Aflevering STB02

Deze ‘pil’ van ruim een kilo (om precies te zijn: 1369 gram) is een Belgisch doctoraal proefschrift. Naar het ‘Woord vooraf’ van twee hoogleraren van de Onderzoeksgroep rechtshandhaving van de Universiteit van Antwerpen – J. Rozie en M. Vanderhallen – te oordelen, is het een ‘Antwerps’ proefschrift. Het boek is geschreven vanuit en met het oog op de Belgische strafrechtspleging. Het is gericht op de vraag of er maatregelen nodig zijn om de consistentie in de straftoemeting in België te bevorderen en, zo ja, welke. Er is bij de beantwoording van die vraag veel aandacht voor de straftoemeting in enkele andere rechtsstelsels. De ontwikkelingen in Nederland hebben zelfs een vrij prominente plaats gekregen. Daarnaast heeft de auteur ook empirisch onderzoek onder leden van het openbaar ministerie en de zittende magistratuur verricht. De auteur heeft een indrukwekkende hoeveelheid literatuur verwerkt, zo blijkt uit het meer dan omvangrijke notenapparaat. Het is een fraai boek geworden, dat het zeker verdient ook aandacht in Nederland te krijgen, en dat niet alleen omdat Raats uitvoerig ingaat op de ontwikkelingen in ons land.

Welke straffen legt de rechter op als verdachten verzet aantekenen tegen strafbeschikkingen? En welke als de executie van een strafbeschikking ‘mislukt’ is en de officier van justitie een dagvaarding uitbrengt? En hoe groot is het percentage vrijspraken in beide soorten zaken? Dat zijn de vragen die in deze bijdrage centraal staan.

In het vorige nummer van Trema Straftoemetingsbulletin verscheen het artikel ‘De dagboete: reden voor nieuwe overpeinzing?’ van dr. E. Kantorowicz-Reznichenko en mr. E. Luining. Op de oproep van de redactie aan lezers om te reageren zijn geen reacties gekomen. De redactie heeft advocaat-generaal Alex Schut om een reactie gevraagd, vanwege zijn kennis van en ervaring met financiële kanten van het strafrecht. Onderstaand geeft mr. A.A. Schut zijn visie op de zaak.

De auteur heeft in deze rede ter gelegenheid van zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar strafrechtsfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen de interessante vraag opgeworpen hoe strafrechtjuristen en meer nog strafrechters moeten aankijken tegen het betrekkelijk nieuwe verschijnsel dat het slachtoffer in toenemende mate in het strafrecht en in het strafproces ter terechtzitting ruimte krijgt zijn visie op het hem door een dader aangedane leed te verwoorden. Hoe behoort de strafrechter de positie van het slachtoffer in zijn vonnis een plaats te geven? Ging het sedert 1995 erom dat het slachtoffer zich zo veel mogelijk tijdens het onderzoek ter terechtzitting mocht uitlaten over de ‘gevolgen’ van wat het strafbare onrecht hem rechtstreeks had gedaan (art. 51 lid 2 Sv), in de nieuwe wet die op 1 juni jl. in werking is getreden gaat het om meer: thans mag het slachtoffer zich in een verklaring – zonder beperking – uitlaten over elk aspect van zijn slachtofferschap, bijvoorbeeld de vraag welke straf de strafrechter zou mogen of moeten opleggen. Maar wat moet de strafrechter daarmee? Het is een gezichtspunt van een getroffene, soms een advies, maar hoe dringend is dat? In welke mate behoort een Victim Opinion Statement ter terechtzitting van het slachtoffer door de strafrechter bij de strafbepaling of straftoemeting te worden meegewogen? Dat is, nu de wetgever de strafrechter daarbij niet aan de hand neemt maar laat dolen, geen eenvoudige zaak.