Aflevering 7

In de rechtspraak worden grote en kleine zaken berecht, die vaak nauw verbonden zijn met de plaats van handeling. In de rubriek ‘De Vindplaats’ keren leden van onze redactie of gastschrijvers terug naar de plaats van handeling in een soms meer, soms minder geruchtmakende zaak. Foto’s tonen de vindplaats en een toelichting memoreert de uitspraak.

Het rapport Beschikt en gewogen heeft laten zien dat er in de praktijk van de OM-strafbeschikking, vooral binnen het kader van ZSM, ernstige fouten worden gemaakt. Het risico op dergelijke fouten kan worden verminderd indien we het beginsel van strafvorderlijke machtenscheiding (weer) erkennen en de OM-strafbeschikking onderwerpen aan voorafgaande rechterlijke toetsing.

Op 11 juni jl. heeft de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie aangekondigd te willen onderzoeken “of een aanpassing in de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf zou kunnen bijdragen aan de houdbaarheid ervan voor de rechter”. Aanleiding voor deze kniebuiging naar de rechterlijke macht vormen, aldus de brief, het bevel van de beroepscommissie van de RSJ om verlof te verlenen aan de levenslanggestrafte C. en diverse vonnissen van de voorzieningenrechter. Deze rechters verschillen met de bewindsman van inzicht over de uitleg van het door het EHRM vereiste prospect of release. De controverse tussen rechterlijke macht en administratie heeft het in de Grondwet vastgelegde evenwicht tussen beide machten verstoord en moet dan ook worden beschouwd als een rechtsstatelijke crisis. De vraag is of die kan worden opgelost door een aanpassing van het beleid, of dat het moment is aangebroken om het vereiste prospect of release onder te brengen in een rechterlijke procedure van voorwaardelijke invrijheidstelling. Deze bijdrage geeft argumenten voor dat laatste standpunt en vangt aan met een overzicht van de ontwikkelingen in de afgelopen twee jaar en een recapitulatie van mijn vorige artikel over dit onderwerp in dit tijdschrift.

In Nederland staan de oplegging van de levenslange gevangenisstraf en de tenuitvoerlegging daarvan het voorbije decennium regelmatig ter discussie. Het gaat er dan met name om of het door bewindslieden van het departement Veiligheid & Justitie jarenlang uitgedragen standpunt over de levenslange gevangenisstraf in overeenstemming is met rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van Mens.

In het aprilnummer van Trema verscheen het artikel ‘Graag meer échte leken in de selectiecommissie voor nieuwe rechters’ van drs. A.T. Pouw en mr. drs. E.C.M. Bouman. Onderstaand geven mr. L. Verheij en mr. M. Hiemcke hun visie op deze zaak. Daarna volgt een naschrift van Pouw en Bouman.

Hij was een van de jongste rechters in Turkije. Met zijn 27 jaar werd Çağatay Çetin kantonrechter in Enez, provincie Edirne, na een succesvolle stage van twee jaar. Maar daar begonnen de problemen. De klokkenluider van fraude en corruptie kreeg zelf een proces aan zijn broek en een zware gevangenisstraf. Uiteindelijk ontvluchtte hij met hulp van een Turkse mensenrechtenorganisatie zijn vaderland en kwam hij in Nederland terecht waar hij als vluchteling werd erkend. Hij kwam in contact met Rechters voor Rechters (R4R). Zijn strafzaak in Turkije wordt binnenkort opnieuw behandeld en R4R zal zo mogelijk een proceswaarnemer sturen. Is het proces tegen collega Çetin ingegeven door onvoldoende respect voor de onafhankelijkheid van de rechter? Op verzoek van R4R interviewden Mehmet Ülger en Astrid van Unen Çetin voor Trema.

In het juninummer van Trema verscheen het artikel ‘PE Revisited’ van mr. drs. K.G.F. van der Kraats. De redactie van Trema vroeg lezers naar hun gedachten over de PE-norm als kwaliteitsbevorderend instrument. Hierna volgen enkele reacties en een naschrift van Van der Kraats.

In deze rubriek krijgt de auteur van een proefschrift de gelegenheid om uiteen te zetten welk belang het proefschrift heeft voor de rechtspraak (en waarom rechters het proefschrift moeten lezen!). Dit keer is dat mr. B.J. Engberts die op 9 juni 2015 promoveerde op het proefschrift Voorlopige voorzieningen en dwangregeling in het schuldsaneringsrecht.