Aflevering 8

Bij notariële akte heeft X aandelen in een BV geleverd aan Y. Hierbij is X vertegenwoordigd door Y op grond van een volmacht die X al enkele maanden daarvoor aan Y had verleend. In kort geding stelt X dat de levering ongeldig is omdat aan de volmacht de voorwaarde is verbonden dat de bank van X hiervoor toestemming geeft, terwijl dat niet is gebeurd. Volgens Y wordt in de volmacht slechts verwezen naar voorwaarden voor het geval de bank die zou stellen, maar heeft de bank dat niet gedaan.

A wordt op 30 juni 2008 telefonisch benaderd door de Nederlandse Energie Maatschappij (NEM). Het doel van het gesprek is om A te overtuigen gas en elektriciteit bij NEM af te gaan nemen. Van een gedeelte van het gesprek heeft NEM een geluidsopname gemaakt. Hierin is te horen dat A (1) ermee instemt over te stappen naar een andere energieleverancier, (2) een overeenkomst aangaat met NEM voor de duur van drie jaar, (3) een maandelijks vastrecht van € 6,99 per geleverd product betaalt, (4) een ‘leveringstarief tegen inkoopprijs’ betaalt en (5) voor dit laatste een ‘garantiecertificaat’ ontvangt. In het opgenomen gedeelte van het telefoongesprek houdt de NEM-verkoper A tweemaal voor dat hij een ‘leveringstarief tegen inkoopprijs’ gaat betalen. Noch de hoogte van het desbetreffende bedrag, noch de eventuele mededeling daarvan aan A, is in de geluidsopname te horen. Wanneer A na enige tijd zijn eerste facturen ontvangt, blijken de kosten hoger te zijn dan hij had verwacht. A betaalt een gedeelte en laat de restant van de facturen onbetaald. NEM vordert betaling van het restant (€ 3.254). De NEM stelt dat het gevorderde bedrag overeenstemt met de prijs die tussen partijen is overeengekomen en A die daarom is verschuldigd. Daarnaast beroept NEM zich op onverschuldigde betaling. Volgens A werd hem in het telefoongesprek toegezegd dat hij bij levering van gas en elektriciteit door NEM een lagere prijs verschuldigd zou zijn, namelijk € 56 per maand, dan bij voortgezette levering bij zijn oude leverancier, terwijl het bedrag waarvan NEM betaling vordert met deze toezegging in strijd is.

Restauranthouder A sluit op 7 juni 2005 een overeenkomst van geldlening met B, op grond waarvan A € 21.800 ontvangt. Zakelijk gaat het A niet voor de wind en wanneer hij in gebreke blijft met terugbetaling, legt B beslag onder het pand waarin A zijn restaurant exploiteert en dreigt het pand executoriaal te verkopen. Om A nog een laatste kans te geven en executie uit te stellen, ondertekenen A en B op 11 maart 2009 een vaststellingsovereenkomst. Hierin scheldt B een gedeelte van de lening kwijt, worden de maandelijkse aflossingsbedragen verhoogd, verkrijgt B een pandrecht op alle (on)roerende zaken van A en verkrijgt hij zeggenschap over de eventuele verkoop van het restaurantbedrijf. Daarnaast krijgt B beschikking over het pensioen van de vader van A. De resterende vordering van B op A bedraagt € 16.118. Wanneer A betaling wederom nalaat, betrekt B hem in rechte. Hij vordert terugbetaling van de lening op grond van de vaststellingsovereenkomst, maar A stelt dat die overeenkomst tot stand is gekomen onder misbruik van omstandigheden (artikel 3:44 lid 1 BW). A voert daarbij aan dat hij de overeenkomst heeft getekend om executoriale verkoop van het pand waarin hun restaurant was gevestigd, te voorkomen. A stelt dat B vaak onaangekondigd bezoeken bracht aan dat restaurant waar hij vervolgens zonder te betalen dineerde. Hij eiste bij die bezoeken regelmatig op dreigende toon onmiddellijke betaling van A. Af en toe werd B daarbij geflankeerd door onbekende mannen, waardoor, zo blijkt uit een getuigenverklaring, ‘de sfeer anders was’. B voerde de druk op door beslagen te leggen op het pand en de privébankrekening van de vader en gaf A geen enkel inzicht in de reeds door hen gedane afbetalingen. Daardoor was de (hoogte van de) door B gepretendeerde vordering steeds onduidelijk. De vaststellingsovereenkomst van 11 maart 2009 was ook nadelig voor A, omdat de maandelijkse aflossingstermijnen werden verhoogd, A zekerheden kreeg op alle (on)roerende zaken van A, zeggenschap kreeg over de eventuele verkoop van het restaurantbedrijf en de beschikking kreeg over het (aanvullend) pensioen van de vader, aldus A.

De Duitse Aachener Bank heeft in 2003 een financiering verstrekt aan Z (de zoon van M en V) en diens echtgenote E. M en V hebben zich bij (in de Duitse taal opgestelde) akten van 27 januari 2004 borg gesteld voor de vordering van de bank op Z en een derdenpandrecht verleend op hun spaartegoed. Aachener Bank heeft op 9 december 2010 de aan Z verstrekte financieringen opgezegd. Op 17 juni 2011 heeft de bank M en V aangeschreven om de tegenwaarde van de borgtocht en het verpande spaartegoed aan haar te betalen. Als betaling uitblijft, spreekt de bank M en V in rechte aan. M en V voeren aan dat Z en E op 14 april 2003 drie leningen hadden verkregen van Aachener Bank, waarvoor zij ook zekerheden hadden verstrekt. Omdat Z en E behoefte hadden aan een aanvullende financiering van € 28.000, verlangde Aachener Bank extra zekerheden. M en V stellen dat zij alleen borg wilden staan voor die lening van € 28.000 en ook alleen voor die lening het pandrecht hebben gevestigd op hun spaarrekening. De lening van € 28.000 zou in 2009 volledig zijn afgelost, zodat zij vanaf dat moment uit hun verplichtingen jegens Aachener Bank zijn ontslagen. M en V doen verder een beroep op dwaling en zorgplichtschending door de bank.

Bij overeenkomst van 20 februari 2008 koopt K twee aan elkaar grenzende percelen grond van V. De koopovereenkomst en leveringsakte vermelden dat de percelen door K zullen worden gebruikt als bouwgrond. K heeft plannen om op het eerste perceel een woning te bouwen en op het tweede perceel een garage. Voordat hij een bouwvergunning aanvraagt en de bouw start, ontdekt K in 2010 dat alleen het eerste perceel een bouwbestemming heeft. Het tweede heeft een agrarische bestemming. K wil, nu hij geen bouwgrond heeft gekocht, de koopovereenkomst ontbinden en eist schadevergoeding van V. V wil hieraan niet meewerken. Als gevolg van dit geschil stelt K, met betrekking tot de onmogelijkheid van de bouw van de garage op het tweede perceel, vragen aan B&W van de gemeente. Uit hun antwoord blijkt (onder andere) dat de bouw van de garage niet door de agrarische bestemming wordt belemmerd, omdat een dergelijk bouwwerk vergunningvrij gebouwd mag worden.

X en Y zijn buren van elkaar. X was eigenaar van het perceel van Y, maar na een civiele procedure heeft het hof beslist dat X het perceel aan Y diende te leveren omdat er een koopovereenkomst tot stand was gekomen. X en Y spreken bij de levering af dat de open tuinverbinding tussen het verkochte perceel en het naastgelegen perceel zal worden gehandhaafd en dat bovendien geen bezwaar zal worden aangetekend tegen wijziging van de bouwlocatie, zolang deze tien meter of verder van de oostgevel van het pand van X blijft. Op enig moment bouwt Y een aanbouw aan zijn woning op het perceel, op ongeveer 10 meter afstand van de oostgevel van de woning van X.

A wil zijn restaurant verbouwen voor € 40.000. B is een regelmatige bezoeker en weet een financier voor A, de heer C, waarop hij hen met elkaar in contact brengt. Op 27 april 2009 stellen A, B en C een overeenkomst op. In de niet bepaald lijvige overeenkomst is opgenomen dat C € 40.000 betaalt aan A en dat ‘De rente die is afgesproken per halfjaar zal worden uitbetaald van 10 procent per jaar en het totaalbedrag uiterlijk na 3 jaar zal worden terugbetaald.’ Verder is opgenomen dat B ‘in deze optreedt als vertegenwoordiger en voor 1/3 eigenaar van het restaurant zal worden.’ C betaalt € 30.000 rechtstreeks aan A, de resterende € 10.000 betaalt hij aan B ter voorfinanciering van de verbouwing. Van dat bedrag betaalt B € 3.000 door aan A. Wanneer A in gebreke blijft met terugbetaling van het geleende geld en de rente daarover, wendt C zich tot B. Hij stelt dat B, als mede-eigenaar, (mede) is gehouden tot terugbetaling van € 40.000 en de daarover verschuldigde rente. B stelt dat aan hem geen geld is uitgeleend. De € 10.000 die hem is verstrekt, is volgens hem onderdeel van de door A met C gesloten overeenkomst.

B is eigenaar van een aantal kostbare juwelen die hij wenst te verkopen. Hij sluit hiertoe een overeenkomst met bemiddelaar C. Partijen komen overeen dat C 2,5 % van de veilingopbrengst zal ontvangen als vergoeding voor zijn bemiddelingswerkzaamheden. Vervolgens spreekt C met veilinghuis D af dat hij een aanbrengbeloning van 4% van de veilingopbrengst krijgt, te betalen uit de veilingkosten die de koper verschuldigd is. Van deze afspraak is B niet op de hoogte. B sluit vervolgens met D een overeenkomst voor de verkoop van de juwelen en de daarop van toepassing zijnde veilingvoorwaarden. In de overeenkomst staat: ‘You authorise [D] to pay an introductory commission to [C] out of the commissions specified in this agreement’. Op 14 mei 2012 worden de juwelen geveild voor € 5,3 miljoen. C maakt bij B aanspraak op zijn vergoeding. Nadat B ontdekt dat C ook van D een beloning heeft ontvangen, weigert B echter de vergoeding van 2,5% te betalen. B stelt dat sprake is van een bemiddelingsovereenkomst in de zin van artikel 7:425 BW en dat C zijn mededelingsplicht (artikel 7:427 jo. 7:418 BW) heeft geschonden. C stelt dat er geen sprake is van een bemiddelingsovereenkomst en dat artikel 7:418 lid 1 BW ten onrechte wordt toegepast, omdat hij geen eigen belang had.

A geeft op 5 november 2007 opdracht aan B om voor een bedrag van € 3.500 een aluminium buitendeur aan te brengen in de zijgevel van een garage. De opdracht behelst mede het verwijderen van een raam, het wegbikken van een aantal bakstenen, het aanbrengen van het deurkozijn in het aldus ontstane gat, het leveren en monteren van de deur en het afwerken van het geheel. De opdracht wordt uitgevoerd in 2007/2008. B wordt op 19 oktober 2011 failliet verklaard. C koopt de activa van B, waaronder de vorderingen op debiteuren en onderhanden werk van de curator. C stuurt op 29 juni 2012 een factuur. A beroept zich op verjaring en weigert betaling. Volgens C is er sprake van een overeenkomst van aanneming van werk en dat A ondanks het verstrijken van de hem gegunde betalingstermijn en ondanks herhaalde aanmaning en ingebrekestelling nalatig is gebleven met de betaling van het factuurbedrag. Volgens A is sprake van een gemengde overeenkomst, waarop – ingevolge artikel 7:5 lid 4 BW – ook de regels van consumentenkoop van toepassing zijn en dat de vordering van C, op grond van artikel 7:28 BW, is verjaard.

Tomatenkweker X is met energieleverancier E een overeenkomst tot levering van gas aangegaan. Op de overeenkomst zijn de algemene voorwaarden van E van toepassing, waarin staat dat E van haar klanten ‘in redelijkheid’ een zekerheidstelling kan verlangen voor de door hen verschuldigde betalingen. Op enig moment stuurt E aan haar klanten, waaronder X, een brief waarin wordt uitgelegd dat zij bij een betalingsachterstand om zekerheidstelling zal vragen, bij gebreke waarvan de levering van gas wordt beëindigd. X ontbindt de overeenkomst met E, omdat hij uit de correspondentie van E afleidt dat E, zonder het stellen van zekerheid, geen gas meer wenst te leveren. Volgens X is daarmee sprake van verzuim aan de zijde van E. Ook E ontbindt de overeenkomst wegens verzuim aan de zijde van X, die weigert zekerheid te stellen. X en E stellen beiden dat zij uit de houding en mededelingen van de ander konden afleiden dat diens verplichtingen niet meer zouden worden nagekomen.

A en B sluiten op 27 februari 2004 een overeenkomst waarin A de groothandel in wenskaarten die B exploiteert, overneemt. A neemt hierbij de huurovereenkomst van het filiaal, de inventaris en een voorraad kaarten van B over. De overname van de voorraad geschiedt onder de algemene leveringsvoorwaarden van B en er wordt een eigendomsvoorbehoud gemaakt. Wat betreft betaling van de koopsom voor de voorraad nemen A en B in de overeenkomst een betalingsregeling op, zonder concreet aflossingsbedrag. A voldoet tot 2009 maandelijks € 2.150, daarna betaalt hij de maandelijkse bedragen niet of voldoet hij lagere bedragen. Bij brief van 11 juni 2012 ontbindt B de overeenkomst wegens niet nakoming van de plicht tot betaling van de koopsom voor de voorraad. Daarbij geeft hij aan dat hij zo nodig eveneens de betalingsregeling ontbindt. Op 25 juni 2013 failleert de onderneming van A. B vordert betaling van de restantsom van de voorraad kaarten. Daarbij stelt hij dat op grond van de overeenkomst dan wel door de ontbinding van de betalingsregeling, de restantsom in zijn geheel opeisbaar is. Daarnaast vordert B nakoming van de betaling in maandelijkse termijnen. A stelt dat de restantsom niet integraal opeisbaar is en dat hij niet tekortgeschoten is in de nakoming van zijn afbetalingsplicht, er waren immers geen concrete betalingsafspraken gemaakt.

A geeft architect B opdracht te onderzoeken of het bouwkundig mogelijk is een verdieping op de bestaande bungalow te plaatsen (‘optoppen’). B beantwoordt die vraag, nadat hij zich persoonlijk op de hoogte heeft gesteld van de situatie, bevestigend, waarop A en B een overeenkomst sluiten met betrekking tot de architectenopdracht voor het woonhuis. A betaalt B hiervoor € 15.000. A stelt een ingenieur als constructeur aan, die het plan op zijn constructieve merites beoordeelt. Deze ingenieur acht het optoppingsplan haalbaar. In november 2010 start de aannemer met de sloopwerkzaamheden van het dak van de bungalow. Dan blijkt dat een groot deel van de binnenspouwmuren uit gasbetonblokken bestaat. Duidelijk is dat deze muren de op de bouwtekening ingetekende kapconstructie niet kunnen dragen. De bouw wordt onmiddellijk stilgelegd. Later wordt geconstateerd dat ook de fundering moet worden aangepast voordat tot optopping kon worden overgegaan. De meerkosten voor het vervangen van de gasbetonmuren: € 16.041. A vordert een verklaring voor recht dat hij de overeenkomst partieel heeft ontbonden, in de vorm van vaststelling van een lager honorarium. A stelt dat B zijn werk als architect niet goed heeft gedaan, door een onjuiste analyse te maken ten aanzien van de (on)mogelijkheid tot het optoppen van de woning, door fouten in de aangeleverde bouwtekening te maken en door na de ontdekking van het gasbetonblokkenprobleem geen adequate acties te ondernemen.

K koopt in april 2009 voor € 17.000 een motorloze sloep van V. Begin 2010 laat K een elektromotor in de sloep monteren. Medio juli 2011 bemerkt hij dat de binnenkant van de romp en de kuipbanken en doften beginnen op te zwellen door vochtopname en dat deze onderdelen delaminatie vertoonden. K vordert, met een beroep op non-conformiteit (artikel 7:17 BW), ontbinding van de overeenkomst. De non-conformiteit bestaat er volgens K – onder meer – uit dat de binnenromp van de sloep niet van polyester is, maar dat deze volledig bestaat uit gelakt hout/mdf, welk materiaal niet geschikt is voor gebruik in een vochtige omgeving. Verder is de sloep, aldus K, een zogenoemde ‘dummy’ geweest waar de polyester binnenmal van een sloep van wordt getrokken om dit bepaalde type sloep te produceren. Volgens V was het voor K van begin af aan duidelijk dat niet met de sloep gevaren kon worden omdat er geen motor in zat. Bovendien, zo betoogt V, had K met een simpele inspectie kunnen zien dat de sloep van hout/mdf was.

Op 26 oktober 2011 sluiten A en B een overeenkomst, waarmee A van B een muziekinstallatie vanaf 1 november 2011 voor vijf jaar in lease krijgt. De maandelijkse gebruiksvergoeding bedraagt € 146.

Analoge toepassing van artikel 3:86 BW (derdenbescherming) bij een deels gebrekkige samengestelde titel: niet alleen een theoretische mogelijkheid.

A drijft een onderneming waarvan Rabobank huisbankier is. Wanneer de onderneming in financiële moeilijkheden verkeert, krijgt makelaar B de opdracht van A om diens bedrijfspand te taxeren. Het doel van de taxatie is het verkrijgen van herfinanciering door de Rabobank met het pand als zekerheid, hiervan is B op de hoogte. B gaat bij de taxatie af op mededelingen van A over de huurprijs van het pand. B bepaalt de executiewaarde van het pand op € 1,3 miljoen. Het taxatierapport bevat een exoneratieclausule, waarin aangegeven wordt dat het rapport uitsluitend bestemd is om te worden gebruikt door A ten behoeve van de herfinanciering. B aanvaardt geen verantwoordelijkheid bij gebruik van het rapport door derden en aanvaardt dientengevolge ten aanzien van de inhoud van het rapport geen verantwoordelijkheid jegens anderen dan A en slechts bij het gebruik van het doel waartoe het is opgemaakt. Naar aanleiding van het taxatierapport stelt de Rabobank aan B een aantal aanvullende vragen die hij beantwoordt. A verkrijgt op basis van het rapport een geldlening ter grootte van € 1,3 miljoen van Rabobank. Als A wederom niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, wordt het pand voor een executieveiling nogmaals getaxeerd. Daaruit blijkt dat het pand slechts € 800.000 waard is. Het pand wordt executoriaal verkocht en er blijft een restschuld van € 324.000 over. Rabobank eist van B schadevergoeding ter grootte van de restschuld. Zij stelt dat B door zijn onzorgvuldig handelen jegens haar onrechtmatig heeft gehandeld. B beroept zich op de exoneratieclausule in het rapport en erkent geen aansprakelijkheid.

A sluit, met aanvaarding van de polisvoorwaarden en daarop B als begunstigde, op 30 november 2007 een overlijdensrisicoverzekering af met verzekeraar C. Het verzekerde bedrag bedraagt € 13.000, de koopsompremie bedraagt € 1.304. Artikel 6 van de polisvoorwaarden bepaalt dat dekking is uitgesloten indien A komt te overlijden en reeds de leeftijd van 65 jaar had bereikt, maar nog niet de leeftijd van 70 jaar heeft bereikt, tenzij het overlijden het directe gevolg is van een ongeval.

In deze bijdrage wordt de verhouding tussen statutaire en contractuele verbintenissen met betrekking tot aanbieding en overname van aandelen geanalyseerd vanuit het perspectief van het algemene verbintenissenrecht. Het uitgangspunt daarbij is een besloten vennootschappelijk samenwerkingsverband in de rechtsvorm van een BV waarvan alle aandeelhouders tevens partij zijn bij een buitenstatutaire (contractuele) regeling.

Vanuit rechtsvergelijkend perspectief worden de mogelijkheden verkend om de remedie van winstafroming na wanprestatie toegankelijker te maken. Het gedrag van de schuldenaar en het karakter van deze remedie spelen daarbij een rol.

Dit artikel bevat een rechtsvergelijkende studie naar de positie van de leverancier met een eigendomsvoorbehoud onder het huidige en komende Belgische recht en het Nederlandse recht. De auteurs concluderen dat de Belgische Pandwet in theorie een betere bescherming biedt aan de leverancier.

V is erfgename in de nalatenschap van haar overleden echtgenoot M, die in dienst was bij werkgever X. X vordert veroordeling van V tot betaling van € 62.000. X stelt daartoe dat M tijdens de uitoefening van zijn dienstbetrekking twee door hem ontvangen contante betalingen, respectievelijk € 52.000 en € 10.000, bestemd voor X, nooit heeft afgedragen. X stelt dat V onrechtmatig heeft gehandeld en als erfgename ongerechtvaardigd is verrijkt met het betreffende bedrag. V vordert dat de rechtbank de zaak verwijst naar de kamer voor kantonzaken. Zij stelt daartoe dat de sector kanton bij uitsluiting bevoegd is om van de vorderingen van X kennis te nemen, nu X haar vorderingen baseert op een diefstal in dienstbetrekking en V voornemens is een reconventionele vordering in te stellen wegens te weinig betaald loon, welke vordering ook voortkomt uit de arbeidsovereenkomst. X stelt dat de vordering niet is gebaseerd op diefstal uit dienstbetrekking, maar op twee verbintenissen uit de wet, namelijk onrechtmatige daad en ongerechtvaardigde verrijking van V, nu zij na het overlijden van M de gevorderde bedragen niet alsnog afdroeg. Voorts stelt X dat M geen partij is in dit geding, zodat artikel 93 sub c Rv niet van toepassing is.

In deze bijdrage bespreekt de auteur enkele aandachtspunten voor het opstellen van een arbitraal beding of compromis.

In bepaalde gevallen kan een uitzondering worden gemaakt op het relativiteitsbeginsel van overeenkomsten. Naast de in de wet geregelde gevallen, is er een aantal benaderingen te vinden in de jurisprudentie. De feitelijke constellatie uit het arrest Eneco/Stichting RvN biedt stof voor gedachtewisseling. De Hoge Raad lijkt dit arrest te benaderen vanuit samenhangende overeenkomsten. Mogelijk heeft de Hoge Raad hierbij ook gedacht aan de benadering van derdenwerking van overeenkomsten. Daarnaast zou het arrest kunnen worden bezien in het licht van onrechtmatige concurrentie.

Op 10 januari 2015 treedt de herziene EEX-Verordening (hierna: ‘EEX II’) in werking.1 Deze verordening is de opvolger van de verordening 44/2001.2 Deze verordening was op haar beurt de opvolger van het EEX-Verdrag uit 1968.