Aflevering 5

De Wet Bopz is een opnamewet, geen behandelwet. Psychiaters willen verslaafden behandelen en hebben bij gebrek aan medewerking behoefte aan een gedwongen opname en verblijf. Maar de wetgever is streng en laat dat niet altijd toe. Hoe te handelen door rechter en psychiater wordt in dit artikel toegelicht.

In deze rubriek krijgt de auteur van een proefschrift de gelegenheid om uiteen te zetten welk belang het proefschrift heeft voor de rechtspraak (en waarom rechters het proefschrift moeten lezen!). Dit keer is dat mr. dr. J.H.G. van den Broek, die op 19 december 2012 promoveerde op het proefschrift Bundeling van omgevingsrecht.

De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (nVvR) is de onafhankelijke vakbond en beroepsvereniging van magistraten (rechters en officieren van justitie) in Nederland. Circa 75% van alle magistraten is lid. Op www.nvvr.org vindt u meer informatie over onze vereniging, onze adviezen en standpunten.

De redactie verzoekt u om een reactie ...01-05-2013

In strafzaken wordt de rechter nogal eens gezien als een soort scheidsrechter die partijen niet mag helpen. Ten onrechte, aldus De Weerd. De Nederlandse strafrechter is een actieve rechter, wiens taak het is om zelfstandig, onafhankelijk en onpartijdig de strafrechtelijk relevante waarheid vast te stellen. In dat verband is het soms nodig dat de rechter een helpende hand biedt. Niet alleen aan verdachte, maar ook aan de officier van justitie. Zelfs als verdachte daardoor een veroordeling krijgt die hij anders zou ontlopen.

In de rubriek ‘Personalia’ worden de Koninklijke Besluiten van de benoemingen en ontslagen van de leden van de zittende en staande magistratuur gepubliceerd. De redactie heeft ervoor gekozen de KB’s van de plaatsvervangers en gerechtsauditeurs niet in deze rubriek op te nemen.

De belastingrechtspraak kent een lange traditie van niet-openbaarheid. De behandeling van belastingzaken was en is als regel niet openbaar. En pas sinds enkele decennia moet in het openbaar uitspraak worden gedaan. De Nederlandse regering is voorstander van meer openbaarheid in de belastingrechtspraak. Zij heeft daartoe in april 2011 een wetsvoorstel voor consultatie op internet gezet. Zij stelt in de eerste plaats voor belastingzaken als regel op een openbare, dat is voor iedere belangstellende toegankelijke, zitting te behandelen. Verder stelt zij voor het machtigingsvereiste te laten vervallen en de mogelijkheid voor de rechter te verruimen om uitspraken niet-geanonimiseerd te publiceren. Deze twee voorstellen houden verband met een ander aspect van openbaarheid, het openbaar maken van rechterlijke uitspraken. Vooral het voorstel om de zitting openbaar te maken is op kritiek gestuit.

Rechtsvinding op veertien terreinen is een fascinerend boek. Beoefenaars van volstrekt verschillende terreinen van het recht – rechten van de mens, EU-recht, verschillende hoeken van het bestuursrecht, civilisten en natuurlijk ook beoefenaars van het strafrecht – onderzoeken rechtsvindingsvragen op het terrein dat zij bestrijken. Die terreinen verschillen aanzienlijk, dat zal de juridisch enigszins geschoolde lezer niet verbazen; en ook de aanpak van ieder van de verschillende schrijvers/teams van schrijvers verschilt hemelsbreed. Toch zijn het allemaal zinvolle, instructieve en ook prettig leesbare bijdragen.

Wanneer een verdachte tijd in voorarrest heeft doorgebracht en hij wordt vrijgesproken of aan hem wordt geen straf of maatregel opgelegd, dan biedt art. 89 Sv hem de mogelijkheid een verzoek tot schadevergoeding in te dienen. Verschillende gerechten blijken bij de beoordeling van zulke verzoeken verschillende normen te hanteren.

De familiekamer van het hof Arnhem-Leeuwarden (locatie Arnhem) heeft kennisgemaakt met het Duitse systeem van ‘compareren’ en ‘schikken’. Aanleiding vormde de mededeling van de collega’s van de Familiensenate van het Oberlandesgericht (OLG) in Köln dat zij 90 à 95 procent van de zaken schikken. Dit wekte bij de Nederlanders de nodige verbazing, omdat de percentages hier te lande zelden boven de 30 à 35 procent uitkomen. Hierop hebben we over en weer mondelinge behandelingen bijgewoond. Dit werkte verhelderend. De Duitse collega’s hebben een praktijk ontwikkeld waarbij in familiezaken veel wordt geschikt. Iets voor het project ‘Innoverende Hoven’?