Aflevering 7

In de rubriek ‘Personalia’ worden de Koninklijke Besluiten van de benoemingen en ontslagen van de leden van de zittende en staande magistratuur gepubliceerd. De redactie heeft ervoor gekozen de KB’s van de plaatsvervangers en gerechtsauditeurs niet in deze rubriek op te nemen.

Stelt u zich eens voor: u bent in de vroege ochtend op weg naar uw werk en reist met het openbaar vervoer. De NS heeft die dag bedacht om ter voorkoming van zwartrijden een kaartcontrole onder aan de roltrap te houden. En dat kost tijd. U ziet een vrouw mopperend helemaal in haar tas duiken en daarin alles overhoop halen, op zoek naar haar pasje. Ondertussen krijgt de conducteur de volle laag, omdat hij de zichtbaar geïrriteerde medereiziger meedeelt dat ze dan maar eerder van huis had moeten vertrekken. En ja hoor, het noodlot voltrekt zich voor uw ogen. De vrouw komt uiteindelijk aan op het perron en kan de trein nog net uitzwaaien. Daarop wordt ze zo boos, dat ze teruggaat naar beneden en de betreffende conducteur een flinke klap in het gezicht verkoopt. Deze loopt hierdoor een juk- en kaakbeenkneuzing op. Als mede-OV-reiziger zou u dit voorval zo maar hebben kunnen meemaken. Maar wat nu als ik u vertel dat deze meppende reiziger in het dagelijks leven een (toenmalige) vice-president bij een van de rechtbanken was?

In het februarinummer van Trema verscheen het artikel ‘De verhitte gemoederen binnen de rechterlijke organisatie. Het is uiteindelijk de samenleving die het doet!’ van mr. S. Dijkstra. Onderstaand een reactie van prof. mr. A. Hammerstein, gevolgd door een naschrift van Dijkstra.

Op grond van art. 46b Wet RO kan een rechtbank een zaak ter verdere behandeling verwijzen naar een andere rechtbank. In deze bijdrage wordt de werking van art. 46b Wet RO nader bekeken. Wie is bevoegd een verwijsbeslissing te nemen? Mogen beperkingen op deze bevoegdheid worden gemaakt? En waarom kunnen bestuurders, afdelingshoofden, clustermanagers en teamvoorzitters beter niet in de verwijzingskamer(s) zitting nemen?

In dit artikel wordt een beeld geschetst van de persoon, organisatie, bekendheid en toegankelijkheid van een rechter die onze Zuiderburen nog kennen en die wij ooit kenden: de vrederechter. De inspiratie voor dit artikel ligt in mijn grote zorg over de ontwikkeling van de organisatie van de eerstelijnsrechtspraak. Een zorg die alleen maar groeit en die mij zelf tot een initiatief heeft gebracht waaruit het experiment met een spreekuurrechter in mijn rechtbank is voortgevloeid. Om dit type rechter in een historisch en actueel perspectief te plaatsen, is het meer dan interessant om de vrederechter eens preciezer te beschouwen dan doorgaans gebeurt. En wie zijn dan een voor ons rechters betere bron dan collega’s die dit ambt met overtuiging en gedrevenheid beoefenen? Maar eerst, waar begon mijn zorg?

Het is lastig een rode draad te ontwaren in hoe het EHRM art. 1 Eerste Protocol bij het EVRM toepast in belastingzaken. Maar hoewel iedere belastingzaak op zich staat en de overwegingen van het EHRM casuïstisch zijn, is er uit de arresten wel een aantal algemene aspecten af te leiden. De uit het vaste toetsingsschema van het EHRM afkomstige begrippen ‘lawfulness’, ‘legitimate aim’ en ‘fair balance’ zijn hierbij steeds van belang.

In het meinummer van Trema verscheen het artikel ‘Het thema “Regiebureau” in de gerechten: ontwikkeling en stand van zaken’ van mr. P.W.A. van Geloven. Onderstaand een reactie van mr. A.H.J. Lennaerts, gevolgd door een naschrift van Van Geloven.

Tijdens de Dag van de Rechtspraak op 8 september 2016 staat ‘De rechter – tussen staat en straat’ centraal. Het thema roept, naast ongetwijfeld vele andere daarbij te denken aspecten, in ieder geval ook de vraag op van het beeld dat ‘de straat’ heeft van ‘de rechter’. Hoe zou eigenlijk een gemiddeld opgeleide voorbijganger in de straat het (oer)beeld, het prototype van een rechter voor zich zien? Nog steeds als man, van middelbare leeftijd, eerbiedwaardig, streng, afstandelijk, wat saai en stijfjes wellicht? Of inmiddels als dito wijze, geëmancipeerde, zelfbewuste vrouw van een zekere leeftijd? Over dat leeftijdsaspect zal vast weinig twijfel zijn: een rechter moet immers levenswijsheid bezitten en die komt nu eenmaal met de jaren, toch?

In deze rubriek krijgt de auteur van een proefschrift de gelegenheid om uiteen te zetten welk belang het proefschrift heeft voor de rechtspraak (en waarom rechters het proefschrift moeten lezen!). Dit keer is dat mr. dr. J. Bijlsma die op 13 april 2016 promoveerde op het proefschrift Stoornis en strafuitsluiting. Op zoek naar een toetsingskader voor ontoerekenbaarheid.

In juli 2016 werd Jan Watse Fokkens 70 jaar. De wet maakte formeel een eind aan een gevarieerde carrière van een man die ondanks zijn leeftijd niet van ophouden lijkt te weten. Voor Trema een goede gelegenheid om hem te interviewen.