opmaken van het klantprofiel en het ondertekenen van de tweede hypotheekofferte. Dat van discrepantie tussen het inkomen en de gevraagde som sprake was, kan zonder uitvoerige bestudering van de stukken worden geconstateerd; dit is reeds duidelijk bij globale kennisneming daarvan (het inkomen van X is te laag). Van ING had kunnen worden gevergd deze discrepantie al dadelijk na ontvangst van de aanvraag en de begeleidende stukken te signaleren en de daarop gebaseerde afwijzende beslissing zo spoedig mogelijk daarna aan X mede te delen. ING heeft X niet eerder dan bij brief gedateerd 19 november 2008 bericht. In het licht van het onmiskenbaar grote belang van X zo snel mogelijk van een eventuele afwijzing op de hoogte te worden gesteld, acht het hof de late afwijzing van de aanvraag door ING in de gegeven omstandigheden in strijd met de door ING jegens X in acht te nemen zorgvuldigheid en daarmee onrechtmatig jegens hem. Door de te late berichtgeving heeft het X aan tijd ontbroken financiering elders te regelen en is hij de contractuele boete verschuldigd geworden. Het boetebedrag van € 27.050 is derhalve aan te merken als schade die het gevolg is geweest van het onrechtmatig handelen van ING.

M en V zijn in gemeenschap van goederen gehuwd. In 2001 verlenen zij ten behoeve van de bank het recht van eerste hypotheek op hun woning ten bedrage van € 1.361.340. Twee jaar later vestigen M en V een tweede hypotheek op hun woning. In november 2005 verstrekt de bank een krediet in rekening-courant ten bedrage van € 3.200.000 aan de bedrijven waarvan M directeur-grootaandeelhouder is. Tot de voorwaarden voor dit krediet behoren dat M een borgtocht afgeeft voor een bedrag van € 3.000.000 en dat hij voor die borgtocht zekerheid geeft, onder meer in de vorm van een (derde) hypotheekrecht op de woning van hem en V. V ondertekent de borgakte onder het kopje ‘Toestemming geregistreerde/gehuwde partner o.g.v. (art. 80b samen met) artikel 88 Boek 1 BW.’ In 2006 gaan de bedrijven van M failliet. De bank zegt hierop de leningen op. Na verkoop van de woning resteert een privéschuld van M en V aan de bank van € 991.115,50. De bank vordert dit bedrag van M en V uit hoofde van de door haar opgezegde leningen en de debetstand van de rekening-courantrekening. M en V voeren als verweer dat de bank is tekortgeschoten in haar zorgplicht bij de totstandkoming van de leningen. De bank had M en V, die beiden ook in privé klant waren, moeten informeren over de risico’s van de borgtocht en hypotheekverlening. Voor V heeft het verhaal op het huwelijksvermogensrecht tot gevolg dat zij haar privévermogen moet aanwenden (een erfenis van haar ouders). De Hoge Raad oordeelt dat de bank is tekortgeschoten in haar zorgplicht jegens V. Er bestond een contractuele relatie tussen V en de bank, waaruit voor de bank een zorgplicht voortvloeide jegens haar, ook met betrekking tot de verlening van de borgtocht. De bank wist dat V (een aanzienlijk) privévermogen had en dat de borgstelling en hypotheek tot gevolg konden hebben dat dit privévermogen zou (moeten) worden aangesproken voor de gemeenschappelijke schulden van M en V aan de bank, die voordien geheel gedekt werden door de reeds verleende eerste en tweede hypotheek. De feiten kunnen meebrengen dat de bank bij het aangaan van de borgstelling en de verlening van de derde hypotheek gehouden was om V te waarschuwen voor het risico dat haar privévermogen daardoor liep. Het tekortschieten in deze waarschuwingsplicht kan meebrengen dat de bank, door de werking van artikel 6:248 lid 2 BW, wordt beperkt in de mogelijkheid tot verhaal op het privévermogen van V voor de gemeenschappelijke schulden van M en V. Daarbij verdient opmerking dat de zorgplicht die de bank in dit geval geen verband houdt met het vereiste van artikel 1:88 BW en dus niet afhangt van het antwoord op de vraag of voor de borgstelling de toestemming van V was vereist.

M leent een som geld van zijn vader A. Wanneer M en zijn echtgenote V scheiden, verlangt A betaling van V van de helft van het bedrag dat hij aan haar en M heeft geleend. V betwist dat er sprake is van een schuld van de huwelijksgemeenschap aan A. De rechtbank overweegt in eerste aanleg dat het bestaan van de geldlening onvoldoende aannemelijk is gemaakt en wijst de vordering van A af. In hoger beroep stelt A dat tussen hem en M en V een overeenkomst van geldlening tot stand is gekomen waarbij een deel van de geldlening bestaat in het daadwerkelijk ter hand stellen of verstrekken van de overeengekomen geldsom aan M en V, en deels doordat A geldsommen aan derden heeft betaald met het oog op het leveren van goederen en diensten door deze aan M en V, op basis van een met hen gemaakte afspraak dat zij deze bedragen zullen terugbetalen. Ter onderbouwing van stelling overlegt A een door hem opgemaakt handgeschreven overzicht met daarin opgenomen een reeks van bedragen, deels met een summiere omschrijving, en verschuldigde respectievelijk gevorderde rentebedragen tegen een wisselend percentage. Daarnaast overlegt A bankafschriften, waarop betalingen aan M (veelal zonder nadere omschrijving) en betalingen aan derden staan vermeld. Tenslotte overlegt A een verklaring van M, waarin staat dat door A diverse bedragen aan hem ter leen zijn verstrekt. Het hof stelt vast dat de bedragen op de overgelegde bankafschriften niet overeenstemmen met de bedragen in het handgeschreven overzicht. Uit de afschriften is slechts een aantal betalingen te herleiden. Daarnaast ontbreekt veelal een omschrijving van het doel van de betreffende betaling en in veel gevallen de toelichting waarom verrichte betalingen ten laste van de huwelijksgemeenschap dienen te worden gebracht. Daarmee komt het hof tot het oordeel dat A de door hem gestelde aflossingen op de geldlening van M aan hem niet deugdelijk heeft onderbouwd. Nu onvoldoende met concrete feiten en omstandigheden is onderbouwd dat de aan A verstrekte lening op enig moment is afgelost, kan evenmin worden vastgesteld of en in welke omvang eventueel een vordering op M en V is ontstaan. Gelet op het voorgaande kan verder onbesproken blijven of door A overgemaakte bedragen en betalingen ten titel van geldlening zijn verricht.

X heeft in het verleden een leveringsovereenkomst gesloten met een energieleverancier, die de overeenkomst om haar moverende redenen heeft beëindigd. X heeft nadien geen nieuwe leveringsovereenkomst met een energieleverancier gesloten. Y heeft op eigen naam de aansluiting overgenomen en een leveringsovereenkomst afgesloten voor het leveren van gas en elektriciteit aan het perceel waar X woonachtig is. Y heeft deze de verplichtingen op zich genomen in het kader van een Sociaal Vangnet Energie leveringsovereenkomsten, waardoor bewoners in de gelegenheid worden gesteld om alsnog een schuldsanering te bewerkstelligen en een nieuwe overeenkomst aan te gaan met een (andere) leverancier. Dit zodat afsluiting wordt voorkomen en de afnemer recht behoudt op de eerste levensbehoeften, waarmee het belang van de afnemer en het algemeen maatschappelijk belang is gediend. X weigert betaling aan Y dan wel aan de regionale netbeheerder. Doordat X geen nieuwe leveringsovereenkomst wenst af te sluiten en evenmin wenst mee te werken aan vrijwillige afsluiting, terwijl hij wel energie afneemt, lijdt Y schade bestaande uit de afname van energie. Y vordert schade gelijk aan de door Y ontvangen nota’s. X stelt dat hij geen contractuele relatie heeft met Y, dat hij de gestelde schade tot dat moment erkent, maar dat hij niet voornemens is te betalen. Volgens de kantonrechter staat vast dat X nog steeds over een aansluiting voor elektra en/of gas beschikt, zodat hij als afnemer in de zin van artikel 1 lid 1 sub c van de Elektriciteitswet 1998 respectievelijk artikel 1 lid 1 sub o van de Gaswet kan worden beschouwd, alsmede dat hij daarvan ook gebruikmaakt, zonder dat hij daartoe enige vergoeding betaalt. Voorts staat vast dat Y de verplichtingen ter zake van de aansluitingen op het adres van X onverplicht en uit sociale overwegingen op zich heeft genomen ten behoeve van X, teneinde afsluiting te voorkomen en X in de gelegenheid te stellen alsnog zelf aan de voorwaarden voor continuering van de aansluiting van de Regionaal Netbeheerder te voldoen. In zoverre is sprake van zaakwaarneming op redelijke grond als bedoeld in artikel 6:198 BW, zodat de kosten daarvoor (de schade) van Y ingevolge artikel 6:200 lid 1 BW voor rekening van X dienen te komen. X heeft echter, na kennisneming van de tussenkomst door Y, aangegeven geen nadere overeenkomst met Y aan te willen gaan, noch met enig andere leverancier, zodat de vraag kan worden gesteld of vanaf dat moment nog wel sprake is van een redelijke grond voor voortzetting van deze zaakwaarneming. Wat daarvan zij, vaststaat dat X willens en wetens het verbruik van de energie heeft voortgezet, waardoor Y is verarmd en hijzelf is verrijkt, zodat X in ieder geval vanaf het moment dat hij wetenschap had van de tussenkomst van Y gehouden is tot vergoeding van de schade aan Y uit hoofde van artikel 6:212 BW.

A is professioneel kunsthandelaar. B verkoopt aan A een schilderij, waarvoor A € 2.500 betaalt. A laat het schilderij kort na aankoop restaureren. Wanneer B’s partner een uitnodiging ontvangt voor een verkoopexpositie in de expositieruimte van A, ziet hij in de verkoopcatalogus het bewuste schilderij afgebeeld staan met een prijsindicatie van € 50.000 tot € 70.000. B roept daarop de vernietiging als bedoeld in artikel 3:50 BW in van de tussen hem en A gesloten koopovereenkomst betreffende het schilderij op grond van artikel 3:44 lid 3 BW (bedrog), subsidiair artikel 6:228 lid 1 sub b BW (dwaling). In eerste aanleg heeft de rechtbank voor recht verklaard dat B de koopovereenkomst terecht heeft vernietigd op grond van dwaling. Volgens de rechtbank is de discrepantie tussen het aankoopbedrag (€ 2.500) en de verkoopwaarde (€ 22.500) zo groot dat op A, als professioneel kunsthandelaar, een mededelingsplicht rustte. De rechtbank veroordeelt A tot betaling van een schadevergoeding van € 20.000. In hoger beroep stelt het hof voorop dat de waarde van een schilderij in het economische verkeer geen intrinsieke eigenschap van dat schilderij is, maar voortvloeit uit de eigenschappen van het schilderij. De waarde is ook veranderlijk en kan verschillen in verschillende markten. Ten tijde van de verkoop was B ervan op de hoogte dat het schilderij een authentiek werk van schilder X was. Ook heeft hij niet gesteld dat hij dwaalde over de intrinsieke eigenschappen van het schilderij. Hij heeft het schilderij (samen met een ander schilderij) zelf te koop aangeboden voor de prijs die A ervoor heeft betaald. Onder die omstandigheden kan niet gezegd worden dat de koopovereenkomst tot stand is gekomen onder invloed van bedrog of dwaling, of dat A onrechtmatig heeft gehandeld door het aanbod te aanvaarden. In beginsel komt het voor risico van de verkoper dat bij de verkoop van een zaak waarvan hij de intrinsieke eigenschappen kent, een lagere koopprijs tot stand komt dan overeenkomt met de op dat moment en in die markt aan de zaak toe te kennen waarde in het economische verkeer. In casu is de discrepantie tussen de overeengekomen prijs en de door de deskundige vastgestelde waarde volgens het hof niet zo groot dat een uitzondering op voornoemd beginsel moet worden aangenomen, ook niet als in aanmerking wordt genomen dat A zich beroepsmatig bezighoudt met de handel in schilderijen als de onderhavige en geacht moet worden op dat gebied deskundig te zijn. Het hof wijst de vordering van B af.

Autobestuurder X wordt na een verkeersgeschil mishandeld door Y. Hij stapt zijn auto, een Audi Q7, weer in en rijdt verder. Ook Y stapt weer in zijn auto, een Seat Leon, en zet de achtervolging in. Na een paar honderd meter komt het wederom tot een confrontatie, waarbij X wordt bedreigd door Y en diens vriend, die in een BMW rijdt. X ramt hierop de auto van Y naar het midden van de weg en vlucht weg. De weg heeft geen middenberm. Er zijn op dat moment geen tegenliggers. X vordert schade aan zijn Audi van Y. (De verzekeraar van) Y stelt dat er sprake is van eigen schuld aan de zijde van X door het instappen in de auto. X had een confrontatie moeten mijden. In het kader van het beroep van Y op eigen schuld van X is ten eerste in geschil of het een redelijkerwijs verantwoorde beslissing van X was om weer te gaan rijden. Het is aannemelijk dat X op dat moment nog zeer door de vechtpartij was aangeslagen en dat die toestand op zichzelf niet bevorderlijk is voor het besturen van een auto, maar in de gegeven omstandigheden kan volgens de rechtbank niet worden gezegd dat X om die reden anders heeft gehandeld dan een redelijk mens zou hebben gedaan. X bevond zich in de situatie dat het stoplicht inmiddels op groen was gesprongen en dat achter hem verschillende auto’s stonden die wilden doorrijden. Alleen al gelet daarop is het een normale beslissing geweest om van het kruispunt te vertrekken. In theorie had X de, op zichzelf abnormale, beslissing kunnen nemen de auto in de middenberm te parkeren om op adem te komen, maar dat hij dat niet heeft gedaan valt hem niet toe te rekenen, te minder nu hij er niet op bedacht hoefde te zijn dat hij enkele honderden meters verder opnieuw met Y geconfronteerd zou worden. Y stelt dat X, in plaats van de Seat te rammen, andere opties had om een confrontatie te vermijden. Zo had hij snelheid kunnen minderen om de afstand te vergroten en had hij 112 kunnen bellen. Door zulks niet te doen, heeft hij eigen schuld aan de schade, zo meent Y. De rechtbank stelt dat het moment waarop X besloot de auto van Y te rammen niet los kan worden gezien van het feit dat hij kort tevoren door de inzittenden van die auto was mishandeld. X kon redelijkerwijs menen in een noodtoestand te verkeren. Dit betekent dat niet al te hoge eisen mogen worden gesteld aan de van X gevraagde afweging tussen de verschillende opties om uit die noodtoestand te geraken. Aannemelijk is immers dat die afweging zich voltrok binnen een tijdspanne van enkele seconden. Dit uitgangspunt betekent echter niet dat een onderzoek naar alternatieve uitwegen uit de noodtoestand geheel buiten beschouwing kan blijven. Van een deelnemer aan het gemotoriseerde verkeer mag immers, gelet op de aan dat verkeer inherente gevaren, ook in noodsituaties verwacht worden te beslissen op basis van een afweging van de verschillende mogelijkheden, ook als voor die afweging slechts heel korte tijd beschikbaar is. Omdat tegemoetkomend verkeer mogelijk was, heeft X – met het wegduwen van de Seat – het risico genomen dat de Seat met tegemoetkomende auto’s in botsing zou komen, met alle gevolgen voor de inzittenden van dien. Dit heeft tot gevolg dat van X eerder verwacht had mogen worden te kiezen voor (eventuele) andere opties. Dat het risico op letsel van derden zich niet heeft verwezenlijkt, doet daar niet aan af. Van X had ook verwacht mogen worden zich, zo nodig, in zijn afgesloten auto schuil te houden en intussen 112 te bellen. Het moge zo zijn dat een auto geen absolute bescherming biedt, maar anderzijds is het ook niet zo dat een autoruit van een (relatief jonge) auto als hier aan de orde zonder enige moeite kan worden ingeslagen, laat staan dat zonder meer aannemelijk is dat de inzittenden van de Seat (en de BMW) daartoe zouden zijn overgegaan. Hieruit volgt dat op een enkel punt sprake is van eigen schuld. Gelet op de aard van die eigen schuld, moet op zichzelf uitgangspunt zijn dat de desbetreffende gedraging van X in overwegende mate aan de schade heeft bijgedragen. In plaats van de opties te benutten om de confrontatie uit de weg te gaan, heeft hij immers de Seat opzettelijk geramd en aldus de schade aan beide auto’s veroorzaakt. Niettemin bestaat naar het oordeel van de rechtbank aanleiding, met toepassing van de billijkheidscorrectie, de schadevergoedingsplicht van Y slechts in geringe mate te verminderen. Bepalend daarvoor is in de eerste plaats de aard en ernst van de eerdere gedragingen van Y, te weten de ernstige mishandeling van X. Het gedrag van Y is dermate verwijtbaar en heeft de latere gebeurtenissen zozeer uitgelokt dat de billijkheid slechts een zeer geringe vermindering van de schadevergoedingsplicht eist. Dat geldt temeer nu aannemelijk is dat het aan X toe te rekenen gedrag, te weten de beslissing om geen gebruik te maken van de opties om de confrontatie te vermijden, zich voltrok binnen een tijdspanne van enkele seconden, en bovendien in een situatie die X redelijkerwijs als zeer bedreigend heeft kunnen beschouwen. Al met al is de rechtbank van oordeel dat de schadevergoedingsplicht van Y vanwege eigen schuld van X met 10% dient te worden verminderd.

A bemiddelt als handelsagent bij de totstandkoming van vervoersovereenkomsten tussen haar principaal (luchtvervoerder B) en expediteur C. Over de wijze waarop de betaling voor het luchtvrachtvervoer plaats dient te vinden, bestaat tussen partijen (impliciet) de afspraak dat dit via een door de International Air Transport Association (IATA) opgezet platform, genaamd Cargo Account Settlement System (CASS) gaat. Dit gaat als volgt: de kosten van het door B uitgevoerde luchtvrachtvervoer worden namens B aan C gefactureerd, waarna IATA CASS hetgeen door C wordt betaald afrekent met B. In afwijking van de tussen partijen afgesproken en gebruikelijke gang van zaken zendt A in november 2011 buiten IATA CASS om rechtstreeks een factuur aan C voor door B uitgevoerd luchtvrachtvervoer, met het verzoek de factuur aan A te voldoen. A heeft C vooraf niet op de hoogte gesteld van het feit dat zij een factuur zou sturen in plaats van IATA CASS. Op administratief niveau is deze wijziging bij C niet opgemerkt, met als gevolg dat de factuur door C aan A is voldaan. A en B treffen vervolgens een regeling, inhoudende dat A het bedrag aan B afstaat. C vordert terugbetaling van de factuur door A wegens onverschuldigde betaling. A voert aan dat zij bevoegd was aan C te factureren en de betaling te innen, zodat C bevrijdend aan haar heeft betaald. Vaststaat dat A geen toestemming van haar principaal B had voor deze wijziging van facturering en inning. Dat A daartoe op een andere grond gerechtigd was, is evenmin gebleken. Dat B het niet eens was met de gewijzigde facturering en betaling aan A blijkt ook uit het feit dat B vervolgens zelf de benodigde factuurgegevens bij IATA CASS heeft aangeleverd en IATA CASS alsnog een factuur aan C heeft gestuurd, waarna C ook B heeft betaald. Dat A, uit vrees dat B haar vorderingen niet zou betalen, zonder enig overleg met de betrokken partijen de aan B verschuldigde bedragen zelf bij C heeft geïnd, is dan ook een ontoelaatbare vorm van eigenrichting waarmee zij ten onrechte heeft geprobeerd het risico dat B haar niet zou betalen af te schuiven op derden, waaronder C. Het feit dat A niet bevoegd was C te factureren en de betaling zelf te innen heeft tot gevolg dat C hetgeen zij aan B verschuldigd was niet bevrijdend aan A kon betalen. Het bedrag van € 46.639 is derhalve zonder rechtsgrond door C aan A betaald en kan door C als onverschuldigd betaald worden teruggevorderd. Hieraan doet niet af dat A in het kader van een regeling met B het door C betaalde bedrag inmiddels aan B heeft afgestaan. Op het moment van de regeling was A reeds op de hoogte van de vordering van C en het komt voor haar eigen risico dat zij kennelijk onvoldoende rekening heeft gehouden met de mogelijkheid dat zij het bedrag als onverschuldigd betaald aan C zou moeten terugbetalen. Dat B tot op heden de met A gestelde afspraak om dubbel ontvangen betalingen van onder meer C terug te betalen niet is nagekomen, komt dan ook voor risico van A en niet van C.

De opeisbaarheid van de schadevordering als ondergrens voor de aanvang van de korte verjaringstermijn is nieuw. De auteur besteedt ook aandacht aan de juridische beoordeling in het verjaringsrecht en de stelplicht en bewijslast.

Bij de wijze waarop de wetgever onlangs de Richtlijn betalingsachterstanden in het BW heeft geïmplementeerd, valt volgens de auteurs een aantal vermogensrechtelijke kanttekeningen te plaatsen die niet bijdragen aan het beoogde doel van wet en richtlijn: het verminderen van betalingsachterstanden.

Op de schuldeiser rust bij gebrekkige prestaties een klachtplicht. Hoewel met laakbaar gedrag van een schuldenaar rekening moet worden gehouden, moet dit volgens de auteur niet zo ver gaan dat de gehele klachtplicht toepassing mist bij op bedrog geënte vorderingen.

V heeft een woonhuis met praktijkruimte verkocht aan K. Omdat K vóór de levering heeft vernomen dat het gebruik van het pand als woning in strijd is met het bestemmingsplan, heeft hij de koopovereenkomst ontbonden. Naar aanleiding hiervan vordert V in kort geding dat K medewerking verleent aan de juridische levering. V stelt daartoe onder meer dat uit een brief van de gemeente blijkt dat het gebruik van het pand als woning wordt gedoogd. De verkoper is op grond van artikel 7:15 BW verplicht de verkochte zaak in eigendom over te dragen vrij van alle bijzondere lasten en beperkingen met uitzondering van die welke de koper uitdrukkelijk heeft aanvaard. Daarbij gaat het om zogenoemde rechtsgebreken, zoals zakelijke rechten van derden, of beperkingen die voortvloeien uit bijvoorbeeld een huurovereenkomst. Ook kunnen lasten en beperkingen publiekelijk van aard zijn. In beide gevallen is vereist dat het gaat om bijzondere lasten en beperkingen, dat wil zeggen lasten en beperkingen die op deze zaak in het bijzonder rusten. Niet voldoende is dus dat het gaat om lasten en beperkingen die drukken op alle zaken van dezelfde soort (HR 27 februari 2004, NJ 2004, 635 (Bos/Smeenk). Volgens de koopakte heeft V aan K een ‘woonhuis met praktijkruimte’ verkocht, terwijl volgens het bestemmingsplan het pand de bestemming ‘maatschappelijke en kantoordoeleinden’ heeft, waardoor K het pand niet als woning mag gebruiken. V heeft niet betwist dat de bestemming ‘maatschappelijke en kantoordoeleinden’ alleen op het onderhavige pand rust en niet op de omliggende panden, die de bestemming ‘woondoeleinden’ hebben. Tegen deze achtergrond ligt het voor de hand dat in een bodemprocedure zal worden geoordeeld dat sprake is van een beperking in de zin van artikel 7:15 BW. Voorts is onvoldoende aannemelijk dat V een beroep kan doen op de bepaling in de koopakte op grond waarvan K de lasten en beperkingen die kenbaar zijn uit de openbare registers uitdrukkelijk heeft aanvaard. In deze clausule gaat het om de lasten en beperkingen kenbaar uit de openbare registers als bedoeld in artikel 3:16 BW. Daarvan is in het onderhavige geval geen sprake. Voor analoge toepassing van de clausule ziet de voorzieningenrechter onvoldoende grond. Het gaat hier om een bestemmingsplan waarin minder eenvoudig onderzoek is te doen dan in de openbare registers, die juist in het leven zijn geroepen vanwege de kenbaarheid. De enkele omstandigheid dat de bestemming van een onroerende zaak tegenwoordig eenvoudig is te vinden via www.ruimtelijkeplannen.nl doet daar volgens de voorzieningenrechter niet aan af. Gelet op de koopovereenkomst diende K rekening te houden met eventueel uit de openbare registers kenbare beperkingen, maar hoefde hij er niet op bedacht te zijn dat hij ook elders onderzoek moest doen. Dat geldt temeer nu er door advertenties en de uiterlijke verschijningsvorm geen reden bestond om op dit punt bedacht te zijn. Dat de gemeente bij brief heeft bericht dat zij het gebruik als woning zal gedogen, doet aan het voorgaande niet af. De term ‘gedogen’ impliceert immers dat iets niet is toegestaan, maar dat daartegen (vooralsnog) niet zal worden opgetreden. Dat is een te onzekere basis waarmee K geen genoegen hoeft te nemen. Anders dan bij feitelijke gebreken als bedoeld in artikel 7:17 BW blijkt uit de parlementaire geschiedenis dat bij rechtsgebreken niet door de verkoper met succes kan worden gesteld dat de koper zijn onderzoeksplicht (deels) heeft verzaakt.

B is in de periode van 1 september 2003 tot 31 december 2008 bestuurder van SGBB. B is bevriend met A. AZ Wonen is gelieerd aan A. AZ Wonen koopt in de periode 2005-2010 percelen grond van derden voor in totaal € 6.745.225. Deze percelen verkoopt AZ Wonen door aan SGBB, vertegenwoordigd door B, voor in totaal € 14.391.270. Ook betaalt SGBB aan AZ Wonen de ontwikkelingskosten voor de percelen. In opdracht van de Raad van Toezicht van SGBB wordt een onderzoek ingesteld naar het functioneren van B. In het onderzoeksrapport wordt onder meer geconcludeerd dat de Raad van Toezicht herhaaldelijk onjuist en onvolledig werd geïnformeerd over investeringsvoorstellen. In augustus 2008 is B op non-actief gesteld, waarna zijn arbeidscontract uiteindelijk is ontbonden. De rechtbank veroordeelt A en B bij vonnissen van 22 december 2011 tot gevangenisstraffen ter zake van oplichting, valsheid in geschrifte, witwassen en deelname aan een criminele organisatie, gepleegd onder meer in verband met de projecten. SGBB wenst de transacties terug te draaien, in die zin dat zij alsnog de percelen aankoopt tegen de destijds reële marktwaarde. Zij stelt voorts dat zij de ontwikkelingskosten onverschuldigd heeft betaald en niet langer gehouden is tot nakoming van die transacties. Door de strafrechter is reeds vastgesteld dat AZ Wonen SGBB heeft bewogen tot het verrichten van de transacties en daarbij heeft verzwegen dat A en B in privé aan de transacties zouden verdienen. De rechtbank concludeert dat de transacties vernietigbaar zijn op grond van bedrog (artikel 3:44 lid 3 BW). SGBB verzoekt de rechtbank AZ Wonen op grond van artikel 3:53 lid 2 BW te veroordelen tot terugbetaling van de overwaarde (het verschil tussen de destijds geldende marktwaarde van de percelen en de prijs die SGBB aan AZ Wonen heeft betaald). AZ Wonen betoogt dat de prijs waarvoor zij de percelen aan SGBB heeft verkocht hoger was omdat in de prijs voor de percelen ook een prijs voor de ontwikkelingscomponent was opgenomen. De rechtbank oordeelt dat AZ Wonen niet nader concreet heeft toegelicht waaruit die ontwikkelingscomponent bestond, zodat aan dit verweer voorbij wordt gegaan. SGBB is door de handelswijze van A en B onbillijk bevoordeeld. AZ Wonen wordt dan ook veroordeeld aan SGBB te betalen. Voorts oordeelt de rechtbank dat de ontwikkelkosten door AZ Wonen als onverschuldigd moeten worden terugbetaald, nu AZ Wonen nimmer ontwikkelingskosten ten behoeve van SGBB heeft gemaakt.

De auteur gaat in op de vraag of een volmacht bij e-mail (in pdf-vorm of opgenomen in de tekst van een bericht) een schriftelijke volmacht is.

X is eigenaar van een woning waarbij een recht van gebruik en bewoning is gevestigd ten gunste van zijn vader en zijn stiefmoeder (Y). Na het overlijden van vader heeft Y in 2009 de woning verlaten en woont zij sindsdien samen met haar nieuwe partner. In verband met een voorgenomen verkoop van de woning vordert X thans in een kortgedingprocedure dat Y een verklaring ondertekent waarbij zij afstand doet van het recht van gebruik en bewoning. De voorzieningenrechter wijst de vordering af. Het afstand doen van het recht van gebruik en bewoning vereist een tweezijdige rechtshandeling (artikel 3:98 BW). Vaststaat dat Y tot op heden niet expliciet afstand heeft gedaan van het beperkte recht. Dat Y het gebruik van de woning sinds 2009 feitelijk heeft gestaakt, maakt dat niet anders (MvA II, Parl. Gesch. Boek 3 BW, p. 682). Dit is anders als het metterwoon verlaten als ontbindende voorwaarde is overeengekomen, maar in casu is een dergelijke voorwaarde niet in de vestigingsakte opgenomen.

Op 10 december 2010 biedt MKB Bedrijvenindex het communicatiebedrijf X telefonisch een registratie aan op haar website. Vervolgens stuurt MKB Bedrijvenindex een fax aan X met daarop een offerte voor registratie voor een jaar. X ondertekent deze fax en stuurt hem terug. Op 21 december 2010 stuurt MKB Bedrijvenindex een factuur aan X voor een bedrag van € 4.200 per jaar voor de geplaatste registratie. Op dat moment is het kerstperiode bij X Het kantoor is dan zo goed als dicht, alleen de telefoon wordt opgenomen. De registratie op internet vermeldt een blauw logo van X. X gebruikt een groen logo, het blauwe logo is verouderd. Op 4 januari 2011, na de kerstvakantie, stuurt X een brief aan MKB Bedrijvenindex, waarin zij stelt dat zij niet wil betalen, omdat er geen afspraken zijn gemaakt. MKB Bedrijvenindex vordert betaling van de factuur. X stelt dat er sprake is van bedrog. X stelt dat hij dacht dat hij met MKB Nederland te maken, wat voor hem ‘vertrouwd’ is. Hij stelt dat hij in het telefoongesprek aangaf dat hij geen registratie wenste voor zijn bedrijf. Volgens X heeft MKB Bedrijvenindex voorts aangegeven dat het om continuering van een registratie ging en dat als hij het nog te faxen formulier zou ondertekenen hij er ‘vanaf zou zijn’. Dat is volgens X de reden dat hij de fax heeft ondertekend. X stelt dat hij geen overeenkomst wilde sluiten met MKB Bedrijvenindex. Er is volgens X ook geen overleg geweest over de wijze van registratie. MKB Bedrijvenindex ontkent dat er gesproken is over een continuering en stelt dat X – door de opdrachtbevestiging ondertekend terug te sturen – heeft ingestemd met de offerte. De kantonrechter overweegt op grond van de verklaringen van X dat X inderdaad heeft gedacht dat hij een formulier tekende, waarmee hij een registratie op het internet beëindigde. X vertrouwde op de telefonische informatie die hij van MKB Bedrijvenindex had gekregen. Door het gebruik van de term ‘MKB’ had X geen reden om aan die telefonische informatie te twijfelen. X had niet de wil om met MKB Bedrijvenindex een overeenkomst aan te gaan en heeft de fax ook niet gelezen. De gezette handtekening onder de offerte hield derhalve geen aanvaarding van het schriftelijke aanbod van MKB Bedrijvenindex in. Er is derhalve geen rechtsgeldige overeenkomst tussen partijen tot stand gekomen. De kantonrechter laat hierbij meewegen dat MKB Bedrijvenindex geen overleg heeft gevoerd over de wijze waarop de registratie op het internet zou plaatsvinden. Het door MKB Bedrijvenindex gebruikte logo was niet juist. Dit bevestigt de stelling van X dat ook over de wijze van registratie geen overleg is geweest. Dat er sprake was van een misverstand heeft X, gezien ook de kerstperiode, binnen een redelijke termijn aan de aanbieder kenbaar gemaakt. De vordering van MKB Bedrijvenindex wordt daarom afgewezen.

X en B komen in 2001 met elkaar in contact. B dreef toen een verzekerings- en hypotheekkantoor. In de loop van 2001 of 2002 ging hij dit drijven vanuit een of meer bv’s, waarvan hij direct of indirect bestuurder en enig aandeelhouder was. Het kantoor heeft sinds 2001 voor X bemiddeld met betrekking tot verzekeringen, een hypotheek en bij beleggingen. Een van de aan B gelieerde bv’s heeft in 2004 de aandelen in en het bestuur van een bestaand makelaarskantoor, A BV, overgenomen. Toen X in 2005 de beschikking over een bedrag van € 200.000 kreeg, heeft zij, na hierover met B gesproken te hebben, met A BV een overeenkomst van geldlening gesloten. Zij leende het bedrag aflossingsvrij aan A BV tegen een achteraf te betalen rente van 6% per jaar. Op 21 maart 2007 is A BV failliet gegaan. De hoofdsom van de geldlening was toen € 174.133. X spreekt B voor dit bedrag aan. Vraag is nu of B, bij het aangaan van de lening tussen X en A BV, een zorgplicht jegens X geschonden heeft. X stelt dat B onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld doordat hij haar voorafgaand aan de totstandkoming van de geldlening ten behoeve van zijn eigen belangen in A BV welbewust heeft blootgesteld aan risico's van de geldlening die zij niet had willen lopen indien zij die had gekend, zonder haar over die risico’s te informeren. B stelt dat hij weliswaar namens A BV met X heeft gesproken over de lening, maar dat het niet ging om adviesgesprekken. Volgens hem kon X in redelijkheid ook niet verwachten dat hij hierbij optrad als haar adviseur, aangezien zij sprak met een vertegenwoordiger van het bedrijf waaraan zij de lening zou verstrekken. De rechtbank heeft dit verweer verworpen en de vordering toegewezen. Het hof heeft de vordering alsnog afgewezen. Naar oordeel van het hof had X B advies gevraagd en had X mogen verwachten dat B, mede gezien hun voorgeschiedenis en indien B terstond met een concreet advies had gereageerd, dat B jegens hem ook een advies- en bemiddelingstaak op zich zou nemen. Dit beeld veranderde volgens het hof echter abrupt en wezenlijk zodra dat advies bleek in te houden dat X het geldbedrag zou moeten uitlenen aan een door B vertegenwoordigde vennootschap. X wist dat en had zich ervan bewust moeten zijn dat er gevaar van belangenverstrengeling optrad, zodat deze situatie zich wezenlijk onderscheidde van de eerdere situaties waarin zij zich tot B had gewend. X kon, zo oordeelde het hof, aan B redelijkerwijs niet het vertrouwen ontlenen dat hij bereid was als voorheen voor haar een advies- en bemiddelingstaak op zich te nemen en haar belangen te behartigen ondanks het feit dat hij daarmee zijn eigen vrijheid beperkte om de belangen van A BV te behartigen. B kon dan ook niet als opdrachtnemend bemiddelaar worden beschouwd, zodat hem geen schending van een daaruit voortvloeiende zorgplicht kan worden verweten. X meent dat dit oordeel van het hof onbegrijpelijk is, althans onvoldoende gemotiveerd. Zij betoogt dat tussen partijen een vertrouwensband in een adviesrelatie bestond die niet eerder door B was geschonden en dat het enkele feit dat B X adviseerde het bedrag te lenen aan zijn onderneming daarom niet de conclusie rechtvaardigt dat X niet langer ervan mocht uitgaan dat B haar vertrouwen niet zou beschamen en ook haar gerechtvaardigde belangen in acht zou nemen. Verder klaagt X dat het hof heeft miskend dat B X had moeten waarschuwen voor de rolwisseling van adviseur naar behartiger van zijn eigen belang, omdat voor B kenbaar was dat X vertrouwen had in hem als adviseur en het gevaar kon ontstaan dat X ervan uitging dat B mede de belangen van X zou behartigen. De klachten lenen zich naar oordeel van de Hoge Raad voor gezamenlijke behandeling. De Hoge Raad wijst er allereerst op dat de omstandigheid dat B in opdracht van X vóór 2005 vanuit zijn kantoor over financiële kwesties heeft geadviseerd, onverlet laat dat hijzelf in mei 2005 bij de totstandkoming van de geldlening jegens X kan hebben gehandeld in strijd met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt. Het hof heeft kennelijk beslissend geacht in welke hoedanigheid B met X heeft gesproken over de mogelijkheid het bedrag van € 200.000 te lenen aan A BV en of X dat heeft moeten begrijpen. Uit de vaststelling dat B door X niet als opdrachtnemend bemiddelaar kan worden beschouwd, heeft het hof afgeleid dat de door X gestelde schending van de zorgplicht zich niet heeft voorgedaan. Hierbij heeft het hof, zo overweegt de Hoge Raad, in aanmerking genomen dat X uit de gang van zaken tijdens het gesprek met B en uit zijn positie bij A BV heeft behoren te begrijpen dat hij niet (meer) als haar adviseur optrad. Gelet echter op het feit dat B tot dan toe als adviseur van X was opgetreden en dat X hem juist met het oog op die hoedanigheid en vanwege het vertrouwen dat zij in hem stelde, had benaderd met het verzoek om advies, rustte op B – die met deze omstandigheden bekend was – een zorgplicht X duidelijk te wijzen op de risico’s die aan de, pas tijdens het gesprek voorgestelde en toen ook direct in een overeenkomst vastgelegde, geldlening aan A BV waren verbonden, dan wel haar naar een andere adviseur te verwijzen. Deze zorgplicht bestond ook nog indien, zoals het hof heeft vastgesteld, het voor X uit de gang van zaken tijdens het gesprek duidelijk was geworden dat B bij deze aangelegenheid voor A BV optrad en daarom behoorde te begrijpen dat hij ‘niet als opdrachtnemend bemiddelaar kan worden beschouwd’. Nu X B had benaderd vanwege de tot dan toe bestaande adviesrelatie en het vertrouwen dat X in hem als deskundig persoon stelde, bracht de in het maatschappelijk verkeer vereiste zorgvuldigheid mee dat B, ook al was geen sprake van een contractuele adviesrelatie met betrekking tot deze aangelegenheid, zich de belangen van X zou aantrekken. X’s klachten zijn gegrond.

Vennootschap Y geeft vennootschap Z opdracht tot het aanleggen van een tennisbaan met rubber ondergrond ten behoeve van A. De door X in rekening gebrachte werkzaamheden laat Y onbetaald. X vordert betaling van Y in rechte. Y ontbindt de overeenkomst bij conclusie van antwoord. De rechtbank oordeelt dat voor ontbinding een tekortkoming in de nakoming van zodanig betekenis dat die de gevolgen van ontbinding rechtvaardigt, vereist is. Wanneer nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is, ontstaat de ontbindingsbevoegdheid wanneer de schuldenaar in verzuim is. De rechtbank is van oordeel dat uit het door partijen over en weer gestelde volgt dat aan de door X ten behoeve van het als gebruik als tennisbaan aangebrachte rubber toplaag gebreken kleven zodanig dat deze baan voor het gebruik als tennisbaan niet geschikt is. Feit van algemene bekendheid is dat een baan, om als tennisbaan te worden gebruikt, vlak moet liggen. Dat geldt ook voor een baan die is bestemd om door particulieren te worden gebuikt. Door Y is gesteld dat een hoogtemeting heeft uitgewezen dat het tennisbaanoppervlak hoogteverschillen tot 15 mm vertoont. Ter nadere onderbouwing is door Y als productie het resultaat van de hoogtemeting overgelegd. Deze hoogtemeting is door X niet bestreden. Uit de door X in het geding gebrachte e-mailcorrespondentie volgt voorts dat er klachten waren omtrent de wijze van uitvoering van de werkzaamheden door X die betrekking hadden op de vlakligging. X heeft ook meerdere voorstellen gedaan om tot een oplossing van deze klachten te komen. Gelet op het vorenstaande is naar het oordeel van de rechtbank komen vast te staan dat de tennisbaan niet vlak ligt en dus niet voldoet aan de in redelijkheid aan een tennisbaan te stellen eisen. X stelt dat Y hem ten onrechte niet in de gelegenheid heeft gesteld om de tekortkoming te herstellen. De rechtbank overweegt dienaangaande dat uit de door X ter onderbouwing van zijn standpunt in het geding gebrachte e-mailcorrespondentie niet opgemaakt kan worden dat tussen partijen overeenstemming bestond omtrent de oplossing van het gerezen probleem. Uit de correspondentie blijkt veeleer dat Y, alvorens X in de gelegenheid te stellen tot herstel over te gaan, van X een deugdelijk plan met voldoende informatie wilde teneinde te kunnen beoordelen of een en ander zou leiden tot het beoogde resultaat. Deze informatie heeft X niet verschaft. Gelet daarop, en op de inmiddels verstreken tijd, is de rechtbank van oordeel dat het van Y niet langer gevergd kon worden om X nog in de gelegenheid te stellen tot herstel over te gaan. Dat X niet in de gelegenheid is gesteld om tot herstel over te gaan, staat aan ontbinding van de overeenkomst door Y derhalve niet in de weg. Onbestreden is voorts dat X door de advocaat van Y schriftelijk in gebreke is gesteld en dat X, nu herstel niet heeft plaatsgevonden, in verzuim is komen te verkeren. Kennelijk vertoont, gelet op vorenbedoelde hoogtemeting, de hele door X aangebrachte rubberbaan hoogteverschillen. Aangenomen moet dan ook worden dat die in zijn geheel vervangen dan wel hersteld dient te worden, zodat de tekortkoming in de nakoming de ontbinding rechtvaardigt. Voor zover X stelt dat Y de overeenkomst niet kan ontbinden omdat hij in gebreke is met betaling van de factuur, oordeelt de rechtbank dat niet Y, maar X in verzuim was. Y mag zich op opschorting beroepen ten aanzien van zijn betalingsverplichting. De vordering van X tot betaling wordt afgewezen. Ook de inhoud van de algemene voorwaarden staat daaraan, zo die al van toepassing zijn, niet in de weg.

In zijn arrest van 6 april 2012 heeft de Hoge Raad overwogen dat artikel 3:310 lid 1 BW veronderstelt dat de rechtsvordering opeisbaar moet zijn, wil de verjaringstermijn een aanvang nemen. De auteurs gaan in op de vraag in hoeverre hiermee tegemoet wordt gekomen aan de behoefte aan voorspelbaarheid en rechtszekerheid als het gaat om de vraag wanneer de schuldeiser in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van zijn schade in te stellen.

X koopt in mei 2008 van garagehouder Y een gebruikte Range Rover. In september 2008 brandt de auto volledig uit. Het wrak wordt naar een autodemontagebedrijf gebracht, om daar bewaard te worden. Begin 2009 hebben X en Y telefonisch contact over de uitgebrande auto. Bij e-mail van 6 mei 2009 bericht het demontagebedrijf aan Y dat zonder nader tegenbericht het wrak van de auto op 8 mei 2009 zal worden gedemonteerd. Op 8 mei 2009 is de auto gedemonteerd. Drie dagen later stelt X Y aansprakelijk voor de door de brand geleden schade. Y wijst aansprakelijkheid van de hand, omdat X niet tijdig heeft geklaagd volgens artikel 7:23 lid 1 BW, nu zij sedert het ongeval negen maanden heeft laten verstrijken alvorens opdracht te geven voor technisch onderzoek naar de brand. Op dat moment was het wrak van de auto gedemonteerd en kon genoemd onderzoek niet meer plaatsvinden. X dagvaardt hierop Y. Zij stelt in de procedure bij de rechtbank niet dat zij bij de koop optrad als consument, noch draagt zij feiten aan op basis waarvan die conclusie kan worden getrokken. De rechtbank is van oordeel dat het beroep van Y op het bepaalde in artikel 7:23 lid 1 BW slaagt, omdat het eerste contact tussen partijen pas begin 2009 en derhalve meer dan drie maanden na de brand aan de auto heeft plaatsgevonden. Of sprake is van consumentenkoop in de zin van artikel 7:23 lid 1 BW heeft de rechtbank uitdrukkelijk in het midden gelaten. In hoger beroep stelt X wederom niet dat zij de koopovereenkomst met betrekking tot de auto als consument is aangegaan. Evenmin bevat het dossier voldoende informatie voor het hof om zelfstandig tot die conclusie te komen. Zou van tijdige kennisgeving sprake zijn, dan komt de vraag aan de orde of het hof toekomt aan het bewijsvermoeden van artikel 7:18 lid 2 BW. X heeft wel gesteld dat de auto binnen die termijn in brand is gevlogen en dat de auto non-conform was, maar heeft – tegenover de betwisting van die stelling door Y – niets over de (diepere) oorzaak van de brand gesteld. Dit zou naar nationaal recht met zich kunnen brengen dat het bewijsvermoeden van artikel 7:18 lid 2 BW (gebaseerd op artikel 5 lid 3 van Richtlijn 1999/44) geen rol kan spelen bij de beslechting van dit geschil. Uit de wetsgeschiedenis vloeit voort dat de koper moet stellen en bij betwisting moet bewijzen dat de zaak afwijkt van het overeengekomene. Het hof vraagt zich af of deze regels van nationaal recht zich verdragen met de reikwijdte en het doel van Richtlijn 1999/44 en het door het HvJ EU in zijn jurisprudentie geformuleerde effectiviteitsbeginsel. Tegen die achtergrond stelt het hof de volgende vraag aan het HvJ EU: Is de nationale rechter, hetzij op grond van het effectiviteitsbeginsel, hetzij op grond van het met Richtlijn 1999/44 beoogde hoge niveau van consumentenbescherming binnen de Unie, hetzij op grond van andere bepalingen of normen van Unierecht verplicht ambtshalve te onderzoeken of de koper bij een overeenkomst (een) consument in de zin van artikel 1 lid 2 sub a van Richtlijn 1999/44 is?

K is geïnteresseerd in een woning die eigendom is van vastgoedvennootschap V. Nadat op 16 september 2011 een bespreking tussen partijen heeft plaatsgevonden, heeft V op 7 november 2011 per brief een aanbod aan K gestuurd waarbij is opgemerkt dat het aanbod geldig is tot 18 november 2011. Omdat K niet op deze brief heeft gereageerd, heeft een rentmeester namens V op 23 november 2011 telefonisch aan K medegedeeld dat V zich niet meer gebonden voelt aan het gedane aanbod. K meent dat al op 16 september 2011 volledige wilsovereenstemming met V is bereikt en vordert in kort geding dat V meewerkt aan de levering van de woning. Volgens K kan V, als professionele partij, zich er niet op beroepen dat niet is voldaan aan het schriftelijkheidsvereiste van artikel 7:2 BW. Ter onderbouwing van zijn stelling verwijst K naar HR 9 december 2011 (LJN BU7412). Het hof wijst, in navolging van de voorzieningenrechter, de vordering van K af en overweegt daartoe onder meer het volgende. Op zichzelf is het juist dat de Hoge Raad in het door K bedoelde arrest heeft aangenomen dat alleen een particuliere verkoper zich mag beroepen op het schriftelijkheidsvereiste van artikel 7:2 BW. Deze regel behoeft echter nuancering in het zich hier voordoende geval dat de verkoper de mondeling bereikte overeenstemming in een geschrift heeft vastgelegd en dat geschrift aan de koper ter ondertekening heeft voorgelegd en de koper vervolgens weigert om binnen een redelijke termijn nadien een ondertekend afschrift van dat geschrift aan de verkoper te doen toekomen. Een andere opvatting zou leiden tot de onevenwichtigheid dat de verkoper gedurende langere tijd aan de mondeling bereikte overeenstemming gebonden is, terwijl de koper gebondenheid kan uitstellen zo lang als hem belieft en zich aldus langdurig de keuze kan voorbehouden of hij zich al dan niet aan de mondeling bereikte overeenstemming wenst te houden. K heeft het aanbod van 7 november 2011 (dat volgens K de weergave is van de tussen partijen mondeling bereikte overeenstemming) niet binnen de door V gestelde termijn (van tien dagen) ondertekend retour gezonden. Ook heeft K in het telefoongesprek van 23 november 2011 niet aangeboden dat alsnog te doen. Volgens K is de ondertekende ‘aanbieding’ eerst na 1 december 2011 retour gezonden. Gegeven deze omstandigheden kan V zich wel degelijk beroepen op het ontbreken van een schriftelijk aangegane overeenkomst. Ingeval over het voorgaande anders moet worden gedacht, geldt het volgende. Volgens V is door haar in de bespreking van 16 september 2011 aangekondigd dat een schriftelijke aanbieding zou volgen die door K diende te worden ondertekend en was het duidelijk dat V zich voordien nog niet wenste te binden. Volgens K is dit zo niet besproken, maar de onjuistheid van het standpunt van V staat niet vast en in verband met de aard van het geding ziet het hof geen aanleiding voor bewijslevering. Onafhankelijk van het voorgaande geldt nog dat K in de ondertekende aanbieding zonder instemming van V de termijn van het financieringsvoorbehoud heeft gewijzigd in die zin dat K die termijn met twee maanden heeft willen verlengen. V heeft hiertegen bezwaar gemaakt, zodat nimmer een perfecte overeenkomst tot stand is gekomen.

Autobedrijf X heeft bij de Rabobank twee zakelijke rekeningen. In de toepasselijke algemene bankvoorwaarden staat dat zowel de cliënt als de bank de relatie kan opzeggen. Op 1 maart 2012 vindt op initiatief van de Rabobank een gesprek met X plaats. Tijdens deze bespreking komt de beëindiging van de bancaire relatie tussen partijen aan de orde. Op 5 maart 2012 zegt de Rabobank de bancaire relatie met X op. De reden hiervoor is, aldus de Rabobank, dat veelvuldig wijzigingen hebben plaatsgevonden in de structuur van de vennootschappen, zonder dat de bank hierin (op voorhand) is gekend. Ook zegt de bank dat er sprake is van oncontroleerbare geldstromen op de rekeningen, die niet voor de bank zijn te herleiden. X vordert herstel van de bancaire relatie. X stelt dat zij een nette autohandel is; er vinden geen oneigenlijke handelingen plaats. Als X een auto verkoopt, rekent zij af met de klant. De meeste transacties lopen per bank, een klein deel van de klanten betaalt contant, waarbij de ontvangen betalingen meteen worden afgestort. X stelt voorts dat er slechts sprake is geweest van één aandelenoverdracht en heeft daartoe uittreksels uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel in het geding gebracht. De rechtbank stelt vast dat de Rabobank volgens haar algemene bankvoorwaarden bevoegd is de betreffende overeenkomsten op te zeggen. De rechten en verplichtingen van partijen worden echter niet alleen bepaald door hetgeen zij uitdrukkelijk zijn overeengekomen, maar ook door de redelijkheid en billijkheid die hun rechtsverhouding beheerst. In het kader van de haar op grond van de overeenkomsten toekomende opzeggingsbevoegdheid dient de Rabobank dan ook, mede gelet op de op haar rustende zorgplicht, rekening te houden met de gerechtvaardigde belangen van X. De Rabobank heeft niet gereageerd op de stelling van X dat er maar één wijziging in het handelsregister heeft plaatsgevonden, zodat dit als vaststaand dient te worden aangenomen. Voort is op geen enkele wijze aannemelijk geworden dat X zich schuldig heeft gemaakt aan ongecontroleerde geldstromen, kasrondjes en gelden waarvan de herkomst niet kan worden herleid. X heeft een plausibele uitleg gegeven over de herkomst van de contante gelden en de mutaties die hebben plaatsgevonden. Daarbij heeft zij inzicht in haar administratie gegeven door een afschrift van haar kasboek en de jaarstukken over het boekjaar 2010 in het geding te brengen. Dit leidt tot de conclusie dat het de Rabobank in de gegeven omstandigheden niet vrij stond om de bancaire relatie met X op te zeggen.

De auteur beargumenteert waarom het in geval van verjaringsverkrijging van onroerende zaken beter is een akte van vaststelling van verjaring in de zin van artikel 7:900 e.v. BW op te maken dan een notariële verklaring van verjaring als bedoeld in artikel 34 Kadasterwet.

In dit artikel nemen de auteurs het leerstuk van het schuldeisersverzuim in ogenschouw. Aan de orde komt de kritiek uit de doctrine op (de invoering van) de regeling van het schuldeisersverzuim in het verbintenissenrecht. Vervolgens wordt rechtspraak uit 2012 geanalyseerd om te toetsen of het schuldeisersverzuim in de praktijk tot problemen leidt.

X sluit een overeenkomst met Y tot het verrichten van saneringswerkzaamheden bij een autogarage. X stuurt voor de betreffende werkzaamheden een offerte naar Y. Daarin staat, onder het kopje ‘uitgangspunten’, dat de Algemene Voorwaarden voor Aannemingen in het bouwbedrijf 1992 (AVA 1992) van toepassing zijn. Op pagina 1 van de offerte staat nogmaals een van toepassingsverklaring van de AVA 1992, met daarbij een aanvulling van de zogenaamde BABEX Algemene Leveringsvoorwaarden 1994. Dit laatste document is alleen van toepassing op sloopwerken (en dus niet op saneringswerkzaamheden), maar dat staat niet in de offerte. Van de AVA en van de BABEX is een kopie meegestuurd van de eerste bladzijden van deze voorwaarden. Ook daarop staat niet dat de BABEX alleen van toepassing is op sloopwerken. Beide documenten zijn gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank. Tussen partijen ontstaat een geschil over de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden. Volgens X zijn alleen de AVA-voorwaarden van toepassing, nu deze onder ‘uitgangspunten’ vermeldt zijn en de BABEX-voorwaarden alleen van toepassing zijn op sloopwerken. Y voert aan dat uit de bij de offerte meegestuurde eerste pagina’s van de beide sets voorwaarden voor haar niet viel op te maken dat beide sets voorwaarden een verschillend toepassingsbereik hebben. Het hof stelt voorop dat het antwoord op de vraag of de algemene voorwaarden die door een partij bij een overeenkomst worden gebruikt, op die overeenkomst van toepassing zijn geworden, volgt uit de in het algemeen geldende regels voor aanbod en aanvaarding, zoals deze zijn te begrijpen in het licht van artikel 3:33 en 3:35 BW. In dit geval heeft X in de tekst van de offerte verwezen naar de AVA 1992, maar bevat de offerte tevens de vermelding dat als bijlage bij de offerte zijn gevoegd de AVA 1992- en BABEX-voorwaarden, terwijl bij de offerte tevens van beide sets voorwaarden de eerste pagina was gevoegd. De twee sets voorwaarden verschillen inhoudelijk, aldus dat de BABEX-voorwaarden ten dele aanvullingen bevatten ten opzichte van de AVA 1992. Nu X enerzijds naar de AVA 1992 heeft verwezen, maar anderzijds als bijlagen de beide sets voorwaarden heeft vermeld, daarvan de eerste pagina’s heeft meegestuurd en daaruit niet kon worden opgemaakt dat de ‘geconsolideerde’ BABEX/ AVA 1992-voorwaarden op andere dan de overeengekomen werkzaamheden zien, doet zich naar het oordeel van het hof de situatie voor dat het aanbod van X tot het toepasselijk verklaren van algemene voorwaarden verwijst naar twee verschillende sets algemene voorwaarden zonder dat op het moment van contractsluiting voor de wederpartij voldoende duidelijke aanwijzingen bestaan welke van de twee sets algemene voorwaarden de gebruiker op de desbetreffende overeenkomst toepasselijk wenst te doen zijn. Nergens blijkt uit dat Y (desalniettemin) redelijkerwijs moest begrijpen dat X slechts de toepasselijkheid van de AVA 1992 beoogde. In een zodanig geval maakt geen van de onderling verschillende sets voorwaarden deel uit van de overeenkomst (vgl. HR 28 november 1997, LJN ZC2507, NJ 1998, 705 (Visser/Avéro)).

Dienstverleners als bedoeld in de Dienstenrichtlijn kunnen op grond van artikel 6:230c BW aan hun informatieplicht ten aanzien van algemene voorwaarden voldoen door het mededelen van een webadres. Voor andere gebruikers van algemene voorwaarden geldt het (strenge) artikel 6:234 BW. Deze laatste bepaling kent een aantal beperkingen ten aanzien van het gebruik van elektronische algemene voorwaarden. De auteur zet de vereisten dienaangaande uiteen en gaat in op de vraag hoe de informatieplicht van dienstverleners zich verhoudt tot de informatieplicht van artikel 6:234 BW.

V krijgt op 9 maart 2011 een woning geleverd en verkoopt deze door aan K voor een bedrag van € 190.000 kosten koper. In verband met de doorverkoop is het volgende beding in de koopovereenkomst opgenomen: ‘Indien de kosten ten laste van de koper komen, zal deze aan verkoper uitkeren het verschil tussen het bedrag dat aan overdrachtsbelasting verschuldigd zou zijn zonder vermindering van de heffingsgrondslag in verband met artikel 13 van de Wet op Belastingen van Rechtsverkeer en het werkelijk aan overdrachtsbelasting verschuldigde bedrag. Teruggave van overdrachtsbelasting voortvloeiend uit deze transactie komt aan verkoper toe.’ Bij besluit van 1 juli 2011 heeft de staatssecretaris van Financiën bepaald dat de overdrachtsbelasting die is verschuldigd voor de verkrijging van woningen per 15 juni 2011 werd verlaagd van 6 procent naar 2 procent. Op 5 oktober 2011 vindt de overdracht plaats. Partijen stellen over en weer aanspraak te maken op het voordeel dat is bedongen door de verlaging van de overdrachtsbelasting. Het hof overweegt dat een koopsom van een woning tot stand komt in een spel van vraag en aanbod. De te betalen overdrachtsbelasting heeft een rol heeft gespeeld bij de bepaling van de koopsom. Dat ligt ook voor de hand, omdat de vergoeding van de overdrachtsbelasting een vorm van betaling is voor het geleverde, naast dat deel van de betaling dat in de koopovereenkomst als koopprijs is aangeduid. Aangenomen moet worden dat als partijen zouden hebben geweten van de verlaging van de overdrachtsbelasting, zij andere prijsonderhandelingen zouden hebben gevoerd en tot een ander eindresultaat zouden zijn gekomen. Ongewijzigde instandhouding van de koopovereenkomst zou, gelet op het voorgaande, tot consequentie hebben dat K voor de woning een niet marktconforme, want te lage prijs zou hebben betaald. Dat geeft het hof aanleiding te oordelen dat de maatstaven van redelijkheid en billijkheid onder de gegeven omstandigheden meebrengen dat K het hem toegevallen voordeel, dat een nadeel voor V is, met V dient delen en geen ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst mogen verwachten, op grond van artikel 6:258 BW. Het hof acht een verdeling bij helfte van het voordeel/nadeel het meest met de eisen van redelijkheid en billijkheid in overeenstemming.

In 2004 sluiten financier X en projectontwikkelaar Y een samenwerkingsovereenkomst omtrent de gezamenlijke verdere ontwikkeling van een project met bouwpercelen in de gemeente Bergambacht. In 2006 sluit X met de gemeente een ontwikkelingsovereenkomst ten behoeve van het bouwproject. Volgens deze overeenkomst zal Amerongh de gemeente voor het verlenen van de medewerking aan het project, een bedrag van € 70.000 betalen, verschuldigd op het moment van het notarieel transport van de laatste op te leveren woning. Op 28 februari 2007 sluiten X en Y een overeenkomst ter beëindiging (ontbinding) van hun samenwerking. Y zal het project zelf verder ontwikkelen en X zal de aan haar in eigendom behorende percelen overdragen aan Y. In de beëindigingsovereenkomst is bepaald dat Y de kosten zal vergoeden zoals vermeldt op het bijgevoegde kostenoverzicht en een bedrag van € 900.000. In de beëindigingsovereenkomst is opgenomen dat na levering Y alle rechten en verplichtingen overneemt van verkoper die eventueel nog niet zijn beschreven en die betrekking hebben op de ontwikkeling van het ontwikkelingsplan te Bergambacht. De koopsom is in totaal € 6.840.156. In de akte van levering is opgenomen dat: ‘Koper verklaart verkoper te vrijwaren voor alle aanspraken die voortvloeien uit voormelde, thans ontbonden, samenwerkingsovereenkomst.’ In mei 2009 ontvangt X een factuur voor een bedrag van € 70.000 vanwege de afspraak die zij destijds met de gemeente heeft gemaakt. Amerongh vordert dit bedrag van Y op grond van de beëindigingsovereenkomst. De ontwikkelingsbijdrage is aan te merken als een aanspraak van de gemeente die voortvloeit uit de voormalige samenwerking. Voor dergelijke aanspraken heeft Y haar, X, bij de notariële akte van levering gevrijwaard, volgens X. Y stelt op haar beurt dat haar in de beëindigingsovereenkomst finale kwijting is verleend en zij er op mocht vertrouwen dat X haar na het sluiten van deze overeenkomst, de betaling van de koopprijs en de verleende kwijting, niet meer zou aanspreken voor verplichtingen die zij, X, op eigen naam jegens derden is aangegaan. Het geschil gaat over de uitleg van de beëindigingsovereenkomst, waarbij partijen in goed overleg een einde hebben gemaakt aan hun samenwerking. Anders dan elk van partijen betoogt, geven de bewoordingen geen directe steun voor het standpunt van een van hen. Anders gezegd: de bepalingen van de overeenkomst waarop partijen zich over en weer beroepen, leiden niet ondubbelzinnig in één richting. De vraag die partijen verdeeld houdt, is of de bijdrage behoorde tot de verplichtingen die Y van X heeft overgenomen, dan wel viel onder de verplichtingen ter zake waarvan Y in de akte van levering X heeft gevrijwaard. X heeft aangetoond dat het kostenoverzicht een gespecificeerde opgave bevat van alle kosten die zij tot dan toe metterdaad had gedragen. Daartoe behoorde de te zijner tijd aan de gemeente af te dragen ontwikkelingsbijdrage niet. Uit het over en weer gestelde leidt de rechtbank voorts af dat de som van € 900.000 de door onderhandelingen bereikte uitkomst was van de door beide partijen geschatte winst op het project. Een kostenpost zoals de ontwikkelingsbijdrage past daarin niet. In algemene zin dient de beëindigingsovereenkomst naar het oordeel van de rechtbank aldus te worden uitgelegd dat partijen de werkelijke, door X voorgeschoten, kosten voor rekening van Y hebben gebracht en een verdeling hebben gemaakt voor de te verwachten totale winst. Hierin past een afrekening waarbij Y ook de (naderhand werkelijk gemaakte en voor dit project bestemde) bijdrage aan de gemeente voor haar rekening neemt.

Ontbinding impliceert dikwijls een weigering van de goederen. Weigering heeft terugwerkende kracht en goederenrechtelijke werking. Daarom zal ook ontbinding deze werking vaak meebrengen, hetgeen volgens de auteur in de handelskoop wenselijk is.

X is een ervaren zeezeiler. Sinds 1995 is hij eigenaar van het 14,5 meter lange zeiljacht Santa Maria, dat hij zelf heeft opgeknapt. X maakt met wisselende bemanningen lange internationale reizen met het schip. De Santa Maria dient feitelijk als zijn huis. Per 1 maart 2011 heeft X een verzekeringsovereenkomst (WA en Casco) voor de Santa Maria gesloten met De Europeesche. In de polis is opgenomen dat stalling in het buitenland alleen is verzekerd indien het vaartuig een vaste ligplaats heeft in een bewaakte ‘marina’. In juli en augustus 2011 brengt X de Santa Maria onderin de haven van New Bedford (Massachussets, USA) op een zogenoemde ‘mooringplaats’. Dit is zo’n driemaal goedkoper dan een bewaakte marina. Tijdens de afwezigheid van X wordt de Santa Maria dagelijks bezocht door een kennis van hem. Die houdt, volgens afspraak met X, toezicht en verricht enige onderhoudswerkzaamheden. X verblijft in deze periode achtereenvolgens drie weken in Canada, een week op de Santa Maria en vier weken in Nederland. Op 28 augustus 2011 passeert de tropische storm Irene New Bedford. Een schip dat ten zuiden van de Santa Maria op een mooringplaats lag, breekt los en komt in aanvaring met de Santa Maria. Vervolgens breekt ook de Santa Maria los en drijft zij in noordelijke richting tot zij lagerwal bereikt. Een en ander met grote schade tot gevolg. De Europeesche heeft dekking geweigerd op grond van haar oordeel dat de Santa Maria op 28 augustus 2011 in het buitenland was gestald en geen vaste ligplaats had in een bewaakte marina. X stelt dat het begrip ‘stalling’ slechts betrekking heeft op situaties waarin het schip niet of nauwelijks wordt bezocht. Daarvan was in dit geval geen sprake. Het schip was slechts tijdelijk aangelegd. Bovendien werd het dagelijks – en soms zelfs meerdere malen per dag – bezocht en gecontroleerd door iemand in opdracht van hem, die een schriftelijke verklaring over zijn bemoeienissen met de Santa Maria heeft afgelegd. De rechtbank is van oordeel dat voor X zonder meer duidelijk behoorde te zijn dat gedurende de perioden van zijn afwezigheid sprake was van ‘stalling’ van de Santa Maria in de zin van de verzekeringsovereenkomst, althans van de noodzaak daartoe. Dat een ander tijdens de afwezigheid van X een oogje in het zeil hield en in dat kader de Santa Maria dagelijks bezocht en daaraan onderhoud verrichtte, doet er niet aan af dat de Santa Maria gedurende deze perioden in de relevante zin gestald was. Bij X kan in redelijkheid geen twijfel hebben bestaan over de betekenis van de in de polis geformuleerde voorwaarde dat stalling in het buitenland alleen verzekerd is indien het vaartuig een vaste ligplaats heeft in een bewaakte marina. De clausule is, althans voor zover in het kader van dit geschil relevant, op een voldoende duidelijke wijze geredigeerd om volledig begrijpelijk te zijn voor een verzekeringnemer zoals X. X stelt voorts dat uit de redelijkheid en billijkheid voortvloeit dat dekking dient te worden verleend omdat de schade geen verband houdt met de stalling van de Santa Maria in een mooringveld in plaats van op een vaste ligplaats in een bewaakte marina. Die stelling is evenwel feitelijk onjuist. De schade aan de Santa Maria is immers ontstaan doordat een ander schip tijdens de extreme weersomstandigheden los brak van de mooring. Daardoor brak na een aanvaring ook de Santa Maria los en werd zij door water en wind meegevoerd tot zij aan lager wal kwam. Het risico dat zich heeft gerealiseerd, zou niet hebben bestaan indien de Santa Maria op een vaste ligplaats in een bewaakte marina zou hebben gelegen. Juist is dat ook in dat geval stormschade aan de Santa Maria had kunnen ontstaan, maar onweersproken is de stelling van De Europeesche dat het dan schade van andere aard en waarschijnlijk van (aanzienlijk) geringere omvang zou hebben betroffen.